📌امام حسن عسکری(ع) و متمایز کردن شیعه از دیگران
امام حسن #عسکری(ع) برای متمایز کردن جامعه شیعه اعتقادی از دیگران، افزون بر ارائه وصیت و سفارش آنان به #تقوا و آداب مسلمانی، خطاب به آنان فرمود:
«شیعیان- اعتقادی- کسانی هستند که از احادیث ما پیروی کرده، در تمام اوامر و نواهی از ما اطاعت می کنند و کسانی که در بسیاری از دستورات الهی با ما مخالفت کنند، شیعه نیستند.» (1)
ایشان همچنین، برای پیروان خود از اصطلاح مؤمن بهره برده و علائمی را برای آنان ذکر کردند؛
عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ:
صَلَاةُ الْخَمْسِينَ وَ زِيَارَةُ الْأَرْبَعِينَ وَ التَّخَتُّمُ فِي الْيَمِينِ وَ تَعْفِيرُ الْجَبِينِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ.(2)
#شیعیان نیز مبتنی بر همان دستورات، به مناسک عبادی ازجمله حضور در محضر امامان یا #زیارت قبور آنان با هدف کسب معرفت و تقویت مبانی اعتقادی اهتمام داشتند، تا هویت شیعی خود را قالب این آموزه ها حفظ کنند. چنانکه مردم #قم و #آوه، براي زيارت مرقد مطهر امام #رضا(ع) به #مشهد سفر ميكردند و امام هادي(ع) نيز آنان را در قبال اين عمل، «مغفور لهم؛ یعنی کساني که آمرزيده ميشوند» وصف كرده اند.(3)
📚ابن شعبه حرّانى، تحف العقول عن آل الرسول، ص487؛
📚شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج6، ص52.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج2، ص260.
👇👇
🌻 @ahlebait110
🌻یک رهبر نمونه
امام #رضا(ع) همانند اجداد خود، حضور حداکثری در میان مردم داشت و ضمن انجام فعالیت های متنوع اجتماعی، #اصحاب را نیز به آنها سفارش می کرد. به عنوان نمونه:
◀️برای خرید کالا در #بازار حضور می یافت؛
◀️به #عیادت عبیدالله بن حسین علوی رفت؛
◀️یونس بن یعقوب را که قبلا فَطَحی مذهب بود، #کفن کرد؛
◀️برای #شیعیان و #شفای_بیماران دعا می کرد؛
◀️بر #حقوق_اجتماعی و پرداخت اجرت کار تأکید داشت؛
◀️مردم را در منزل می پذیرفت؛
◀️ #مهمانی می داد و مهمان را #تکریم می کرد؛
◀️برای دوستان #هدیه می فرستاد،
◀️با خدمتکاران بر سر یک سفره می نشست؛
◀️کسی را از سر سفره برای کار بلند نمی کرد؛
◀️در #تشییع_جنازه مردم شرکت و شیعیان را به آن سفارش می کرد؛
◀️به نصحیت و موعظه مردم می پرداخت و برده ها را آزاد می کرد؛
◀️مردم را به رعایت حقوق اجتماعی سفارش مینمود؛
◀️ضمن پاسخگویی به نامه های شیعیان، در موضوعات اجتماعی و نظام خانواده ازجمله امر #ازدواج مشاوره می داد یا گاهی از دوستان خود مشورت می خواست.
📚شیخ صدوق، علل الشرايع، ج1، ص231.
📚شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج2، ص213؛
📚حمیری، قرب الاسناد، ص377؛
📚شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج8، ص40.
📚 برقی، المحاسن، ج2، ص602.
📚بیش از 10 منبع دیگر...
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌خواص برخی میوه ها و غذاها
امام #رضا(ع) فرمود:
◀️بهترين خوراكى در دنيا و آخرت #گوشت و پس از آن #برنج است.
◀️در ميان ميوه ها از #انار استفاده كنيد كه حتی حبّه اى از آن، قلب را #صفا و نور می بخشد.
