«وَانْتَهِ بِنِيَّتى اِلى اَحْسَنِ النِّیَّاتِ.»
« و نيتم را به بهترين نيتها منتهى ساز.»
3- مفهوم نیت:
نیت مانند «خفیه»، مصدر است که افعال ماضی و مضارع «نوی»، «ینوی» از آن مشتق می شود. نوی در لغت عربی به معنای هسته خرما است. (5) نیّت در لغت یعنی قصـد (6)، عـزم، حاجت، نیاز و خواسته (7) و همچنین اراده، قصد و اندیشه می باشد. (8)
نصیرالدین طوسی در این باره بیان می دارد:
«قصد واسطه است میان علم و عمل، چه اول تا نداند که کاری کردنی است ثابت قصد کردن آن کار نکند و تا قصد نکند آن کار از وی حاصل نشود و مبدأ سیر و سلوک قصد است و در سیر و سلوک باید که قصد مقصد معینی کند و چون مقصد حصول کمال باشد از کامل مطلق، پس نیت باید که مشتمل باشد بر طلب قربت به حق تعالی که او کامل مطلق است. (9)
آقای فلسفی در شرح و تفسیر دعای مکارم الاخلاق درباره این فراز از دعا نوشته است:
نیت عبارت از قصد و تصمیم است که آدمی براي انجام عملی در باطن اتخاذ می کند و بر طبق آن عمل می نماید. نیت آنقدر مهم است که ارزش اعمال مردم بر وفق نیتی است که دارند. اگر قصدشان خوب و عالی باشد عمل او پر قیمت است و اگر نیتشان آلوده و پلید باشد عمل ارزش معنوي ندارد و می تواند منشاء کیفر شود. (10)
در این باره روایات متعددي رسیده است که برای نمونه به بعضی از آنها اشاره می شود:
در حدیثی از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است که فرمودند:
«انّما الاعمال بالنیات و لکل امرء ما نوي فمن غزا ابتغاء ما عند الله عزوجل فقد وقع اجره علی الله عزوجل و من غزا یرید عرض الدنیا اونوي عقالا لم یکن له الا مانوی.» (11)
درباره غزوه رسول اکرم (ص)، مردم را به ارزش نیت و قصد آنان توجه می دهد و می فرماید: اعمال مردم تابع نیتهاي آنان است و هر انسانی آن را که قصد کرده است به دست می آورد، بعد می فرماید: کسی که به جنگ می رود و در صحنه پیکار جهاد وارد می شود و قصد او خداوند است، یعنی براي اعلان حق جنگ می کند اجر او بر عهده خدا است. اما کسی که به جهاد می رود ولی اراده او اموال دنیوي و متاعهاي زندگی است، لم یکن له الا مانوي چیزي جز آنچه را که نیت کرده نصیبش نمی شود.
امام سجاد (ع) به خداوند عرض می کند: بارالها نیت مرا به بهترین نیتها منتهی بفرما. از این جمله امام روشن می شود که «نیت» همانند ایمان و همانند یقین داراي مراتب و درجات است و امام (ع) بهترین آن را از پیشگاه الهی درخواست می نماید. (12)
4- واژه «نیت» در آیات قرآن کریم و روایات اسلامی
کلمه «نیت» در قرآن کریم استعمال نشده است، اما در واژه «شاکله» در آیه شریفه « قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِيلًا » هر كس به طريقه خويش عمل مىكند و پروردگار تو بهتر مىداند كه كدام يك به هدايت نزديکتر است. شاکله، به معنای نیت به کار رفته است. (13)
در روایات تفسیری، آیه ۸۳ سوره اسراء شاکله، به معنای نیت گرفته شده است. (14) چرا که شاکله هر انسانی همان شخصیتی است که هر شخصی بر اساس آن شکل گرفته و خود را ساخته است و همین شخصیت آدمی است که نیتها و مقاصد عمل او را مشخص می کند و به رفتارهایش شکل و معنا می دهد.
