🎯 ریشههای انگلیسی ایدئولوژی اصلاحات
✡ ارتش سرّی روشنفکران (قسمت 28)
🌐 سیاستمداران عملگرا و دولت سرمایهداری (4)
1⃣ هر داستانی را باید از جایی آغاز کرد و داستان «دموکراسی»، «آزادی» و «مشروطهطلبی» در غرب نیز از یک «پوکِر انگلیسی» شروع میشود.
2⃣ انگلیسیها مدعیاند پوکِربازان قهاری هستند و البته در زمین سیاست نیز بازی #پوکر (Poker) را به بازی شطرنج ترجیح میدهند. بازی شطرنج قاعدهمند و روشمند است و تنها یک ذهن پخته در کنار اجرای مو به موی قواعد بازی و تجربهی غنی بازیگر، به چیرگی بر حریف میانجامد.
3⃣ اما پوکر اینچنین نیست؛ قماری است بدون ضابطه. برای همین در بازی پوکر حتی هنگامی که یک ورقباز بدترین دست را بیاورد، اگر بلوفزدن را خوب بلد باشد، میتواند بازیِ باخته را همان لحظهی آخر ببرد.
4⃣ پوکرباز میتواند در حین بازی #جنگ_روانی بهراه بیندازد و یا با کُری خواندن، رقیبی را که کارتهای خوبی در دست دارد، فریب بدهد، مأیوسش کند تا او را به کنار کشیدن از بازی وادارد.
👇👇👇
1⃣ پوکرباز حرفهای برای بُردن، دست به هر کاری میزند و قاعدهای جز #بلوف نمیشناسد. او میتواند شرکاء رقیبش را وادار کند تا دست او را بخوانند و گزارش کنند یا از طریق همین شرکاء اجیر شده، اطلاعات غلطی از دست خود به رقیب برساند.
2⃣ خلاصه، بازی #پوکر یک «قمار پیچیده» است و در لحظهای که باخت بازیگر حتمی به نظر میرسد، بُلوفی غافلگیرانه یا درآوردن کارتی از آستین همه چیز را جبران میکند.
3⃣ #جیمز_باند در نقش جاسوس سرویس MI6 در فیلم کازینو رویال (Casino Royale) نماد خوبی برای سیاست #پوکر_انگلیسی است.
4⃣ اما هر قدر هم این فیلمهای سفارشی روی پردهی سینماها برود و در ایران هم دوبله شود، دیگر دورهی پوکربازی در سیاست گذشته است؛ حالا از قلب لندن هم، صدای «شورش فقرا» را میتوان شنید!
👇👇👇
1⃣ بزرگترین بازی «پوکر انگلیسی» در سیاست با «کودتای مسلحانه سرمایهداران» شروع میشود؛ همان شورش #ماگنا_کارتا [منشور کبیر یا مَگنا کارتا : Magna Carta] در سال 1215.م که به «انقلاب اشراف انگلستان» تعبیر گشت.
2⃣ یگانه انقلابی که «حقوق شهروندان» و «عدالت اجتماعی» در زمرهی مطالبات و شعارهای آن نبود و در واقع، اولین کودتای مسلحانه و راستگرایانهی تاریخ انگلستان بهشمار میرود.
3⃣ #دموکراسی زادهی نظام ایدئولوژیک و سیاسی #سرمایهداری است، چنانکه هیچ چیز مانند سرمایهداری در پیدایش #جهان_مدرن تاثیر نداشته و این نظام بیش از هر جا در انگلستان ریشه دواند.
4⃣ به روایت فرید زکریا در کتاب آینده آزادی:
📝 «پایههای آنچه ما حکومت قانون مینامیم، در بدهبستانهای قرون وسطایی اشراف با پادشاهان شکل گرفت.»
5⃣ در زمان پادشاهی #هنری_دوم در انگلستان، وقتی حقوق اشرافِ سرمایهدار تهدید شد، آنان نبرد 40 سالهی خونینی را علیه حکومت بهراه انداختند که سرانجام به امضاء یک قرارداد آتشبس در حوالی قلعه وینزر انجامید، همان قراردادی که امروز به «سند ماگنا کارتا» شناخته میشود و #اصلاحطلبان آن را آغاز راه #دموکراتیزاسیون میدانند!
👇👇👇
1⃣ این سند در سیر تکوین تاریخیاش به یک «شبه قانون اساسی» در انگلستان بدل گشت و فقط منشوری بود برای رسمیت یافتن #سرمایهداری و ضامن «حقوق اشراف فئودال» که نخستین «قید و بندها» را برای تضمین حقوق این طبقه به نظام پادشاهی میزد.
2⃣ پال جانسون، مورخ شهیر آمریکایی میگوید:
📝 سند #ماگنا_کارتا به حق، اولین قانون از مجموعه قوانین انگلیسی است که میتوان گفت «آزادیهای انگلیسی» و در نتیجه «آزادیهای آمریکایی» از آن نشأت میگیرد.
3⃣ تجربهی «کودتای مسلحانه سرمایهداری انگلیسی» به یک دستاورد تاریخی رسید: #دموکراسی متولد شد. مارتین لیپست، فلسفهدان یهودی میگوید: «سرمایهداری، مغز دموکراسی است» و برینگتون مور، پژوهشگر دانشگاه هاروارد نیز به درستی مینویسد: «بورژوازی نباشد، سرمایهداری نیست.»
4⃣ به عبارت دیگر، #سرمایهداری_لیبرال برای توسعه خود «طبقه بورژوازی» (طبقه متوسط سکولار) را پدید میآورد و در فرآیند «توسعه اقتصادی»، بورژوازی انسجام مییابد. بهتدریج «قدرت مستقلی» در برابر «دولت» شکل میگیرد. نزد پراگماتیستها، چنین قدرت مستقلی همان #جامعه_مدنی_لیبرال است.