◀️بر شما باد به #روغن_زيتون، زيرا معده را پاك می كند، بلغم را زدوده، #اعصاب را تقويت می كند، بيمارى فرسوده كننده را از بين مي برد، #اخلاق را #نيكو ساخته، روح را #آرامش میدهد، و اندوه و غمّ را مي زدايد.
◀️ #انگور را حبّه حبّه بخوريد زيرا كه اين لذيذتر و گواراتر است.
◀️به همسران باردار خود #کُندُر بخورانید، اگر فرزند پسر باشد #پاکدل، عالم و شجاع خواهد شد و اگر دختر باشد #خوش_سیرت و خوش صورت می گردد.
📚کلینی، الکافی، ج6، ص23،
📚طبرسی، مکارم الاخلاق، ح7؛ ص194.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌چرا به امام رضا(ع) أباالحسن می گویند؟ مگر ایشان فرزندی به نام حسن داشتند؟
💠 پاسخ:
نام مبارک امام رضا علیه السلام، علی است. #أبوالحسن یا أباالحسن کنیه ایشان است. در فرهنگ عرب علاوه بر نام گذاری افراد به اسم، برای بزرگداشت افراد و پرهیز از خطاب کردن افراد با نام، آنان را با عباراتی ترکیبی صدا می کنند که با واژه های (أب) یا (أم) شروع می شود و به این نوع نام ها (کنیه) گفته می شود. همانند ابوالقاسم.
اگرچه چنین به نظر می رسد که اگر کسی مثلا(ابو الحسن) خطاب شد معنی این خطاب چنین باشد که این شخص، پدر حسن است. اما با بررسی فرهنگ استعمال کنیه در بین اعراب به این نتیجه می رسیم که لزوما چنین نیست. چه بسا افرادی که هنوز صاحب فرزندی نیستند اما با کنیه خطاب میشوند.
غزالی می نویسد:
رسول اکرم(ص) اصحاب خود را از روی احترام به #کنیه صدا می زد و آنان که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (ص)رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً أبافلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد.
در مورد کنیه امام #رضا علیه السلام نیز چنین است. یعنی با وجود اینکه بنابر نظر مشهور و قوی تنها فرزند ایشان امام محمد الجواد(ع) بوده است، ایشان با کنیه (أبوالحسن) مورد خطاب قرار گرفته است.
در روایتی از کتاب عیون اخبارالرضا می خوانیم:
امام موسی #کاظم علیه السلام فرزند عزیز خود را #رضا نامیده و او را أبالحسن صدا می کرد.
📚حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، ج 8، ص 595
📚شیخ مفید، الإرشاد، ج2، ص271.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا(ع)، ج1، ص 14.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌 #زندگی امام #جواد(ع)
◀️نام: محمدبن علی(ع)
◀️لقب: #جواد و #تقی
◀️پدر: امام رضا(ع)
◀️مادر: #سُبیکه و امام #رضا(ع) او را #خیزران نامید.
◀️کنیه: ابوجعفر ثانی؛
◀️تولد: ۱۹۵قمری؛
◀️آغاز #امامت: سال ۲۰۳ قمری در ۷سالگی؛
◀️طول عمر: ۲۵ سال؛
◀️توسط #مامون و #معتصم دوبار به #بغداد احضار گردید؛
◀️سال شهادت: ۲۲۰ قمری به دستور #معتصم و اقدام همسرش ام فضل؛
◀️در سن ۲۰ سالگی #مأمون او را مجبور به #ازدواج با دخترش #ام_فضل کرد؛
📍لذا سن ۹ سالگی برای ازدواج امام با ام فضل درست نیست.
◀️دلیل پذیرش امامت امام جواد(ع) در سن ۷سالگی، استدلال به #نبوت حضرت #یحیی و #عیسی بن مریم در کودکی است.
◀️امام #جواد(ع) در #مناظرات خود، همه مخالفان از جمله یحیی بن اکثم را شکست داد،
◀️شاگردان: علی بن مهزیار #اهوازی، یونس و....
