ما وقتی به صورت کلان به زمینهی اقتصاد اسلامی نگاه میکنیم، دوتا پایهی اصلی مشاهده میکنیم. هر روش اقتصادی، هر توصیه و نسخهی اقتصادی که این دو پایه را بتواند تأمین کند، معتبر است. هر نسخهای هرچه هم مستند به منابع علیالظّاهر دینی باشد و نتواند این دو را تأمین کند، اسلامی نیست. یکی از آن دو پایه عبارت است از «افزایش ثروت ملی». کشور اسلامی باید کشور ثروتمندی باشد؛ کشور فقیری نباید باشد؛ باید بتواند با ثروت خود، با قدرت اقتصادی خود، اهداف والای خودش را در سطح بینالمللی پیش ببرد. پایه دوم، «توزیع عادلانه و رفع محرومیت در درون جامعهی اسلامی» است. این دوتا باید تأمین بشود. و اولی، شرط دومی است. اگر تولید ثروت نشود؛ اگر ارزش افزوده در کشور بالا نرود، ما نمیتوانیم محرومیت را برطرف کنیم؛ نخواهیم توانست فقر را برطرف کنیم. بنابراین هر دوتا لازم است. شما که متفکر اقتصادی هستید و پایبند به مبانی اسلامی، طرحتان را بیاورید؛ باید این دوتا در آن طرح تأمین بشود. اگر این دو در آن طرح تأمین نشد، آن طرح اختلال دارد؛ ایراد دارد. 85/11/30 @eqtesadona

#فقه_نظام_اقتصادی_اسلامی #جلسه_دوم 🔷استاد یوسفی در این جلسه ضمن بیان دو تلقی متفاوت از فقه، به تبیین این دو تلقی تحت عنوان فقه فعال و فقه منفعل پرداختند: 🔸فقه منفعل، فقهی است که می تواند پاسخگوی سوالات متفاوت باشد ولی باید منتظر بماند تا از بخش های مختلف و بر اساس اندیشه های متفاوت، مسئله را به او عرضه کنند. 🔸تلقی دوم فقه فعال است. یعنی ما با توجه به رابطه فقه اکبر و فقه اصغر، نظامات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را استخراج و طراحی کنیم. 🔹فقه اصغر در فقه الاقتصاد، عملیات استنباط انواع احکام تکلیفی و وضعی رفتارها و روابط انسان (مکلف) در سه حوزه تولید، توزیع، مصرف در ارتباط با سایر مکلفین، خدا، دولت و منابع ثروت است. 🔹فقه اکبر مجموعه معارفی است که از مبانی هستی شناختی، اهداف، اصول مالکیت، بخش و ساختار اقتصادی و انواع رفتارها و روابط را استخراج می کند. 🔸فقه اصغر استنباط احکام انواع رفتارها است اما فقه اکبر استنباط مجموعه این مبانی، اهداف، روابط و رفتارها است. 🔘تعریف نظام: مجموعه‌ای از اجزای هدفمند که در ارتباط با هم به‌یک سمت و سویی باشد، به این نظام می‌گوییم. 🔘تعریف نظام اقتصادی: مجموعه هدفمند از رفتار ها و روابط در حوزه تولید، توزیع و مصرف را نظام اقتصادی می گوییم. ◻️سه نوع نظام اقتصادی: نظام اقتصادی مطلوب، مکشوف و موجود هستند. که نظام اقتصادی مطلوب آنچه نزد خداوند مطلوب است می باشد. نظام مکشوف آن است که مجتهد آن را کشف می کند و نظام موجود نظامی است که بر مبنای نظام مکشوف پیاده می شود. ◻️روش های کشف نظام اقتصادی: ◽️۱. روش امضا که همان فقه منفعل است ◽️۲. روش اکتشاف: یعنی حرکت از روبنا به زیر بنا. به این صورت که با مطالعه احکام فقهی که از فقه اصغر استخراج می شود، به اصول و قواعد کلی که ما را به عدالت می رساند دست یابیم. شهید صدر این نظریه را پذیرفته و با توجه به قاعده منطقة الفراغ این را بسط می دهد. که البته ما روی حجیت این روش بحث هایی داریم. ◽️۳. روش تکوین: یعنی حرکت از زیربنا به روبنا. یعنی از مبانی شروع کنیم و به سمت رو بنا ها حرکت کنیم. ◽️۴. روش ترکیب: ما قائل هستیم که هیچ کدام از این روش ها به تنهایی کافی نیست. 