🔸️عجب یا خودپسندی ▪️عجب یعنی انسان در خودش یک فضیلتی یک هنری و توانمندی را درک بکند و نسبت به آن متعجب،خودخواه و خودپسند بشود. 🔸️آثار شوم عُجب ▫️۱. تنهایی: در حکمت ۱۱۳ می فرمایند هیچ تنهایی وحشتناک تر از عجب نیست. ▫️۲. ترس: در حکمت ۳۸ می فرماید ترسناک ترین ترس عجب است. ▫️۳. حسادت به عقل یعنی آسیب رساندن به عقل، حضرت در حکمت ۲۱۳ می فرمایند خودپسندی انسان یکی از حسودان عقل اوست.حضرت در حکمت ۲۲۵ می فرمایند تعجب می کنم که حسودان از سلامت بدنشان غفلت می کنند یعنی با حسادت به خودشان و بدنشان ضرر می زنند. پس عجب انسان به خودش اولاً ضربه به جسمش می‌زند ثانیاً ضربه به عقلش می‌زند، لذا مولا علی (علیه‌السلام) در نامه ی ۳۱ خطاب به امام مجتبی (علیه‌السلام) می فرمایند همانا خودپسندی بر خلاف ثواب (درستی ) است. بدان که اعجاب آفت و آسیب به عقل ها و مغزهاست. ▫️۴. منع ازیاد نعمت و رشد: یعنی عجب و خودپسندی مانع رشد انسان و ازدیاد نعمت ها می شود در حکمت ۱۶۷ می فرمايند عجب مانع ازیاد نعمت و رشد می شود. بر اساس این آثار شوم از منظر مولا علی علیه السلام حتی گناهی که انسان را نزد خدا شرمنده کند بهتر از حسنه و کار نیکی است که باعث عجب انسان بشود. 🔹️در حکمت ۴۶۷ این حقیقت را فرمودند که گناهی که تو را شرمنده کند نزد خدا تو را از کاری که به عجب بکشاند بهتر است. 🔹️با این مقدمات حضرت در نهج‌البلاغه توصیه هایی دارند نسبت به عجب می فرمایند: ▫️اولاً از آدم هایی نباش که وقتی سالم و تندرست هستند دچار عجب می شوند (حکمت ۱۵۰) ▫️ثانیاً خطاب به مالک اشتر می نویسند بپرهیز از این که خودپسند بشوی و اینکه اطمینان کنی به چیزهایی که به واسطه ی آن دچار عجب شدی و بپرهیز از اینکه دلت بخواهد مردم تو را ستایش کنند.(نامه ی ۵۳) 🔸️شرح نهج‌البلاغه با نهج‌البلاغه 🔸️حجت‌الاسلام مهدوی ارفع @haffiin

🖤

🌸يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ 🌸ﺍﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ! ﺑﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺟﻮﺍﺭ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﻧﺒﺮﺩ ﻛﻨﻴﺪ ; ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺷﻤﺎ ﺳﺮﺳﺨﺘﻲ ﻭ ﺷﺪﺕ ﻳﺎﺑﻨﺪ ; ﻭ ﺑﺪﺍﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭﺍﻥ ﺍﺳﺖ .(١٢٣) #آیه @haffiin

