فهرست🍎🌹🌺 🌾مقدمه https://eitaa.com/jadiiddd/14 🔰 فهرست موضوعات 1️⃣ - چیست شناسی کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/16 🌷 ستایش و اهمیت کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/34 2️⃣ - انواع و اقسام کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/17 🌷بخش کتاب خوانی و مطالعه https://eitaa.com/jadiiddd/44 3️⃣ - ضرورت کتاب خوانی https://eitaa.com/jadiiddd/20 4️⃣ - برکات و فوائد مطالعه کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/21 5️⃣ - باید ها و نبایدهای کتاب خوانی و کتاب نویسی https://eitaa.com/jadiiddd/31 .
https://eitaa.com/jadiiddd
📚چهل حدیث پیرامون تحقیق، پژوهش، قلم و نگارش
1)- تحقیق کن، تحقیق کن!
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام: «لا ینفع اجتهاد بغیر تحقیقٍ»
«هر تلاشی که در آن تحقیق(1)
و حقیقت جویی نیست، بهرهای ندارد».(2)
1- اگرچه تحقیق، به معنای مطلقِ حقیقت جویی است، اما از آن رو که پژوهش علمی نیز نوعی کشف حقیقت است، تحقیق به معنای عام کلمه شامل پژوهشهای علمی نیز میشود.
2- معجم الفاظ غرر الحکم، ص 249.
2)- راه برترین کدام است؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «لا سنّة أفضل من التّحقیق»
« هیچ راهی برتر از تحقیق و حقیقت جویی نیست.»
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 249.
3)- عمل برتر
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «لا عمل کالتّحقیق»
« هیچ کاری چون تحقیق و حقیقت جویی نیست».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 249.
4)- قلم، نخستین آفریده خدا
امام صادق علیه السلام: «أوّل ما خلق اللّه القلم فقال له: اکتب فکتب ما کان و ما هو کائن الی یوم القیامة»
1- اگرچه تحقیق، به معنای مطلقِ حقیقت جویی است، اما از آن رو که پژوهش علمی نیز نوعی کشف حقیقت است، تحقیق به معنای عام کلمه شامل پژوهشهای علمی نیز میشود.
2« قلم نخستین آفریده کردگار است. به او فرمود: بنگار، و قلم آنچه را بود و تا روز رستخیز خواهد بود، همه را در نوشتار آورد.»
- تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 398.
5)- نخستین قلمزن که بود؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «یا أباذرّ أربعة من الأنبیاء سریانیّون: آدم و شیت و أخنوخ (و هو ادریس و هو أوّل من خطّ بالقلم) و نوح»
«ای ابوذر! چهار تن از پیامبران سریانی اند: آدم و شَیت و اُخنوخ و نوح، و اُخنوخ همان ادریس است که نخستین بار با قلم نوشت».
- بحارالانوار، ج 11، ص 32.
6)- پژواک قلم تا کجا که نمیرسد!
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «تلاث تخرق الحجب و تنتهی الی ما بین یدی اللّه: صریر أقلام العلماء و وطی أقدام المجاهدین و صوت مغازل المحصنات»
«سه بانگِ طنین انداز است که پرده ها را می درد و پژواک آن در نهایت به خدا می رسد: بانگ قلمهای دانشمندان؛ بانگ قدمهای مجاهدان؛ و بانگ چرخ بافندگی زنان پاکدامن».
- تفسیر نمونه، ج 24، ص 377.
7)- چرا زکات دست خود نمی دهی؟
امام صادق علیه السلام : «… زَکوة الید البذل و العطاء و السّخاء بما أنعم اللّه علیک به و تحریکها بکتبه العلوم و منافع ینتفع بها المسلمون فی طاعة اللّه تعالی»
« زکات دست، بذل و دهش و بخشش است از نعمتهایی که خدا به تو ارزانی داشته است و جنباندن آن است به نگارش دانشها و بهرههایی که مسلمانان از آن در راه فرمانبری خدای بزرگ بهرهمند شود».
- سفینة البحار، ج 2، ص 461.