🔷این نهاد ها و قوانینی که امروزه در جامعه ما شکل گرفته است اینها برگرفته از مبانی ما نیستند. آیت الله جوادی آملی فرمودندمال که باعث عزت است، بخش خصوصی، بیّن الغی است. بخش دولتی بین الغی است. بخش خصولتی باشد بیّن الغی است. تنها اگر عمومی باشد، عامل عزت است. 🔵 گزارش از مرتضی شرافت 🍃معاونت تعلیم و تربیت موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی🍃 http://eitaa.com/joinchat/3629187084Cc175f1d128

#فقه_نظام_اقتصادی_اسلامی #جلسه_سوم 🔷استاد یوسفی در این جلسه به معرفی و تبیین سه سطح موضوع شناسی در فقه نظام پرداختند: ◼️دسته اول عناوین شرعی: ▪️اين گونه عناوين، يا اصل آن‌ها از ناحيه شرع وضع و اعتبار شده است، مثل نماز، روزه، حج و... يا حدود آن از سوى شرع مشخص گرديده، مثل آب كُر، آب قليل و... ▪️براى شناختن اين گونه عناوين و احكام آن‌ها بايد در ادله شرعى جستجو كرد. ◻️دسته دوم عناوین عرفی و عقلایی: ◽️اين عناوين به امورى اطلاق مى گردد كه شارع در ايجاد عنوان و معنون آن‌ها هيچ گونه دخالتى نه در وضع و نه در اسقاط ندارد. ◽️این دسته از عناوین به اعتبار معنون به چهار دسته تقسیم می شوند: ▫️عناوین عرفی تکوینی: 🔸🔸عناوينى كه عرف و عقلا بر امور تكوينى موجود در خارج اطلاق مى كنند; مانند عنوان گندم و شراب. ▫️عناوین عرفی اعتباری: 🔸🔸عناوينى كه معنون آن‌ها توسط عرف و عقلا وضع و اعتبار مى گردد، يا اينكه عرف عام و عقلا آن وضع و اعتبار را مى پذيرند; مانند پول. ▫️عناوین عرفی انتزاعی: 🔸🔸عناوينى كه عرفى و عقلايى محسوب مى شوند، اما نه به اين معنا كه عرف و عقلا آن‌ها را وضع و اعتبار كرده باشند، بلكه آن‌ها بعضى از اشيا را به نحوى مورد استفاده قرار داده و بكار مى گيرند كه از نحوه بكارگيرى و استفاده آن‌ها، آن عناوين خاص براى آن اشيا، انتزاع مى گردد؛ مانند مالیت. 🔸🔸دو نوع از عناوین انتزاعی وجود دارد. یکی آنچه در خارج هست مانند نحوه قرار گفتن اشیا و انتزاع عنوان فوقیت. و یکی فعل عرف و عقلا و نحوه به کارگیری اشیا توسط آنها. مقصود ما همین نوع دوم است. چون احکام بر این نوع مترتب می شود. ▫️عناوین عرف متخصص: 🔸🔸عناوينى كه توسط عرف خاصى وضع و اعتبار مى گردد; مثل تورم، سود، ثروت و... كه عرفِ اقتصادى آن‌ها را اعتبار مى كند; يعنى عرف خاص اقتصادى حالت خاصى از افزايش قيمتها (افزايش سطح عمومى قيمتها) را تورم مى گويد. 🚩همان گونه كه وضع و اعتبار عناوين سه گانه عرفى توسط عرف و عقلا صورت مى گيرد، اسقاط آن‌ها از اعتبار نيز، فقط به وسيله خود عرف و عقلا ممكن خواهد بود. بنابراين شارع (به عنوان اعتبار كننده اعتباريات شرعى) آن عناوين را از اعتبار عرفى ساقط نمى كند. 🚩اگر موضوع يا عنوان عرفى در ادله شرعى، وارد شده باشد، مقصود از آن، همان چيزى است كه عرف و عقلا از آن مى فهمند; يعنى همان معناى عرفى و عقلايى، موضوع حكم شرعى قرار مى گيرد. 