حَمِیم به معنى آب بسیار داغ و غَسّاق به معنى چرک و خونى است که از زخم جارى مى شود، و بعضى آن را به معنى مایعات بد بو تفسیر کرده اند.

این در حالى است که: بهشتیان از چشمه هاى گواراى شراب طهور به وسیله پروردگارشان سیراب مى شوند وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً (۳) و نوشیدنى هائى در ظرف هاى زیباى بهشتى است که مهر بر آن نهاده شده، مهرى که از مشک است خِتامُهُ مِسْکٌ (۴) ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا؟

و از آنجا که ممکن است وجود این کیفرهاى سخت و شدید در نظر بعضى عجیب آید، در آیه بعد مى افزاید: این مجازاتى است موافق و مناسب اعمال آنها (جَزاءً وِفاقاً).(۵)

چرا چنین نباشد؟ در حالى که آنها در این دنیا قلب هاى مظلومان را سوزاندند ، روح و جان آنها را به آتش کشیدند و با ظلم و ستم و طغیان خود بر کسى رحم نکردند، سزاوار است که در آنجا کیفرشان چنان باشد، و نوشابه هایشان چنین!

اصولاً، همان گونه که بارها تأکید کرده ایم، از آیات قرآن استفاده مى شود: حداقل، بسیارى از کیفرهاى قیامت تجسمى است از اعمال دنیاى انسان ها، چنان که در سوره تحریم آیه ۷ مى خوانیم: یا أَیُّهَا الَّذِینَ کَفَرُوا لاتَعْتَذِرُوا الْیَوْمَ إِنَّما تُجْزَوْنَ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ: اى کافران امروز عذر مخواهید، چرا که جزاى شما تنها اعمالى است که انجام مى دادید (که اکنون تجسم یافته و در برابر شما حضور پیدا کرده) .

سپس، به توضیح علت این مجازات پرداخته، مى فرماید: این به خاطر آن است که آنها امیدى به حساب و ترسى از عقاب خداوند نداشتند (إِنَّهُمْ کانُوا لایَرْجُونَ حِساباً). و همین بى اعتنائى به حساب و روز جزا، مایه طغیان و سرکشى و ظلم و ستم آنها شد، و آن ظلم و فساد چنین سرنوشت دردناکى را براى آنان فراهم ساخت. در حقیقت، عدم ایمان به حساب، عاملى است براى طغیان، و آن هم عاملى است براى آن کیفرهاى سخت.

توجه داشته باشید: لایَرْجُونَ از ماده رجاء هم به معنى امید است و هم به معنى عدم ترس و وحشت . اصولاً، انسان وقتى امید و انتظار کیفر داشته باشد، طبعاً مى ترسد، و اگر نداشته باشد نمى ترسد، و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند، لذا آنان که امید به حساب نداشته باشند ترسى هم ندارند.

تعبیر به إِنَّ که براى تأکید است و کانُوا که استمرار در ماضى را بیان مى کند و حِساباً که به صورت نکره بعد از نفى ذکر شده و معنى عموم را مى دهد، همه بیانگر این واقعیت است که آنها مطلقاً و هرگز هیچ گونه انتظار و ترسى از حساب و کتاب نداشتند، یا به تعبیر دیگر، حساب روز قیامت را به دست فراموشى سپرده، و از برنامه زندگى خود کاملاً حذف کرده بودند، و طبیعى است چنین افرادى، آلوده چنان گناهان عظیمى شوند، و سرانجام گرفتار این عذاب هاى سخت و دردناک.

و لذا، بلافاصله مى افزاید: آنها آیات ما را به کلّى تکذیب کردند (وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا کِذّاباً).(۶) هواى نفس آن چنان بر آنها چیره شده بود که همه آیات بیدارگر الهى را شدیداً انکار کردند، تا به هوس هاى سرکش خود ادامه دهند، و به خواسته ها و تمنیات نامشروع خویش لباس عمل بپوشانند.

پیداست آیات در اینجا معنى وسیع و گسترده اى دارد که همه آیات توحید، نبوت و تشریع و تکوین، و معجزات انبیا و احکام و سنن را شامل مى شود، و با توجه به تکذیب این همه نشانه ها و آیات الهى که جهان تکوین و تشریع را پر کرده، باید تصدیق کنیم که: آن مجازات براى چنین اشخاصى جزاء وفاق و کیفر مناسب است.