8)- مرکب دانشوران، از خون شهیدان برتر است
امام صادق علیه السلام : «اذا کان یوم القیامة جمع اللّه عزّ و جلّ النّاس فی صعیدٍ واحدٍ و وضعت الموازین فتوزن دماء الشّهداء مع مداد العلماء فیرجح مداد العلماء علی دماء الشّهداء»
«آنگاه که روز رستخیز شود، خدای بزرگ همگان را در یک سرزمین گرد آورد و ترازوهای ارزش سنج در پیش نهد. چون خونهای شهیدان با مرکب قلم دانشمندان به سنجش آید، مرکب قلم دانشمندان بر خونهای شهیدان برتری یابد».
9- فرهنگ مکتوب و این همه پاداش! ثواب تألیف و نوشتن
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «المؤمن اذا مات و ترک ورقةً واحدةً علیها علمٌ تکون تلک الورقةُ یومَ القیامة ستراً فیما بینه و بین النّار و أعطاه اللّه تبارک و تعالی بکلّ حرفٍ مکتوبٍ علیها مدینةً أوسع من الدّنیا سبع مرّاتٍ »
«مؤمن چون از دنیا رود و برگهای حاوی دانش از خود بر جای نهد، این برگه در روز رستخیز، میان او و آتش دوزخ پردهای شود. و خدای خجسته و بزرگ برای هر حرفی که بر آن برگه نوشته شده باشد، شهری به فراخناکی هفت گیتی به وی بخشد».
- بحارالانوار، ج 2، ص 144؛ میزان الحکمه، ج11، ، ح 17332، ص 5103؛ امالی صدوق، م 10، ص 37.
10)- ای قلمزنان! به کدامین راه می روید؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم: «یؤتی بصاحب القلم یوم القیامة فی تابوت من نار یقفل علیه بأقفال من نار فینظر قلمه فیما أجراه فان کان أجراه فی طاعة اللّه و رضوانه فکّ عنه التّابوت، و ان کان اجراه فی معصیة الله هوی فی التابوت سبعین خریفاً...»
« در روز رستخیز، قلمزن را در تابوتی آتشناک بیاورند که قفلهایی آتشناک نیز بر آن بسته باشند. آن گاه به قلمش بنگرند که در چه راه به کار بسته است. اگر در فرمانبری و خرسندی کردگار به کار بسته است، آن تابوت از او برگیرند؛ و اگر در فرمان نابری کردگار به کار بسته است، هفتاد خزان در آن تابوت به عذابش کشند»
- میزان الحکمه، ج 8، ص 266.
11)- بهشت، ارزانی نویسندگان
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم: «من مات و میراثه الدّفاتر و المحابر وجبت له الجنّة»
« هر که از دنیا رود و میراثش دفترها و دواتها باشد، بهشت ارزانیاش باد».
- ارشاد القلوب، ص 176.
40)- پیامبر به اصحابش دستور نوشتن می دهد
پس از فتح مکه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در میان مردم برخاست و خطبه ای ایراد کرد. مردی از یمن به نام ابوشاۀ برخاست و گفت: ای رسول خدا! این خطبه را برای من بنویسید. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خطاب به یارانش فرمود: «این خطبه را برای ابوشاۀ بنویسید؛ اکتبوا لابی الشاۀ».
- صحیح مسلم، ج4، ص 110؛ صحیح بخاری، ج 3، ص 95، و ج 8، ص 38.
https://eitaa.com/jadiiddd
« این دفترها باید دسته بندی شوند که ما خودمان نوشتههای علی علیه السلام را نیز تقسیم بندی شده دیدیم».
- مستدرک الوسائل، ج 17، ص 293.
28)- همراه خود چرا قلم نداری؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم (به کسی که برخی از کارهایشان را به وی میگفتند و او مینوشت، فرمود: «ضع القلم علی أذنک فهو أذکی لِلْمُمْلی»
« قلم بر گوش خود بگذار که یادآورندهتر است این کار هر نگارندهای را».
- بحارالانوار، ج 73، ص 50.
29)- قلم به داد حافظه می رسد!
مردی از انصار هماره در مجلس پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حضور مییافت و احادیثی را میشنید و شیفته آنها میشد، ولی نمیتوانست آنها را حفظ کند. مشکل خود را به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عرض کرد. حضرت به او فرمود: «استعن بیمینک (و أومأ بیده، أی خُطَّ»
«یاری بجو از راست خویش (و حضرت به دست او اشاره فرمود که با آن بنویس».
- بحارالانوار، ج 2، ص 152.
30)- غلط نگوییم؛ غلط ننویسیم
امام صادق علیه السلام : «أَعْرِبُوا حدیثنا فإنّا قومٌ فصحاء»
« سخن ما را درست و شیوا بیان کنید، که ما از تبار شیوا سخنانیم».
