👈بزرگ ترین آیه قرآن، آیه ۲۸۲ بقره است که درباره‏ مسائل حقوقى و نحوه‏ تنظیم اسناد تجارى مى‏ باشد. ✅براى حفظ اعتماد و خوش‏بینى به همدیگر و آرامش روحى طرفین و جلوگیرى از فراموشى، انکار و سوءظنّ، باید بدهیها نوشته شود. 

🔵ترجمه آیه ۲۸۲ 👈اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه بدهى مدّت دارى (بر أثر وام يا معامله) به يكديگر پيدا مى‌كنيد، آنرا بنويسيد. 👈 و بايد نويسنده‌اى در ميان شما به عدالت (سند را) بنويسد. كسى كه قدرت بر نويسندگى دارد، نبايد از نوشتن خوددارى كند، همانطور كه خدا به او تعليم داده است. پس بايد او بنويسد و آن كس كه حقّ بر ذمّه او (بدهكار) است املا كند و از خدايى كه پرورگار اوست بپرهيزد و چيزى از آن فروگذار ننمايد. 👈و اگر كسى كه حقّ بر ذمّه اوست، سفيه يا (از نظر عقل) ضعيف و يا (به جهت لال بودن) توانايى بر املا كردن ندارد، بايد ولىّ او (بجاى او) با رعايت عدالت (مدّت و مقدار بدهى را) املا كند و دو نفر از مردان را (بر اين حقّ) شاهد بگيرد واگر دو مرد نبودند، يك مرد و دو زن از گواهان، از كسانى كه مورد رضايت و اطمينان شما هستند (انتخاب كنيد) تا اگر يكى از آنان فراموش كرد، ديگرى به او يادآورى كند. 👈و شهود نبايد به هنگامى كه آنها را (براى اداى شهادت) دعوت مى‌كنند خوددارى نمايند. 👈 و از نوشتن (بدهى‌هاى) كوچك يا بزرگِ مدّت‌دار، ملول نشويد (هر چه باشد بنويسيد،) اين در نزد خدا به عدالت نزديكتر و براى اداى شهادت استوارتر و براى جلوگيرى از شك و ترديد بهتر مى‌باشد، مگر اينكه تجارت و داد و ستد نقدى باشد كه در ميان خود دست به دست مى‌كنيد كه ايرادى بر شما نيست كه آنرا ننويسيد. 👈و هنگامى كه خريد و فروش (نقدى) مى‌كنيد، (باز هم) شاهد بگيريد 👈و نبايد به نويسنده و شاهد (به خاطر حقّگويى) زيانى برسد (و تحت فشار قرار گيرد) و اگر چنين كنيد از فرمان خداوند خارج شده‌ايد 👈 و از خدا بپرهيزيد و خداوند (راه درست زندگى را) به شما تعليم مى‌دهد و خداوند به هر چيزى داناست.

🔴نکات تفسیری آیه ۲۸۲: 👈تنظيم سند، حتّى در معاملات نقدى مفيد است، ولى ضرورت آن به اندازه‌ى معاملات نسيه نيست. چون در معاملات موعددار، ممكن است طرفهاى معامله ويا شاهدان از دنيا بروند يا فراموش كنند، بنابراين لازم است نوشته هم بشود. ⏪ مدّت بدهکارى، باید روشن باشد. «الى اجل مسمّى»   ⏪ براى اطمینان و حفظ قرارداد از دخل و تصرّف احتمالى طرفین، سند باید با حضور طرفین وتوسط شخص سوّمى نوشته شود. «ولیکتب بینکم کاتب»  ⏪ نویسنده‏ى قرار داد، حقّ را در نظر گرفته و عین واقع را بنویسد. «بالعدل» شرط گزینش نویسنده‏ اسناد، داشتن عدالت در قلم است.  ⏪به شکرانه سواد و علمى که خداوند به ما داده است، کارگشایى کنیم. «ولا یأب کاتب ان یکتب کما علّمه اللّه»  ⏪باید بدهکار که حقّ بر ذمّه اوست، متن قرار داد را بگوید و کاتب بنویسد، نه آنچه را بستانکار ادعا نماید. «و لیملِل الّذى علیه الحقّ»  ⏪بدهکار، هنگام املاى قرارداد باید خدا را در نظر بگیرد و چیزى را فروگذار نکند و تمام خصوصیّات بدهى را بگوید. «ولیتّق اللّه ربّه»  ⏪ تدوین قانون باید به گونه‏اى باشد که حقّ ناتوان ضایع نشود. اگر بدهکار، سفیه یا ضعیف و ناتوان و یا گنگ و لال بود، سرپرست و ولىّ او متن قرارداد را بگوید و کاتب بنویسد. «فان کان الذى علیه الحقّ سفیهاً او ضعیفاً... فلیملل ولیّه»  ⏪گواهان باید عادل و مورد اطمینان و رضایت طرفین باشند. «ممن ترضون» ⏪ هر کدام از مردها به تنهایى مى‏توانند شاهد باشند، ولى اگر شاهد یک مرد و دو زن بود، آن دو زن به اتفاق هم اداى شهادت کنند. تا اگر یکى لغزش یا اشتباه کرد، نفر دوّم یادآورى کند. «فتذکّر احدیهما»  دو زن به جاى یک مرد در گواهى، یا به خاطر روحیّه‏ ظریف و عاطفى آنهاست و یا به جهت آن است که معمولاً زنان در مسائل بازار و اقتصاد حضور فعّال ندارند و آشنایى آنها با نحوه معاملات کمتر است.  ⏪ اگر براى شاهد گرفتن از شما دعوت کردند، خوددارى نکنید، گرچه گواه شدن بدون دعوت واجب نیست. «ولا یأب الشهداء اذا ما دعوا»  ⏪ مبلغ قرارداد مهم نیست، حفظ اطمینان و حقّ‏ الناس مهم است. «ولاتسأموا ان تکتبوه صغیراً او کبیراً»  ⏪ ثبتِ سند به صورت دقیق و عادلانه ضامن اجراى عدالت است. «اقسط»  و مانع ایجاد بدبینى در جامعه است. «ادنى‏ ألاّ ترتابوا»  ⏪معطل شدن امروز براى نوشتن قرارداد، بهتر از فتنه و اختلاف فرداست. «ادنى الا ترتابوا»  ⏪در معاملات نقدى، لزومى به نوشتن نیست. «اِلاّ أن تکون تجارة حاضرة»  ⏪در معاملات نقدى، اگرچه نوشتن لازم نیست، ولى شاهد بگیرید. «فلیس علیکم جناح ألاّ تکتبوها واشهدوا اذا تبایعتم»  ⏪کاتب و شاهد در امان هستند و نباید به خاطر حقّ نوشتن و حقّ گفتن مورد آزار و اذیّت یکى از طرفین قرار گیرند. «لایضارّ کاتب ولاشهید»  ⏪اگر اداى شهادت و یا نوشتن قرارداد، نیازمند زمان یا تحمّل زحمتى بود، باید شاهد و کاتب به نحوى تأمین مالى شوند وگرنه هر دو ضرر خواهند کرد. «ولا یضارّ کاتب ولا شهید»  ⏪کاتب و شاهد حقّ ندارند سند را به گونه‏اى تنظیم کنند که به یکى از طرفین ضررى وارد شود. «لایضارّ کاتب ولاشهید»  ⏪ هرگونه خدشه در سند، از هرکس که باشد، فسق و گناه است.«فانّه فسوق» ✅خداوند تمام نیازهاى مادّى و معنوى شما را مى‏ داند و بر اساس آن، احکام و قوانین را براى شما بیان مى‏ کند. «واللّه بکل شى‏ء علیم» 