🔸️امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در ادامه ی حکمت ۳۸ می فرمایند، با ارزش ترین حسب اخلاق نیکوست. ⚘️حسب در لغت یعنی بزرگی خانوادگی یعنی آن چه از افتخارات پدران و اجداد باشد که جمع آن احساب هست. حسب را بر اساس آن چه که در معارف نهج البلاغه آمده است می توان به دو دسته ی کلی تقسیم کرد: 🌸یکی حسب ظاهری 🌸و دیگری حسب معنوی. 🔸️حسب ظاهری یعنی افتخارات پدران و اجداد. حسب ظاهری را نیز در نهج البلاغه در دو بخش ارزش گذاری کرده اند. یکی حسب نیک و دیگری حسب بد، یعنی بسته به اینکه بخواهی از افتخارات پیشینیان چگونه استفاده کنی آن حسب نیک یا بد خواهد شد. 🔸️ درباره ی حسب نیک مولا علی (علیه السلام) در نامه ۵۳ به مالک اشتر می نویسند با خانواده ها و افرادی هم نشین شو و به آن ها بچسب که دارای مروت و حسب های پاکیزه و اهل خانه های صالحه هستند، یعنی نگاه به پیشینیان یک فرد می تواند یک عامل اطمینان نسبی باشد بر صالح بودن او، البته این فقط یک عامل هست، بنابراین تو می توانی با این ها معاشرت بیشتری داشته باشی، اما همین حسب نیک جبران کننده سستی در عمل صالح فرد نیست یعنی من نمی توانم به واسطه ی اینکه پدران و اجداد صالح،مشهور، خیر، عالم و عارفی داشتم خودم در عمل برای قیامتم کوتاهی کنم. ⚘️ حضرت در نهج‌البلاغه شریف در حکمت ۳۸۹ می فرمایند کسی که در عمل خودش کندی می کند نسب و فامیل و نسبت های قوم و خویشی خودش نمی تواند به آن ها سرعت بدهد یا فرمودند کسی که خودش برای خودش ارزشی قائل نشود ارزش آباء خودش نمی تواند نفعی به اون برساند. 🔹️ اما حسب ظاهری بد چیست؟ ▫️آن جایی که کسی به رفتار های زشت، عقائد باطل و آدام و رسوم غیر عاقلانه پیشینیان خودش افتخار کند. 🔸️ امیرالمؤمنین (علیه السلام) در نامه به معاویه در نامه ۳۲ می نویسند تو با مردم کاری کردی که به خاندان خودشان نازیدن مثل دوران جاهلیت. به خاندان مشرک خودشان افتخار کردند و نکته ی دیگر پیرامون حسب ظاهری بد حضرت ما را نهی می‌کنند که از بزرگان متکبر خود اطاعت و حرف شنوی داشته باشیم. 🔸️مولا می فرمایند هوشیار باشید هوشيار باشید برحذر باشید و دوری کنید از طاعت بزرگان و کبرا خودتان، بزرگان فامیل شما که تکبر می کنند به خاطر حسب و افتخارات پیشینیان خودشان. 🔸️حسب معنوی: جایی که انسان در درون خودش با تلاش و ریاضت و مراقبه ارزش های حقیقی ایجاد می‌کند که یکی حسن خلق هست که همین حکمت ۳۸ بود، یکی هم در حکمت ۱۱۳ مولا علی (علیه السلام) یکی از مصادیق حسن خلق را یعنی تواضع را بالاترین نوع حسب میدانند می‌فرمایند هیچ حسبی افتخارات خاندانی هم ارزش با تواضع نیست. 🔸️شرح نهج‌البلاغه با نهج‌البلاغه 🔸️حجت‌الاسلام مهدوی ارفع @haffiin

✊️

🔹️امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ادامه حکمت ۳۸ خطاب به فرزند بزرگوارشان اینگونه می فرمایند: پسرم بپرهیز از دوستی با احمق، زیرا احمق قصد می‌کند به تو سود برساند اما ضرر می زند. 🌸پرهیز از هم نشینی با احمق در نهج البلاغه دلائلی دارد. در واقع می‌توان گفت احمق در لسان مولا علی( علیه السلام) نشانه هایی دارد که همین نشانه ها علت دستور مولا به فرزندشان برای پرهیز از دوستی با احمق هست. 🔸️نشانه های احمق 🔹️۱. عیبی که در خودش هست در دیگران بزرگ می کند و عیب می شمارد، در حکمت ۳۴۹ می فرمایند کسی که دقت و موشکافی کند در عیوب مردم و عیوب را زشت بشمارد اما همین عیوب را برای خودش بپسندد این آدم به عینه احمق هست. 🔹️۲. قبل از اندیشیدن به پیامدها و عوارض سخنی که می‌خواهد بگوید حرف می زند. 🔸️در حکمت ۴۰ و ۴۱ امیرالمؤمنین (علیه السلام) به این حقیقت اشاره فرمودند. در حکمت ۴۰ می فرمایند زبان عاقل پشت قلب او حرکت می کند و قلب احمق پشت زبانش هست یعنی اول زبانش حرف می زند بدون تعمل بعد فکر می‌کند که چه خطاهایی کرده و چگونه درستش کند. 🔸️ در حکمت ۴۱ هم همین معنا را به عبارتی دیگری می فرمایند. قلب احمق در دهانش هست، کنایه از اینکه اصلا مجال فکر کردن به خودش نمی دهد هرچه به ذهنش رسید می‌گوید اما زبان عاقل در قلبش هست. 🌸بر اساس این مولا علی (علیه السلام) در حکمت ۳۸ فرمودند بزرگترین فقر و بیچارگی حماقت است. 🔸️شرح نهج‌البلاغه با نهج‌البلاغه 🔸️حجت الاسلام مهدوی ارفع @haffiin

