🍒هَــــــلی(تِرش هَــــــلی)
🔹️درخت آلوچه(هَلی دار)به عنوان پیک و قاصد،مژده و نوید دهندهی فرا رسیدن فصل بهار،پاگشای بهار،اولین درختی است که در اواخر اسفند یا سال کهنه و اوایل سال نو،صاحب شکوفه میشود(مثل عروسِ طبیعت هزارجریب،لباس سفید میپوشد).
هَلی دار،درختی خار یا تیغدار که در مقابل آفت و بیماری و سرما مقام است و بیشتر در مناطق جنگلی هزارجریب به صورت خودرو میروید.از چوب سخت و قرمزش در ساخت وسایل تزئینی منزل استفاده میشود.
میوههای رسیدهی آن به رنگ سرخ و زرد یا سبز و به شکل گِرد و کُرَوی میباشد،البته وقتی که کال و نارس است به شکل بیضی است.
🔸️هَلی زِلکا:
آلوچهی ترش نارس دارای هسته تلخ نرم بدون پوشش و پوسته سخت چوبی.خوردنِ زیاد آن باعث تب میشود .
🔹️هَلی تیتی:
شکوفههای درخت آلوچهی جنگلی
تیتی یعنی به زیبایی و شکوفاییِ شکوفههای آلوچه که برای توصیف زیبایی دختربچههای تبرستانی نیز به کار میرود.
💫شِگین ،مارمِ،مارمِه،فردِ خوشقدم(سَبُک پا)،دارای قدم خیر هست که بعد از تحویل سال نو برای مارمه کردن یا نو کردن سال و ماه،همراه خود چند شاخه شکوفههای درخت آلوچه(هلی تیتی) به این نیّت که سال سرسبز و خوش و خرّمی برای خانواده باشد میآورد و بر در و دیوار اتاق میزبان،آغُل،مطبخ و انبارش آویزان میکند.
شِئگین،نویدبخش و رهآوردِ برکت و خوشبختی و فراوانی نعمت و اتفاقهای خوش میباشد.
🔸️هَلی تیم: هسته یا دانه و بذر آلوچه
🔹️هَلی تَلی:
تیغ یا خار شاخههای درخت آلوچه.چون درخت آلوچهی وحشی مانند درختهای ازگل وحشی(کاندِس) و زالزالَک وحشی (ولِک،وَلیک)،خار یا تیغ دارد و سرشاخههای انبوه و تقریبا در هم تنیدهای دارد و از این درختان برای درست کردن تَلیجارو استفاده میکنند.از این جارو هنگام خرمنکوبی برای جمعآوری غلات،تمیز کردن حیاط،استراحتگاه و سرپناه دام اهلی استفاده میشود.
🔸️شیرینگ هَلی: آلوچه شیرین
🔹️هَلی شیش،هلی چو: ترکه و چوب آلوچه
🌿هنگام چیدن و برداشتِ میوهی درختانِ جنگل هزار جریب،شاخهی درختان را نشکنیم و همیشه و همواره مقداری میوه برای ازدیاد و تکثیر مجدد درختان،تغذیه و مصرفِ پرندگان و جانوران و حشرات جهت زنده ماندن و جلوگیری از انقراضِ گونههایشان روی شاخهی درختان باقی بگذاریم.
@kela_resaneh
🍒هَلی تِرشیِ روستاهای هزارجریب(رُب آلوچهی ترش وحشی یا جنگلی)
🔹️بانوان هزارجریبی ابتدا آلوچههای رسیدهی سرخ و زرد را میچینند(مراقب هستند که شاخهها را نشکنند به درخت آسیب وارد نکنند) و تمیز میکنند.دُمبرگ و میوههای پوسیده و برگها را جدا میکنند.میوههای سالم را میشویند و بعد داخل دیگ بزرگ میریزند و مقداری آب به آن اضافه میکنند.
چنانچه آلوچهها رسیده و پخته باشد آب کمتری میريزند و روی آتش اجاق قرار میدهند تا حرارت ببیند،آب بیاندازد،کمی بپزد و نرم شود(تِرش هَلی،پِتکا بَواشه).سپس دیگ یا قابلمه حاوی آلوچه(هَلی پِتکا) را از روی اجاق برمیدارند.در دمای محیط قرار میدهند تا دمایش کم شود.ترکیب آلوچه یا مواد را کمکم داخل آبکش(صافی) میريزند و با دست یا پشت ملاقه فشار میدهند تا عصاره و مقداری از بافت میوه،صافی شود و هسته(هَلی تیم)و تفاله و پوسته جدا شود.
