در واقع حاج شیخ معتقد بود که این تست ها اغلب قادردبه ارزیابی صحیح نیستند.البته این بحث مفصلی است.

یک بار از ایشان درباره روانشناسی پرسیدم ایشان گفتند روانشناسی میتواند فقط در توصیف انسان کمک کند

توصیف بشر

اصلاح میشود. تستی که بر روی حاج شیخ ره اجرا شد تست شخصیت بود .این تست ایشان را درونگرا و افسرده تشخیص داد که موجبات تفریح را فراهم کرد و کار به شوخی با تست هوش کشید.

بشر با انسان و آدم متفاوت است.

این میان

حاج شیخ ره علاوه بر برخورداری از نور باطنی که ناشی از مقام تقوایش بود در مورد اشخاص تحقیق هم میکرد. و از اطرافیان شخصی که بنای تربیتش را داشت پرس و جو میکرد. در معاشرتها هم با دقت و البته پنهانی افراد را زیر نظر میگرفت

با این همه نور و تحقیق و دقت های پنهانی ابدا دستوری برخورد نمیکرد.انگونه که در میان اهل سلوک و عرفان رایج است.و در رابطه ی مرید و مرادی. ایشان به اینگونه افراد میگفت شما آگاه به اقدار نیستید. بنابراین معارف بویژه معیارها را منتقل میکردند

و بالاخره پس از تمامی این مراحل وضو میگرفت و دو رکعت نماز میخواند و از خداوند متعال استمداد میکردند

بخشی از کاری که ایشان میکرد در روانشناسی با تولید و استاندارد سازی پرسشنامه اتفاق می افتد

خانمی مطلع شده بود که همسرش تجدید فراش کرده است. بسیار به هم ریخته و روابطشان متشنج شده بود . مشاوران و روانشناسانی که از دوستان بودند مداخلاتی داشتند که ثمری نداشت. در دیداری که این خانم با حاج شیخ ره داشتند به شرح رنج هایشان پرداخته بودند و در میان سخنانشان گفته بودند که هرکاری میکنم نمیتوانم این ماجرا را فراموش کنم. استاد به ایشان گفته بود که سعی نکن فراموش کنی که نمیتوانی بلکه سعی کن اهمیتش برایت کاهش پیدا کند. سپس از آن خانم پرسیده بود که آشغالی را که بیرون خانه میگذاری برایت مهم است که چه کسی میبرد؟!

از منظر مرحوم استاد رحمة الله علیه ✨آیا ممکن است کسی در مرحله اسلام یا ایمان یا حتی تقوی .. دچار اختلالات روانی شود؟؟ و ✨آیا ممکن است کسی هیچ اختلالی نداشته باشد و از جهت سلامت روان بر اساس تستهای موجود سالم باشد اما در برابر هدایت؛ دعوت گارد داشته باشد نپذیرد؟؟ ✨

آدمی در هر مرحله ای در اثر ناهماهنگ کار کردن استعدادهایش میتواند دچار شرک با کفر یا نفاق در نتیجه گرفتار اختلالات روانی شود. به همین خاطر باید بگویی"الهی لا تکلنی الی نفسی طرفه عین ابدا". در مورد سوال دوم باید گفت در واقع بدون هدایت هیچ کسی دارای سلامت روان نیست فقط در هدایت شفا وجود دارد"فیه شفاء"؛اگر منظورتان از سلامت روان همان ظاهر و عرف است،هر کسی با هر پیشینه ی روحی روانی ژنتیکی و...چه فرزند پیامبر باشد چه فرزند شمر میتواند در مقابل هدایت گارد بگیرد و میتواند تسلیم شود. در واقع تا هدایتی نباشد،همه امه واحده هستند و اختلافی ندارند.

احسنتم چه سئوالات کاربردی و مبتلا بهی ؟ حقیقتا جای مباحث مرحوم شیخ رحمت الله علیه، و مدل عملیاتی ان در نظام پیشگیری و اصلاح و تربیت و درمان ، خالی است . امیدوارم پاسخهای جزیی تر و دقیق تر روزی امان شود ... روانشناسی موجود غیر از درمان، سیستم اصلاح و تربیت حوزه را هم دارد میگیرد ( از منع ورود به حوزه تا اخراجِ تست محور طلبه ها، کارگاههای جنسی برای خانواده طلاب توسط اقایان و مشاوره های گروهیِ مختلط توسط طلبه روانشناس و روانشناسی زدگی طلاب و ... در واقع نیازمند تعیین جایگاه و میزان نقش مباحث روانشناسی در سیستم تربیت اسلامی توسط اساتید محترم از منظر مرحوم شیخ ره هستیم. با تشکر و عرض پوزش از اطاله کلام. وظیفه شناس از مشهد

سلام . دسته بندی آدمها با ملاک های متفاوتی رخ میدهد. شبی در منزل جناب پزشک شاهد گفتگوی اقای خسرو باقری با حاج شیخ ره بودم. که این بحث مطرح شد. مثلا وقتی در روانشناسی درباره درونگرایی و برون گرایی سخن گفته میشود در واقع معیار رابطه ی انسان و اجتماع است. و یا وقتی گفته میشود فلانی سلطه طلب و یا سلطه پذیر است معیار رابطه انسان با قدرت است. اما در مورد دین موضع انسان در برابر هدایت مطرح است که در آثار مرحوم استاد مطالب دقیقی در این زمینه وجود دارد که میتواند دستمایه تدوین نظریه ی روانشناسی اسلامی باشد. اما نکته ی دیگری که وجود دارد این است که بخشی از اختلالات روانی منشاء فیزیولوژیک دارد مثلا کسی که بایپلار شده است با مصرف لیتیوم کنترل میشود. فرقی نمیکند که مسلمان باشد یا نباشد. البته در بیماریهای روانی هنوز دلایل فیزیولوژیک هم بطور قطعی مشخص نیست. نکته سوم درباره رویکرد بخشی از حوزه های علمیه به روانشناسی مدرن بخصوص در بخش ارزیابی وضعیت طلاب متاسفانه در خلاء نظریه ی اسلامی روانشناسی اتفاق افتاده است که موجبات مشکلات زیادی را فراهم میکند که البته بحث دراز دامنی است