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌زندگی با #برکت
قال علیُ بنُ موسی الرضا(علیهالسلام):
"أحْسَنُ الناسِ معاشاً مَن حَسُنَ معاشُ غَیرِهِ فی مَعاشِه."
امام #رضا علیه السلام فرمود:
#بهترین_زندگی و معاش را كسی دارد كه در پرتو معاش او #معاش دیگران نیز به خوبی تأمین شود.
یعنی خیر او به دیگران برسد.
📚ابن شعبه حرانی، تُحَفُالعُقول، ص٤٧١
📌گریزی به روضه حضرت #رقیه
#سکونی که از یاران امام #صادق(ع ) است می گوید:
در حال غم و اندوه بر امام #رضا(ع) وارد شدم. امام پرسید: سکونی، سبب غصه تو چیست؟
گفتم: دختردار شدم.
امام فرمود:
#روزی دختر را خدا می دهد. و بدان که از رزق تو نمی خورد.
سکونی می گوید:
به خدا قسم غصه و رنج از من برطرف شد، سپس حضرت از من پرسید:
چه نامی بر او نهاده ای؟ گفتم: #فاطمه.
امام دست بر پیشانی من گذاشت و سپس فرمود:
اکنون که نام او را فاطمه گذاشته ای،
1⃣ نام او را نیک بدار،
2⃣ سوره نور را به او یاد بده،
3⃣ به او #ناسزا مگو، لعنتش مکن، او را #کتک نزن.
📚کلینی، كافى، ج۶، ص۴۹
👇👇
🌻 @ahlebait110
هدایت شده از تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
📌سیره و سبک زندگی رضوی
امام #رضا(ع) فرمود:
◀️در ميان ميوهجات از انار استفاده كنيد كه حتی حبّهاى از آن، قلب را صفا و نور مىبخشد.
◀️بر شما باد به #روغن_زيتون؛ زيرا معده را پاك مىكند، بلغم را زدوده، اعصاب را تقويت مىكند، بيمارى فرسودهكننده را از بين مي برد، اخلاق را نيكو ساخته، روح را آرامش مىدهد، و اندوه و غمّ را مي زدايد.
◀️ #انگور را حبّه حبّه بخوريد زيرا كه اين لذيذتر و گواراتر است.
◀️به همسران باردار خود #کُندُر بخورانید، اگر فرزند پسر باشد پاکدل، عالم و شجاع خواهد شد و اگر دختر باشد خوش سیرت و خوش صورت می¬گردد.
📚کلینی، الکافی، ج6، ص345، ج6، ص23؛ شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج2، ص35.
📚طبرسی، مکارم الاخلاق، ح7؛ ص194.
👇👇
🌻 @ahlebait110
هدایت شده از تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
📌#هدیه #تربت_امام_حسین(ع)
امام #رضا(ع) از خراسان برای یکی از #شیعیان هدیه ای فرستاد که در آن تربت نیز بود. روای گوید:
امام هیچ لباسی یا کالایی را به جایی نمی فرستاد، مگر آنکه در آن مقداری تربت امام حسین(ع) بود.
📚شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج8، ص40.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌چه کسانی مورد رحمت قرار می گیرند؟
امام #رضا علیهالسلام :
رحمت خدا بر آن بندهای كه امر ما را زنده گرداند. عرض كردم: چگونه امر شما را زنده میکند؟ امام فرمود:
#تعاليم ما را فرا میگیرد و آنها را به مردم #میآموزد؛ زيرا مردم اگر زیباییهای سخن ما را بدانند، بیگمان از ما #پيروى میکنند.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج۱، ص۳۰۷.
👇👇
🌻 @ahlebait110
❌همکاری با جور ممنوع
حَسَنِبْنِ حُسَيْنِ أَنْبَارِي چهارده سال به امام #رضا(ع) نامه نوشت تا از ایشان اجازه ورود در کارهای حکومتی را دریافت کند؛ أَنْبَارِي می¬گوید:
«توضيح دادم كه من ميترسم که #سلطان بگويد چون تو خدمت والی را قبول نميكنى، #رافضى هستى؛» امام در جواب نوشت:
«نامه ات رسيد و متوجه شدم كه بر جان خود #ميترسى؛ اگر ميدانى كه وقتى متصدى كارى شدى آنطور كه #پيامبر اكرم(ص) فرموده رفتار مي كنى و همكاران و نويسندگانت نيز هم عقيده با تو هستند، اگر #پولى به دست آوردى با مؤمنان #فقير #تقسیم ميكنى، اين كار را بكن و گرنه نبايد برای آنان کار کنی.»
