#نکته_های_آرایه_ی_ی
#تشبیه
تشبیه: مانند کردن ____به_____
ارکان تشبیه:
ادات: مثل، مانندِ ، مانند، امثالِ، به مَثَل، نظیر، به منزلهء، درحکمِ، عینِ ،شکل( یار ماه شکل)،به شکلِ، پیکر( یار ماه پیکر)، صفت( دشمن دیوصفت)،وار، وش( مه وش)، سا ( پریسا)،آسا( برق آسا)، صیغه های مختلف مانستن( می ماند، مانست و...) گفتی، توگفتی، گویی، توگویی، پنداری،( تو گفتی شب آمد به روز) اگر این موارد ادات تشبیه باشند، قید هستند نه فعل. در شمارش جمله توجه کنیم.مثلا (( تو گفتی شب آمد به روز)) ۱ جمله است. و...
مشبه و مشبه به: تشخیص این دو بسیار آسان است.در تعریفش در ابتدا گفتیم: به_____
الآن می گوییم: قبل (( به )) را مشبه بگیرید بعد (( به )) را مشبه به.
حال شاید بپرسید ما از کجا بدانیم چی به چی تشبیه شده است؟
بعد از (( به)) یعنی مشبه به ها ، اکثرا نماد می آید. پدیده های موجود در طبیعت آمار سنگینی در مشبه به ها دارند.
مروارید
لعل
یاقوت
ابر
صاعقه
دریا
کوه
و....
خواندن وجه شبه که در زیر می آید هم کمکمان می کند.
مثال:
مروارید اشک: اشک (( به)) مروارید تشبیه شده است. قبل از (( به )) را مشبه می گیریم و بعد از آن را م.به
عشق ، آتش است: عشق(( به)) آتش تشبیه شده است. قبل از (( به)) را مشبه می گیریم بعد از آن را م.به
مانند کوه هستیم: ما مانند کوه هستیم: یم ( ما) ((به)) کوه تشبیه شده است.قبل از ((به)) را مشبه می گیرم و بعد از آن را م.به
کوه باش: تو (( به)) کوه
و...
وجه شبه: ویژگی مشترک م و م. به است و معمولا وجه شبه را از م. به می گیریم. زیرا وجود وجه شبه در
م. به آشکارتر و بیشتر است.
نکته ی مهم:
همه ی دانش آموزان تشبیه را تا حد خوبی می دانند اما شاید بعضی در چگونگی یافتن آن( کاربردی) را در بیت نمی دانند.
برای یافتن تشبیه این مراحل را طی کنید:
۱- به سراغ ادات بروید. اگر ادات داشته باشیم ، تشبیه داریم.
۲- به سراغ ترکیبهای اضافی
(_____ ِ _ )بروید. چون بعضی از ترکیبهای اضافی، تشبیه است که به آن ((اضافه ی تشبیهی)) می گوییم.
سطح عالی:
۳- این مورد برای دانش آموزان کنکوری بسیار کاربردی و مهم است:
هرجا بتوانیم (( مثلِ)) بیاوریم؛ آنجا تشبیه است.مثال:
گه ز هجرش کوهکن فرهاد باش=
گه ز هجرش [ مثل ] کوهکن فرهاد باش
۴- اگر دیدید شاعر چیزی یا کسی را با چیزی یا کسی مقایسه کرده است، مخصوصا یکی را برتر از دیگری دانسته است، آنجا تشبیه داریم.
چند نمونه می آورم تا کامل بفهمید:
□ ای پسته ی دهانت نرخ شکر شکسته:
بازگردانی و معنی: ای کسی که دهان پسته مانندت نرخ شکر را شکسته است-----> ای کسی که قیمت دهانت از قیمت شکر بیشتر است.
□ خیز تا سرو بماند خجل از بالایت
بازگردانی و معنی: برخیز تا سرو از بالا( قامت) تو شرمنده شود-----> می دانیم سرو به قامت و بالای موزون و بلند معروف است. شاعر قدوقامت یارش را موزون تر و بلند تر می داند.