درواقع سخن استاد ره این بود که با مقسم های مختلف طبقه بندی های متفاوتی بوجود می آید.

ممنون از پاسخگویی شما 🙏 فقط اینکه برخی معتقدند کلا مقوله هدایت از مقوله روان جداست ساحت روان ساحتی میانی بین جسم و روح است و مخاطب هدایت نه روان که قلب و روح آدمی است و این از مقوله فراروانشناسی است. مباحث ارزنده مرحوم #استاد_صفایی ناظر بر روانشناسی اسلامی نیست. ناظر بر مقوله تحول بنیادین و معنوی انسان است. و برای ارزیابی بعد معنوی ابزار نداریم! و به لحاظ روش روانشناسی تجربی اثبات پذیر نیست! برای همین خود شما به ابزار نور باطنی اشاره فرمودین که ابزار محوری تشخیص در این ساحت است. مقوله کر و کور و مرده در آیات نه فیزولوژیک است نه روانشناسی که از مقوله فراروانشناسی است. 🙏 کاش عزیزان دیگر هم گران فروشی نکنند و در انعقاد این بحث مهم و چالشی و امروزین کمک کنند شاید برخی خاطره ها کمک کند! 🙏🌷🙏🌷🙏🌷🙏 رحمة الله علیه و علی آبائه

سلام بحث مهمیه و اینجا ظرفیت و حوصله ش نیست، شاید یکی از دلایل سکوت همین باشه بحث های فلسفه یا حکمت اسلامی یا همون بینش دینی، و بحث علوم اسلامی یا همون تاثیر بینش دینی در انگیزه و شکل و روش و جهت علوم، بحث روش تحقیق و بحث های اینچین بنیادی باید مطرح بشه تا بعد برسیم خاصِ روانشناسی یک نوشته ای از مرحوم استاد هست، در گفتگو با شاگردان مرحوم آقای مصباح، که تحت عنوان «دیدگاه های اصیل اسلامی، در رابطه با علوم انسانی» که در ویژه نامه ذکری چاپ شده بود، می تونه کمکتون کنه در این مسائل و همین طور در بقیه ی آثار استاد

روانشناسی متولی توصیف و تبیین و توصیه در رابطه با اندیشه و احساس و رفتار است. بنابراین به شدت مورد نیاز مربی است. اما آنچه که اتفاق افتاده است وادادگی در برابر آن است چون اولا در بعضی موارد مفید است و ثانیا مبتنی بر یک نظریه ی منقح روانشناسی بر اساس اسلام نیست

نمونه ای از این مساله ها را میتوانید در فصلنامه های روانشناسی و دین موسسه امام خمینی ره ببینید

این حقیر ... با نقد کتاب هویت علم دینی نوشته استاد دکتر خسرو باقری امکان پذیر بودن تدوین روانشناسی اسلامی را مبتنی بر دیدگاه مرحوم حاج شیخ ره نوشته ام

مطالعه ی کتاب روانشناسی و دین ترجمه دکتر دهقان هم خوب است

این حقیر کماکان سرا پا تقصیر تجربه تدریس روانشناسی اسلامی در دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران را داشته ام و کتابهای استاد ره را منبع درسی قرار داده بودم. مثل بخش روحیه ها در کتاب مسئولیت و سازندگی

در آثار و زندگی حاج شیخ ره سر نخ هایی برای تدوین روانشناسی اسلامی وجود دارد. مثلا ایشان میفرمود وقتی امام صادق ع در پاسخ پرسشی به رسول الله ص ارجاع میدادند معلوم میشود که راوی یا پرسشگر خود حضرت را قبول ندارند. و یا تحلیلی که امام ع از مباحثه ی شاگردانشان با مرد شامی دارند در واقع به وجوه روانشناختی ایشان هم اشاره کرده اند. دنبال کردن این مسائل با مبنا قراردادن آثار استاد ره میتواند اجمال های ایشان را به تفصیل برساند و پاسخگوی پرسشها و نیازهای جدید عصر باشد

یکی از پرسشهایی که برای من در کتاب مسئولیت و سازندگی وجود دارد مستندات بخش روحیه هاست. فرصت جستجو نداشته ام. این یکی از مهمترین کارها برای تدوین روانشناسی اسلامی است. یعنی تعیین نشانگان اختلالات بر اساس آیات و روایات . کاری که انجمن روانشناسی آمریکا همه ساله بر اساس یافته های تجربی انجام میدهد تا تشخیص افتراقی بیماری ها دقیقتر شود. این نشانگان با علامت اختصاری DSM دائما در حال ویرایش جدید و اصلاحات است. یکی از شاخه های مهم انجمن روانشناسی آمریکا را کشیشان روانشناس اداره میکنند که به رابطه ی دین و روانشناسی و یا روانشناسی دین و یا روانشناسی دینی اختصاص دارد