❇️ امام جواد تربیت شده در دامن شخصیت بزرگ برنامه عملي حضرت امام رضا (ع)، نامه اي بود كه از جانب پدر بزرگوارش از خراسان، براي او فرستاده شده بود. وي در آن هنگام 6 سال داشت. مضمون اين نامه چنين بود: من به حقّي كه بر تو دارم از تو مي خواهم كه ورود و خروجت جز از در بزرگ نباشد. و چون سوار شدي بايد طلا و نقره (دينار و درهم) با توباشد و هر كس كه از تو چيزي درخواست كرد، به او ببخشي. هر كه ازعموهايت كه از تو خواست به او نيكويي كني كمتر از پنجاه دينار به وي مده و چنانچه خواستي بيشتر از اين مقدار به او بدهي، اختيار با خودتوست و هر كه از عمّه هايت از تو چيزي خواست كمتر از 25 دينار به اومده و بيش از اين مربوط به خود توست. من مي خواهم كه خداوند تو رارفعت و بلندي دهد پس انفاق كن و از خداي عرش بيم مدار كه فقيرت كند. روايت شده كه بار جنس بزازي آن حضرت را كه قيمتي هم بودمي آورند. امّا در بين راه آن را دزديدند. كسي كه اين بار را مي آورد اين ماجرا را بانامه به اطلاع امام رساند. آن حضرت در پاسخ نامه او به خطّ خويش نوشت: جان ها و اموال ما از مواهب گواراي خداست و عاريه هايي است كه به دست ما به امانت سپرده است. پس تا وقتي كه از آنها استفاده شود، موجب سُرور و شادكامي است و آنچه كه از آنها گرفته شود اجر وپاداش در پي دارد. پس هر كس كه بي تابي اش بر صبرش چيره شود، اجرش تباه مي گردد و ما از اين امر به خدا پناه ميبريم. - تحف العقول، ص 339. https://eitaa.com/jadiddd

✅ویژگی های امام جواد (ع) 1️⃣ - ویژگی های عبادی عرفانی ❇️پارسا و پرهيزكار 👈 يكي از راويان نقل مي كند كه در روزگار زندگي امام جواد حج گزاردم و به سوي او در مدينه رفتم و داخل خانه شدم، ناگهان امام عليه السلام را ديدم كه بر سكّويي ايستاده و جايي را كه بر آن مي نشيند فرش نكرده اند. غلامي با سجاده آمد و آن را براي امام پهن كرد و آن حضرت روي آن نشست. چون به او نگريستم هيبت زده و مدهوش شدم و خواستم از غير پلكان به طرف سكّو بالا بروم كه امام به جايگاه پلكان اشاره فرمود. بالا رفتم و سلام دادم و آن حضرت پاسخ سلام مرا داد. آنگاه دستش را به سوي من دراز كرد. دست او را گرفتم و بوسيدم و روي صورتم گذاردم. آن حضرت مرا با دست خويش نشاند. به خاطر حيرت و دهشتي كه بر من راه يافته بود، دست او را گرفتم و آن حضرت هم دست خويش را در دست من نهاده بود و چون آرام يافتم دستش را رها كردم. در ايّام حج براي بزرگداشت آن حضرت، مجلسي ترتيب دادند. در اين مجلس گروه بسياري از فقهاي مصر و عراق و حجاز حضور يافتند. با اين وجود آن حضرت با دو جامه و عمامه اي كه دو سويش رها بود و يك جفت نعلين در ميان آن جمع پُر شكوه ظاهر شد. از ابو هاشم روايت كرده اند كه گفت: امام جواد يك بار 300 دينار به من داد و فرمود كه آن را براي يكي از پسر عموهايش ببرم و گفت: بدان كه او به تو خواهد گفت مرا به كسي راهنمايي كن تا با اين پولها از او متاعي بخرم. در اين صورت تو او را راهنمايي كن. ابو هاشم گفت: من دينارها را نزد پسر عموي امام بردم و او به من گفت: اي ابو هاشم مرا به سوداگري كه با اين پولها متاعي بخرم، راهنمايي كن. من نيز اطاعت كردم. بحار الانوار، ج 50، ص 41.