از کجا این را می فهمیم؟
از آنجایی که شاعر می فرماید که از قامت بلند تو، سرو که نماد بلندی است کم می آورد و از قد کوتاه خود شرمنده می شود.
□ کانجا که تویی رنگ گل سرخ شود زرد
معنی و بازگردانی: آنجا که تو هستی گل سرخ زردرنگ می شود----> از زیبایی تو گل سرخ که نماد زیبایی است ، شرمنده و زردرنگ می شود. به قول شما جوونا گلسرخ کم میاره!
در هرسه مثال بالا تشبیه داریم.( این تشبیه ها نام خاص دارند که دانستنش ضرورت کنکوری ندارد.)
۵- گاهی تشبیه ها در یک واژه جمع شده است: گلچهره. گلرخ. ماهرخ و سروبالا ...
نکته:
در اضافه ی تشبیهی غالبا دومی به اولی تشبیه می شود. در هر حال شما نمادها را مشبه به بگیرید:
سرو قد : قد به سرو
قد سرو : قد به سرو
لعل لب: لب به لعل
لب لعل: لب به لعل
#تشبیه https://eitaa.com/hedayate10
#نکته_های_آرایه_ی_ی
#حسن_تعلیل( علت زیبا آوردن)
قبل از آنکه این آرایه را تعریف کنم یک بیت را از نظامی گنجوی در نصیحت ایشان به فرزند خود می آورم:
در شعر مپیچ و در فن او /چون اکذب اوست احسن او
در این بیت نظامی می فرماید: زیباترین و بهترین شعر، دروغ ترینِ آن است.خواستم با آوردن این بیت تعریف زیر را توجیه کنم و فضلا بر من زیاد ایراد نگیرند!
حسن تعلیل به زبان ساده :
آوردن علت دروغ
به دو بیت زیر توجه کنید:
الف) در دیده به جای خواب آب است مرا / زیرا که به دیدنت شتاب است مرا
معنی : در چشمم به جای خواب اشک هست زیرا برای دیدن تو عجله دارم.
ب) گر دماغ باغ نیز از بوی او آشفته نیست / پس چرا هردم ز جای خود، جهد باد صبا
معنی: اگر بوی یار به دماغ باغ نرسیده و او را آشفته نکرده پس چرا هر لحظه باد صبا در آن جریان دارد.
می بینیم که در هر دو بیت شاعر علتی را برای امری آورده است. حال باید ببینیم که در کدام بیت علت درست است و در کدام بیت علت دروغ.
در بیت اول شاعر علت درستی آورده است اما در بیت دوم شاعر علت وزش باد صبا در باغ را رسیدن بوی یار به دماغ باغ می داند. آیا این علت درست و واقعی وزش باد صباست؟!
خیر، اما زیبا و ادبی ست.
در بسیاری از ابیاتی که حسن تعلیل دارند حرف تعلیل مثل(( زیرا ، زیراک، زان،زانک و...)) آمده است. اما در برخی نیامده است.
وقتی می خواهید حسن تعلیل را بیابید، ابتدا باید بیت را معنی کنید سپس در دل خود چنین بگویید:
شاعر علتِ ....
مثل نمونه ی زیر:
■ گریه ی ابر بهار از دل پردرد من است / چهره ی زرد خزان از نفس سرد من است
این بیت نیاز به معنی ندارد.
یافتن حسن تعلیل بیت:
۱_ شاعر علت بارش قطرات باران از ابر را دردمندی خود( شاعر) می داند!!!
۲- شاعر علت زردی پاییز را سردی نفس خود می داند!!!
هردو علت بیان شده دروغ است پس ۲ حسن تعلیل داریم.
نکته ی کنکوری:
ممکن است طراح با آوردن بیتی که در آن علتی درست بیان شده است شما را گول بزند تا فکر کنید که بیت حسن تعلیل دارد.مثل بیت اولی (بیت الف) که ما آورده ایم.
خلاصه:
۱- حسن تعلیل: علت دروغ آوردن
۲- برای به دست آوردنش باید معنی بیت را بلد باشیم.
۳- غالبا، علت اگر دروغ نباشد حسن تعلیل ندارد.