برخی بانوان هزارجریبی ترکیب آلوچهی حرارتدیده و له شده را داخل کیسهی پشمی(گِوال،جِوال) میريزند و روی سازه چِنِس با فشار نیروی پا عصارهگیری یا آبگیری میکنند.بعد از صافی کردن،شیره و عصارهی آلوچه را دوباره داخل دیگ میريزند و روی آتش اجاق قرار میدهند.این بار به آن زمان میدهند تا با حرارت ملایم و متوسط،مایعِ صاف شده و عصاره بجوشد و غلیظ شود و قوام یابد و جا بیفتد.البته در حین پختن،کفِ روی آن را میگیرند تا رُب آلوچیه ترش(هَلی تِرشی) درست شود.
اگر غلظت رُب،بیشتر باشد(اَمبِست بو)میزان ماندگاریش زیاد خواهد بود.وقتی آب رب کاملا گرفته شود و سفت شود رب آلوچه کپک نمیزند و فاسد نمیشود(بولِس نَزِنده).
در مرحلهی پایانی باید بیشتر مراقبت کرد تا رب تَه نگیرد و نسوزد همچنین به خاطر بخار شدنِ آب اضافهاش،حبابهایی تشکیل میشود و میترکد و باعث میشود قطرههایی از رب به اطراف بپاشد(چِرت زَنده)باید با احتیاط هم زد تا پرتاب این قطرات باعث سوختن دست و صورت نشود(هَلی تِرشی ره تقریبا گارجه رُب واری دِرِست کاننه).
🔸️بانوان هزارجریبی ترجیح میدهند از آلوچههای قرمز در داخل دیگ مسی رب آلوچه درست کنند،چون رنگ رب کاملا سیاه میشود.اگر آلوچه به رنگ زرد یا سبز و نارس باشد و دیگ رویی(روحی) باشد،رب آلوچه به رنگ قهوهای روشن میشود.بهتر است از دیگ مسی مناسب استفاده شود.گاهی اسید موجود در عصارهی آلوچه با دیواره داخلی دیگ رُویی(روحی) واکنش شیمایی انجام میدهد و در نتیجه رب کاملاا فاسد و خراب میشود و تغییر رنگ میدهد و طمع و مزه و خاصیت رب از بین می رود.
🔹️از رب آلوچهی وحشی(هَلی تِرشی) به عنوان چاشنی و افزودنیِ طعم و مزهدهنده در غذاهای ترش مانندِ آش ترشی هزارجریبی(تِرش خمیر آش،تِرشی آش،تِرش چَنگال اُ آش،اَلزی آش،چهل گیاه آش یا هفت تِرشی آش،گَزنه آش)،خورشت اسفناج(اِسفناق خارِش)،نَرگسی(اِسفناق ساک،اِشکئنِه ساک،تِلفا یا تِلپا ساک)،خورشت کدو حلوایی(کَیی خارِش)،کدو حلوایی بخار پز شده(کَیی پَته، کَیی تِرشی)،داخل پیراشکی کدوحلوایی(کالنی)،مرغ ترش مازندرانی،اِسفناق تَه چین و تهیه لواشک استفاده میکنند.
🔸️برای تهیهی لواشک مقداری شکر یا عصارهی میوههای هلو و آلو بخار و آلوچه شیرین به عصاره یا شیرهی در حال جوشِ آلوچهی ترش اضافه میکنند و وقتی ترکیب بخشی از آب اضافهاش را از دست داد و هنوز مایع شل و روان هست(نه رقیق،نه خیلی غلیظ) یک لایه نازک داخل سینی میريزند،یکدست پهن میکنند و در مقابل آفتاب و جای خشک قرار میدهند تا بقیه آب اضافهاش بخار شود.
