#ولایت_فاطمی
ا❁﷽❁ا
🏴ویژه برنامه کانال تخصصی «لوحٌ محفوظ»
در ایام فاطمیه
📌در ادامه سلسله مباحث "ولایت فاطمی"
ارائه موضوع جدید تحت عنوان:
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
📜معرفی حضرت قرآن، از لسان حضرت أم الائمه الاطهار فاطمة الزهرا (سلاماللهعلیها) در خطبه مبارکه فدکیه
با ما همراه باشید
🆔 https://t.me/Lowhon_Mahfooz
🆔 https://eitaa.com/Lowhon_Mahfooz
🆔https://splus.ir/lowhon_mahfooz
▪️▫️▪️▫️
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
📜فرازهای خطبه مبارکه فدکیه در معرفی حضرت قرآن (متن عربی)
@Lowhon_Mahfooz
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
📜فرازهای خطبه مبارکه فدکیه در معرفی حضرت قرآن (ترجمه فارسی)
@Lowhon_Mahfooz
⚫️⚜️📜▪️
⚜️📜▪️
📜▪️
▪️
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
ا❁﷽❁ا
📜«معرفت حضرت قرآن در خطبه مبارکه فدکیه»
⬅️مقدمه
✨ «السّلامُ عَلی غُرّة جَمال العِلم و الحِكمة (۱)، سیدة نساءالعالمين فاطمة الزهرا سلاماللهعلیها»
✍خطبه مبارکه فدکیه، که کلام صادره از حضرت عالِم «بِمَا كانَ و بِمَا هُو كَائِنٌ و بِما لَم يَكُن إلى يَومِ القيَامَة حِينَ تَقُومُ السَّاعة» (۲)، صدیقه کبری فاطمة الزهرا سلاماللهعلیها است، خطبه ای است بی بدیل و بحر علمی است که مُتعمّقین، قعر و نهایت آن را درک نکنند.
این خطبه مبارکه، حتی در وجه ظاهر نیز دارای اعجاز است؛ مشتمل است بر کلمات و عباراتی که در أعلی مراتب إعجاز بلاغی و بیانی است و از آنجا که حضرت حجة الله علی الحجج سلاماللهعلیها (٣) صادر شده، دارای حجّیت ذاتی می باشد.
در وجه باطن، مشتمل است بر معارف عمیق، دارای أسرار و بواطن متکثر و حقائق نامتناهی؛ که عموم ما سوی الله از إتیان مِثل و مانند آن عاجزند؛ مصداق آیه شریفه که «لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً» (سوره مبارکه اسراء، آیه ۸۸).
✍روایتگر حقیقی این خطبه بی بدیل و به عبارت دقیق تر، عارف و عالِم بمعنا الاتم این معارف عمیق و نورانی، کسی نیست جز حضرت سلیلة الزهرا عقیلة الهاشمیین زینب الکبری سلام الله علیها؛ چنانچه منابع معتبر همگی بر این امر اتفاق دارند (۴):
▫️عَنْ جَابِرٍ عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ عَلِيٍّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَتْ قَالَتْ فَاطِمَةُ عَلَيْهَا اَلسَّلاَمُ فِي خُطْبَتِهَا فِي مَعْنَى فَدَكَ..
▫️والعَقیله هی الّتی روی ابن عباس عنها کلام فاطمه (سلاماللهعلیها) فی فدک، فقال: حدثتنی عقیلتنا زینب بنت علی علیهالسّلام
🖋در همین راستا، در ادامه سلسله مباحث "ولایت فاطمی"، در ایام شهادت حضرت سیدة نساءالعالمين صدیقه کبری سلاماللهعلیها، به شرح فرازهایی از خطبه مبارکه فدکیه که در مقام معرفی فضائل، شئون و صفات حضرت قرآن است، می پردازیم و با توجه به اختلاف جزئی در نسخ وارده از این خطبه، تمرکز خود را تنها بر نسخه منقول از حضرت صدیقه الحوراء زینب الکبری سلاماللهعلیها قرار خواهیم داد.