#حسن تعلیل https://eitaa.com/hedayate10
#نکته_های_آرایه_ی_ی
#انواع_استفهام
گاه در ابیاتی شعرا سوالی را مطرح می کنند. که این کار به دلایل متعددی صورت می گیرد :
۱-انکار
چه نسبت است به رندی صلاح و تقوا را؟/سماع وعظ کجا،نغمه ی رباب کجا؟
۲-تعجب و شگفتی
توخودچه لعبتی ای شهسوارشیرین کار؟
که توسنی چو فلک رام تازیانه ی تست!
۳-تحقیر
بهرام که گور می گرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور،بهرام گرفت؟
۴-ریشخند
چرا شیر جنگی چو روباه شد؟
ز جنگش چنین دست کوتاه شد
۵-سرزنش
چند گویی که چو ایام بهار آید
گل بیاراید و بادام به بار آید؟
۶-تعظیم
این بارگاه کیست؟که گویند بی هراس کای اوج عرش،سطح حضیض تو را سپاس
۷-تنبیه و هشدار
تو کز سرای طبیعت نمی روی بیرون
کجا به کوی حقیقت گذر توانی کرد؟
۸-بیان رنج و اندوه
غم زمانه خورم یا فراق یار کشم؟
به طاقتی که ندارم،کدام بار کشم؟
۹-تجاهل از امری
آن ماه دو هفته در نقاب است؟
یا حوری دست در خضاب است؟
(در بدیع به این نوع جمله ی استفهامی،تجاهل العارف می گویند.)
استفهام انکاری و استفهام تأکیدی
استفهام انکاری(پرسش انکاری)
اگر جمله ی پرسشی با فعل مثبت برای انکار موضوعی بیاید ((استفهام انکاری)) است.
مثال: همچو نی زهری و تریاقی که دید؟
یعنی هیچ کس زهر وتریاقی(پادزهری) مانند نی ندیده است.
استفهام تأکیدی(پرسش تأکیدی)
اگر جمله ی پرسشی با فعل منفی برای تأکید موضوعی بیاید ((پرسش تأکیدی)) است.
مثال: مگر به تو نگفته بودم؟
مگر اشک سیه روزان که سیل حوادث را هدایت می کند به استحکام کاخ پوشالی جبّاران به سخره نمی نگرد؟ https://eitaa.com/hedayate10
🌺مجاز های پر کاربرد🌺
بیشتر از ۹۰درصد تست های مجاز فقط با این کلمات حل میشن👇
☑️سر⬅️اندیشه،مو ،وجود
☑️عالم ،جهان ،شهر ،دشت ،گردون ،دنیا
⬅️مردم
☑️ایران⬅️تیم یا سپاه یا لشگر ایران
☑️جام ،ساغر ،پیاله،پیمانه،
⬅️شراب
☑️شراب ،می ،باده⬅️جام
☑️چمن⬅️باغ و بوستان
☑️خون⬅️کشتن
☑️فردا⬅️قیامت
☑️امروز⬅️دنیا
☑️حرف⬅️سخن
☑️نفس و دم⬅️سخن گفتن
☑️خاک و گِل⬅️قبر
☑️گل و ایام گل⬅️فصل بهار
☑️نگین⬅️انگشتری
☑️دست⬅️انگشت و قدرت
☑️بیت و غزل⬅️شعر
☑️قلم ،کلک،خامه⬅️نوشتن و شعر
☑️ماه ،مهر،خورشید⬅️نور ماه و خورشید
☑️سینه⬅️وجود و دل
☑️زبان⬅️سخن
☑️گوش⬅️شنونده
☑️دل⬅️جرات و فکر https://eitaa.com/hedayate10
#ضمیر
#جهش_ضمیر
کلا ضمیر های پیوسته سه نقش بیشتر نمی گیرند
1_مغعول : زمانی که ضمیر به فعل بچسبد
2_ متمم: زمانی که ضمیر به فعل بچسبد
3_ مضاف الیه : زمانی که ضمیر به غیر فعل ( اسم، حرف ) بچسبد.