🔹️در ادامه حکمت ۳۸ امیرالمؤمنین (علیه السلام) به فرزند عزیزشان سفارش می‌کنند بپرهیز از دوستی با بخيل، زیرا بخیل دقیقا در چیزی که به آن احتیاج داری پشت تو را خالی می‌کند. 🔸️ بخل در نهج البلاغه سیمای خیلی دقیقی دارد اولین مبحث زشتی بخل است. ☀️ حضرت در حکمت سوم می فرمایند بخل ننگ است، ☀️هم چنین مولا علی (علیه السلام) در حکمت ۳۷۸ می فرمایند بخل جامع تمام عیب های زشت است، ☀️ و نیز در خطبه ی ۱۲۹ می فرمایند روزگار ما را می‌بینی بخیل را می‌بینی که با بخل ورزیدن در مورد حق الله دارد ثروت وافر جمع می کند. 🪷ریشه ی بخل 💫مولا علی (علیه السلام) معتقدند بخل، حرص و ترس ریشه در سوء ظن به خدا دارد یعنی اعتقاد کسی که اهل بخل هست خراب هست. ▫️در نامه ی ۵۳ خطاب به مالک اشتر می نویسند همانا بخل، ترس و حرص اخلاق ها و خصلت های متفاوت اند اما این سه در یک ریشه به هم می رسند و آن سوء ظن به خداست. 🔅مولا علی (علیه السلام) در نهج‌البلاغه معتقدند رفتار بخیل واقعا غیر عاقلانه و تعجب بر انگیز است. در حکمت ۱۲۶ می فرمایند من از بخیل تعجب می کنم زیرا به سمت فقری تعجیل می کند که از آن فراری است و بی نیازی و ثروتمندی که دنبالش هست را با بخل از دست می دهد. 🔅مولا علی (علیه السلام) در خطبه ی ۱۴۲ معتقدند بخل و جود می توانند نا به جا از انسان ظهور بکنند.در خطبه‌ی ۱۴۲ می خوانیم برای کسانی که نا به جا به نا کسان نیکی کند بهره ای جز ستایش فرومایگان، توصیف سرکشان و اشرار و سخنان جاهلان بد گفتار نیست و این ها نیز تا هنگامی که به آن ها بخشش می کنند ادامه دارند. گفت قربون بند کیفتم تا پول داری رفیقتم،به نا اهل جود کردن اینگونه است. ☀️دست سخاوتمندی ندارد آن کس که از بخشش در راه خدا بخل می ورزد. آن کس که خدا به او مالی بخشيده پس باید به خویشاوندان خود بخشش نماید و سفره مهمانی خوب بگستراند و اسير آزاد کند و رنج دیده را بنوازد و مستمند را بهره مند کند و قرض وام دار را بپردازد و برای درک ثواب الهی در برابر پرداخت حقوق دیگران و مشکلاتی که در این راه به او می رسد صبور باشد زیرا به دست آوردن صفات یاد شده موجب شرافت و بزرگی دنیا و درک فضائل سرای آخرت است. 🔸️شرح نهج‌البلاغه با نهج‌البلاغه 🔸️حجت الاسلام مهدوی ارفع @haffiin