🔴 کتاب شماره 6⃣2⃣
🔰 #معرفی_کتاب_مهدوی
🔰 #او_خواهد_آمد
🔰#اثر_علی_اکبر_مهدی_پور
بسم الله الرحمن الرحیم🍃
🔵 «او خواهد آمد»، اثر علی اکبر مهدی پور ، ارائه مباحثی است در خصوص تولد امام زمان عج، ظهور و نقش وی در جهان هستی که در چهار بخش تدوین و ارائه شده است.
📕بخش اول
این بخش به گزارش لحظه به لحظه تولد حجة بن الحسن عج اختصاص داشته و به معرفی مادر گرامی ایشان که از تبار یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) می‌باشند، پرداخته است.
مؤلف برای مادر امام زمان عج، نُه اسم برشمرده و به توضیح هر یک پرداخته است که عبارتند از: ملیکه، حکیمه، سبیکه، نرجس، سوسن، مریم، ریحانه، خمط و صیق.
💢 سرگذشت حیرت انگیز حضرت نرجس خاتون (س)
نویسنده، سرگذشت حیرت انگیز نرجس خاتون را از زبان خود ایشان نقل کرده و در پایان گزارش، چند نکته را یادآوری کرده و در پایان چنین نتیجه گیری می‌نماید که:
۱. نرجس خاتون اهل قسطنطنیه ، پایتخت بیزانس، استانبول کنونی است؛
۲. نام شریفش «ملیکه» است و به هنگام اسارت، خود را نرجس معرفی کرده و به نام‌های مختلفی در خانه حضرت عسکری (ع) خوانده شده است؛
۳. پدرش «یشوعا» پسر «تئوفیل بن میخائیل» است که در عهد وی برخوردهای نظامی بین قوای مسلمین و رومی‌ها، مکرر به وقوع پیوسته و او یک بار، همه زندانیان مسلمان را آزاد کرده است؛
۴. روایت بشر ، مورد اعتماد و استناد علماست که علاوه بر آن، به طریق صحیح از امام عسکری (ع) روایت شده که مادر بقیةالله عج ، دختر پسر قیصر روم است.
📕بخش دوم
بخش دوم، به ضرورت شناخت امام زمان عج پرداخته و با اشاره به فراوانی وجود دلایل عقلی و نقلی بر وجوب شناخت امام زمان در همه اعصار و امصار، از برشمردن آنها صرف نظر کرده و تنها از اسناد و مدارک حدیث معروف «من مات و لم یعرف امام زمانه...» سخن گفته است و بعد از بیان تعبیرهای مختلف این حدیث، متون وارده در این رابطه را با دقت بررسی و در سه بخش ارائه کرده است.
📕بخش سوم
در بخش سوم، قسمتی از نویدهای مهدی موعود عج را از کتب مقدسه سایر پیروان ادیان نقل کرده تا این مطلب را به اثبات برساند.
📕 بخش چهارم
در بخش چهارم، به بررسی نقش امام زمان عج در جهان هستی پرداخته و به یکی از شایع‌ترین پرسش‌ها در مورد حضرت ولی عصر عج پاسخ گفته می‌شود و آن اینکه در زمان غیبت که دست مردم از دامن آن حضرت کوتاه است، نحوه استفاده از ایشان چگونه می‌باشد؟
در پاسخ، مؤلف از روایات متعددی که در این زمینه وارد شده، استمداد نموده و با استفاده از تعابیری همچون خورشید در پشت ابرهای تار، هسته مرکزی جهان هستی و... سعی در نمایاندن نقش و جایگاه حضرت ولی عصر عج در عالم را دارد.
🆔 @ketab_mahdaviat
🔴 کتاب شماره 7⃣2⃣
🔰 #معرفی_کتاب_مهدوی
🔰 #نشانه_های_ظهور_او
🔰#مؤلف_محمد_خادمی_شیرازی
بسم الله الرحمن الرحیم🍃
💢«نشانه‌های ظهور او» اثر محمد خادمی شیرازی است که در آن نشانه‌های ظهور در آیات، روایات و کتب اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته است.
وی مطالب کتاب حاضر را در چهار بخش تدوین و به ترجمه، شرح احادیث مربوط به ظهور امام زمان عج و نشانه‌های ظهور پرداخته است.
