#منبع_شناسی
#دعائم_الاسلام
#استاد_محمدی_قائینی
📚 بررسی اعتبار کتاب دعائم الاسلام (3)
📌 جهت سوم: مذهب قاضی نعمان
🔹 درباره مذهب وی اختلاف است و برخی حتی وی شش را امامی دانسته اند. ذم بر وی دیده نشده ولی مدح وی بسیار است که به آن اشاره شد. وی احادیث تا امام ششم را آورده است ولی متعرض سایر روایات نشده است و اسمی از دیگر ائمه وی نبوده است. به همین دلیل برخی او را شش امامی می دانند. برخی می گویند چون در دولت اسماعیلیه زندگی می کرده از باب تقیه، تنها شش امام را نقل روایت کرده است. حاجی نوری قرائنی ذکر می کند که وی دوازده امامی بوده ولی به دلیل شرایط زمانه از اسماعیلیه تقیه می‌کرده است.
قرینه اول: یکی از قرائن مورد اشاره حاجی نور بر دوازده امامی بودن ایشان این است که وی روایتی نقل می کند که مستحب است بعد از هر نماز فریضه ای این دعا را بخوانید و اسم همه ائمه را می آورد: اللهم إنی أتقرب إلیک بمحمد رسولک و نبیک و بوصیه علی و بالائمه من ولده الطاهرین الحسن و الحسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد ... تا امام عصر را برمی‌شمارد.
قرینه دوم: درباره متعه ایشان قائل به جواز است.
قرینه سوم: روایاتی از امام هفتم به بعد نیز نقل کرده است هرچند کم تعداد است.
🔹 با توجه به این قرائن می توان گفت اسماعیلی بودن وی قابل اثبات نیست و احتمالا بنابر تقیه عمل کرده است. در هر صورت بنابر حجیت خبر ثقه، اسماعیلی بودن یا شیعی بودن آن تاثیری ندارد. ما عمل به روایات موثق را ملاک قرار می دهیم. با توجه به آن چه از کلمات علما و نیز بررسی مذهب وی گذشت، مولف از نظر ما موثق است و می توان به روایات وی عمل کرد.
🆔 @ghaeeni
هدایت شده از استاد محمدی قائینی
#اطلاعیه
#فقه_معاصر
❇️ به اطلاع فضلای گرامی می رساند درس خارج #فقه_معاصر و #الفائق استاد #محمدی_قائینی چهارشنبه‌ها برگزار می‌شود:
📌 #خارج_فقه: مالکیت فکری
📌 #خارج_اصول: سیره عقلائیه (بر اساس الفائق فی الاصول)
⏰ چهارشنبه‌ها: ساعت 9 تا 11
🆔 @ghaeeni
#منبع_شناسی
#دعائم_الاسلام
#استاد_محمدی_قائینی
❇️ بررسی اعتبار کتاب دعائم الاسلام (4)
📌 جهت چهارم: بررسی شهادت مولف در ابتدای کتاب
🔹 ایشان در دوجای کتاب شهادت بر صحت کتاب می دهد که مجمل به نظر می رسد. اگر مبنای ما حجیت خبر ثقه باشد، نمی توان از این کتاب استفاده کرد. اما اگر مبنای ما حجیت خبر موثوق الصدور باشد، می توان به روایاتی که دارای قرائن است، عمل کرد.