✅اگر دقّت در حفظ حقوق فردى ضرورى است، حفظ بيت‌المال بمراتب ضرورى‌تر است!

آیه۲۸۳ و اگر در سفر باشید و نویسنده‌ای نیابید برای وثیقه دین گروی گرفته شود. و اگر برخی بعضی را امین داند (و به او امانت بسپارد) پس باید ادا کند آن امین آنچه را که به امانت گرفته است و از خدای خود بترسد (و به امانت خیانت نکند)، و کتمان شهادت ننمایید، که هر کس کتمان کند البته به دل گناهکار است و خدا از همه کار شما آگاه است. 🔴هرگاه براى تنظيم سند بدهى نويسنده‌اى نبود، مى‌توان از بدهكار گرو و وثيقه گرفت، خواه در سفر باشيم يا نباشيم. 👈كار از محكم‌كارى عيب نمى‌كند، در برابر طلب، وثيقه بگيريد. «فَرِهانٌ مَقْبُوضَةٌ» 💠فلسفه رهن گرفتن، اطمينان است كه اگر بدون آن اطمينان بود، رهن گرفتن ضرورتى ندارد. ✅ايمان به اينكه خداوند همه كارهاى ما را مى‌داند، سبب پيدايش تقوا وبيان حقايق است. «وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» ❌انحراف درونى، سبب انحراف بيرونى مى‌شود. قلب گناهكار، عامل كتمان گواهى مى‌شود. «و لم يكتمها فانه آثم قلبه»

آیه ۲۸۴ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است، تنها از آنِ خداست. بنابراين اگر آنچه را در دل داريد آشكار سازيد يا پنهان داريد، خداوند شما را طبق آن محاسبه مى‌كند. پس هر كه را بخواهد (وشايستگى داشته باشد) مى‌بخشد و هر كه را بخواهد (ومستحقّ باشد) مجازات مى‌كند و خداوند بر هرچيزى تواناست. ❌انسان، در برابر روحيّات، حالات و انگيزه‌هايش که سرچشمه اعمال اومی شود؛ مسئول است. «تُبْدُوا ما فِي أَنْفُسِكُمْ» 🔰اين مطلب مكرّر در قرآن آمده است. از آن جمله: _«يُؤاخِذُكُمْ بِما كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ» خداوند شما را به آنچه دلهاى شما كسب نموده است مؤاخذه مى‌كند _«فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ» براستى كه كتمان كننده، دل او گناهكار است. _«إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» همانا گوش و چشم و دل، هر كدام مورد سؤال هستند. _«إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ» علاقه قبلى به شيوع گناه و فساد در ميان مؤمنان، سبب عذاب دنيا و آخرت است. 💐حضرت على عليه السلام مى‌فرمايند: مردم بر اساس افكار ونيّات خود مجازات مى‌شوند. 👈اعمال انسان‌ها نشانگر طرز تفكّر و اعتقادات درونى آنهاست. «تُبْدُوا ما فِي أَنْفُسِكُمْ» ✅خداوند، هم مالك مطلق است؛ «لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ» و هم عالم مطلق؛ «إِنْ تُبْدُوا ... أَوْ تُخْفُوهُ» و هم قادر مطلق. «وَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ»