*در این آیه نسبت به مادر حضرت موسی،دو امر،دو نهی و دو بشارت آمده است:
دو امر:«أَرْضِعِیهِ - أَلْقاهُ» ،دو نهی: «لا تَخافِی - لا تَحْزَنِی» ،دو بشارت: «رَادُّوهُ - جاعِلُوهُ»
*کلمه«خوف»،در مورد احتمال خطر و کلمه«حزن»در مورد نگرانی قطعی بکار می رود.
*مراد از دریا در این آیه،رود عظیم نیل در کشور مصر است که به جهت بزرگی و عظمت، دریا خوانده شده و کاخ فرعون در ساحل آن بنا شده بود.
*وقتی خداوند بخواهد،دشمن انسان نیز #مأمن و ملجأ او می شود. «فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ» (عدو شود سبب خیر،گر خدا خواهد.) گر نگهدار من آن است که من می دانم شیشه را در بغل سنگ نگه می دارد.
پیام ها:
1- در اضطراب ها و #بن بست ها،خداوند بهترین هادی و حامی مؤمنان است. «أَوْحَیْنا»
2- زن نیز می تواند مورد #الهام الهی قرار گیرد. «أَوْحَیْنا إِلی أُمِّ مُوسی»
3- نزول امدادهای #غیبی با بهره گیری از امکانات مادّی منافاتی ندارد.شیردادن و در صندوق گذاردن،منافاتی با توکّل ندارد. «أَرْضِعِیهِ»
4- در هیچ شرایطی نباید شیر مادر را از فرزند #دریغ داشت. «أَرْضِعِیهِ»
5-در دستورهای الهی اسراری نهفته است که شاید در نظر ابتدایی،#معقول نیاید.
«فَأَلْقِیهِ فِی الْیَمِّ»
6- در راه اجرای فرامین الهی،نه از چیزی بترسیم و نه نسبت به مسئله ای #نگران باشیم. «لا تَخافِی وَ لا تَحْزَنِی» (مادر موسی دو نگرانی داشت:یکی ترس از کشته شدن فرزند و دیگری غم فراق او،که خداوند هر دو را همان گونه که در آیات بعد خواهیم خواند به نحو احسن جبران فرمود.)
7- آنچه در راه خداوند داده شود،به بهترین وجه باز می گردد. «أَلْقاهُ - رَادُّوهُ ، جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ» (مادر موسی به فرمان خداوند فرزندش را رها کرد،خداوند هم او را برگرداند و هم به مقام نبوّت رساند.)
8-خداوند،اخباری از #غیب را در اختیار افرادی که بخواهد قرار می دهد.
«جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ»
9- فرعون #واسطه نجات موسی از دریا شد،وسرانجام به دست او در همان دریا غرق گردید. «فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِیَکُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً» (آری،خدا می تواند نوزاد بی دست وپا را در دریا حفظ کند،ولی انسان صاحب دست وپا را غرق سازد)
10- خواست #انسان در مقابل اراده ی الهی بی اثر است. «لِیَکُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً»
فرعون گمان کرد که هدیه ای برای او رسیده است؛امّا خداوند اراده فرموده بود که #دشمنش را در دامان او بپروراند.
11- فرعون و وزیر و لشکریانش طرح دادند و عمل کردند،ولی تدبیر خداوند همه ی آنها را خنثی کرد. «کانُوا خاطِئِینَ»
12- طرّاح،مشاور،آمر ومباشر،همگی به نوعی در جرم شریکند. «کانُوا خاطِئِینَ»
وَ قالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ لا تَقْتُلُوهُ عَسی أَنْ یَنْفَعَنا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَداً وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ«9»
و(چون)همسر فرعون(احساس کرد که آنان قصد کشتن کودک را دارند خطاب به فرعون)گفت:او را نکشید(که او)روشنی چشم من و توست.
شاید به ما سودی برساند یا او را به فرزندی بگیریم،ولی آنها نمی فهمیدند(که چه کسی را در آغوش خویش می پرورانند).
نکته ها:
*در زندگی حضرت موسی،چند #زن،نقش محوری و اساسی داشته اند:مادر موسی، خواهر موسی،زن فرعون و همسر موسی،در این آیه نقش زن فرعون در جلوگیری از قتل او بیان شده است.
پیام ها:
1- زنان،در امور #اجتماعی دارای نقشی مؤثّرند. «قالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ»
(زن فرعون،رأی فرعون را تغییر داد و شوکت،سلطنت وثروت فرعون هیچ یک مانع او نشد)
2- با طرح #پیشنهادات صحیح و سریع،از القای طرح های انحرافی جلوگیری کنیم.قبل از آنکه فرعون تصمیم خود را ابراز کند،همسرش راه درست برخورد با مسئله را القا نمود. «قالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ لا تَقْتُلُوهُ»
3- در بیان پیشنهادات از کلمات عاطفی ودلنشین استفاده کنیم. «قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ»
4- دل های همه به دست خداست.او می تواند سخت ترین #دل ها همچون دل فرعون را نیز نرم سازد. «قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ»
5-در برخورد با منکرات،ابتدا از راه عاطفه وارد شویم و سپس به امر و نهی بپردازیم. «قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ لا تَقْتُلُوهُ»
6- از نهی از منکر زبانی،#غفلت نورزیم که بسیار کارساز است. «لا تَقْتُلُوهُ» (زن فرعون با گفتن «لا تَقْتُلُوهُ» از کشته شدن موسی جلوگیری کرد،چنانکه یکی از برادران یوسف با گفتن «لا تَقْتُلُوا یُوسُفَ» از کشته شدن یوسف جلوگیری کرد.)
7- طاغوت ها از ابتدایی ترین #عواطف انسانی نیز بی بهره اند و نیاز به #تذکّر دارند.
«لا تَقْتُلُوهُ»
8-#فوائد امر ونهی را بگوییم تا مردم آسان تر بپذیرند. «لا تَقْتُلُوهُ عَسی أَنْ یَنْفَعَنا»
9- در نظام طاغوتی،ملاک وضع یا لغو قوانین،هوس ها و منافع شخصی طاغوت هاست.