گفت ⬅ اطلاع دارم که استفاده از فیلترشکن حرام است آیا قانوناً جرم هم هست؟
گفتم ➡ بله استفاده از فیلترشکن طبق قوانین موجود جرم است؛
💡دلیل و استناد قانونی؛ ماده ۱ قانون جرایم رایانهای صریحاً هرگونه دسترسی غیرمجاز به دادهها یا... که بهوسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است را جرمِ دسترسی غیرمجاز دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است.
⚡ ابتدا چند نکته؛
1⃣ دسترسی غیرمجاز اطلاق دارد و هرگونه دسترسی به هرشکل و با هر وسیله و روشی را شامل است.
2⃣ عبارت «حفاظت بهوسیله تدابیر امنیتی» نیز اطلاق دارد و حفاظت بهوسیله خود صاحبان وبگاهها و... و حفاظت بهوسیله دولت را به نحو رأساً و ابتدائاً شامل است.
3⃣ ماده ۱ راجعبه حقوق اشخاص حقیقی و خصوصی صحبت نمیکند؛ بنابراین نمیتوان گفت که اختصاص به زمانی دارد که اشخاص خودشان از وبگاهها و... متعلق به خود حفاظت کردهاند.
4⃣ عبارت «داده» و دسترسی به آن به تعبیر حقوقدانان فاقد هرگونه خصوصیت خاص است؛ شما وقتی وارد یک وبگاه مسدود میشوید قطعاً به دادههای آن دسترسی غیرمجاز یافتهاید؛ لذا استفاده از یک داده یا خرابکاری در آن یا هر عمل دیگری بر روی آن مطلقاً برای تحقق مفهوم دسترسی لازم نیست.
5⃣ منظور از تدابیر امنیتی این نیست که مثلاً وبگاه مسدود شده یا حفاظت شده، متعلق به مراجع امنیتی یا دولتی باشد؛ این تعبیر نیز اطلاق دارد.
⚡ و اما یک استدلال؛
ما در علم حقوق میگوییم که قانون یک ظاهر و یک «روح» دارد. نمیتوان به بهانهٔ عمل بهظاهر قانون به روح آن بیتوجه بود. قانون یک غایت متعالی دارد و این هدف و غایات را نمیتوان با تفسیر منجمد و جمود منطوقی و لفظی از قانون نقض کرد. چطور بپذیریم که اگر صاحب یک وبلاگ که فردی عادی است و یکسری دادههای عادی را هم در وبلاگ خود منتشر کرده و سپس با حفاظت از آنها امکان دسترسی به آنها را ممتنع ساخته است و کسی به نحو غیرمجاز به آنها دسترسی یابد، عملش مجرمانه باشد؛ اما اگر مثلاً وبگاهی که حاوی صریحترین توهینها به اخلاق و دین و مذهب ملت است، اما صاحبان آن تمایلی به محدودسازی یا مسدودسازی دسترسی به آنها را ندارند و دولت در مقام دفاع از ارزشهای جامعه مبادرت به فیلتر نمودن آنها مینماید، وانگهی افرادی با فیلترشکن وارد آن وبگاه میشوند، عملشان مجرمانه نباشد؟ در علم حقوق در این مواقع گفته میشود امکان تعریف اولویت وجود دارد و به حکم عمل به احکام عقلی و روح قانون باید چنین عملی را نیز جرم دانست.
⏪ مضافاً
1⃣ اينكه در قانون عبارت استفاده از فيلترشكن بكار نرفته است، به معنی فقدان حكم قانونی نيست. كلماتی مثل زمين خواری، شرخری، باجگيری و زورگيری و خيلی از رفتارهای ديگر در قوانين ما به صراحت بكار نرفتهاند اما هرگز نمیگويبم كه اين اعمال جرم نيستند، زيرا زمينخواری را معادل تصرف عدوانی میدانيم؛ از شرخری به شاكيان حرفهای تعبير میكنيم و باجگيری و اخاذی را به جرم تهديد اشخاص و اخذ مال از آنها ملحق میكنيم.
پس ملاحظه میكنيد كلمه فيلترشكن اولين واژهای نيست كه حكم قانونی دارد اما به صراحت در قانون بكار نرفته است.
2⃣ حتی بالاتر از همهٔ اينها از 💡 ماده ٥٤٣ قانون مجازات اسلامی (تعزيرات، ٧٥) كه ناظر به جرم فک پلمب است، وحدت ملاک میگيرم و میگويم حتی اگر قانون جرايم رايانهای را نداشتيم با اين ماده میتوانستيم دسترسی به سايت مسدود شده را بهوسيلهٔ فيلترشكن جرم فک پلمب سايبری بدانيم. در اين مادهٔ كلمهٔ «يا چيزی» هرگونه اقتضا يا خصوصيتی را از واژهٔ مقدم بر آن يعنی «محلی» سلب نموده و اطلاق آن میتواند شامل فيلترشكن نيز بگردد.
✒ دکتر سلمان کونانی، جرمشناس
#⃣ #صیانت_از_قانون
🇮🇷 جبههٔ #انقلاب اسلامی در فضای مجازی ✊🏻 @jebheh