5⃣ این قدرت نوظهور یا «بورژوازی نوخاسته» میخواهد تا «خواستِ ثروت را به خواستِ قدرت» تبدیل یا به روایت فرید زکریا «خواستههای خود را با چانهزنی به دولت تحمیل کند»، چنانکه #حزب_کارگزاران ایران با شعار «زنده باد سرمایهداری» رسماً همین سیاست را برگزید، اما اگر این «چانهزنی» موثر نیفتاد، «سرمایهداری لیبرال» هراسی ندارد تا دست به #سلاح ببرد!
👇👇👇
1⃣ تنها کشوری که #سرمایهداری سوار بر روی موج احساسات پوپولیستی مردم، پادشاهش را با خیال راحت روانه جوخهی اعدام کرد و سرش را با گیوتین زد، همان زادگاه سرمایهداری یعنی #انگلستان بود؛ آن هم فقط به این سبب که چارلز اول بدون رضایت اَشراف به وضع خودسرانهی مالیات پرداخت! #فلاسفه_لیبرال این واقعه را نیز گامی به سوی #دموکراسی نامیدهاند!
2⃣ #سعید_حجاریان تحت تاثیر #حسین_بشیریه از سال 1375 استراتژیِ انگلیسیِ «فشار از پایین، چانهزنی از بالا» (سیاستِ ستیز و سازش) را با صورتبندیِ #تیموتی_گارتن_اش برگزید و همین استراتژی را سبب شکلگیری واقعهی #دوم_خرداد 1376 معرفی کرد.
3⃣ این مقام امنیتیِ سابق، برای دستیابی به اهداف دموکراتیکِ #اصلاحات، مُدل «مشروطهخواهی اسلامی» را با تصریح به #ریشههای_انگلیسی آن پیشنهاد داد:
👈 در فرآیند «مشروطهطلبی انگلیس» اشرافِ زمیندار در مقابل قدرتِ سلطنت ایستاد. بعدها طبقات دیگر هم به واسطهی منازعات و مشاجرات طولانی، وارد عرصه سیاست میشوند. در واقع، به این معنی به «دموکراسی» میرسیم که از «رقابت» شروع میکنیم، ولی پس از آن «مشارکت» هم به آن افزوده میشود. در فرآیند مشروطیت یک قدرت در مقابل قدرت مطلقهی دیگری ظهور کرده و سعی میکند که آن قدرت مطلق را «قانونمند» کند و جا را برای وارد شدن «عناصر جدیدتر» به عرصهی سیاست باز کند. این گستردهتر شدنِ عرصهی سیاست را #دموکراتیزاسیون مینامیم. دوم خرداد 1376 سنتز «جمهوریت» و «مشروطیت» بود. این نقطهی عطف دموکراسی ایران است.
👇👇👇
1⃣ از سال 1376 نیز رسماً این استراتژی به عنوان ابزار تحقق اهداف #دولت_اصلاحات معرفی گشت. به گفتهی #اکبر_گنجی که از سال 1377 در کنار حجاریان روزنامه صبح امروز را منتشر میکرد، هدف نهایی #استراتژی_اصلاحطلبان تبدیل #ولی_فقیه به #ملکه_انگلستان بود:
👈 «فشار از پایین، چانهزنی از بالا» یعنی اینکه بدون «بسیج اجتماعی» و به صرف «آراء صندوقها» نمیتوان کاری از پیش برد. «نهادهای انتخابی» به شرط آنکه مردمِ سازمانیافته را پشت خود داشته باشند، میتوانند بر «بخشهای انتصابی» فائق آیند. هدف، کاستن از قدرت مطلقهی «ولی فقیه» و تبدیل «سلطان» به «ملکه انگلیس» است.
2⃣ #سعید_حجاریان «انقلاب باشکوه» در انگلستانِ قرن هفدهم را مبداء «مشروطیت» میدانست و از دل آن تئوری «مشروطهطلبی اسلامی» را بیرون کشید. به زعم او در «پویش مشروطیت» هدفِ بنیادین «مشروط کردن قدرتِ مطلق خودکامه توسط نخبگان غیرحکومتی» است و 4 قرن بعد تکامل این پدیده در «انقلاب باشکوه» انگلستان (1689 – 1688.م) دیده میشود؛ یعنی: «نخبگان در فرآیند نوسازی به سبک آنگلوساکسونی نقش اصلی را ایفاء میکنند» تا همچنانکه گنجی نیز خیال میکرد راهِ «کاستن از قدرت مطلقهی ولی فقیه و تبدیل سلطان به ملکه انگلیس» هموار گردد، چون:
👈 «مدل مشروطهخواهی اسلامی، مدلی مبتنی بر تجربهی گذار کشور انگلستان از پادشاهی مطلقه به نظامی دموکراتیک با ملکهی فاقد قدرت به عنوان نماد ملی است.»
3⃣ این تعریف را باید سند ایدئولوژیک #اصلاحطلبی در ایران دانست و ابتدا پیوند نظریِ آن را با #تئوریهای_انگلیسی نمایان میسازد. این پیوند تا آنجا میرسد که حجاریان معترف است این پویش انگلیسی را در ایران نیز مانند دورهی پیروزی انقلاب انگلستان «طبقاتِ سرمایهداری، بورژوازی نوخاسته و طبقه متوسط بالا» پیش میبرند.
📚 پیام فضلینژاد ، ارتش سری روشنفکران ، تهران: شرکت انتشارات کیهان، چاپ پنجم، ص304-308
📖 متن کامل مقاله بههمراه منابع:
👉 yon.ir/pokerr
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #ارتش_سری_روشنفکران