#یادداشت l حق بر شفافیت
به بهانه اختلاف نظرها درخصوص آمار مربوط به مبتلایان کرونا
در سالهای اخیر، حوزههای مختلف حقوق بینالملل بویژه حقوق اقتصادی و تجارت بینالملل، حقوق محیط زیست، حقوق بشر و مسایل مرتبط با صلح و امنیت بینالمللی با خواسته جدیدی به نام شفافیت روبرو شدند. نتیجه این پویش، حق جدیدی را با عنوان #حق_بر_شفافیت بوجود آورد.
این حق، هنوز در ادبیات حقوقی جایگاه لازم را نیافته اما تلاش نویسندگان حقوقی در راستای اثبات آن در منظومه حقهای بشری شایان توجه است. انتشار از آزاد اطلاعات، شفافیت فرایندهای اداری، دسترسی آزاد به اسناد دولتی، از جمله ثمرات این پویش جهانی است.
چند نکته درخصوص حق بر شفافیت:
۱. شفافیت، روی دیگر پاسخگویی و #مسوولیت پذیری دولتهاست. این موضوع هم در حقوق داخلی و هم در ساحت حقوق بینالملل صادق است.
۲. همانطور که در حقوق داخلی، مخالفان شفافیت تلاش میکنند حق بر حریم خصوصی را مغایر شفافیت معرفی کنند، در حقوق بینالملل نیز دولتها شفافیت را مغایر امنیت داخلی و منافع ملی اعلام میکنند.
۳. شفافیت در حقوق بینالملل همسان با حقوق داخلی، زمینه مشروعیت و مقبولیت فرایندهای رسمی را فراهم میکند.
۴. شفافیت با #فرمالیسم حقوقی مقابله میکند. به بیان دیگر فرایندهایی که برای تامین برخی اهداف شکل گرفتهاند اما در طول زمان بنابر مصلحتسنجیها و سوجوییها از اهداف اصلیشان فاصله گرفته و صرفا فرایند باقی مانده است و هدف اصلی، زایل شده، با شفافیت امید بازگشت به اصل خویش در مورد آنها احیا میشود. برای مثال شورای امنیت ملل متحد که برای تامین صلح و امنیت بینالمللی شکل گرفته بود، در سایه عدم شفافیت و پیگیری منافع شخصی دولتهای دارنده حق وتو از هدفش دور شده است. عدم شفافیت منجر به شکلگیری مباحثی درخصوص عدم مشروعیت تصمیمات شورا شده ایت. فشارهای بینالمللی و حقوقی، شورا را وادار ساخت تا برای رهایی از این مباحث، آمبودزمان ویژه خود را طراحی کند و اجرایی سازد.
https://eitaa.com/Intllaw