📘بخش اول
نویسنده در بخش اول کتاب با اشاره به بشارت قرآن کریم در مساله قیام جهانی حضرت بقیة الله عج و سیطره عدل و داد، به بررسی نشانه‌های ظهور حضرت مهدی عج در قرآن کریم پرداخته است.
وی دیدگاه برخی نویسندگان که عدالت در حکومت امام زمان را تغلیبی می‌دانند یعنی همچنان افراد شرور، کم یا زیاد، در جامعه دیده شوند را خیال خامی دانسته و درپی آن است تا از طریق نص صریح آیات و تفاسیر رسیده از اهل بیت (ع) اثبات کند که جهان از قسط و عدل پرشده و دیگر جایی برای عدالت تغلیبی و طرفداران آن نخواهد بود.
خادمی بعد از ذکر روایاتی که به شان علمی امام (ع) اشاره دارند، چنین اظهار نظر می‌کند که با توجه به نامحدود بودن علم امام عج امکان ندارد که ایشان از زمان ظهور بی اطلاع باشند، اما چون این امر از اسرار بزرگ الهی است، بیان نشده است.
📘بخش دوم
به بررسی نشانه‌های ظهور در روایات رسول اکرم (ص) اختصاص دارد. از جمله این نشانه هاست:
۱- محتوا و حقایق قرآن، متروک و فقط اسمی از آن می‌ماند.
۲- از اسلام نامی مانده و قوانین آن تعطیل می‌شود.
۳- تقریبا یک چهارم از جمعیت جهان ادعای مسلمانی می‌کنند در صورتی که عملا از اسلامبیگانه‌اند.
۴- مساجدشان از نظر بنیان و جهات ظاهری آباد اما از لحاظ تقوا ویران است.
۵- فقها و دانشمندان بدترین دانشمندانی هستند که در زیر این آسمان بسر می‌برند.
مؤلف، در حدیثی که از پیامبر(ص) نقل می‌کند، موقعیت منتظران حضرت مهدی عج قبل از ظهور را با ۷۲ علامت تشریح می‌نماید مانند: ضایع کردن نماز، پیروی از شهوات، خیانت و نوشیدن مشروبات الکلی، رغبت به دنیا و فساد، پوشیدن پوست حیوانات حرام گوشت.
📘بخش سوم
نشانه‌های ظهور از دیدگاه ائمه (ع) بررسی شده است.
در این بخش، خطبه ذی قار که در آن امیرالمؤمنین (ع) به بیان علائم آخرالزمان پرداخته به صورت کامل همراه با ترجمه ذکر شده و سخنان امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام باقر(ع)، امام صادق (ع) و امام رضا (ع) که به بیان علائم ظهور پرداخته‌اند تشریح شده است.
📘بخش چهارم
این بخش برای آنکه نشان دهد تنها علمای شیعه درباره علائم ظهور کتاب ننوشته، بلکه دیگران نیز درباره آن حضرت و نشانه‌های ظهور ایشان روایاتی را نقل کرده‌اند، روایات رسیده از پیامبر (ص) و اوصیای ایشان که در کتب معتبر اهل سنت از جمله صحاح سته آمده را نقل کرده است.
🆔 @ketab_mahdaviat
🔴 کتاب شماره 8⃣2⃣
🔰 #معرفی_کتاب_مهدوی
🔰 #زمینه_سازان_انقلاب_جهانی_حضرت_مهدی_عج_از_دیدگاه_روایات
🔰#اثر_سید_اسد_الله_هاشمی
بسم الله الرحمن الرحیم🍃
🔷 کتاب ارزشمند «زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی علیه السلام از دیدگاه روایات»، اثر فارسی سید اسد الله هاشمی شهیدی، پیرامون برخی علائم ظهور، به ویژه نهضت اسلامی ایرانیان نگارش یافته و حوادثی را که طبق پیش بینی های معصومین (ع) در طول سال‌های قبل از ظهور در ایران اسلامی به وقوع می‌پیوندد، شرح می‌دهد.
🔶 فصلهای کتاب عبارتند از:
📕بخش اول
بخش اول، علائم ظهور: بیان می‌دارد که در میان محدثین، گروهی مانند کلینی، صدوق، مفید و طوسی، تمامی مسائل مربوط به غیبت را یک جا نوشته و همه آنها، حتی وقایعی را که باید در طول مدت غیبت واقع شوند، جزء علائم ظهور به حساب آورده‌اند.