📚کلینی، الکافی، ج5، ص111، ح4.
حکومت #پهلوی مصداق حکومت ظلم بود.
👇👇
🌻 @ahlebait110
هدایت شده از خزینة الجواهر
📌 #زندگی امام #جواد(ع)
◀️نام: محمدبن علی(ع)
◀️لقب: #جواد و #تقی
◀️پدر: امام رضا(ع)
◀️مادر: #سُبیکه و امام #رضا(ع) او را #خیزران نامید.
◀️کنیه: ابوجعفر ثانی؛
◀️تولد: ۱۹۵قمری؛
◀️آغاز #امامت: سال ۲۰۳ قمری در ۷سالگی؛
◀️طول عمر: ۲۵ سال؛
◀️توسط #مامون و #معتصم دوبار به #بغداد احضار گردید؛
◀️سال شهادت: ۲۲۰ قمری به دستور #معتصم و اقدام همسرش ام فضل؛
◀️در سن ۲۰ سالگی #مأمون او را مجبور به #ازدواج با دخترش #ام_فضل کرد؛
📍لذا سن ۹ سالگی برای ازدواج امام با ام فضل درست نیست.
◀️دلیل پذیرش امامت امام جواد(ع) در سن ۷سالگی، استدلال به #نبوت حضرت #یحیی و #عیسی بن مریم در کودکی است.
◀️امام #جواد(ع) در #مناظرات خود، همه مخالفان از جمله یحیی بن اکثم را شکست داد،
◀️شاگردان: علی بن مهزیار #اهوازی، یونس و....
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌محرم
امام #رضا(ع) فرمود:
هرگاه ماه #محرّم فرا می رسيد، پدرم (امام #کاظم) ديگر #خندان ديده نمی شد و غم و افسردگی بر او غلبه می يافت، تا آن که ده روز از #محرّم مي گذشت؛ روز دهم محرّم که فرا می رسد، آن روز، روز #مصيبت و #اندوه و #گريه پدرم بود و می فرمود:
این روز، روز #شهادت امام #حسین(ع) است.
📚شیخ صدوق، الامالی، ص128.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌 #زندگی امام #جواد(ع)
◀️نام: محمدبن علی(ع)
◀️لقب: #جواد و #تقی
◀️پدر: امام رضا(ع)
◀️مادر: #سُبیکه و امام #رضا(ع) او را #خیزران نامید.
◀️کنیه: ابوجعفر ثانی؛
◀️تولد: ۱۹۵قمری؛
◀️آغاز #امامت: سال ۲۰۳ قمری در ۷سالگی؛
◀️طول عمر: ۲۵ سال؛
◀️توسط #مامون و #معتصم دوبار به #بغداد احضار گردید؛
◀️سال شهادت: ۲۲۰ قمری به دستور #معتصم و اقدام همسرش ام فضل؛
◀️در سن ۲۰ سالگی #مأمون او را مجبور به #ازدواج با دخترش #ام_فضل کرد؛
📍لذا سن ۹ سالگی برای ازدواج امام با ام فضل درست نیست.
◀️دلیل پذیرش امامت امام جواد(ع) در سن ۷سالگی، استدلال به #نبوت حضرت #یحیی و #عیسی بن مریم در کودکی است.
◀️امام #جواد(ع) در #مناظرات خود، همه مخالفان از جمله یحیی بن اکثم را شکست داد،
◀️شاگردان: علی بن مهزیار #اهوازی، یونس و....
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌معاشرت اینگونه باشد، بهتره.