ا┅═✧❁منابع ❁✧═┅ا
(۱).مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر ج۳ص۲۹۵ [عن الإمام حسن المجتبی علیهالسلام: أمي الزهراء بنت محمد المصطفى، قلادة الصفوة، و درّة صدف العصمة، و غرّة جمال العلم و الحكمة...]
(۲).بحارالأنوار ج۴۳ ص۸؛ عوالم العلوم و المعارف ج ۱۱، ص ۱۸؛ عیون المعجزات ج ۱، ص ۵۴
(۳). قال الامام حسن العسکری (علیه السلام): «نَحنُ حُجَجُ اللهِ عَلَى خَلْقِهِ وَجَدَّتُنَا فَاطِمَةُ حُجَّةُ اللهِ عَلَینَا» عوالم العلوم و المعارف ج۱۱، ص۷؛اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۱۳، ص۲۲۵؛الأسرار الفاطميّة ص۱۷؛ مقامات فاطمة الزهراء في الكتاب و السنة ج۱ ص۲۰
(۴).شیخ صدوق در کتب خود یعنی «من لا يحضره الفقيه ج۳ص۵۶۷» و «علل الشرایع ج۱ ص۲۴۸»؛ علامة مجلسی در «بحارالانوار ج۶ ص۱۰۷»؛ همچنین ابوالفرج اصفهانی در «مقاتل الطالببین ج۱ ص۶۰» به این موضوع تصریح کرده اند.
▪️
📜▪️
⚜️📜▪️
⚫️⚜️📜▪️
@Lowhon_Mahfooz
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
📜خطبه مبارکه فدکیه در معرفی حضرت قرآن
📌فراز اول
@Lowhon_Mahfooz
⚫️⚜️📜▪️
⚜️📜▪️
📜▪️
▪️
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
ا❁﷽❁ا
📜معرفت حضرت قرآن در خطبه مبارکه فدکیه
⬅️فراز اول
✨ «لِلَّهِ فِيكُمْ عَهْدٌ قَدَّمَهُ إِلَيْكُمْ.. كِتَابُ اَللَّهِ»
{برای خداوند در میان شما عهدی است که پیش از این به شما سپرده و آن همان کتاب خداوند است}
📌شرح فراز
↩️«لِلَّهِ فِيكُمْ عَهْدٌ»
☑️در اولین فراز از معرفی حضرت قرآن در خطبه مبارکه فدکیه، حضرت أم الائمه الاطهار (سلام الله علیها) حضرت قرآن را «عهد خداوند در میان خلق» معرفی نمودند. اصل واژه «عهد» بمعنای نگهدارى و مراعات پى در پى در شىء است و لذا «پيمان» را از آن جهت عهد گويند كه مراعات آن لازم است (۱)؛ و هنگامیکه این واژه با حرف اضافه «إلی» بکار رود، بر دستور دادن، سفارش و امر کردن دلالت می کند.
☑️این حقیقت که حضرت قرآن، «عهدالله» نامیده شده، بدین معناست که تمامی فرامین الهی از اوامر و نواهی، محرمات و محللات و تمام آنچه که بندگان در برابر خداوند عزوجل مسئول و متعهد و ملتزم به انجام آن هستند، در ظواهر و بواطنِ کتاب الله موجود بوده و لذا حضرت قرآن، تام ترین عهدخداوند در میان خلقش می باشد (عهدالله بمعناالاتم).
✔️چنانچه حضرت أم الکتاب فاطمة الزهراء (سلام الله علیها) پس از معرفی حضرت قرآن به «عهدالله»، اشاره می نمایند به تمام آنچه که حضرت قرآن متضمن آن است، از محرمات محدود شده، فضائل پسندیده، قوانین جامع الهی و شریعت های مکتوب شده:« فِيهِ تِبْيَانُ حُجَجِ اَللَّهِ اَلْمُنَوَّرَةِ وَ مَحَارِمِهِ اَلْمَحْدُودَةِ وَ فَضَائِلِهِ اَلْمَنْدُوبَةِ .. وَ شَرَائِعِهِ اَلْمَكْتُوبَةِ»(۲)
🖋این مطلب یعنی عهدالله بودن حضرت قرآن، در احادیث دیگر نیز تصریح شده؛ از جمله:
حضرت امام جعفرالصادق (علیه السلام) فرمودند:
▫️اَلْقُرْآنُ عَهْدُ اَللَّهِ إِلَى خَلْقِهِ فَقَدْ يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ اَلْمُسْلِمِ أَنْ يَنْظُرَ فِي عَهْدِهِ وَ أَنْ يَقْرَأَ مِنْهُ فِي كُلِّ يَوْمٍ خَمْسِينَ آيَةً (۳):
قرآن ، عهد خداوند و فرمان او است بر خلقش، پس سزاوار است براى شخص مسلمان كه در اين عهد خدا نظر افكند و روزى پنجاه آيه از آن بخواند.