🔹 متن شهادت مولف
[بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَ بِهِ نَسْتَعِينُ فِي جَمِيعِ الْأُمُورِ الْحَمْدُ لِلَّهِ اسْتِفْتَاحاً بِحَمْدِهِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ رَسُولِهِ وَ عَبْدِهِ وَ عَلَى الْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِينَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ أَجْمَعِينَ أما بعد فإنه لما كثرت الدعاوي و الآراء و اختلفت المذاهب و الأهواء و اخترعت الأقاويل اختراعا و صارت الأمة فرقا و أشياعا و دثر أكثر السنن فانقطع و نجم حادث البدع و ارتفع و اتخذت كل فرقة من فرق الضلال رئيسا لها من الجهال فاستحلت بقوله الحرام و حرمت به الحلال تقليدا له و اتباعا لأمره بغير برهان من كتاب و لا سنة و لا بإجماع جاء عن الأئمة و الأمة تَذَكَّرْنَا عِنْدَ ذَلِكَ قَوْلَ رَسُولِ اللَّهِ ص لَتَسْلُكُنَّ سُبُلَ الْأُمَمِ مِمَّنْ كَانَ قَبْلَكُمْ حَذْوَ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ وَ الْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ حَتَّى لَوْ دَخَلُوا جُحْرَ ضَبٍّ لَدَخَلْتُمُوهُ وَ فِي حَدِيثٍ آخَرَ لَتَرْكَبُنَّ سَنَنَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ ذِرَاعاً بِذِرَاعٍ وَ بَاعاً بِبَاعٍ حَتَّى لَوْ سَلَكُوا خَشْرَمَ دَبْرٍ لَسَلَكْتُمُوهُ فَكَانَتِ الْأُمَّةُ إِلَّا مَنْ عَصَمَ اللَّهُ مِنْهَا بِطَاعَتِهِ وَ طَاعَةِ رَسُولِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ الَّذِينَ افْتَرَضَ طَاعَتَهُمْ فِي ذَلِكَ كَمَنْ حَكَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبَأَهُ مِنَ الْأُمَمِ السَّالِفَةِ- بِقَوْلِهِ سُبْحَانَهُ اتَّخَذُوا أَحْبٰارَهُمْ وَ رُهْبٰانَهُمْ أَرْبٰاباً مِنْ دُونِ اللّٰهِ وَ رُوِّينَا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ أَنَّهُ تَلَا هَذِهِ الْآيَةَ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا صَامُوا لَهُمْ وَ لَا صَلَّوْا إِلَيْهِمْ وَ لَكِنَّهُمْ أَحَلُّوا لَهُمْ حَرَاماً فَاسْتَحَلُّوهُ وَ حَرَّمُوا عَلَيْهِمْ حَلَالًا فَحَرَّمُوهُ وَ رُوِّينَا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِي أُمَّتِي فَلْيُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ فَإِنْ لَمْ يَفْعَلْ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ.
فقد رأينا و بالله التوفيق عند ظهور ما ذكرناه أن نبسط كتابا جامعا مختصرا يسهل حفظه و يقرب مأخذه و يغني ما فيه من جمل الأقاويل عن الإسهاب و التطويل نقتصر فيه على الثابت الصحيح مما رويناه عن الأئمة من أهل بيت رسول الله ص من جملة ما اختلفت فيه الرواة عنهم في دعائهم الإسلام و ذكر الحلال و الحرام و القضايا و الأحكام- فَقَدْ رُوِّينَا عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ أَنَّهُ قَالَ بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى سَبْعِ دَعَائِمَ الْوَلَايَةِ وَ هِيَ أَفْضَلُهَا وَ بِهَا وَ بِالْوَلِيِّ يُوصَلُ إِلَى مَعْرِفَتِهَا وَ الطَّهَارَةِ وَ الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْجِهَادِ
فهذه دعائم الإسلام نذكرها إن شاء الله بعد ذكر الإيمان الذي لا يقبل الله تعالى عملا إلا به و لا يزكو عنده إلا من كان من أهله و نشفعها بذكر الحلال و الحرام و القضايا و الأحكام لما في ذلك من التعبد و المفروضات في الأشرية و البياعات و المأكولات و المشروبات و الطلاق و المناكحات و المواريث و الشهادات و سائر أبواب الفقه المثبتات الواجبات و بالله نستعين و إياه نستوهب التوفيق لما يزكو لديه و يزدلف به إليه وَ هُوَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ.]