امام #رضا(ع) درباره سیره #معاشرتی امیرمؤمنان #علی(ع) فرمود:
«روزی مردی امیرمؤمنان علی را به #مهمانی دعوت کرد. آن حضرت فرمود: دعوتت را به #سه_شرط مى پذيرم؛ آن مرد گفت: آن سه شرط چیست؟ امام فرمود:
1⃣از بيرون خانه هيچ چیزی را براى ما تهيه نكنى؛
2⃣از آنچه در خانه دارى دريغ نکرده
3⃣و بر اهل خانه ات تنگ نگيرى؛
آن مرد گفت: پذيرفتم؛ لذا امیرمؤمنان علی دعوت او را پذيرفت.»
📚شیخ صدوق، الخصال، ج1، ص189.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌همیشه خوشبو باشیم
بنابر خبر مُعَمَّربن خَلاّد، امام #رضا(ع) فرمود:
«برای مرد، سزاوار نيست كه روزانه بوى خوش(عطر) را از خود دور كند و اگر #خوشبو کردن روزانه ممكن نبود، يك روز در میان و اگر آن هم ممكن نبود، #هر_جمعه- #عطر- بزند و اين را ترك نكند.»
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج1، ص279.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌امام #رضا(ع)
علی بن موسی مشهور به امام رضا(ع) فرزند امام #کاظم(ع) است.
مادر ایشان تُكْتَم یا #نَجْمَة و مشهور به أُمُ الْبَنِين است.
نَجْمَة اهل مغرب و زنی عاقل، دیندار و اهل #عبادت و ذکر بود.
زمانی که امام رضا متولد گردید، مادر امام کاظم(حُمَیدَه) او را #طاهره نامید.
امام رضا در یازده ذیقعده سال 148 هجری در شهر مدینه به دنیا آمد و در گوش ایشان #اذان و اقامه خوانده شد.
آن حضرت در صفر سال 203 به دست مأمون به شهادت رسید.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج1، ص17- 14.
📚قمى، تاریخ قم، ترجمه حسن بن على قمى، ص199.
📚کلینی، الکافی، ج1، ص486، ص492،
📚شیخ مفید، الإرشاد، ج2، ص255.
📚ابن فتال نیشابوری، روضة الواعظين، ج1، ص236؛
📚طبرسی، إعلام الورى بأعلام الهدی، ص313.
📚قندوزی، ینابیع الموده لذوی القربی، ج3، ص166.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌آغاز امامت امام رضا(ع)
طبق گزارش شیخ صدوق(م381ق):
«جمعیت زیاد #شیعیان در تشییع جنازه امام کاظم(ع) #هارون را ترساند.»
هارون نیز برای کنترل امام #رضا(ع) جاسوسی را بر درِ خانه ایشان گمارد. امام نیز برای تشویش ذهن #جاسوس، داخل بازار شد و چند حیوان خانگی از جمله بره و خروسى خريد.
جاسوس، احوالات آن حضرت را به هارون نوشت. هارون گفت:
«دیگر از طرف او ايمن شديم.» مدتی نگذشت که آن جاسوس به هارون نوشت:
«علی بن موسی درِ خانه خود را گشوده و مردم را به خود #دعوت مي كند.»
اگرچه #شیعیان از این کار امام بسیار نگران بودند، اما آن حضرت اطمینان داد که خطری وی را تهدید نمی کند.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج1، ص99.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج2، ص205.
📚شیخ مفید، الإرشاد، ج2، ص255.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌چگونه امر #امامت اهل بیت علیهم السلام را زنده نگهداریم؟
📣عَنْ عَبْدِ اَلسَّلاَمِ بْنِ صَالِحٍ اَلْهَرَوِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا اَلْحَسَنِ #اَلرِّضَا عَلَيْهِ السَّلاَمُ يَقُولُ:
رَحِمَ اَللَّهُ عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا فَقُلْتُ لَهُ فَكَيْفَ يُحْيِي أَمْرَكُمْ قَالَ يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا اَلنَّاسَ فَإِنَّ اَلنَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلاَمِنَا لاَتَّبَعُونَا.
