جلسه پانزدهم تشریح الأفلاک

جلسه شانزدهم تشریح الأفلاک

جلسه هفدهم تشریح الأفلاک

جلسه هجدهم تشریح الأفلاک

جلسه نوزدهم تشریح الأفلاک

جلسه بیستم تشریح الأفلاک

جلسه بیست و یکم تشریح الأفلاک

جلسه بیست و دوم تشریح الأفلاک

جلسه بیست و سوم تشریح الأفلاک

جلسه بیست و چهارم تشریح الأفلاک

جلسه بیست و پنجم تشریح الأفلاک

جلسه بیست و ششم تشریح الأفلاک

https://www.eshia.ir/feqh/Archive/heshmatpour/Hesab_Kholase/88 اصوات تدریس خلاصة الحساب

جلسه بیست و هفتم تشریح الأفلاک

استاد رمضانی در کنار استادشان مرحوم علامه حسن‌زاده آملی

مرحوم علامه طباطبایی -قدس سره- ریاضیات را در نجف اشرف در محضر مرحوم آیةالله سید ابوالقاسم خوانساری خوانده بودند

سخنان مرحوم آیةالله العظمی مرعشی نجفی درباره تحصیلات ریاضی مرحوم علامه طباطبایی-قدس سرهما-

جلسه بیست و نهم تشریح الأفلاک

🔴 بیان جایگاه اصول اقلیدس از علامه حسن زاده آملی قدس سره 🔸شيخ در فصل پنجم فن سوم شفا (ص ۱۹۹) گويد: اقليدس در قرن سوم قبل از ميلاد مى‌زيست دانشمندى مبرز در علوم رياضى بود، كتابى بسيار گرانمايه و ارزشمند در حساب و هندسه نوشته است. آن كتاب، معروف به اصول حساب و هندسه است و اصول اقليدس نيز مى‌گويند و چه بسا در كتب رياضى و فلسفى، كتاب اصول به طور مطلق مى‌گويند و مراد همان اصول اقليدس است نه اصول فقه. 🔸اصول اقليدس جامع اصول رياضى است و دستورى بزرگ در اين فنّ است چنانكه قفطى (جمال الدين علىّ بن يوسف قفطى ۵۶۸-۶۴۶ ه‍ ق) در تاريخ حكما آورده است (ص ۶۲): پيش از وى كسى در يونان كتابى جامع چنانكه بدين شأن باشد تأليف نكرده است و پس از وى هر دانشمند رياضى‌دان كه آمده است در حول آن دور زده است و حكماى يونان بر ابواب مدارسشان مى‌نوشتند كه كسى كه اصول اقليدس را نخوانده است در اين مدرسه وارد نشود. 🔸فروغى در سير حكمت در اروپا در ترجمۀ افلاطون، آورده است كه وى در بيرون شهر آتن باغى داشت كه وقف علم و معرفت نمود. مريدانش براى درك فيض تعليم و اشتغال به علم و حكمت آنجا گرد مى‌آمدند و چون آن محل آكادميا نام داشت فلسفۀ افلاطون معروف به حكمت آكادمى شد و پيروان آن را آكادميان خواندند و امروز در اروپا مطلق انجمن علمى را آكادمى مى‌گويند. 🔸گفته‌اند كه بر سر در باغ آكادمى نوشته بود «هركس هندسه نمى‌داند وارد نشود». اين مطلب را ابن خلدون نيز در مقدمه تاريخش آورده است كه ترجمه آن به فارسى اين كه: بر در منزل افلاطون نوشته بود كه هركس هندسه نمى‌داند در منزل ما وارد نشود و پس از آن گفت بزرگان ما مى‌گفتند ممارست در علم هندسه براى فكر به‌منزلۀ صابون است براى جامه كه اين جامه را تميز مى‌كند و آن فكر را روشن مى‌نمايد. 🔸اين جانب گويد كه هندسه ورزش فكرى است و به تازى رياضى‌خوان و رياضى‌دانان را مرتاض مى‌گويند چنانكه ورزش بدنى را رياضت و ورزشكار را مرتاض مى‌گويند و چون مطالب هندسى همه روى قواعد و اساس منظم و متين است فكر را اعتدال مى‌دهد و از اعوجاج و انحراف بازمى‌دارد حتى در ديگر آثار او اثر مى‌گذارد: مى‌گويد منظم و مى‌نويسد منظم، تأليف و تصنيف او همه حساب كرده و منظم است. تأليفات خواجه نصير طوسى دربارۀ گفتارم شاهد صادق است. 🔸اصول اقليدس كه اكنون متداول است به تحرير خواجه نصير الدين طوسى است و آن، پانزده مقاله است و به تصريح خواجه در اوّل و آخر كتاب؛ دو مقاله آخر آن كه مقاله چهاردهم و پانزدهم است ملحق به اصول است و اين هر دو مقاله منسوب به ابسقلاؤس است و قفطى در تاريخ الحكماء گويد اين دو مقاله به اصلاح ابسقلاوس است كه اصل آن دو از كتاب اقليدس است، و اكثر آن مقاله‌ها مصدر به يك سلسله تعريفات و حدود و ضوابط كلّى است كه مربوط به مسايل و أشكال آن مقاله است. 🔸اين كتاب هنوز در حوزه‌هاى علمى روحانى تدريس مى‌شود. بلكه شنيدم كه اكنون مقاله دهم آن را در مدارس عاليه خارج نيز تدريس مى‌كنند.

⁦⚠️⁩ترجمه خلاصة الحساب تا چند روز دیگر با توضیحات فارسی چاپ میشود!⁦⚠️⁩

مرحوم سید ابوالقاسم موسوی خوانساری استاد ریاضیات در حوزهٔ نجف اشرف

🔺 سیر درسی ریاضیات 📜 مجسطی= به کارگیری ریاضیات در هیئت 🔹 بعد از اصول اقلیدس یک سری رساله هایی هست به نام متوسطات. قبل از مجسطی باید اول اقلیدس و بعد متوسطات را بخوانیم. 🔹 بعد برای پیاده کردنش دو چیز می خواهیم: ۱- یا دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی که آقا نوشته است. ۲- و یا فارسی هیئت قوشچی و بعد چغمینی و بعد شرح تذکره. 🔹 بعد از اینکه اینها و ریاضیات را خواندند، حالا باید مجسطی بخوانند. مجسطی در واقع باید هر دوتا را داشته باشد. هم ریاضیات بداند( اصول اقلیدس و متوسطات) و هم اینکه باید کتاب های هیوی را خوانده باشد. حال که باهمدیگر اجتماع پیدا کردند، می تواند مجسطی را بخواند. 🔹 کسی که می خواهد در باب هیئت برود باید هم اصول مسطحه را بخواند و هم کروی را. باید ثاو (اکر ثاوذوسیوس) و سپس مانا(اکر مانالاوس) را بخواند. اینها در مورد آسمان و ظل و ضد و تمام ظل و جیب و تمام جیب و سینوس و کسینوس و تانژانت و کتانژانت است. 🔹 پس باید هم مسطحه بخواند هم کروی و هم حرکت(مثل دو تا کره که در هم حرکت داشته باشند). همه اینها را که خواند باید مجسطی بخواند. مجسطی چه کار می کند؟ استفاده از آن ریاضیات است در اهداف هیوی. وگرنه ریاضیات، مطلق است. 🎥 فصوص ۲.۱۲.۱۴۰۲ @ostadnaeiji