در مقابل، متاخرینی که بیشتر نظر تحقیقی و بررسی روایات را داشته‌اند، عقیده دارند که حوادث مربوط به دوران غیبت که در بسیاری از احادیث بیان شده‌اند، همگی جزء علائم ظهور نبوده، بلکه بیشتر آنها در طول غیبت واقع می‌شوند.
بدین جهت مؤلف، از دید این گروه، مجموع حوادث مربوط به دوران غیبت را به شش قسمت علائم حتمیه، معلقه، واقعه، غیر واقعه، خاصه و عامه، تقسیم کرده و آنها را به تفصیل بیان می‌کند.
علائمی از قبیل خروج سفیانی و فرو رفتن لشکریان او در سرزمین بیداء، کشته شدن نفس زکیه، صیحه آسمانی، ظاهر شدن کف دست در آسمان، گرفتن خورشید و ماه در ماه رمضان و... در این بخش مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌اند.
📕بخش دوم
←بخش دوم، چند نکته اساسی: از آنجا که روایات زیادی در مورد «انقلاب اسلامی ایران» نقل شده و در قسمت مهمی از آنها لفظ «مشرق» و «خراسان» دیده می‌شود، مؤلف ضمن بررسی روایات مربوط به این بخش، چند سؤال اساسی برای فهم روایات را مطرح کرده و به تفصیل به پاسخ آنها پرداخته است:
⁉️ ۱. در زمان رسول خدا (ص) و صدر اسلام، چه کلماتی در مورد ایرانیان به کار می‌رفته و مسلمانان اولیه با چه عنوانی از آنها یاد می‌کرده‌اند؟
۲. پرچم‌های سیاهی که از مشرق یا خراسان نمایان می‌شود و صاحبان آنها با مردی از فرزندان ابوسفیان جنگیده و سرانجام زمام امور را به دست حضرت صاحب عج می‌سپارند، مربوط به کدام کشور و دولت اسلامی هستند؟
۳. مشرق کجا و خراسان چه سرزمینی است؟
روایات مربوط به قیام زمینه سازان ظهور، وقوع حوادث فوق العاده در عراق، انقراض دولت شاهنشاهی در ایران و روایات امیرالمؤمنین درباره مشرق، در این بخش مفصلا بحث می‌شود.
📕بخش سوم
←بخش سوم: درباره سید حسنی و خراسانی، در این بخش به تجزیه و تحلیل روایات مربوط به «حسنی» پرداخته و سعی شده است که از دیدگاه روایات اسلامی، آن سید بزرگوار که از سرزمین خراسان قیام کرده و زمینه ساز حکومت جهانی حضرت مهدی عج خواهد شد، سیدی «حسینی» معرفی شود.
⁉️ سؤالاتی از قبیل اینکه آیا سید حسنی، اهل خراسان است؟ آیا سید حسنی و خراسانی عنوان دو نفر است؟ سید انقلاب گر، حسینی است یا حسنی؟ منشا این اشتباهات کجاست؟ و... در این قسمت مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
📕بخش چهارم
←بخش چهارم: رهبری نهضت، به مطالعه و بررسی موقعیت خانوادگی، سلسله نسبی، هویت سیاسی و اجتماعی رهبر این نهضت عظیم پرداخته و شرح و بسط احادیث مربوط به وی و چگونگی قیام او بیان می‌شود؛ تا بدین وسیله، شخصیت واقعی، قدرت سیاسی، حدود جغرافیائی منطقه قیام و نیز نام و نسب آن مرد عظیم انقلابی مشخص شود.
پیش از بررسی روایات مربوط به این رادمرد بزرگ، برای درک موقیعت سیاسی، شخصیت جهانی و اقدام وی علیه سردمداران کفر، مؤلف چند نکته را که از روایات استنباط کرده، بیان می‌دارد، از جمله آنکه این سید بزرگوار، در سایه تهذیب نفس و متکی بودن به «الله»، دارای نیروی فوق العاده‌ای بوده و می‌تواند جمع کثیری از مردم مسلمان ایران را برای مبارزه با دشمنان به سوی خود جلب کند.