📌اهمیت امر امامت
امام #رضا(ع) فرمود:
رحمت خدا بر آن بندهای كه امر ما را زنده گرداند. صالح هروی پرسید: چگونه امر شما زنده میگردد؟
امام فرمود:
#تعاليم ما را فرا گیرد و آنها را به مردم #بیاموزد؛ زيرا مردم اگر زیباییهای سخن ما را بدانند، بیگمان از ما #پيروى میکنند.
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج۱، ص۳۰۷.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌چقدر اهل بیت علیهم السلام را دوست داریم؟
یکی از #شیعیان از امام #رضا(ع) پرسید:
👤من خیلی دلم میخواهد بدانم که پیش شما چه جایگاهی دارم؟
«أَشْتَهِی أَنْ أَعْلَمَ کَیْفَ أَنَا عِنْدَکَ؟...»
امام(ع) فرمود:
«قَالَ اُنْظُرْ کَیْفَ أَنَا عِنْدَکَ؟»
👀ببین من چه جایگاهی پیش تو دارم، تو هم همان جایگاه را پیش من داری.💕💓
📚شیخ صدوق، الامالی، ج۱، ص۲۴۰
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌الگوی معاشرت
امام #رضا(ع) درباره سیره #معاشرتی امیرمؤمنان #علی(ع) فرمود:
👨🦰مردی امیرمؤمنان #علی(ع) را به #مهمانی دعوت کرد. آن حضرت فرمود:
دعوتت را به #سه_شرط مى پذيرم؛ آن مرد گفت: آن سه شرط چیست؟ امام فرمود:
1⃣از بيرون خانه هيچ چیزی را براى ما تهيه نكنى؛
2⃣از آنچه در خانه دارى دريغ نکرده
3⃣و بر اهل خانه ات تنگ نگيرى؛
آن مرد گفت: پذيرفتم؛ امیرمؤمنان علی(ع) نیر #دعوت او را پذيرفت.
📚شیخ صدوق، الخصال، ج1، ص189.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌همیشه خوشبو باشیم
امام #رضا(ع) فرمود:
«برای مرد، سزاوار نيست كه روزانه بوى خوش(عطر) را از خود دور كند و اگر #خوشبو کردن روزانه ممكن نبود، يك روز در میان و اگر آن هم ممكن نبود، #هر_جمعه- #عطر- بزند و اين را ترك نكند.»
📚شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا، ج1، ص279.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌لگد به قبر هارون
جنایات هارون نسبت به امام #کاظم(ع) و امام #رضا(ع) سبب گردید تا #شیعیان #زائر حرم امام رضا هنگام رسیدن به قبر هارون در مشهد، انزجار خود را با لگد زدن به قبر او نشان دهند.
📚ابن بطوطه، رحله: تحفة النّظارفى غرائب الامصار و عجائب الاسفار، ج3، ص55.
👇👇
🌻 @ahlebait110
📌کنیۀ امام #رضا(ع)؛ ابوالحسن یا #ابوبکر؟
میدانیم که کنیۀ امام #کاظم(ع)، «ابوالحسن» بوده است. در گزارشی از علی بن یقطین نقل شده که امام کاظم(ع) دربارۀ علی بن موسی(ع) فرمود: «نحلتُه کنیتي: کنیۀ خویش را به او دادم»
📚کلینی، الکافي، ج1، ص311، 313؛
📚شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج1، ص21، 22.
مطابق این نقل، خود امام کاظم(ع) کنیۀ «ابوالحسن» را برای امام رضا (ع) برگزیده بوده است. در کتب امامیه کنیۀ #ابوالحسن فراوان برای امام رضا(ع) به کار رفته، تا جایی که در عیون أخبار الرضا بیش از 200 مرتبه این کنیه در اسناد و متون گزارشهای متفاوت برای امام رضا (ع) به کار رفته است (البته بسیاری از منابع عیون، عامّی است).