نکته:حال اگر دیده شد ضمیر نقش مفعول دارد ولی به غیر فعل چسبیده قطعا جهش ضمیر داریم https://eitaa.com/hedayate10
📌اضافه تشبیهی📌
🔶در این تشبیه،یکی از طرفین تشبیه(مشبّه یا مشبّه به)به دیگری اضافه میشود و یک ترکیب اضافی(مضاف و مضاف الیه)پدید میآورد.
🔶🔶مهم ترین اضافه های تشبیهی در ادبیات
🔹سفرِ عشق (تشبیه عشق به سفر)
🔹اکسیرِ عشق (تشبیه عشق به اکسیر)
🔹شرابِ وصل (تشبیه وصل به شراب)
🔹تیرِ آه (تشبیه تیر به آه)
🔹تیرِ مژگان (تشبیه مژه ها به تیر)
🔹ناوکِ مژگان (تشبیه مژگان به ناوک(تیر))
🔹کوهِ صبر (تشبیه صبر به کوه)
🔹قطره ی اندیشه(تشبیه اندیشه به قطره)
🔹رشتهیِ عمر (تشبیه عمر به رشته)
🔹باغ خاطره (تشبیه خاطر (ذهن) به باغ)
🔹قلبِ دل (تشبیه دل به قلب(سکه ی تقلبی))
🔹گردِ یتیمی (تشبیه یتیمی به گَرد)
🔹چاه مادیات (تشبیه مادیات به چاه)
🔹دام زندگی (تشبیه زندگی به دام)
🔹مزرعِسبزِفلک (تشبیه فلک به مزرعه سبز)
🔹قدحِ لاله (تشبیه لاله به قدح(جام))
🔹مویِمیان (تشبیه میان(کمر)به موی)
🔹تیهِ گمراهی (تشبیه گمراهی به تیه(بیابان))
🔹جوشنِ غفلت(تشبیه غفلت به جوشن)
🔹شرابِ فرقت (تشبیه فرقت(جدایی) به شراب)
🔹سپهرِ دیده=آسمان چشم.تشبیه دیده به آسمان https://eitaa.com/hedayate10
🔻اضافه استعاری 🔻
✅یااستعاره مکنیه تشبیه پنهانی است که" مشبه به "آن حذف می شود و به جای آن اعضا و ویژگی آن ذکر می شود.
مثلا چنان چه بگوییم "پای اوهام "
اوهام (:خیال ها) را به انسانی تشبیه نموده ایم و" پا "را که از اعضای آن است ذکر کرده ایم .
وقتی می گوییم "بنیاد فقر" فقر را به دیوار و یا خانه ای تشبیه نموده ایم و بنیاد آن را ذکر کرده ایم .
واز همین قبیل است :
دست خرد /چشم خرد /پای افکار /گوش طرب(:شادی )/دوش ناله /...که به این دسته از اضافه های استعاری (تشخیص یا آدم نمایی)نیز می گوییم .
اما برخی از این اضافه ها به غیر انسان تشبیه می شوند؛مانند:
پایه جهل /ریشه علم /کنگره عرش/شاخه صبر /سقف شب/عمق تفکر /ساحل معنی ...
🌸🌸نشانه ها ی اضافه استعاری :
مضاف این نوع اضافه ها جزیی از مضاف الیه نیستند بلکه به یک مشبه به پنهانی تعلق دارند.
سقف شب >> سقف جزئی از شب نیست بلکه جزئی از خانه است که دراصل شب را به آن تشبیه کرده ایم .
🌸پس شناخت این نوع اضافه ها به هوش بالایی
نیاز مند است چون با ذهن قوی و پیچیده شاعر ی که در حد یک نابغه (مانند انیشتن ) در خلق یک شاهکار ادبی دخالت داشته سروکار داریم https://eitaa.com/hedayate10
امام صادق(ع):
آنکه خدا خیرش را بخواهد عشق حسین را به قلب او می اندازد.
وسائل؛ ج14 / ص496
@Afsaran_ir
4_5981202195490539804.pdf
18.89M
شاهنامه فردوسی به نثر https://eitaa.com/hedayate10
4_5895264873469708803.pdf
26.78M
شاخ نبات
شرح تمامی غزلیات حافظ
دکتر برزگر خالقی https://eitaa.com/hedayate10