- الکافی، ج 1، ص 52.
31)- چرا نمی نویسید؟!
امام صادق علیه السلام فرمود: «دخل علیّ أناس من أهل البصرة فسألونی عن أحادیث و کتبوها فما یمنعکم من الکتاب؟ أَما إِنَّکم لن تحفظوا حتّی تکتبوا»
« مردمانی از بصره نزد من آمدند و سخنانی از من پرسیدند و همه آنها را نوشتند. پس چه چیز است که شما را از نوشتن بازداشته است؟ هان! تا به نوشتن رو نیاورید، به حفظ نوشته ها هم دست نمییابید».
- بحارالانوار، ج 2، ص 153.
32)- خوش خط بنگار و فاصله هم بگذار!
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «ألق دواتک و أطل جِلفة قلمک و فرّج بین السطور و قرمط بین الحروف فانّ ذلک أجدر بصباحة الخطّ»
« در دوات خویش لیقه(1)
گذار و نوک قلم خویش دراز بدار و میان سطرها فاصله بگذار و حروف نزدیک به یکدیگر نگار که این چنین کار، زیبایی خط را سزاوار است».(2)
1- -«لیقه» چیزهایی همچون ابریشم و نخ و موی است که در دوات میگذارند و مرکب بر آن میریزند تا مرکب «لایق» و شایسته نوشتن شود.
2- نهج البلاغه، سخن کوتاه 307.
33)- چرا نوشته هایت را بازنگری و بازنگاری نمی کنی؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «ِذَا کَتَبْتَ کِتَاباً فَأَعِدْ فِیهِ النَّظَرَ قَبْلَ خَتْمِهِ فَإِنَّمَا تَخْتِمُ عَلَی عَقْلِک»
« هرگاه چیزی نوشتی، باید که پیش از مُهر نمودنش دگربار در آن بنگری؛ چرا که بر خردورزی خویش مُهر پایان میزنی».
- تصنیف غرر و دررالکلم، ص49.
34)- کتاب، مایه آرامش دلهاست
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «من تسلّی بالکتب لم تَفُتْهُ سَلْوَةٌ»
« آرامشی از دست نداده است آن که با کتابها آرامش به دست آورده است».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 961.
35)- هر کتابی، ترجمانی است
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «الکتاب ترجمان النّیة»
« کتاب یک برگردان است از آنچه درون کتاب نگار است».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 960.
36)- گُلسرای دانشوران چیست؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «الکتب بساتین العلماء»
« کتابها گلسرای دانشوران است».
4- معجم الفاظ غررالحکم، ص 961.
37)- این سخنگو کیست که در برابرت نیست؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «نعم المحدّث الکتاب»
« کتاب، خوش سخنگویی است».
- معجم الفاظ غرر الحکم، ص 961.
38)- آینده را هم به تماشا بایست!
امام صادق علیه السلام : «احتفظوا بکتبکم فَاِنَّکُمْ سوف تحتاجون الیها»
« کتابهای خویش را نگاهبان باشید، که به زودی نیازمندشان شوید».
- الکافی، ج 1، ص 52.
39)- یک «چهل حدیث» نوشته ای؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «من کتب عنّی أربعین حدیثاً رجآءَ أن یغفر اللّه له غفر له و أعطاه ثواب الشّهداء»
« هر کس چهل حدیث از من نگارد به آن امید که خدا او را بیامرزد، خدا نیز او را میآمرزد و پاداش شهیدانش میدهد».(1)
شیخ آغا بزرگ تهرانی می نویسد: بسیاری از بزرگان با پیروی ازاین سیره به تألیف کتابی که در آن چهل حدیث گرد آمده باشد، روی آوردند. آن گاه ایشان 90 مورد از اربعین نویسی را بر شمرده است. (2)
مهمترین پیام این حدیث، اهمیت نوشتن حدیث میباشد، در نظر داشته باشیم که وقتی قرار باشد هر طلبهای تا روز قیامت با عنایت به این روایت، خود را مسئول حفظ و نشر حداقل چهل حدیث بداند، مجموعاً چه حجم فراوانی از نوشتهها و کتابها در گسترۀ زمانی در میان مسلمانان منتشر خواهد شد.
1- مکاتیب الرسول، ج 1، ص 361.