📕بخش پنجم
←بخش پنجم: عوامل پیروزی ایرانیان بر سپاه سفیانی، از قبیل شایستگی رهبر، لیاقت فرمانده- که در روایات با عنوان «شعیب بن صالح» از او یاد شده- نقش نیروی مردمی و خصوصیات ارتش زمینه سازان را به بحث گذاشته و روایات مربوط به این موضوع را شرح و تفسیر می‌کند.
آنچه مؤلف از مجموع روایاتی که در مورد فرمانده سپاه ایرانی استفاده می‌کند این است که شعیب بن صالح، هرکس که باشد، نام رمزی پرچم دار سید حسنی یا سرکرده لشکریان «هاشمی خراسانی» در جنگ با عراق و عامل مؤثر در شکست لشکریان سفیانی است.
اما اینکه چرا نام اصلی او در روایات نیامده، سرّی است که مؤلف احتمال آن را همان مصلحتی که منجر به مستور ماندن نام اصلی رهبر نهضت و اکتفاء به بیان اوصاف کلی او در معرفی وی شده است، می‌داند؛ همان مصون ماندن از گزند حوادث.
🆔 @ketab_mahdaviat
🔴 کتاب شماره 9⃣2⃣
🔰 #معرفی_کتاب_مهدوی
🔰 #علائم_ظهور
🔰#اثر_علی_اصغر_رضوانی
بسم الله الرحمن الرحیم🍃
💢 کتاب ارزشمند «علائم ظهور» اثر فارسی علی اصغر رضوانی، از مجموعه کتاب‌های «سلسله مباحث مهدویت» بوده که نگاهی است به روایات مربوط به علائم ظهور حضرت مهدی عج در آخرالزمان.
🔵 کتاب با مقدمه نویسنده، در اشاره به تاکید فراوان روایات فریقین، به مساله علائم ظهور امام مهدی عج، آغاز شده و مطالب در دو بخش ارائه گردیده است.
مباحث، به چگونگی این نشانه‌ها و چیستی آنها پرداخته و علائمی را که در احادیث معتبر آمده، با متن کامل روایات آورده است.
📕بخش اول
به بررسی کلی احادیث علائم ظهور از حیث سند و دلالت پرداخته و پس از تعریف مفهوم علائم ظهور و برشمردن آثار بحث از آن، به فرق میان علائم و شرایط ظهور اشاره کرده و ضمن تقسیم این علائم از لحاظ گوناگون؛ از جمله: زمان، فاصله بین وقوع تا ظهور، وقوع و عدم آن و نوعیت علامت، نشانه‌های علائم حتمی را توضیح داده است.
🔰 منشأ اختلاف در علائم ظهور
مؤلف در ادامه، به منشاء اختلاف در فهم علائم ظهور در مؤلفه‌های زیر پرداخته و آنها را توضیح داده است:
🔺 ۱- تعارض بین اخبار
🔺 ۲- پراکندگی روایات علائم ظهور
🔺 ۳- دشواری کلمات
🔺 ۴- تعبیر از یک علامت به تعبیرهای مختلف
🔺 ۵- پیش فرض‌های سابق ذهنی
🔺 ۶- تصرف در اخبار
🔰 وی معتقد است، در مورد علامات ظهور، سه مشکل اساسی وجود دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد:
🔹 ۱- اثبات علامت به دلیل معتبر
🔹 ۲- خارج کردن علامات از قالب غموض و ابهام
🔹 ۳- کشف قواعد یقینی برای اثبات یا نفی تحقق علامت در خارج
📕بخش دوم
به بررسی برخی از علائم ظهور اختصاص دارد، از جمله:
خسوف و کسوف، صیحه و فزع آسمانی، ندای آسمانی، نزول باران فراوان، خروج دجال و سفیانی، واقعه آرماگدون و... نویسنده معتقد است، در مصادر روایی شیعه در بخش علائم ظهور، به علاماتی اشاره شده که در مصادر روایی اهل سنت، از آن اثری یافت نمی‌شود؛ از جمله این علامات، می‌توان به کشته شدن شخصی اشاره کرد که در روایات از آن به «نفس زکیه» تعبیر شده است.