🔹️بانوان هزارجریبی علاوه بر تهیهی رب و لواشک گاهی به آلوچههای سرخِ کاملا رسیده مقداری نمک میزنند و داخل سینی میريزند و در مقابل آفتاب قرار میدهند تا خشک شود(هَلی خاشکه) و سپس آن را داخل برخی غذاهای محلّی(خورشت) میريزند.
🔸️هَلی اُ:
غذایی ساده و آبکی و رقیق،ترکیبی از مایع عصارهی آلوچه و سیر داغ،نیمرو تخم مرغ (گرمازه) و شیره خرمالوی وحشی(دِئشو) یا شکر
🔹️هَلی تُوکِنی یا هَلیکِتِنی:
خوراک خوشمزه و خوشبو و معطر که در آن آلوچههای ترش را به همراه مقداری نمک و هوجی با سنگ میکوبند تا ترکیب شوند.
@kela_resaneh
#اطلاعیه
به استحضار مخاطبان عزیز میرساند که انتشار هرگونه محتوای ادعاییِ نوشتاری یا رسانهای از افرادِ گوناگون در "کلا رسانه" به معنای تایید یا رد آن ادعا یا نقلقول نبوده و این درگاهِ مجازی در راستای رسالت خود به عنوان بسترِ رسانهای خبری،همیشه فضایی آزاد برای تبادلنظر و همافزایی بین اهالی بوده است.
#کلا_رسانه
#رسانه_مردمی
@kela_resaneh
🗓بیست و سومین سالروز ارتحال حضرت آیتالله علامه ایازی(ره)
و دو یادگار عالم و فاضل ایشان،
🔹️آیتالله حاج شیخ محمدجواد ایازی(ره)
🔸️حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدرضا ایازی(ره)
@kela_resaneh
🌋به اینجا میگن "اِستون پِشت چِکِل"
🗺مرز بین روستای کلا و لترگاز
#زمین_شناسی
#ارتفاعات_کلا
@kela_resaneh
📚پیر بئوته مثال📚
📝اسب ره خَره وَر دَوِندی خر نَوونه،ولی خرِ عادت ره گِننه
📖 معنی:
اگر اسب را نزد الاغ ببندی الاغ نمیشود ولی خلق و خوی آن را میگیرد.
✍️کنایه از:
گرچه انسان پیش شخصی زیاد بنشیند شاید ظاهرا مثل او نشود ولی عادتهای او را میگیرد.
@kela_resaneh
17.13M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🚜تلاش برای رفع گیر و رسوبزدایی مسیر لولههای آب به دنبال مشکلات اخیر در آبرسانی به محل
🗓۲۰ شهریور ۱۴۰۳
@kela_resaneh
📚کلمات،واژگان،اصطلاحات و عبارتهای مربوط به واژهی(رِز،رِزه) بر اساس گویش منطقه هزارجریبِ شرق مازندران
🔹️رِز هچی: چیزهای ریز و کوچک
🔸️رِزه پول: پول خُرد،سکّه
🔹️رِزه نون:
خردههای نان روی سفره،تکههای کوچک نان
کاچِّله نون: نونهای شیرمال ریز
🔸️رِز دونه،نیم دونه: برنج شکسته،نیم دانه
🔹️رِز هاکاردِن: خُرد کردن،تکهتکه کردن
هیمه رِه رِز هاکُن،
سوزی ره رِز هاکن: سبزی را خرد کن
🔸️رِز هاکارده هیمه: هیزمهای تکهتکه شده و خرده شده مناسب برای سوزاندن البته به اندازه ابعاد داخلی بخاری هیزمی(کوره)
رِزه چو، رِز هیمه،کاچِّله چو
🔹️رِز رِزِ وَچه: فرزندان کوچک،قد و نیم قد
(رِزه پِزه: خیلی کوچک)
🔸️رِزه سِزَمنی،رز کَیی:
سیبزمینیهای ریز و کوچک،کدوهای ریز و کوچک
🔹️رِز رَمُون:
خیلی خسته و هلاک و کوفته،
رِز رَمُون هاکاردِن: خیلی خرد و ریز کردن،غیر قابل بازیافت و غیرقابل برگشت به حالت اولیه،غیر قابل مداوا در صورت شکستن دست و پا
@kela_resaneh
6.36M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
♦️ترکیدگی لوله گاز
🗓امروز چهارشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۳
@kela_resaneh