و نیز حضرت مولی الکونین علی (علیه السلام) در سفارشات خود به محمد بن حنفیه فرمودند:
▫️وَ عَلَيْكَ بِقِرَاءَةِ اَلْقُرْآنِ وَ اَلْعَمَلِ بِمَا فِيهِ وَ لُزُومِ فَرَائِضِهِ وَ شَرَائِعِهِ وَ حَلاَلِهِ وَ حَرَامِهِ وَ أَمْرِهِ وَ نَهْيِهِ وَ اَلتَّهَجُّدِ بِهِ وَ تِلاَوَتِهِ فِي لَيْلِكَ وَ نَهَارِكَ فَإِنَّهُ عَهْدٌ مِنَ اَللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِلَى خَلْقِهِ فَهُوَ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ يَنْظُرَ كُلَّ يَوْمٍ فِي عَهْدِهِ وَ لَوْ خَمْسِينَ آيَةً (۴)
بر تو باد بخواندن قرآن، و عمل بمحتواى آن، و ملتزم بودن بفرائض و شرايعش، و حلالش و حرامش، و امرش و نهيش، و شبزندهدارى با آن، و تلاوتش در شب و روزت، زيرا كه آن پيمانى از جانب خداى تبارك و تعالى بسوى خلق او است، و از اين رو بر هر مسلمانى واجب است كه هر روز در پيمان خود بنگرد، اگر چه با خواندن پنجاه آيه باشد.
✔️ در این حدیث شریف نیز امیرالمومنین علی (علیه السلام) حضرت قرآن را از آن جهت که بندگان در امتثال اوامر آن [فرائض الهی و شرائع] مسئول و متعهد می باشند، «عهدالله» نامیدند؛ و از همین روست که بندگان به تلاوت و مؤانست با آن در شب و روز توصیه و سفارش شده اند که این امر همان تجدید عهد و وفای به این عهد است البته در بُعد ظاهر آن.
▪️
📜▪️
⚜️📜▪️
⚫️⚜️📜▪️
@Lowhon_Mahfooz
⚫️⚜️📜▪️
⚜️📜▪️
📜▪️
▪️
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
↩️قَدَّمَهُ إِلَيْكُمْ
اما آنچه که در ادامه خطبه مبارکه فدکیه در وصف «عهدالله» بودن قرآن کریم اشاره شده، عبارت «قَدَّمَهُ إِلَيْكُمْ» است: عهدی که «از پیش» به سوی شما فرستاده شده است. به بیانی دیگر جمیع آنچه که بر ذمهّ بندگان است، در فطرت آنان شناخته شده و به ودیعه گذاشته شده است.
🖋البته بدیهی است که عهد گرفتن، پس از شناخت و معرفت است و اخذ عهد و پیمان از چیزی که هنوز نسبت بدان شناخت و معرفت وجود ندارد، امکانپذیر نیست.
🖋گرچه شناخت و معرفت بندگان نسبت به «تفصیل» آنچه که ذمه آنان در برابر خداوند است از احکام و شرائع و جزئیات آن، از قبیل «مَحَارِمِهِ اَلْمَحْدُودَةِ وَ فَضَائِلِهِ اَلْمَنْدُوبَةِ وَ جُمَلِهِ اَلْكَافِيَةِ وَ رُخَصِهِ اَلْمَوْهُوبَةِ وَ شَرَائِعِهِ اَلْمَكْتُوبَةِ ..» (که در ادامه فرازهای خطبه فدکیه نیز اشاره شده) پس از نزول آیات حضرت قرآن و ابلاغ آن از جانب حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و اله و سلم) حاصل گردیده است، اما اصل و ریشه، مصدر و منشأ تمامی این اوامر و نواهی، نزد خلق و در فطرت ایشان از پیش شناخته شده است.