در منابع عامه نیز بسیار کنیۀ «ابوالحسن» برای امام رضا (ع) به کار رفته است؛ از جمله: «علي بن موسى الرضا... أبو الحسن من سادات أهل البيت وعقلائهم وجلة الهاشميين ونبلائهم»
📚ابت حبان، الثقات، ج8، ص456.
«فقال: يا غلام، أحضر أبا الحسن علي بن موسى»
📚الفرج بعد الشدة، ج4، ص227)،
«أما رضا، فهو علي بن موسى بن جعفر بن محمد العلوي الحسيني أبو الحسن الرضا» (المؤتلف والمختلف للدارقطني، ج2، ص1115)
در این میان، در گزارشی گفته شده که کنیۀ امام رضا(ع)، «ابوبکر» بوده است:
قال أبو الفرج: حدثني الحسن بن علي الخفاف، قال: حدثنا عيسى بن مهران، قال: حدثنا أبو الصلت الهروي، قال: سألني المأمون يوما عن مسألة فقلت: قال فيها أبو بكر كذا وكذا. فقال: من أبو بكر؟ أبو بكرنا أو أبو بكر العامة؟. قلت: أبو بكرنا. قال عيسى: قلت لأبي الصلت: من أبو بكركم؟ فقال: علي بن موسى الرضا، كان يكنى بها
📚ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص453-454
#ابوالفرج اصفهانی نقل میکند از حسن بن علی خفاف از عیسی بن مهران از ابوالصلت هروی که گفت: #مأمون روزی از من دربارۀ مسئلهای پرسش کرد. گفتم: ابوبکر چنین و چنان میگوید. گفت: ابوبکر کیست؟ ابوبکرِ ما یا ابوبکرِ عامّه/عموم؟ گفتم: ابوبکرِ ما. عیسی [بن مهران] گفت: به #ابوالصلت گفتم: ابوبکرِ شما کیست؟ گفت: علی بن موسی #الرضا؛ کنیهاش چنین بود.
میدانیم که امام رضا (ع) فرزندی به نام «بکر» نداشته و نام «علی» هم با کنیۀ «ابوالحسن» تناسب دارد، نه «ابوبکر».
حال سؤال پیش میآید که پس چرا در این گزارش کنیۀ «ابوبکر» برای امام رضا (ع) به کار نرفته است. با توجه به اینکه ظاهراً تنها در این گزارش این کنیه برای امام استفاده شده و با توجه به اینکه در خود گزارش به ابوبکر بن ابیقحافة (أبوبکر العامة) اشاره شده، ممکن است این گزارش در این صدد باشد که کنیۀ امام رضا (ع) را مطابق با شهرت خلیفۀ نخست بداند و فضایی تقریبی ایجاد کند. در خصوص این نقل باید به چند نکته توجه کرد:
ظاهراً این متن شکل گرفته تا این کنیه را نشان دهد و هدف دیگری ندارد: «فقال: من أبو بکر؟... قلت لأبي الصلت: من أبو بکرکم؟».
اینکه یک گزارش صرفاً در راستای بیان یک کنیه باشد، امر غریبی است. معمولاً نام و کنیۀ افراد، مشهور است و در ضمن گزارشها و گفتگوها و مدخل افراد در کتب آنها را میتوان یافت، اما دربارۀ شخصیتی به شهرت امام رضا (ع) توقّع نمیرود که گزارشی باشد که فقط تمام هویت و هدفش بیان این باشد که ایشان فلان کنیه را داشت.
قابل توجه است که برای کنیۀ «ابوالحسن» گزارشی یافت نمیشود که تمام مطلبی که آن گزارش متکفّل بیانِ آن است، همین باشد که امام رضا (ع) مکنّی به «ابوالحسن» بوده است. حتی نقلی که بالاتر از علی بن یقطین گذشت هم درصدد بیان وصایت امام رضا (ع) بود و به صرف بیان این کنیه بسنده نکرد.
این نکته نشان میدهد که کنیۀ «ابوالحسن» برای امام رضا (ع) از پیش مسلَّم بوده و نیازمند اثبات نبوده، برخلاف کنیۀ «ابوبکر».
@Al_Meerath