بورکهارت ، رنسانس و کشف فردیت #سید_محمد_تقی_طباطبایی @goftman_ir

📜 کشف فردیت و آغاز انسان در قرون وسطی چنین می‌نمود که آدمی در حال رؤیا یا نیمه بیداری به سر می‌برد؛ هر دو جهت آگاهی او- آگاهی معطوف به درون و آگاهی معطوف به بیرون- در زیر پرده‌ای واحد قرار داشت. تار و پود این پرده از ایمان دینی و شرم و حجب کودکانه و وهم و خیال تشکیل یافته بود و از خلال آن، جهان و تاریخ به رنگ‌های عجیبی نمایان بود؛ و آدمی خود را تنها به عنوان عضو یک قوم با حزب یا خانواده یا گروهی از این قبیل می‌شناخت. این پرده نخستین بار در ایتالیا از میان برمی‌خیزد و آدمی آغاز می‌کند. به اینکه دولت و جامعه و همه چیزهای این جهان را به طور عینی و چنانکه به راستی هستند مشاهده کند؛ و در عین حال آگاهی معطوف به درون نیز با تمام نیرو سر برمی‌دارد و آدمی فردی روحی و معنوی می‌شود و بدین خصوصیت خود واقف می‌گردد. در گذشته انسان یونانی به همین سان به فرق خود با غیریونانیان (بربرها) و فرد عرب به فرق خود با آسیاییان دیگر که خود را فقط همچون عضوی از قومی می‌شناختند، واقف شده است. در زمان‌های خیلی بیشتر در اینجا و آنجا شکوفایی شخصیت آزاد متکی بر خویشتن را در ایتالیا می‌توان دید. معدود گروه‌ی مانند"گناهکاران گستاخ"، در قرن دهم بدان‌سان که لیودپراند وصف کرده است، و بعضی از معاصران پاپ گرگور هفتم ، و چند تن از مخالفان نخستین شهر باران خاندان مومن اشتاوفن. ولی در پایان قرن سیزدهم ایتالیا یکباره پر از این گونه شخصیت‌هاست؛ و گویی سدی که بر سر راه ظهور فردیت قرار داشت در اینجا به کلی در هم شکسته است و هزاران چهره هرکدام با شکل و قراره خاص خود در برابر ما نمایان می‌شوند. پیدایش اثر بزرگ دانته به سبب غنای فردیتی که به معرض نمایش نهاده، ملی ترین مبشر زمان خود شده است؛ در اینجا موضوع بحث ما فقط خود واقعیت روانشناختی است. این واقعیت به صورت جدی و قاطع گام در مساحت تاریخ می‌نهد: در قرن چهاردهم در ایتالیا از فروتنی دروغین و سالوم و ریا خبری نیست، هیچکس بیم ندارد از اینکه جلب توجه کند و غير از دیگران باشد یا چنين بنماید که غیر از دیگران است. یاکوب بورکهارت جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می‌گردد: 📘کتاب "فرهنگ رنسانس در ایتالیا" نوشته یاکوب بورکهارت ترجمه محمد حسن لطفی 📕کتاب "فلسفه روشنگری" نوشته ارنست کاسیرر ترجمه یدالله موقن 📗 کتاب "سنت روشنفکری در غرب از لئوناردو تا هگل" نوشته ج. برونوفسکی و ب. مازلیش ترجمه لیلا سازگار @goftman_ir

نقدی بر امکان علم دینی دکتر بیژن #عبدالکریمی @goftman_ir

📜 علم دینی و مسئله تاریخمندی تکیه بر سرشت تاریخی و فرهنگی علوم جدید غربی و به چالش گرفته شدن ادعای جهان شمولی و فرا تاریخی بودن آنها، مبتنی بر «تفکر‌ تاریخی» یا «تاریخی اندیشی» است که خود حاصل بصیرت انسان‌شناسانه و معرفت‌شناسانه‌ای است که در دل سنت متافیزیک غربی و بر اساس دیدگاه‌های خود متفکران و فیلسوفان بزرگ غربی و چهره های شاخصی چون هگل، نیچه، دیلتای و هایدگر شکل گرفته است. لذا، اگر صرف تکیه بر سرشت تاریخی و فرهنگی علوم جدید و غربی بودن آنها، به این معنا که این علوم در دوره تاریخی و قلمرو جغرافیایی و فرهنگی خاصی قوام یافته اند، از ارزش و اعتبار آنها می‌کاهد، پس بنابراین، خود این استدلال نیز که علوم جدید علومی تاریخی و فرهنگی و نه حقایقی جهانشمول و فراتاریخی هستند، بر اساس همان استدلال، یعنی تاریخی و فرهنگی بودن به تعبیر ساده تر، به دلیل همان غربی بودن ارزش و اعتبار خود را از دست می دهند. به تعبیر دیگر، باید گفته شود که تفکر تاریخی غربیان آبشخور ظهور ایده امکان تأسیس علوم غیر غربی، دینی یا اسلامی قرار گرفته است! پیروان ایده علوم دینی یا اسلامی، به دلیل سیطره تفکر جدلی کلامی بر دیدگاه‌هایشان، متوجه نیستند که روش، شمشیری دولبه است که با هر ضربه‌ای که به رقیب وارد می‌سازند ضربه‌ای نیز بر خودشان وارد می‌شود. آنان توجه ندارند که با همان روشی که به نقد علوم جدید غربی می‌پردازند، مدعیات خود آنان نیز مورد نقد قرار خواهد گرفت. به تعبیر ساده تر، اگر علوم جدید غربی، بر اساس مبانی تفکر تاریخی، یعنی تلقی هر گونه معرفت بشری به منزله امری محصول شرایط تاریخی و فرهنگی، علومی تاریخی و فرهنگی و نه حقایقی جهانشمول و فراتاریخی اند، نتیجه طبیعی آن نیز آن خواهد بود که اساسا علوم به اصطلاح دینی یا اسلامی نیز اموری تاریخی و فرهنگی و نه حقایقی مطلق، جهان شمول، ازلی و ابدی باشند، و این درست برخلاف ادعای خود حامیان ایده علوم دینی یا اسلامی مبنی بر مطلق، جهانی ازلی و ابدی بودن یعنی فرا تاریخی بودن خود حقایق دین اسلام است. بیژن #عبدالکریمی جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می‌گردد: 📘کتاب " تئولوژی،عقلانیت وعلوم انسانی جدید " نوشته بیژن عبدالکرمی 📗 کتاب "پرسش از امکان امر دینی در جهان معاصر" نوشته بیژن عبدالکریمی 📕کتاب " تئولوژی و تاریخ " نوشته بیژن عبدالکریمی @goftman_ir