بررسی شهادت
اولا لفظ «صحیح» که ایشان در مقدمه به آن اشاره می کند، صحیح اصطلاحی که در علم حدیث داریم نیست تا در مقابل حسنه، موثقه، ضعیفه نیست. بلکه مقصود ایشان از صحیح در مقابل غیر اختلافی است. یعنی از نظر من این روایات سند معتبر دارد.
ثانیا در فقره بعدی که می فرماید: [نقتصر فيه على الثابت الصحيح مما رويناه عن الأئمة من أهل بيت رسول الله ص من جملة ما اختلفت فيه الرواة]؛ این می تواند اشاره به معنای اصطلاحی مدنظر ما داشته باشد. اما کلام ایشان مجمل است. آیا با تعبیر «الثابت الصحیح» می خواهد بگوید همه آنچه در این کتاب آورده است، معتبر است سنداً؟ یعنی همه موثق و معتبرند؟ یا الصحیح در مقابل ما اختلف فیه است؟ این دیگر صحیح اصطلاحی نیست. پس منظور ایشان مجمل می شود.
تنها چیزی که می توان درباره روایات این کتاب گفت، این است که می توان از آن به عنوان مؤید بهره برد. علامه مجلسی نیز همین رأی را برگزیده است. البته هر آنچه بیان شد بنابر این است که حجیت خبر واحد را از باب خبر ثقه بدانیم. اما اگر گفتیم خبر موثوق، حجت است، در صورت محفوف گردیدن به دیگر قرائن، می توان به آن تمسک کرد.
#منبع_شناسی
#دعائم_الاسلام
#استاد_محمدی_قائینی
📌 بررسی اعتبار کتاب دعائم الاسلام (5)
🔹 اما زاویه دیگر از بحث اینکه آیا کتاب دعائم الاسلام که الان موجود است، معتبر است و ما طریق معتبری به آن داریم؟
حاجی نوری تنها این کتاب را معتبر می داند، ولی سند خود را نسبت به این کتاب ذکر نمی کند. شیخ الشریعه اصفهانی نیز در تایید این کتاب بسیار سخن می گوید ولی طریق خود را به آن نقل نمی کند. تنها از این جهت که این کتاب از کتب مشهوره بین امامیه است، همین کافی است که آن را معتبر بدانیم.
🔹 زیرا ایشان در زمان سه سلطان دارای منصب قضاوت بوده است. پس اینکه تمسک به کتاب وی مشهور است همین کافی است که کتاب وی را معتبر بدانیم.
❓اشکال:
🔹 شهرت این کتاب مربوط به عصر مولف و فاطمیین است. اما بعد از آن عصر دیگر مورد اعتنای خاص علمای شیعه نیست و شهرت عملی بین علماء ندارد. و بنابر اینکه شهرت جبران ضعف سند است، مشروط به این است که این شهرت در همه زمان ها باشد نه زمانی دون زمان أخری. ولی ما درباره کتاب دعائم الاسلام می بینیم شهرت آن اختصاص به دوران خود مولف داشته است.
🔹 اگر کسی بگوید همین الان اسماعیلیه به دعائم الاسلام عمل می کند، باید در پاسخ گفت: بله، این شهرت موجب اعتبار کتاب نزد خود اسماعیلیه است ولی ما احتمال تحریف می دهیم از زیاده و نقیصه. زیرا ما راهی نداریم ثابت کنیم این کتاب ما بین أیدینا، همان کتابی است که منصوب به ایشان است. ما دو طریق نیاز داریم: طریق ما به مولف و طریق مولف تا معصوم در هر دو جهت ما نیازمند سند و طریق هستیم و درباره این کتاب چنین طریقی نداریم.
🆔 @ghaeeni
جهاد50.mp3
28.65M
❇️ #خارج_فقه
#کتاب_الجهاد
#کتاب_الامان
#استاد_محمدی_قائینی
🔰️ جلسه 50
📆 سه‌شنبه 23/9/1400
🆔 @ghaeeni