هدایت شده از سیدمهدی حسینی رکن آبادی
#تحلیل_نوحه_تبیینی(1)
نکاتی درباره این نوحه
استفاده از ظرفیتهای زبان عامیانه و مردمی
تحلیل نمونه ها
نمونه اول
منو ببخش
همین اول ماهیه...
یک بازسازی کامل و دلچسب از زبان مردم با تکیه بر نحو زبان مردم است،
طراوت این عبارت با انتخاب لحن مناسب و ملتمسانه
دو چندان شده است
نمونه دوم
نمیدونم که دوست داری باز بشنوی صداشو
روتو نگردون بشنو این صدای ربنا شو
تحلیل این نمونه و قضاوت نهایی درباره آن
بسیار دشوار است.
نمونه سه لایه مختلف دارد:
الف)
از یک سو می توان گفت
انسان ها در هنگام ابهام میتوانند این چنین سخن بگویند
بنابراین قانون «محاکات» در این عبارت تقریباً رعایت شده است
نوع لحن و استفهام، طراوت خاصی به کلام داده است.
این قضاوت را
با صرف نظر از مخاطب خاص آن( که خداوند است)
در نظر بگیرید.
ب)
از سوی دیگر باید گفت
شاعر به جهت رعایت «بلاغت کلام» و رعایت شرایط گفت و گو با مخاطب
(که در اینجا خداوند عزّ و جل است)
بهتر بود که می گفت:
«خوب میدونم که دوست داری
باز بشنوی صدامو...»
بر اساس این مضمون
که منطبق با مفاهیم شیعی است مصراع دوم هم باید تغییر می یافت...
ج)
لایه سوم کلام اینکه
نمی توان انکار کرد:
گاهی ما انسانها آنقدر درباره خطای خود میخواهیم اغراق کنیم
که به خود هرگز اجازه نمیدهیم
خداوند صدای ما را بشنود
به او حق می دهیم از ما روی برگرداند!
در این حال،
اگر بخواهد شاعر این حس و حال را بازسازی کند
باید چگونه بگوید؟
تصور کنید این کلام
سخن یک فرد عامی و کمسواد باشد
که بهرهای از فرهنگ شیعی ندارد
و میخواهد بی هیچ آدابی و ترتیبی با خدای خود سخن بگوید!
بنابراین تصور چنین بیانی دور از ذهن نیست؛
هر چند به ظاهر، متناسب با مفاهیم مناجات و روایات مأثوره نباشد.
هدایت شده از سیدمهدی حسینی رکن آبادی
#تحلیل_نوحه_تبیینی(1)
نکاتی درباره این نوحه
استفاده از ظرفیتهای زبان عامیانه و مردمی
تحلیل نمونه ها
نمونه سوم
با اشک و روضه
دلت رو امشب به دست میارم
در مواجهه اولیه،
بیانی صمیمانه و تاثیر گذار دارد
و به بیانی رندانه وهوشیارانه،
اشاره دارد به موضوع توسل به اهل بیت علیهم صلوات الله علیهم اجمعین
با تکیه بر «وابتغوا الیه الوسیله»
نمیتوان ظرافت این نحوه بیان و تاثیر عاطفی آن را نادیده گرفت؛
چون حاوی نوعی «دِلال» است
دِلال چیست؟
یعنی ناز کردن
(در ابتدای دعای افتتاح میخوانیم:«مُدلاً علیک»)
این بیان همراه با شیرین زبانی و دلال،
بُعد دیگری نیز دارد که محل تأمل است...
اگر به اصل انسجام در شعر و نوحه، اعتقاد داشته باشیم ( البته هنری غیر قابل انکار است)
میتوان به این مضمون و تناقص راه یافته در آن خرده گرفت!
در بند اول،
شاعر آورده است:
«ببخش مگه جز تو پناهیه؟»
که با این مضمون در تناقض است:
«اما غمی نیست حسین و دارم
دلت رو امشب به دست میارم...»
هدایت شده از سیدمهدی حسینی رکن آبادی
#تحلیل_نوحه_تبیینی(1)
نکاتی درباره این نوحه
استفاده از ظرفیتهای زبان عامیانه و مردمی
تحلیل نمونه ها
نمونه چهارم
این نفس سرکش
تا میتونست تاخت
آخر منو از
چشم تو انداخت
از نظر زبان و استخدام واژگان
با بقیه سطرها و مصراع ها کاملاً متفاوت است.