☑️مطابق کلام وحی، فطرت تمامی خلق با معرفت ربوبی و توحیدی سرشته شده و بر همین معرفت نیز عهد و پیمان گرفته شده است: ✨«وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَني آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا..» (سوره مبارکه اعراف آیه۱۷۲). فلذا «عهدالله» نزد تمامی بندگان و در فطرتشان شناخته شده است؛ عهدی که با محوریت ولایت محمد و آل محمد علیهم السلام اخذ شد: «عَهْدَ اَللّٰهِ اَلْمَأْخُوذَ عَلَيْهِمْ لِلَّهِ بِالرُّبُوبِيَّةِ وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بِالنُّبُوَّةِ وَ لِعَلِيٍّ بِالْإِمَامَةِ» (۵).
✔️به عبارت دیگر، وجه جامع جمیع آنچه که از جانب ذات اقدس اله بر ذمّه بندگان است، عهد ولایت ولی الله الاعظم است؛ و لذا فرموده اند:
▫️«نَحْنُ عَهْدُ اَللَّهِ وَ ذِمَّتُهُ.. فَمَنْ وَفَى بِذِمَّتِنَا فَقَدْ وَفَى بِعَهْدِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ذِمَّتِهِ وَ مَنْ خَفَرَ ذِمَّتَنَا فَقَدْ خَفَرَ ذِمَّةَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَهْدَهُ» (۶):
ما حقیقتِ عهدالله هستیم و هر کس به عهد ما وفا کند، به عهد و پیمان خدا وفا کرده است و هر کس با ما پیمان شکنی کند، پیمان و عهد خدا را شکسته است.
✔️نتیجتا آنکه عبارت شریف «لِلَّهِ فِيكُمْ عَهْدٌ قَدَّمَهُ إِلَيْكُمْ» به یک اصل و حقیقت برمی گردد که در وجه ظاهر آن، حضرت قرآن و در وجه باطن آن، امر ولایت مولی الموحدین امیرالمومنین علی (علیه السلام) است.
⏪چنانکه حضرت أم الائمه الاطهار فاطمة الزهراء (سلام الله علیها) در وصایای خود، تأکید نمودند به عدم حضور «آنانکه عهد خدا را شکستند» در تشییع پیکر مطهره شان و نماز گذاردن بر بدن مقدسه شان، و ناقضان عهدالله را اینگونه معرفی نمودند:
🏴أنَّهَا وَصَّتْ، وَ قَالَتْ .. لاَ تُصَلِّ عَلَيَّ أُمَّةٌ نَقَضَتْ عَهْدَ اَللَّهِ وَ عَهْدَ أَبِي رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلِيٍّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ، وَ ظَلَمُونِي حَقِّي، وَ أَخَذُوا إِرْثِي، وَ خَرَقُوا صَحِيفَتِيَ اَلَّتِي كَتَبَهَا لِي أَبِي بِمِلْكِ فَدَكٍ ، وَ كَذَّبُوا شُهُودِي (۷)
هرگز آنان که عهد خدا و عهد پدرم رسول خدا (صلی الله علیه و اله) را در امر ولایت امیرالمومنین علی (علیه السلام) شکستند و در حقم ظلم نموده و ارثم را گرفتند و سند فدک را که پدرم بمن داده بود، پاره کردند و شهادت شهودم را تکذیب کردند، بر من نماز نخوانند!