2️⃣ - ویژگی علمی امام جواد (ع) ❇️بخش مناظره ها و پرسش ها در تاريخ آمده است كه چون حضرت رضا (ع) از دنيا رفت عده اي از بزرگان و علما به مدينه آمدند و سي هزار مسئله در چند روز از حضرت جواد عليه السلام سؤال نمودند و حضرت جواد بدون تأمل و فكر جواب دادند. و چون مأمون عباسي آن بزرگوار را به بغداد آورد و تصميم گرفت براي خاموشي اعتراض ها دخترش را به عقد ايشان درآورد، مجلسي با شكوهي ترتيب داد و در جلسه علما و بزرگان را دعوت كرد. ✳️نمونه پرسش ها يحيي بن اكثم يكي از علماي اهل تسنن و قاضي آن زمان، از حضرت سؤال كرد كه اگر محرمي صيدي را بكشد حكم او چيست؟ حضرت جواد عليه السلام بلافاصله شقوق مختلفي فرمود كه همه و من جمله يحيي بن اكثم مبهوت شدند. فرمودند: آن صيد را در حرم كشته است يا در خارج حرم؟ عالم به حكم بوده يا جاهل؟ عمداً كشته يا نه؟ آن محرم عبد بوده يا آزاد؟ بالغ بوده يا نابالغ؟ كار اولش بوده يا قبلاً نيز صيدي كرده است؟ اين صيد از طيور بوده است يا نه؟ آن صيد بزرگ بوده يا كوچك؟ آن كار در روز بوده يا در شب؟ محرم به احرام حج بوده يا محرم به احرام عمره؟ مأمون مجلس را متشنج ديد. همه بخصوص يحيي بن اكثم مبهوت و مفتضح شده بودند. به حضرت جواد گفت كه خطبه بخوانيد. آن بزرگوار، ام الفضل را به پانصد درهم به عقد خود درآوردند. سپس مأمون از شقوق مسئله سؤال نمود و حضرت حكم كلية شقوق را بيان نمود در آخر كار حضرت مسئله اي از يحيي بن اكثم پرسيد، و شايد هم براي تفريح بود چون مجلس عقد و عروسي بود. فرمود: آن چه زني است كه صبح بر مرد حرام و چون روز بلند شود بر او حلال مي شود و چون ظهر مي شود حرام مي شود و عصر حلال و مغرب حرام و آخر شب حلال و پس از طلوع فجر حرام و بعد از طلوع فجر حلال مي شود؟ يحيي بن اكثم گفت: نمي دانم، شما بگويد تا همه بدانيم. فرمودند: آن كنيزكي است كه اول صبح اجنبي بوده است و چون روز بلند شد آن مرد كنيز را خريد و بر او حلال شد و ظهر او را آزاد كرد و بر او حرام شد و عصر او را به عقد خود درآورد و حلال شد و چون مغرب شد ظهار كرد و به واسطة‌ ظهار بر او حرام شد و نصف شب كفارة ظهار داد و حلال شد و آخر شب او را طلاق داد و حرام شد و چون طلوع شد رجوع كرد و او را براي خود تحليل نمود. گرچه اين گونه مسائل شايستة مقام مقدس حضرت جواد نيست ولي چون سرو كارت به كودك اوفتاد پس زبان كودكي بايد گشاد از اين جهت مي بينيم كه در تشقيق مسئله و يا در جواب اين مسئله صداي احسنت احسنت از مجلس بلند مي شود. مأمون مي گفت: حضرت جواد گر چه كوچك است لكن اين اهل بيت كوچكي و بزرگي ندارند، او مي تواند حرف خود را به كرسي بنشاند. ❇️مسئله سومي كه جلو آمد مسئله دزد است كه در زمان معتصم واقع شده بود. چون حضرت جواد(ع) را جبراً دفعه دوم به بغداد آوردند ـ و بايد گفت كه حضرت را براي شهادت آوردند و منتظر وقت بودند ـ معتصم به آن حضرت خيلي احترام گذارد. روزي كه بسياري از علما و بزرگان و اشراف در مجلس بودند دزدي را آوردند كه به دزدي اقرار كرد و بايد بر او حدّ جاري مي شد. معتصم پرسيد: دست از كجا بايد بريده شود؟ ابن ابي داوود كه قاضي و از علماي بزرگ آن زمان بودگفت از مچ، و به آية‌ تيمّم تمسك كرد. و ديگران گفتند از مرفق و به آية‌ وضوء تمسك كردند و اختلاف بالا گرفت. معتصم رو كرد به حضرت جواد و از او جواب خواست. حضرت فرمودند: از آخر انگشتها بايد قطع كرد و به آية‌ شريفة‌ المساجدلله جاهاي سجده براي خدا است تمسك كردند و فرمودند آنچه براي خدا است نبايد قطع كرد. صداي تحسين از مجلس بلند شد و به فتواي حضرت جواد عمل كردند. نبايد فراموش كرد كه جوادالائمه(ع) حكم خدا را فرموده است و براي تقريب ذهن عوامانة‌ مجلس به آية‌ شريفه تمسك نموده اند. و الا تمسك به آية شريفه از نظر دقت فقهي ناتمام است و در فقه ائمه عليهم السلام جاهاي فراواني دستور داده شده كه مواضع سجده نيز قطع شود نظير محارب كه يك دست و يك پاي او ـ از نظر قرآن شريف ـ قطع مي شود و يا كشته و يا تبعيد مي شود و اگر دزد دفعه دوم دزدي كند پاي او را قطع مي كنند چنانچه اگر كسي دست يا پاي كسي را قطع كند او را قصاص مي كنند و دست يا پاي او را قطع مي كنند. خلاصة‌ سخن، حضرت جواد (ع) حكم خدا را فرمودند و چون آنان دليل مي خواستند نمي توانستند بفرمايند من مبيّن قرآنم و عالم به ما سوي الله مي باشم. و احكام خداوند را مي دانم. از اين جهت براي اقناع آنان بود كه به آية‌ شريفه تمسك فرمود و بايد گفت حكمي كه در اين مجلس بيان شده است خالي از تقيه نبوده است.

اين آية شريفه به ما مي آموزد مقدر كسي كه توكل به خدا كند، اعتماد به خدا داشته باشد سعادت است و پروردگار عالم يار و مددكار او است. اين آية شريفه به ما مي آموزد فقط اعتماد به خدا چاره ساز، بها براي هر چيز و نردبان براي هر نارسايي است. الثّقة بالله ثمن لكلّ غال و سلّم لكلّ عال. پروردگار عالم در قرآن مي فرمايد: مثل الذين اتّخذوا من دونه اولياء كمثل العنكبوت اتّخذت بيتاً و انّ اوهن البيوت لبيت العنكبوت لوكنتم تعلمون[3]. مثل افرادي كه به غير خداوند تكيه كنندـ وآنان رادوست،ياروكمك كارخود پندارندـ مثل عنكبوت است كه خانه مي سازد معلوم است كه خانة‌ عنكبوت بسيارسست وبي بنياد است.يك باد مختصر،يك باران بسياركم آن را نابود مي كند. انسان وقتي عزيز است،پا برجاست، وقتي مورد عنايت خاص خدا است كه اميدي جز به خدا نداشته باشد والا حوادث وطوفان هاي روزگار وبرخوردها اورا واميدش را نابود مي كند. عزّ المؤمن غناه عن النّاس، من انقطع الي غير الله و كّله الله اليه. https://eitaa.com/jadiddd

ابن ابي داوود خود مي گويد كه به قدري جلسه بر من گران آمد كه از خداوند طلب مرگ كردم. بالاخره نتوانستم صبر كنم و حسد خود را خاموش نمايم. پس از چند روز نزد معتصم آمدم و گفتم: مي دانم جهنّمي مي شوم ولي از نصيحت خليفه چاره اي نيست. اين مردي كه بر فتواي او حكم كردي و فتواي ما را زير پا گذاردي، مردم او را خليفه مي دانند و حمايت تو از او از ميان بردن خلافت است. ابن ابي داوود مي گويد