سوال مهم این است که
این تفاوت به نفع شعر است یا خیر؟
قضاوت درباره این سطر و پاسخگویی به این سؤال،
اندکی دشوار است
و ممکن است سلیقه شخصی در آن دخیل شود...
در نگاه کلی،
کلمات «نفس، سرکش، میتونست، تاخت»
حاوی نوعی خشونت موسیقایی است
که نوعی تنفر را تداعی میکند
اگر بتوانیم در قضاوت کلی
این تنفر و خشونت موسیقایی را
در راستای بلاغت کلام و اقتضای حال و مقام سخن بدانیم
بجاست که شاعر را به واسطه نوع انتخاب زبان تحسین کنیم.
و اگربه فرض،
این خشونت
_ که با هجای کشیده «تاخت» به اوج خود رسیده است_
ربطی به شعر نداشته باشد،
میتوان قاطعانه گفت:
شاعر، اصل انسجام زبانی و نیز بلاغت کلام را را رعایت نکرده است.
به نظرم
مخاطبان بر اساس حالی که در هنگام شنیدن این نوحه پیدا میکنند
میتوانند بهراحتی درباره این موضوع قضاوت کنند.
نمونه پنجم
خدا نیاره دختری آتش بگیره موهاش
بر اساس قاعده کلی
«کار برد نشانه های زبان مردم و عامیانه سازی کلام» ،
بهراحتی قابل بررسی قضاوت است.
در گفتار مردم
معمولاً آن حس التماس و آرزو،
در قالب چنین کلامی ارائه میشود:
«خدا نیاره اون روز و که دختری موهاش آتیش بگیره....»
جابجایی بخشی از این کلام
به ضرورت وزن و سبک،
بخشودنی است؛
تا جایی که طراوت کلام و فطرت زبانی مردم
در شعر بازتاب یابد.
اما وقتی تغییر کلام در حدی باشد
که دیگر چندان نشانهای از قالب زبان عام در آن مشهود نباشد
می توان گفت:
کلام از فطرت زبان مردم خارج شده و رنگ تصنع یافته است.
نکات پایانی
برای بهتر شدن این اثر
می توان به این دو پیشنهاد هم تأمل داشت:
الف)
ربنا الهی العفو
یا
یارب الهی العفو؟
(به جهت یکسان شدن ضمیرها)
ب)
جابجایی دو سطر
و قد سترت رسوام نکردی
با
افنیت عمری رهام نکردی
که در این حالت، به محتوا انسجام بیشتری میبخشد....
26.57M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
از آن شبی که تو را ماه دیده خواب ندارد ...
شعرخوانی #صادق_غریب
در مدح امیرالمومنین علیه السلام
در جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem
عکس یادگاری جلسه پایانی سال۱۴۰۱
اختتامیه نخستین #جایزه_ادبی_فرات
و جلسه دویست و یازدهم #حلقه_شعر_ولایی_فرات
🔸حلقه شعرولاییفرات
@foratpoem
39.92M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
هم از تبار حسینم ، هم از تبار حسن ...
شعرخوانی #محمد_بیابانی
در مدح امام حسن و امام حسین علیهم السلام
در جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem
32.87M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
نقد استاد #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
به شعر #محمد_بیابانی
جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem
19.31M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
چشمم فقط یک لحظه مهمان نگاهت شد ...
شعرخوانی #امیرعلی_شریفی
با موضوع جناب زهیر سلام الله علیه
در جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem
40.32M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
کدام خط کند انشاء نام زینب را ...
شعرخوانی #حاج_محسن_عربخالقی
با موضوع امیرالمومنین و حضرت زینب سلام الله علیهما
در جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem
صفحه اینستاگرام فرات
👇👇
https://instagram.com/foratpoem?igshid=ZDdkNTZiNTM=
🔸حلقهشعرولاییفرات
@foratpoem
28.47M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
مثل هر شب خواب را در بسترش تنها گذاشت ...
شعرخوانی #رضا_قاسمی
در رثای حضرت زهرا سلام الله علیها
در جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem
45.35M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
شعرخوانی و روضه خوانی
#حاج_علی_انسانی
#حاج_سید_احد_خجسته
#حاج_سعید_خرازی
در رثای حضرت زهرا سلام الله علیها
در جلسه ۲۰۲ #حلقه_شعر_ولایی_فرات
دوشنبه ۷ آذر۱۴۰۱ دفتر انتشارات #محمل
🔸حلقه شعر ولایی فرات
@foratpoem