ا┅═✧❁منابع ❁✧═┅ا
(۱). قاموس قرآن ج ۵ص۵۹
(۲).من لا يحضره الفقيه ج ۳، ص ۵۶۷؛ علل الشرایع ج ۱، ص ۲۴۸؛ بحار الأنوار ج۲۹ ص۲۲۰؛ عوالم العلوم و المعارف ج ۱۱ ص۶۵۲؛ الاحتجاج ج ۱، ص ۹۷
(۳).الکافي ج ۲، ص ۶۰۹؛ تفصیل وسائل الشیعة ج ۶، ص ۱۹۸؛ تفسير نور الثقلين ج ۴، ص ۱۴
(۴). من لا يحضره الفقيه ج ۲، ص ۶۲۶؛ تفصیل وسائل الشیعة ج ۱۵، ص ۱۶۸؛ الوافي ج ۲۶، ص ۲۲۹
(۵).بحار الأنوار ج ۲۴، ص ۳۸۸؛ التفسير المنسوب إلى الإمام العسکري عليه السلام ج ۱، ص ۲۰۵
(۶).الکافي ج ۱، ص ۲۲۱؛ تفسير القمی ج ۲، ص ۲۲۸؛ تفسير کنز الدقائق و بحر الغرائب ج ۱۱، ص ۱۹۲؛ تفسير نور الثقلين ج ۴، ص ۴۳۹
(۷).بحار الأنوار ج ۳۰، ص ۳۴۷؛ عوالم العلوم و المعارف ج ۱۱، ص ۵۷۳؛ الهداية الکبرى ج ۱، ص ۱۷۷
▪️
📜▪️
⚜️📜▪️
⚫️⚜️📜▪️
@Lowhon_Mahfooz
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
📜خطبه مبارکه فدکیه در معرفی حضرت قرآن
📌فراز دوم
@Lowhon_Mahfooz
⚫️⚜️📜▪️
⚜️📜▪️
📜▪️
▪️
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
ا❁﷽❁ا
📜معرفت حضرت قرآن در خطبه مبارکه فدکیه
⬅️فراز دوم
✨ «.. وَ بَقِيَّةٌ اِسْتَخْلَفَهَا عَلَيْكُمْ.. كِتَابُ اَللَّه» (۱)
{برای خداوند در میان شما بازماندهای است که او را بر شما جانشین قرار داده است}
📌شرح فراز
↩️« لِلّه فِيكُمْ بَقِيَّةٌ..»
◀️دومین فضیلتی که حضرت أم الائمه الاطهار (سلام الله علیها)، حضرت قرآن را با آن معرفی می نمایند، «بقیة» است. از آنجا که این فراز عطف به فراز قبل بیان شده، عبارت « لِلّه فِيكُمْ» دراین فراز در تقدیر بوده و لذا فراز محط بحث در اصل بدین صورت می باشد: «لِلّه فِيكُمْ بَقِيَّةٌ اِسْتَخْلَفَهَا عَلَيْكُمْ» یعنی حضرت قرآن «بَقِيَّةٌ لِله» باقی مانده ای برای خداست.
✔️«بقیة» از ریشه «بقی» (در مقابل فناء) به معنای آنچه باقی می ماند؛ و باقیمانده از یک شیء است؛ که بر ثبوت و دوام دلالت دارد (۲).
☑️در آیات کلام وحی، از آنچه از انبیاءالهی باقی گذارده شده و به عبارتی بازمانده، ماترک و میراث ایشان است، به «بقیة» تعبیر شده؛ از آن جمله الواح حضرت موسی (علیه السلام) که در آن علم و حكمت نگاشته شده بود:
✨«.. وَ بَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسى وَ آلُ هارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِكَةُ..» (سوره مبارکه بقره آيه۲۴۸)
➖عن ابی جعفر (علیه السلام)«.. وَ بَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ..» قال: «رَضْرَاضُ اَلْأَلْوَاحِ فِيهَا اَلْعِلْمُ وَ اَلْحِكْمَةُ»(۳).
⏪اطلاق «بقیة» به حضرت قرآن از چند وجه است:
🖋باقی مانده و بازمانده کتب انبیاء
از آنجا که حضرت قرآن، جامع جمیع کتب انبیاء پیشین بوده و به عبارتی تمام علوم بازمانده از انبیاء الهی در آن موجود است، به «بقیة» اطلاق می شود: «ما بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا أَعْطَاهُ مِنَ الْعِلْمِ بَعْضَهُ مَا خَلَا النَّبِيَّ صلیاللهعلیهوآله فَإِنَّهُ أَعْطَاهُ مِنَ الْعِلْمِ كُلَّهُ» (۴).