2- الذریعه، ج1، ص 409-433.
🌷🌷🌷12)- در سایه سار قلم، زندگی زیباست
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «... القلم من اللّه نعمة عظیمة ولولا القلم لم یستقم الملک و الدّین و لم یکن عیش صالح»
« قلم نعمت بزرگ پروردگار است؛ و اگر قلم نبود، سیاست و دیانتی استوار نمیشد و زیستن خوشی در روزگار نبود».
- مستدرک الوسائل، ج 13، ص 258.
13)- قلم، رمز جاودانگی
امام صادق علیه السلام : «تأمّل یا مفضّل! ما أنعم اللّه [به علی الانسان] ... الکتابة الّتی بها تقیّد أخبار الماضین للباقین و أخبار الباقینَ للآتین و بها تخلد الکتب فی العلوم و الآداب و غیرها...»
« بیندیش ای مفضّل! از نعمتهای الهی بر آدمی "نوشتن" باشد که رخدادهای گذشتگان را برای بازماندگان و رویدادهای زندگان را برای آیندگان به بند میکشد و به قلم کتابهای علمی و اخلاقی و جز آن جاودانه می-شود».
- مستدرک الوسائل، ج 13، ص 258.
14)- نوشتار، برتر از گفتار است
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «رسول الرّجل ترجمان عقله و کتابه أبلغ من نطقه»
« پیک آدمی نمایانگر خِرَد اوست و نوشتار آدمی رساتر از گفتار اوست».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 961.
15)- نشانِ فرزانگی
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «کتاب المرء معیار فضله و مسبار نبله»
«نوشتار هر کسی نشان از فرزانگیاش دارد و میزان فرهیختگیاش را مینمایاند».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 960.
16)- بر کرانه قلمت چه جلوه گر است؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «عقول الفضلاء فی أطراف أقلامها»
« خردورزیهای فرهیختگان بر کرانه قلمهایشان جلوه گر است».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 939.
17)- کیفیت نوشته ات، نشانه عقل توست
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «ثلاثة تدلّ علی عقول اربابها: الرّسول و الکتاب و الهدیة»
« سه چیز نمودار خرد خردمندان است: پیک، نوشتار و ارمغان».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 961.
18)- فرصت از دست مده که پشیمان می شوی
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «اکتبوا العلم قبل ذهاب العلماء و انّما ذهاب العلم بموت العلماء»
«دانشها را مکتوب کنید پیش از آنکه دانشوران از دست روند، که با از دست رفتن دانشوران، دانش نیز از دست رود».
- میزان الحکمة، ج 8، ص 324.
19 )- تا نوشتهات باقی است، پاداش تو هم جاری است
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «من کتب عنّی علماً أو حدیثاً لم یزل یکتب له الأجر ما بقی ذلک العلم و الحدیث»
« هر که دانش یا سخنی از من نگاشته است، پاداش او نیز هماره نگاشته شده است تا هنگامی که آن دانش و سخن بر جا مانده است».
- میزان الحکمه، ج 8، ص 325.
20)- خوشا آنان که دائم در کتاباند!
امام صادق علیه السلام به مفضّل فرمود: «اکتب و بثّ علمک فی اخوانک فان متّ فأورث کتبکَ بنیکَ فانّه یأتی علی النّاس زمان هرج لا یأنسون فیه إلاّ بکتبهم»
« دانش خویش را به نگارش درآر و در میان برادرانت گسترده دار؛ و چون مرگت فرارسد، نگاشته های خویش را برای فرزندانت به ارث گذار که مردمان را روزگاری پریشان در پیش است که در آن به جز نوشتار همدمی ندارند».
- بحارالانوار، ج 2، ص 150.
21)- تویی دلارام من!
امام صادق علیه السلام : «القلب یتّکل علی الکتابة»
«دل با نگارش مطمئن می شود».
- الکافی، ج 1، ص 52.
22)- بنویس و بر جای نه!
امام حسن علیه السلام (به فرزندان خود و فرزندان برادر خود فرمود: «... فتعلّموا العلم فمن لم یستطع منکم أن یحفظه فَلْیکتْبهُ وَلْیَضَعْهُ فی بیته»
« دانش فراگیرید؛ و هر که از شما حفظ آن را برنتابد، دانش به نگارش آرد و در خانه خود نگه دارد».
- بحارالانوار، ج 2، ص 52.