از آن پس، به عنوان هشدار به این طغیانگران، و هم براى تأکید بر مسأله وجود موازنه میان جرم و جریمه و حاکمیت جزاى وفاق مى افزاید: ما همه چیز را قطعاً احصاء و ثبت کرده ایم (وَ کُلَّ شَیْء أَحْصَیْناهُ کِتاباً).(۷)

تا گمان نکنید چیزى از اعمال شما بى حساب و مجازات مى ماند، و نیز هرگز فکر نکنید این کیفرهاى شدید غیر عادلانه است. این حقیقت، که تمام کارهاى انسان اعم از کوچک و بزرگ، صغیر و کبیر، آشکار و پنهان، و حتى نیات و عقائد انسان، ثبت و ضبط مى شود، در بسیارى از آیات قرآن منعکس است.

در یک جا مى فرماید: وَ کُلُّ شَیْء فَعَلُوهُ فِی الزُّبُرِ * وَ کُلُّ صَغِیر وَ کَبِیر مُسْتَطَرٌ: هر کارى را که انجام دادند در نامه هاى اعمالشان ثبت است * و هر عمل کوچک و بزرگى نوشته مى شود .(۸) و در جاى دیگر مى فرماید: إِنَّ رُسُلَنا یَکْتُبُونَ ما تَمْکُرُونَ: رسولان ما آنچه مکر مى کنید را مى نویسند .(۹) و در جاى سوم مى خوانیم: وَ نَکْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ: ما آنچه را از پیش فرستاده اند و همچنین تمام آثار آنها را مى نویسیم .(۱٠)

لذا، هنگامى که نامه اعمال مجرمان را به دست آنها مى دهند، فریادشان بلند مى شود، مى گویند: یا وَیْلَتَنا ما لِهذَا الْکِتابِ لایُغادِرُ صَغِیرَةً وَ لا کَبِیرَةً إِلاّ أَحْصاها: اى واى بر ما! این چه کتابى است که هیچ کار کوچک و بزرگى نیست مگر این که آن را ثبت و شماره کرده است ؟!(۱۱)

بدون شک، کسى که این واقعیت را با تمام قلبش باور کند، در انجام کارها بسیار دقیق و حسابگر خواهد بود، و همین اعتقاد، مانع بزرگى میان انسان و گناه ایجاد مى کند و از عوامل مهم تربیت محسوب مى شود.

در آخرین آیه مورد بحث، لحن سخن را تغییر داده، و از غیبت به خطاب مبدّل نموده، آنها را مخاطب ساخته، و ضمن جمله اى تهدیدآمیز، خشم آلود و تکان دهنده مى فرماید: پس بچشید که چیزى جز عذاب بر شما نمى افزائیم ! (فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِیدَکُمْ إِلاّ عَذاباً). هر چه فریاد کنید، یا وَیْلَتَنا بگوئید، و تقاضاى باز گشت به دنیا و جبران گناهان نمائید، از شما مسموع نیست، و چیزى جز بر عذاب شما افزوده نخواهد شد.

این جزاى کسانى است که وقتى در مقابل دعوت پر مهر انبیاى الهى به سوى ایمان و تقوا قرار مى گرفتند، مى گفتند: سَواءٌ عَلَیْنا أَ وَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَکُنْ مِنَ الْواعِظِینَ: براى ما یکسان است مى خواهى اندرز ده، یا اندرز مده !(۱۲) و این، جزاى کسى است که وقتى آیات الهى براى او خوانده مى شد جز بر نفرتش چیزى نمى افزود (وَ ما یَزِیدُهُمْ إِلاّ نُفُوراً).(۱۳) و بالاخره، این است سزاى کسى که از هیچ گناهى روى گردان نبود و به هیچ کار خیرى علاقه نداشت.

در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل شده است که: هذِهِ الآیَةُ أَشَدُّ ما فِى الْقُرْآنِ عَلى أَهْلِ النّارِ: این آیه شدیدترین آیه اى است که در قرآن مجید درباره دوزخیان آمده است !(۱۴) چگونه این چنین نباشد، در حالى که خداوند غفور و رحیم آن چنان بر آنها خشمگین شده که آنها را با جمله اى که تمام درهاى امید را به روى آنان مى بندد، مخاطب ساخته، و جز وعده افزودن عذاب چیزى به آنها نمى دهد.

