💠 حیات توحیدی 🔹 فرمود: ﴿فَفِرُّوا إِلَی اللَّهِ﴾. فرمود اگر موحّد باشی، ﴿فَأَینَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ﴾؛ سراسر عالم، آیه الهی است. ﴿فَأَینَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ﴾؛ قهراً چیزی در عالم نیست مگر اینکه انسان آن را به عنوان آیه و علامت الهی می بینید و هرگز آن را مستقل نمی ‌بیند؛ این می‌شود توحید. 🔹 آن وقت از هر چیزی کمک بگیرد، به عنوان اینکه از فیض الهی دارد کمک می‌گیرد است؛ به عنوان آیه ‌ای از آیات الهی به اینها نگاه می ‌کند و از اینها بهره می‌ گیرد؛ این فرار «الی الله» است. اگر کسی از این دید غفلت کند و بگذرد، گرفتار همان است که فرمود: ﴿وَ ما یؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَ هُمْ مُشْرِكُونَ﴾. 🔹 خب چگونه اکثر مؤمنین مشرک ‌اند؟ فرمود همین که می‌گویند: «لَوْ لَا فُلَانٌ لَهَلَكْتُ»! اینها مواظب زبانشان نیستند، می‌ گویند اگر فلان کس نبود مشکل ما حلّ نمی‌ شد! خب فلان کس با همه قدرتی که دارد، مخلوق خداست و خدا به او داده است. بگو اگر فیض الهی نبود من رنج می ‌بردم و خدا را شاکرم که از این راه یا از راه فلان شخص، مشکل مرا حلّ کرد. 🔹 اگر بگوییم خدا را شکر که به وسیله فلان شخص مشکل ما را حلّ کرد این توحید است؛ اما اگر گفتیم اول خدا دوم فلان شخص یا «لَوْ لَا فُلَانٌ لَهَلَكْتُ»، فرمود این مصداق ﴿وَ ما یؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَ هُمْ مُشْرِكُونَ﴾ است. آیت الله جوادی آملی 📚تفسیر سوره مبارکه ذاریات