🆔 @ketab_mahdaviat
🔴 کتاب شماره 0⃣3⃣
🔰 #معرفی_کتاب_مهدوی
🔰 #مهدی_عج_آخرین_سفیر_انقلاب
🔰#اثر_ذبیح_الله_محسنی_کبیر
بسم الله الرحمن الرحیم🍃
💢کتاب ارزشمند مهدی آخرین سفیر انقلاب، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی معارف مهدویت و موعودگرایی و انتظار با نگاهی جهانی و در سطح جهانی می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر ذبیح‌الله محسنی کبیر است (کتاب ۲ جلدی. در یک م‍ج‍ل‍د) و انتشارات رسا انتشار آن را به عهده داشته است.
🔰چکیده متن :
پژوهشی است مستند در اثبات اصل مهدویت، ظهور مهدی موعود و تشکیل حکومت عدل، همراه با نقد و رد آرای مخالفان.
مؤلف، در بخش نخست اظهار داشته که مسئله مهدویت به تمام ملل و ادیان باز می گردد و ریشه اسلامی _ شیعی ندارد و در اثبات این مدعا، نظرات اهل تسنن را ذکر کرده، بشارت های کتاب های پیشین (تورات، زبور داود، انجیل، اوستا، کتب مقدس هندوها) را بیان نموده و آیات و احادیث مربوط به قیام مهدی موعود را ذکر کرده است.
در بخش بعد، مباحثی کلامی مانند امامت کودک، ضرورت وجود حجت، حکمت غیبت امام، فایده امام غایب، راز طول عمر امام، علم به زمان دقیق ظهور، حکومت جهانی واحد، انتظار و علل آن به تفصیل بررسی شده است.
🔵 در این کتاب به بحث هایی در مورد انتظار، راز غيبت، وظايف شيعيان در عصر غيبت و نشانه هاي ظهور پرداخته است. نويسندگان رنج انسان از ناكامي هاي موجود و تبعيض هاي طبقاتي و نژادي كنوني را يادآور شده و براي بازشناسي مهدي واقعي از مدعيان مهدويت و مهدي هاي دروغين، به بيان علائم و نشانه هاي امام مهدي و علائم آخر الزمان پرداخته اند.
خلاصه اي از ماجراي ولادت امام مهدي و غيبت صغرا و كبرا و علت وقوع غيبت مورد بحث قرار گرفته است.
آن گاه مسئوليت هاي شيعيان در عصر غيبت بررسي شده و با معرفي كساني كه امام زمان را ديده اند، كتاب به پايان آمده است.
🆔 @ketab_mahdaviat
🔴 کتاب شماره 1⃣3⃣
🔰 #معرفی_کتاب_مهدوی
🔰 #قیام_نفس_زکیه
🔰 #اثر_حسن_قاضی
بسم الله الرحمن الرحیم🍃
🔴 مروری بر کتاب:
همراه با مقدمه ای درباره اصول قرآنی نگرش به تاریخ
موضوع اصلی کتاب قیام محمد بن عبدالله نفس زکیه، از حسنیان است. در ابتدا به مبانی و ماهیت فکری جنبش حسنیان پرداخته شده است تا پس از روشن شدن این مبانی، بهتر بتوان دلیل قیام محمد نفس زکیه را تبیین کرد. ازاین رو، سعی نگارنده در این پژوهش بر آن است که به عوامل شکست قیام محمد‌بن‌عبدالله و پیامدها و نتایج این قیام بپردازد. عباسیان که خود را در برابر علویان فاقد مقبولیت کافی می دانستند، سعی داشتند استنادات و دلایلی مبنی بر مشروعیت خویش ارائه کنند.
در مقابل، حسنیان نیز برای مشروع جلوه دادن خود، استناداتی دال بر حق جانشینی پیامبر برای خود قائل شدند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که حسنیان نسبت به عباسیان، خود را به پیامبر نزدیک تر می دانستند و در واقع، خود را مصداق حقیقی خاندان پیامبر می شمردند. ازاین رو و مطابق این معیار، با تکیه بر ادعاهایی نظیر وراثت ولایت و امامت حضرت علی، حسب (افتخارات پدری) و نسب (خون و نژاد) والاتر، و بیعت عباسیان با آنها در عهد اموی، حق جانشینی پیامبر را متعلق به خود می دانستند.
نفس زکیه فرزند عبدالله محض نوه امام حسن مجتبی علیه السلام است که معاصر امام صادق علیه السلام بود و در مقابل منصور دوانیقی قیام کرد و با همه طرفدارانش کشته شد. او از مدعیان مهدویت به شمار می‌رفت.