🖋سبب بقاء و دوام و ثبات کتب الهی
مطابق کلام خداوند عزوجل، حضرت قرآن نه تنها مُصدِّق، بلکه مُهَیمن بر کتب انبیاست: «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْهِ..» (سوره مبارکه مائده آيه ۴۸)، بدین معنا که شاهد و ناظر، رقیب و نگهبان، محیط، حاکم و غالب بر آنان است و تحریفات ایجاد شده در کتب و شرائع قبل را به موضع اصلی و حقیقی خود بر می گرداند(۵). فلذا حضرت قرآن، سبب بقاء، دوام و تثبیت جمیع کتب و شریعت های انبیاء الهی می باشد.
🖋زوال ناپذیری
حضرت امام حسن بن علی المجتبی (علیه السلام) در فرمایشی بر فضیلت «بقاء» و زوال ناپذیری حضرت قرآن تأکید نموده و فرمودند:
▫️«مَا بَقِيَ فِي الدُّنْيَا بَقِيَّةٌ غَيْرُ هَذَا الْقُرْآنِ»(۶):
باقی مانده ای در اين دنيا باقي نمي ماند، جز قرآن
و بلافاصله اضافه فرمودند:
▫️«فَاتَّخِذُوهُ إِمَاماً يَدُلَّكُمْ عَلَى هُدَاكُمْ» (۷)
پس قرآن را پیشوای خود قرار دهيد تا شما را به سوی هدایتتان راهنمایی کند.
✔️از این کلام نورانی استفاده می شود که فضیلت «بَقِيَّةٌ لِله» بودن حضرت قرآن در ارتباط است با شأن پیشوا بودن، امامت، راهبری و خلافت حضرت قرآن در امر هدایت خلق به صراط مستقیم؛ همانطور که خداوند عزوجل میفرماید:
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ..»
(سوره مبارکه اسراء آیه۹)
لذا در ادامه فراز محط بحث از خطبه فدکیه نیز اشاره می شود: «اِسْتَخْلَفَهَا عَلَيْكُمْ»
▪️
📜▪️
⚜️📜▪️
⚫️⚜️📜▪️
@Lowhon_Mahfooz
⚫️⚜️📜▪️
⚜️📜▪️
📜▪️
▪️
#ولایت_فاطمی
#معرفت_حضرت_قرآن_درخطبه_فدکیه
↩️«اِسْتَخْلَفَهَا عَلَيْكُمْ»
☑️واژه استخلاف از ریشه «خَلَفَ» به معنای قرار دادن کسی به عنوان جانشین یا نماینده است. حضرت قرآن باقی مانده ای برای خداست که ذات اقدس اله، او را به عنوان جانشین و نماینده خویش قرار داده، امام و پیشوای بر خلق تا آنان را به هدایتشان راهنمایی و دلالت کند: «مَا بَقِيَ فِي الدُّنْيَا بَقِيَّةٌ غَيْرُ هَذَا الْقُرْآنِ فَاتَّخِذُوهُ إِمَاماً يَدُلَّكُمْ عَلَى هُدَاكُمْ» (۸).
✔️البته در باب شأن «قائدیت» و «امامت» حضرت قرآن مؤیدات دیگر نیز وجود دارد؛ از آن جمله حدیث نبوی «عَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَاتَّخِذُوهُ إِمَاماً..» (۹) و همچنین عبارتی که در ادامه خطبه مبارکه فدکیه در موضع خود بسط و شرح داده خواهد شد: «وَ قَائِدٌ إِلَى الرِّضْوَانِ أَتْبَاعَهُ» (۱۰).