23)- دانش در بند نگارش کِش!
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «قیّدوا العلم بالکتاب»
« با نگارش، دانش را در بند خویش کشید».
- تحف العقول، ص 36.
24)- بی نام تو نامه کی کنم باز؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «کلّ کتابٍ لا یبدأ فیه بذکر اللّه فهو أقطع»
« هر نگاشته که یاد کردی از کردگار در آغازش نباشد، ناتمام است».
- مستدرک الوسائل، ج 8، ص 434.
25)- با خط زیبا بنویس: «بسم الله …»
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم: «من کتب "بسم اللّه الرّحمن الرّحیم" فجوّده تعظیماً [للّه] فقد غفر [اللّه] له»
« هر که "بسم الله ..."» را با خط خوش نگارد تا بزرگی خدا را پاس دارد، خدا نیز وی را ببخشاید».
- مستدرک الوسائل، ج 8، ص 433.
26)- به پُر برگی کتابت نناز! به پُرباری کتابت بناز!
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «أحمق الناس من حشی کتابه بِالتُّرّهات»
«هر که نوشتار خویش با یاوهنگاریها انباشته کرده است، نابخردترین مردم است».
- مستدرک الوسائل، ج 11، ص 322.
27)- چرا نوشته هایت را دسته بندی نمیکنی؟
امام باقر علیه السلام (به نویسنده نوشتههایشان فرمود: «أن یصنع هذه الدّفاتر کراریس و قال علی علیه السلام: وجدنا کتب علیّ علیه السلام مدرّجة»
فهرست🍎🌹🌺 🌾مقدمه https://eitaa.com/jadiiddd/14 🔰 فهرست موضوعات 1️⃣ - چیست شناسی کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/16 🌷 ستایش و اهمیت کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/34 2️⃣ - انواع و اقسام کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/17 🌷بخش کتاب خوانی و مطالعه https://eitaa.com/jadiiddd/44 3️⃣ - ضرورت کتاب خوانی https://eitaa.com/jadiiddd/20 4️⃣ - برکات و فوائد مطالعه کتاب https://eitaa.com/jadiiddd/21 5️⃣ - باید ها و نبایدهای کتاب خوانی و کتاب نویسی https://eitaa.com/jadiiddd/31 7️⃣ - تصاویر و نمونه نمایشی قالب صفحات 14 فرهنگ موضوع
https://eitaa.com/jadiiddd/109
.
https://eitaa.com/jadiiddd
🎋┄┄┄┅═✧❁ فهرست موضوعی ❁✧═┅┄┄┄ حرف الف
❇️ - آبرو، عزت ، شرف
https://eitaa.com/jadiiddd/96
❇️ - آخرت و قیامت
https://eitaa.com/jadiiddd/97
❇️ - آرزو
https://eitaa.com/jadiiddd/98
❇️ - آزادگی
https://eitaa.com/jadiiddd/102
❇️ - اتحاد و همدلی
https://eitaa.com/jadiiddd/99
❇️ -اخلاق
https://eitaa.com/jadiiddd/101
❇️ -استقامت
https://eitaa.com/jadiiddd/103
❇️ - اطعام
https://eitaa.com/jadiiddd/100
❇️ - ایثار و فداکاری
https://eitaa.com/jadiiddd/104
حرف ب
┏━━━━━━┓
📚https://eitaa.com/jadiiddd📚
┗━━━━━━┛
🎋┄┄┄┅═✧❁ فهرست موضوعی ❁✧═┅┄┄┄ حرف پ
حرف ت
حرف ث
┏━━━━━━┓
📚https://eitaa.com/jadiiddd📚
┗━━━━━━┛
┅═✧❁ فهرست موضوعی ❁✧═┅ حرف ج
حرف چ
حرف ح
حرف خ
┏━━━━━━┓
📚https://eitaa.com/jadiiddd📚
┗━━━━━━┛
┅═✧❁ فهرست موضوعی ❁✧═┅ حرف د
حرف ذ
حرف ر
حرف ز
┏━━━━━━┓
📚https://eitaa.com/jadiiddd📚
┗━━━━━━┛
┅═✧❁ فهرست موضوعی ❁✧═┅ حرف س
حرف ش
حرف ص
حرف ض
حرف ط
حرف ظ
┏━━━━━━┓
📚https://eitaa.com/jadiiddd📚
┗━━━━━━┛