معتصم متغير و متنبه شد. مي گويند يكي از علل قتل امام جواد همين سعايت بوده است. اگر حسادت در انسان گل كند، اگر عالم خود را نساخته باشد، اگر يكي از صفات رذيله انسان را كنترل كند و زير چتر خود درآورد انسان مهيا است دانسته به جهنم رود. چنانچه قرآن شريف به اين مطلب تصريح دارد: افرايت من اتّخذ الهه هواه و اضلّه الله علي علم[1]. آيا نديدي كسي را كه هوي خود را خداي خود گرفته و خداوند دانسته زمينة‌ ضلالت را فراهم مي كند. بشر اگر مهذّب نشد ابن ابي داوود مي شود كه نظيرش در تاريخ فراوان است. باري، گر چه اين شجاعت علمي ار امتيازات امام جواد (ع) است و نظيرش براي ساير ائمه اتفاق نيفتاده است، ولي اين گونه مسائل كه برخي از آنها گذشت با مقام مقدس علمي امام جواد سازگار نيست. مقام علمي امام جواد را بهتر است از زبان خودش بشنويم. در مشارق الانوار منقول است كه چون حضرت رضا(ع) به شهادت رسيد حضرت جواد الائمه(ع) به مسجد رسول الله آمد، منبر رفت و چنين فرمود: انا محمّد بن عليّ الرّضا انا الجواد انا العالم بانساب النّاس في الاصلاب انا اعلم بسرائر كم وظواهركم و ما انتم سائرون اليه . علم منحنا من قبل خلق و بعد فناء السموات والارضين و لولا تظاهر اهل الباطل و دولة‌اهل الضلال و شوب اهل الشّكّ لقلت قولاً تعجب منه يده والآخرون ثمّ وضع يده الشّريفة‌ علي فيه و قال يا محمّد اصمت كما اصمت آباوك من قبل. »من محمد بن علي جوادم. من عالم به نسب هاي همة‌ مردم هستم، مردمي كه به دنيا آمده اند يا نيامده اند من اعلم از خود شما به ظواهر شما و باطن هاي شما هستم. اين علم قبل از خلقت عالم هستي داشته ايم و بعد از فناي عالم هستي نيز داريم. اگر نبود تظاهرات اهل باطل و دولت هاي باطل عليه ما، و اگر نبود مردم عوام و شك هاي آنان، چيزهايي مي گفتم كه همه تعجب كنند. سپس امام جواد دست بر دهان خود نهاد و فرمود ساكت باش چنانچه پدرانت ساكت بودند.« اين است مقام اهل بيت و علم آنان و اين است مقام امام جواد وعلم او و اينكه واسطة فيض اين عالم است. در خاتمه چند روايتي از امام جواد كه به يك مضمون است، از ميان روايات فراواني كه در كتب روايي شيعه از آن بزرگوار نقل شده مي آوريم. باشد كه تذكري براي ما باشد. قال جواد االائمّة‌ عليه السّلام الّثقة بالله تعالي ثمن لكلّ غال وسلّم لكلّ عال. اعتماد به خداي متعال بهاي هر چيز گرانقيمتي نردبان براي هر جاي بلند است. و قال عزّ المؤمن غناه عن النّاس. عزّت مؤمن بي نيازي او از مردم است. وقال كيف يضيع من الله تعالي كافله و كيف ينجو من الله تعالي طالبه ومن انقطع الي غير الله و كّله الله اليه. ومن عمل بغير علم ما افسده اكثر ممّا يصلح. چگونه واگذارده به خود شود كسي كه خدا را كفيل خود قرار داده است؟ و چگونه نجات مي يابد كسي كه خدا در صدد او است؟ كسي كه اعتماد به غير خدا پيدا كند خداوند او را به خودش وا مي گذارد، و كسي كه بدون علم كاري را انجام دهد فساد آن بيشتر از اصلاح است. اين روايات كه نظير آن در روايت اهل بيت بسيار است به ما مي آموزد كه ما بايد در هر حال و براي هركار اعتماد به خدا داشته باشيم. از همه بريدن و به خداوند متعال پيوستن ماية‌ سعادت است، از خدا بريدن و به ديگران چشم اميد داشتن جز نگراني، نا اميدي و شقاوت چيز ديگري در بر نخواهد داشت. آنچه انسان را از غم و غصه، دلهره و اضطراب خاطر، ترس و وحشت از آينده و يا از ديگران نجات مي دهد اعتماد به خدا است و آن چه غم و غصه مي آورد، دلهره، اضطراب خاطر را زياد مي كند، چشم اميد به ديگران داشتن است. پروردگار عالم در قرآن به اين نكته در آيات فراواني اشاره مي كند. خداوند مي فرمايد: و من يتّق الله يجعل له مخرجاً و يرزقه من حيث لا يحتسب و من يتوكّل علي الله فهو حسبه انّ الله بالغ امره قد جعل الله لكل شيء قدرا[2]. هر كه تقوا پيشه كند ـ رابطة او با خدا محكم باشد ـ پروردگار عالم در بن بست ها براي او راه فرار و چاره مي آفريند و از راهي كه اميد ندارد به او روزي مي دهد.، هر كه به خدا اعتماد كند خدا او را كفايت مي كند. همانا خداوند قدرت براي همه چيز دارد و براي هر چيزي مقدري قرار داده است.

📘علت شهادت امام جواد (ع) ❇️خنثى سازی نيرنگ مامون: مأمون از راه هاى گوناگونى وارد مى شود تا بهانه اى بر ضد امام جواد (عليه السلام ) بدست آورد، يكى از نيرنگهاى او اين بود كه دستور داد سالن مخصوص كاخ را با بهترين تشريفات آراستند، به گونه اى كه صد نفر از نديم هاى زيبا رويى كه در دستشان جام طلا بود گردش مى كردند تا به مهمانان شربت بدهند. از سوى ديگر مامون به نوازنده و آوازه خوان خود به نام (مخارق دستور داد تا مى تواند بر بزم مجلس بيفزايد، و در اين حال امام جواد (عليه السلام ) را ناگزير كردند كه وارد مجلس گردد. امام وارد شد، ولى بى آنكه به آن زرق و برق ها توجه كند در كنارى كه در ظاهر نامناسب بود نشست . مخارق كه نوازندگى مى كرد يك مرتبه فريادى كشيد و نقش بر زمين شد، صداى او موجب شد تا همه مردم اطراف او جمع شوند و ببينند چه خبر شده است ؟ وقتى به هوش آمد به نوازندگى و موسيقى خود ادامه داد. امام جواد (عليه السلام ) سربلند كرد و به او فرمود: از خدا بترس و پرهيزكار باش او اعتنا به موعظه امام نكرد و به ساز و آواز خود ادامه داد، چند لحظه نكشيد كه وسائل نوازندگى از دستش افتاد، و دستش فلج و بى اختيار گرديد، و به همين درد مبتلا بود تا مرد. روزى مامون از مخارق پرسيد كه چرا چنين شدى ؟ او در پاسخ گفت : وقتى ابوجعفر (امام جواد) فرياد كشيد من به اين حال در افتادم. - اقتباس از بحار ج 50 ص 61. ♻️حسادتى كه موجب كشتن امام شد 👈امام جواد (عليه السلام ) يگانه فرزند حضرت رضا (عليه السلام )، جوانترين امامان است كه در سن 25 سالگى به شهادت رسيد، جريانات سياسى زمان مامون باعث شد كه امام جواد (عليه السلام ) ناگزير با ام الفضل دختر مامون ازدواج كند، ولى اين دختر، عقيم (نازا)بود، و همين موضوع باعث شد كه امام جواد با كنيزى بنام سمانه (مادر امام دهم ) ازدواج كند. ام الفضل به ظاهر بر سر اين موضوع (ولى در