✔️همچنین حدیث مشهور ثقلین که شاید بتوان آن را از مهمترین ادّله در این باب دانست که حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و اله) از «کتاب الله» به عنوان جانشین خویش و آنچه پس از خود بر مردم باقی خواهند گذارد، نام بردند: «إِنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ اَلْآخَرِ كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونِّي فِيهِمَا» (۱۱)
⏪اما آنچه که در اینجا قابل تأمل است، بیان این نکته است که حضرت قرآن به عنوان باقی مانده ای برای خدا، جانشین قرار داده شده تا خلق را به «أقوم» یعنی وجود مقدس «امام» هدایت نماید؛ چنانکه در تفاسیر متعدد ذیل شریفه ۹ سوره مبارکه اسراء وارد شده:
▫️«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ» قَالَ یَهْدِی إِلَی الْإِمَامِ (۱۲)
▫️«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ» قَالَ یَهْدِی إِلَی الْوَلَایَهًْ (۱۳)
✔️به بیانی دیگر، استخلاف حضرت قرآن بر خلق، به جهت هدایت ایشان به وجود مقدس امام است؛ حضرت قرآن «بقیةٌ لِله» (باقی مانده ای برای خدا) است که خلق را به وجود مقدس «بقیة الله» (باقی مانده خدا) دلالت و راهنمایی می کند؛ چنانکه مکررا ذیل شریفه ✨«بَقِیّةُ اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» (سوره مبارکه هود آيه۸۶) فرموده اند: نَحْنُ وَ اللَّهِ بَقِیَّة اللَّهِ فِی أَرْضِه (۱۴).
ا┅═✧❁منابع ❁✧═┅ا
(۱).من لا يحضره الفقيه ج ۳، ص ۵۶۷؛ علل الشرایع ج ۱، ص ۲۴۸؛ بحار الأنوار ج۲۹ ص۲۲۰؛ عوالم العلوم و المعارف ج ۱۱ ص۶۵۲؛ الاحتجاج ج ۱، ص ۹۷
(۲).التحقیق فی کلمات القرآن ؛ ترجمه تفسیر مجمع البیان ج ۳ ص ۸۳
(۳).الکافي ج ۸، ص ۳۱۷؛ البرهان في تفسير القرآن ج ۱، ص ۵۰۸؛ بحار الأنوار ج ۱۳، ص ۴۳۸
(۴).تفسیر فرات الکوفی النص ص۶۳۷؛ بحار الأنوار ج۲۶ ص۶۴
(۵). مراجعه شود به دلالت اسم «مهیمن» از اسامی حضرت قرآن: التوحيد (للصدوق) ؛ ص۲۰۵؛ منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة (خوئى) ج۲۰ ص۳۵۷؛ تفسير الصافي ؛ ج۲ ؛ ص۴۰
(۶). إرشاد القلوب إلى الصواب (للديلمي)، ج ۱، ص ۷۹
(۷).همان
(۸). همان
(۹).نهج الفصاحة ص۵۷۳؛ کشف الغمة في معرفة الأئمة ج ۲، ص ۱۶۴
(۱۰).من لا يحضره الفقيه ج ۳، ص ۵۶۷؛ علل الشرایع ج ۱، ص ۲۴۸؛ بحار الأنوار ج۲۹ ص۲۲۰؛ عوالم العلوم و المعارف ج ۱۱ ص۶۵۲؛ الاحتجاج ج ۱، ص ۹۷
(۱۱).کمال الدين و تمام النعمة ج ۱، ص ۲۳۸؛ البرهان في تفسير القرآن ج ۱، ص ۲۴؛ بحار الأنوار ج ۳۷، ص ۱۳۷
(۱۲). الکافی، ج۱، ص۲۱۶؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۴۴؛ بصائرالدرجات، ص۴۷۷؛ تأویل الآیات الظاهره، ص۲۷۳؛تفسیر العیاشی، ج۲، ص۲۸۲
(۱۳).البرهان فی تفسیر القرآن ج۳ص۵۱۰؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۴۵؛ تفسیرالعیاشی، ج۲، ص۲۸۳
(۱۴). الکافی، ج۱، ص۴۷۱؛ بحار الأنوار، ج۴۶، ص۳۱۵؛ کمال الدین، ج۱، ص۳۳۰
▪️
📜▪️
⚜️📜▪️
⚫️⚜️📜▪️
@Lowhon_Mahfooz