۱ ـ آیه محذوفى دارد و در تقدیر چنین است: کانَت لِلطّاغِینَ مَآباً . ۲ ـ تفسیر نور الثقلین ، جلد ۵، صفحه ۴۹۴، حدیث ۲۳ و صفحه ۴۹۵، حدیث ۲۶. ۳ ـ دهر، آیه ۲۱. ۴ ـ مطففین، آیه ۲۶. ۵ ـ جَزاءً منصوب است به عنوان مفعول مطلق براى فعل محذوفى که از قرینه کلام روشن مى شود، و وِفاق نیز معنى مصدرى دارد، و صفت آن است و در تقدیر چنین است: یُجازِیْهِمْ جَزاءً ذا وِفاق ! ۶ ـ کِذّاب (به کسر کاف) یکى از صیغه هاى مصدر باب تفعیل، به معنى تکذیب است، بعضى از ارباب لغت نیز گفته اند: مصدر ثلاثى مجرد و معادل کذب است و به هر حال مفعول مطلق است براى کَذَّبُوا که براى تأکید آمده.

۷ ـ در این آیه کُلَّ منصوب به فعل مقدرى است که فعل أَحْصَیْناهُ دلالت بر آن دارد، و کِتاباً منصوب است به عنوان مفعول مطلق ; زیرا أَحْصَیْنا به معنى کَتَبْنا مى باشد، و بعضى آن را حال گرفته اند. ۸ ـ قمر، آیات ۵۲ و ۵۳. ۹ ـ یونس، آیه ۲۱. ۱٠ ـ یس، آیه ۱۲. ۱۱ ـ کهف، آیه ۴۹. ۱۲ ـ شعراء، آیه ۱۳۶. ۱۳ ـ اسراء، آیه ۴۱. ۱۴ ـ تفسیر کشاف ، جلد ۴، صفحه ۶۹٠ ـ این حدیث در تفسیر صافى ، ذیل آیه مورد بحث نیز آمده است، و همچنین در تفسیر روح البیان ، جلد ۱٠، صفحه ۳٠۷.

والسلام

✍#نکات_ضروری_‌هنگام_و_قبل_از_حفظ ➖برخی آیات قرآن ،با سه بار و برخی با چهار بار و برخی با چند مرتبه خواندن حفظ میشوند ،از این رو نباید همه ی آیات را یکسان شمرد . ➖برای حفظ آیات بزرگ آیه را به چند قسمت تقسیم میکنیم (طبق علائم وقف یا طبق معنی قسمت بندی میکنیم). ➖در حفظ آیاتی که شبیه هم هستند ،باید دقت و تکرار بیشتری شود . ➖باید دانست کم و خوب حفظ کردن بهتر از زیاد و بی توجه حفظ کردن است. 🥀@hafazanfatmeon🥀

✍حافظان توجه فرمایند که در هر جلسه برنامه مرور ۱۰ درس را داشته باشند و رعایت کنند . 👈منظور از ده درس : برنامه ده جلسه اخر حفظی هست برای حفاظی که یک صفحه حفظ میکنند ده صفحه اخرشون ده درس هست برای حفاظی که نیم صفحه حفظ میکنند ۵ صفحه اخرشون ده درس هست و .... 🌸@hafazanfatmeon🌸

#مقام_معظم_رهبری ۷ 🔸وجود حفاظ که چراغهای این جامعه هستند آن قدربرای این عالم  ارزش دارند که وقتی  این ها را می بینند از اعماق  دل ،خدار ا شکر می کنند وآن را به برکت  اسلام وانقلاب می دانند. ایشان می فرمایند: #شکر_از_اعماق_دل   🌺«وقتى اين جوانها كه حافظ قرآنند، می ‏آيند قرآن را از حفظ می ‏خوانند، بنده از اعماق دل، خدا را شكر می ‏كنم. اين‏ها به #بركت_انقلاب بود، به بركت اسلام بود؛ اين‏ها را قدر بدانيد.» 👈بيانات در ديدار قاريان قرآن ۱۳۸۹/۴/۲۴ #تحول_معنوی