🚩اگر در تشخيص مفاهيم و مصاديق يا موضوع احكام شرعى، رفتار و قضاوت عرف حجت باشد، عرف اهل نظر و دقت مقصود مى باشد، نه عرف اهل تسامح و تساهل; مگر اينكه شارع آن تسامحات عرفى را بپذيرد. 🚩اگر رفتار و قضاوت عرف در تشخيص موضوع حكمى دخيل باشد، مقصود از آن، عرف «لَوْ خُلِّىَ وطَبْعَهُ» مى باشد ◼️دسته سوم عناوین ارزش محور: ▪️واژه‌هایی که مبانی هستی‌شناختی و هدفهای ناشی از آن مبانی در ایجاد و تفسیر از آن‌ها دخیل می‌باشند. ▪️نوع نگاه انسان به جهان هستی، خدای متعال، انسان، حیات دنیا و آخرت و هدف آفرینش اثر غیرقابل انکاری در ایجاد و نوع تفسیر از آن‌ها دارد. ▪️بنابراین، در تفسیر و استفاده از آن‌ها لازم است به مبانی و هدفهای هر مکتبی که در ایجاد و تفسیر آن عناوین دخیل هستند، توجه شود. ▪️این عناوین به جهت ارزش‌محور بودن، هر گونه تفسیری از آن در سمت و سوی افراد، کل نظام اجتماعی، اقتصادی و علوم انسانی اثرگذار هستند. ▪️این عناوین و واژه‌ها در توسعه و تضییق معانی و جهت‌دهی رفتارها و روابط و اذهان انسآن‌ها نقش جدی دارند. ▪️واژه‌هایی مانند: سود، بخش خصوصی، مالکیت خصوصی، رقابت اقتصادی، انحصار اقتصادی، هدف‌های اقتصادی، عدالت، رفاه، سعادت، مصلحت و توسعه از این گونه هستند. 🔴این بحث از این جهت مهم است که غفلت و عدم تفکیک این سه سطح باعث بروز اشتباهاتی در فرایند استنباط می شود. 🔵 تهیه پست: #سیدمرتضی_شرافت 📌 @fvtt_ir

#فقه_نظام_اقتصادی_اسلام #خلاصه #جلسه_چهارم 🚩در فقه نظام اقتصادی اسلام، برای پدیده‌ها و موضوعات، از منابع فقهی، احکام فقهی استخراج می شود. بنابراین ابتدا باید موضوعات نظام اقتصادی درست شناخته شود. 🔷موضوع شناسی را می توان در سه سطح انجام داد: 🔸سطح اول- مطالعه یک پدیده بدون لحاظ فلسفه ایجاد و تحولات تاریخی، کارکردها و آثار و پیامدهایش. مثلا بررسی احکام پول، بدون لحاظ انواع پولهای ایجاد شده، فلسفه ایجاد پول و... 🔸سطح دوم- با لحاظ فلسفه ایجاد، تحولات تاریخی، کارکردها و آثار و پیامدها و... 🔸سطح سوم- مطالعه ای از جنس سطح دوم اما با لحاظ این که این پدیده را در نظام اقتصادی جامعه اسلامی تحلیل می کنیم ➖احکام فقه در این سه سطح متفاوت است و حتی ممکن است پدیده ای در سطح اول و دوم مورد بررسی قرار گیرد که در سطح سوم اصلا جایگاهی در نظام اقتصادی اسلام ندارد. نظیر نهاد بانک. 🚩ساختار نظام اقتصادی سرمایه داری: 🔹معتقدیم نظام اقتصادی سرمایه داری، شجره خبیثه: شَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اُجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ اَلْأَرْضِ مٰا لَهٰا مِنْ قَرٰارٍ 🔹نظام سرمایه داری بر مبنای یک تفکر فلسفی و کلامی شکل گرفته است و این گونه نبوده که فقط ارائه بعضی مسائل مورد نیاز به یک دستگاه دانشی بوده باشد. 🔹در ساختار نظام اقتصادی لایه اول مبانی است، بعد هدف، بعد اصول و بعد نوع مالکیت 🔹هر نحله فکری ابتدائا باید تکلیف خودش را با خدا روشن کند. 🔸بعد از انقلاب صنعتی و گسترش دانش، به خاطر تعارض یافته های دانشمندان با معارف کلیسا، مخالفت و دشمنی کلیسا با علم شروع شد. و عملا دانشمندان با کنار گذاشتن دین و کلیسا توانستند علم را گسترش دهند. 