باطن به علت رموز سياسى ) تصميم گرفت كه امام جواد (عليه السلام ) را مسموم كرده و به شهادت برساند. به دستور عمويش معتصم عباسى (هشتمين خليفه عباسى ) در ميان غذاى امام زهر ريخت و يا انگورى را مسموم كرد و به او خورد امام جواد (عليه السلام ) داد، چيزى نگذشت كه اثر زهر، آن حضرت را به بستر بيمارى انداخت ، ام الفضل چون حال آن امام را ديد پشيمان شد و گريه مى كرد، امام به او فرمود: اكنون كه مرا شهيد كردى گريه مى كنى ؟ از خداوند مى خواهم تو را به مرضى مبتلا كند كه درمان نداشته باشد سرانجام امام به شهادت رسيد. مدتى نگذشت كه دعاى امام در مورد ام الفضل مستجاب شد، و دردى او را فرا گرفت كه مداواى پزشكان مؤ ثر واقع نشد، و همان باعث گرديد كه به جهنم واصل شود به سزاى عملش برسد. (1) از گفتار امام جواد (عليه السلام ) است : العامل بالظلم و المعين له و الراضى به شركاء. ظالم و يارى كننده ظالم ، و كسى كه به كار ظالمى راضى است ، هر سه شريكند. (2) 1- منهاج الدموع ص 432. 2- كشف الغمه ج 3 ص 194. https://eitaa.com/jadiddd

سخنان برگزيده تواضع امام جوادعليه السلام: مَن رَضِيَ بِدونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجلِسِ لَم يَزَلِ اللَّهُ و مَلائِكَتُهُ يُصَلُّونَ عَلَيهِ حَتّى‏ يَقومَ؛ . تحف العقول، ص 486. هر كه از نشستن در پايين مجلس خرسند باشد، خدا و فرشتگانش پيوسته بر او درود مى‏فرستند تا آن‏گاه كه برخيزد. تأخير در توبه امام جوادعليه السلام: تَأخيرُ التَّوبَةِ إغتِرارٌ؛ . تحف العقول، ص 456. تأخير در توبه كردن فريب خوردن است. ناظر بودن خدا امام جوادعليه السلام: إعلَم أنَّكَ لَن تَخلُوَ مِن عَينِ اللَّهِ فَانظُر كَيفَ تَكُونُ؛ . تحف العقول، ص 455. بدان كه از ديد خداوند پنهان نيستى، پس بنگر چگونه‏اى. روى آوری به غير خداوند امام جوادعليه السلام: مَنِ انقَطَعَ إلى‏ غَيرِ اللَّهِ وَ كَلَهُ اللَّهُ إلَيهِ؛ . بحار الأنوار، ج 68، ص 155. آن كه به غير خداوند روى آورد، خداوند به همو واگذارش كند. دوست خدا امام جوادعليه السلام: لاتَكُن وَلِيّاً لِلّهِ فِي العَلانِيَةِ، عَدُوّاً لَهُ فِي السِّرِّ؛ . بحار الأنوار، ج 75، ص 365. در ظاهر، دوست خدا و در باطن، دشمن خدا مباش. سازش و مدارا امام جوادعليه السلام: مَن هَجَرَ المُداراةَ قارَبَهُ المَكرُوهُ؛ . بحار الأنوار، ج 68، ص 341. آن كه سازش و مدارا را ترك كند، ناگوارى به او روى آورد. شتاب امام جوادعليه السلام: إتَّئِد تُصِب أو تَكَد؛ . نزهة النّاظر، ص 135. شتاب مكن تا برسى يا نزديك شوى. معرفت امام جوادعليه السلام: مَن لَم يَعرِفِ المَوارِدَ أعيَتْهُ المَصادِرُ؛ . بحار الأنوار ، ج 75، ص 364. كسى كه راه ورود به كارى را نشناسد، راه برون شدن از آن درمانده‏اش مى‏كند. پيروى هواى نفس امام جوادعليه السلام: مَن أطاعَ هَواهُ أعطى‏ عَدُوَّهُ مُناهُ؛ . بحار الأنوار ، ج 67، ص 78. آن‏كه از هواى نفس خود پيروى كند، آرزوى دشمنش را برآورده است. https://eitaa.com/jadiddd