ابوعبدالله محمد «نفس زکیه» و ملقب به «صریح قریش» است در سال 100 هـ.ق به دنیا آمد. پدرش عبدالله فرزند حسن مثنی و نوه امام حسن مجتبی علیه السلام است. مادرش هند دختر ابی عبیده بن عبدالله بن زمعه... است و چون مادران و مادربزرگ های محمد هیچکدام کنیز نبودند، برای همین هم لقب صریح قریش داشت.
محمد را از جهت کثرت زهد و عبادت و فقه و دانایی و شجاعت و کثرت فضائل "نفس زکیه" می گفتند. نزدیکان و بنی الحسن نیز از باب این که او همنام پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله بود و بین دو کتف او خال بزرگ سیاهی بود، عقیده داشتند که او مهدی اهل بیت علیهم السلام است.
در مورد نامیده شدنش به المهدی به روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله استناد می نمودند که «مهدی از فرزندان من نام او نام من و نام پدر او نام پدر من است. به نظر مى رسد این حدیث را پیروان همین محمد درباره او ساخته اند، چه نام او محمد و نام پدرش عبدالله است. و یا جمله «اسم ابیه اسم ابى» را بر روایت «المهدى من ولدى اسمه اسمى» افزوده اند.
احمد حنبل این حدیث را با سه طریق در مسند خود نقل کرده که هر سه با جمله: یُواطِی‌ءُ اِسْمُهُ اِسْمی ختم شده. یعنی مهدی همنام من است. طبرانی آن را با 14 طریق از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت کرده که به همان جمله ختم شده است.
در هر عصر و زمانی جامعه اسلامی، شاهد شورش و قیامی بر علیه دستگاه خلافت بوده و همیشه شیعیان، نگرانی خود از وضع جامعه خویش را به نحوی ابراز کرده‌اند. این تداوم و استمرار می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ امّا قبل از اینکه عوامل تداوم قیام‌ها در دوره خلفای اموی و عبّاسی مورد بررسی قرار گیرد، بهتر است به این سؤال پاسخ دهیم که چه چیزی زمینه برپایی این قیام‌ها را به وجود می آورد؟ برای ریشه‌یابی این قضیه باید به پاره‌ای از آیات و احادیثی که از مبانی اعتقادی شیعه می‌باشد، اشاره کنیم و سپس به سیره عملی و گفتار ائمّه معصومین(ع) به خصوص امام علی(ع) تمسّک جوییم.
آیات جهاد و فضیلت‌های آن به ویژه آیه «وَلا تَحسَبَنَّ الذینَ قُتِلوا فیِ سَبیلِ الله اموَاتاً بَل احیَاءٌ عِندَ رَبِهِم یُرزَقُون» و آیاتی با این مضمون و مفهوم که شیعیان را به بذل جان و مال و آبرو در راه دین خدا ترغیب و تشویق می‌کند، با مؤیّداتی که در احادیث وارد شده، علویان را به قیام بر علیه ظلم و ستم و احقاق حقوق از دست رفته‌شان وادار می‌کرد.
بدون تردید، یکی از بخش‌های مهمّ تاریخ اسلام، بررسی زندگی، احوالات و سیره فرزندان پیامبر اسلام(ص) است. چه آنهایی که به عنوان ائمّه هدی(ع) یادشان در ذهن و ضمیر هر انسانی پایدار و جاودانه است، چه آنهایی که فرزندان ایشانند یا ناشناخته هستند. گروهی از ایشان اگرچه از شهرت زیادی برخوردار نیستند، ولی در ابعاد و گسترش تمدّن اسلامی نقش‌آفرین بوده‌اند. در تلاطم ادوار و تطوّر زمان توانسته‌اند تعارضات حق و باطل را به درستی بشناسند و در کشاکش، طرف انصاف را برگزینند.
درگیری میان دو حزب علوی و عبّاسی که در قالب بحث‌های کلامی و ادبی آغاز شده بود، سرانجام به مرحله عملی و میدان جنگ کشیده شد. یکی از نشانه‌های ایمان، محمّد بن عبدالله، معروف به «نفس زکیّه»، از نوادگان امام حسن(ع) است که هم عصر دو امام معصوم (امام محمّد باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع)) می‌باشد.
🆔 @ketab_mahdaviat