🔹وقتی خدا کنار برود، وحی کنار می رود. و تنها حس و تجربه باقی می ماند و مهمترین منابع معرفت بی اعتبار می شوند. 🔸اومانیسم از همین جا شکل گرفت. و در علوم انسانی و حوزه اقتصاد به این نتیجه رسیدند که انسان به دنبال حداکثر کردن منافع مادی شخصی خودش است. 🔹سعادت تابع هدف و برخاسته از مبانی اعتقادی انسان است. انسانی سعادتمندتر است که اهدافش بیشتر محقق شده باشد. پس رفتاری عقلایی است که در جهت تحقق هدف حیات انسان باشد. 🔹بنابر همین بدی و خوبی معنا می شود. هر امری که در جهت تحقق آن هدف و سعادت باشد، خوب است. و هر رفتار و کرداری که در جهت خلاف تحقق آن هدف باشد، غیر عقلایی است. 🔹هر مکتب باید تمام موانع را از سر راه سعادت بردارد. وقتی سعادت را حداکثر سازی منافع مادی فردی تعریف کنیم، اجتماع یک امر موهوم اعتباری می شود. 🔸آدام اسمیت با بیان دست نامرئی سعی کرد به تامین منافع جمع هم بپردازد. او با بیانی اخلاقی سعی در تامین رفاه عمومی داشت. بعد از او ریکاردو و مارشال با مدل های ریاضی، مکانیزم بازار را طوری تبیین کردند که سر جمع منافع فردی، منافع عمومی جامعه را رقم می زند. وقتی مدل های ریاضی را در اقتصاد وارد کردند، چون اخلاق در ریاضیات جایی نداشت، اخلاق به کنار رفت. تا پیش از اینها اقتصاد علمی توصیفی بود. 🔸اما در عمل دیدند که این گزاره که اگر هر کس به دنبال منفعت مادی شخصی خودش باشد، منافع جمع هم تامین خواهد شد، مخالف با تمام وقایع خارجی است. فقر و بیچارگی و محرومیت و رکود و تورم و رکود تورمی در جامعه گسترش پیدا کرد. 🔸راه حل کینز (بزرگترین تئوریسین نظام سرمایه داری) برای خروج از بحران این بود که باید به مردم بفهمانیم: «بد خوب است، خوب بد است.» یکی از موانع دیگر دستیابی به حداکثر منفعت مادی شخصی، دین است که در این راه محدودیت ایجاد می کند. یکی دیگر دولت است. ▫️در نظام سرمایه داری برای دستیابی به این هدف به سه اصل: رقابت آزاد، مالکیت خصوصی مطلق و آزادی اقتصادی رسیدند. این اصول مقدس هستند چون در جهت دستیابی به هدف می باشند. 🚩انسان شناسی پایه ای ترین مفهوم اقتصادی است که بر ساختارها، اصول، مالکیت، نهادهای اقتصادی اثر می گذارد. و از همین جا تفاوت مکاتب شروع می شود. به همین خاطر است که می گوییم باید از فقه اکبر شروع کنیم. 🕌در تفکر اسلامی، هدف کم کردن فاصله ی شما با کمال مطلق که خدای متعال است، پس تمام موانع را خود مکتب و خود دین اسلام باید بردارد. در حوزه ی اقتصاد اسراف، اتلاف، تبذیر، ربا خواری ... مانع حرکت آزادانه ما به سمت قرب خدای متعال است. 🔘معتقدیم اگر دست نامرئی در اقتصاد وجود داشته باشد، تنها بر اساس ارزش های اخلاقی اسلامی ممکن است. ⚒در تفکرات نظام مارکسیستی نیز ابتدا رابطه شان با خدا را تعریف کردند که اساسا غیر محسوس موجود نیست. بعد بر اساس ماتریالیسم تاریخی، قائل شدند که انسان قبل از ملحق شدن به جامعه، حیوان است. و اصالت را به جامعه دادند. 🔵 تهیه پست: #سیدمرتضی_شرافت 📍موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 📌 @fvtt_ir

#مقاله_پیشنهادی 📦کالا و تاثیر آن در فرهنگ تبلیغی 👤سهیل اسعد 🔗http://yon.ir/fpjmE 📊کانال اقتصادنا @eqtesadona