امام کاظم (ع) درباره نقش نیت در عمل می فرماید: «کما لایقوم الجسد الا بالنفس الحیه فکذلک لا یقوم الدین الا بالنیه الصادقه و لاتنبت النیه الصادقه الا بالعقل»: همان گونه که قوام جسم، تنها به جان زنده است، قوام دینداری هم تنها به نیت پاک است و نیت پاک، جز با عقل، حاصل نمی شود.(15)
بنابراین، روح هر فعلی را نیت آن مشخص می کند و عمل بدون نیت در حقیقت، یک کالبد مرده است که ارتباطی با دل و روح فاعل پیدا نمی کند و امام سجاد (ع) در همین زمینه می فرمایند:
«من دوست ندارم که خدا را عبادت کنم و غرضی جز ثواب نداشته باشم. چون بنده طمع و طمعکار باشم که اگر طمعی داشت، کار کند و اگر نداشت کار نکند. دوست ندارم که خدا را برای ترس از عقابش عبادت کنم و همانند بنده بدی باشم که اگر نترسید، اطاعت نکند. عده ای گفتند پس چرا عبادت می کنی؟ فرمودند: به خاطر بخششها و نعمتهایش بر من، سزاوار عبادت است.»(16)
بنابراین کیفیت نیت و عمل از منظر اسلام دارای اهمیت بسیاری می باشد، چنان كه قرآن كريم مىفرمايد: «الذی خلق الموت و الحیوه لیبلوکم ایکم احسن عملا»: خدا اين عالم را با مرگ و زندگى آفريد، تا شما را بيازمايد كه عمل كداميك از شما بهتر است. (17)
5- آثار نیت
آن چنان که ذکر شد در اسلام به مقوله «نیت» توجه بسیار زیادی شده است و آثار نیت تنها مرتبط با آخرت نمی باشد.
همان گونه که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده اند: «النیه الحسنه تدخل صاحبها الجنه: نیت خوب صاحب خویش را به بهشت می برد.» (18)
حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) درباره تبعات نیت در دنیا می فرماید: «وصول المرء الی کل ما یبتغیه من طیب عیشه و امن سر به وسعه رزقه، بحسن نیته وسعه خلقه؛ آدمی با نیت خوب و خوش اخلاقی به تمام آنچه در جستجوی آن است، از زندگی خوش و امنیت محیط و وسعت روزی، دست می یابد. (19)
درباره آثار نیت حضرت امام علی (ع) می فرماید: اذا فسدت النیه وقعت البلیه ؛ هرگاه نیت فاسد شود، بلا و گرفتاری پیش می آید. (20)
امام صادق (علیه السلام) در این خصوص فرموده اند: من حسنت نیته زید فی رزقه؛ هرکه خوش نیت باشد روزی اش زیاد می شود. (21)
https://eitaa.com/maarefeslamei
اَلّلهُمَّ اِنّي اَفْتَتِحُ الثَّناءَ بِحَمْدِكَ وَاَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّكَ وَ اَيْقَنْتُ اَنَّكَ اَنْتَ اَرْحمُ الّراحمينَ في مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحمَةِ وَ اَشَدُّ المُعاقِبينَ في مَوْضِعِ النَّكالِ و النَّقِمَةِ وَ اَعْظَمُ المُتَجَبَّرِينَ في مَوْضِعِ الكْبرياءِ وَالْعَظَمَةِ. اَلّلهُمَّ اَذِنْتَ لي في دُعائِكَ وَ مَسْئَلَتِكَ فَاسْمَعْ يا سَميعُ مِدْحَتي وَاَجِبْ يا رَحيمُ دَعْوَتى وَ اَقِلْ يا غَفُورُ عَثْرَتي.
پروردگارا، ستايش را با حمد تو آغاز مىكنم، در حالى كه تو با احسان خود، ديگران را در راه راست استوار ميدارى و يقين دارم كه تو از همه مهربانان مهربانترى، در جاى بخشش و مهربانى و از همه كيفر دهندگان سخت گيرترى، در مقام عقاب و كيفر و بزرگترين جبارانى در جاى بزرگى و كبريايى. پروردگارا، به من اجازه دادى تو را بخوانم و از تو بخواهم؛ پس اى خداى شنوا، سپاس مرا بپذير واى خداى مهربان خواسته ام را اجابت كن و اى خداى آمرزنده، از لغزشم در گذر.
https://eitaa.com/maarefeslamei
هدایت شده از خبر وتحلیل
هزینه یک میلیارد یورو از صندوق توسعه نیازمند برنامه دقیق و شفاف
در شرایطی که دولت با مجوز رهبر معظم انقلاب امکان برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی را برای مقابله با کرونا بدست آورده است، این سؤال بیش از پیش اهمیت یافته که دولت قصد دارد چگونه این پول را هزینه کند و اساسا برنامه دقیق و شفاف دولت در این باره چیست؟
همین مسئلهی عدالت؛ عدالت به وسیلهی علمِ پیشرفتهی امروز و فنّاوریِ پیشرفتهی امروز قابل حل شدن نیست، گرهش بازشدنی نیست. امروز بیعدالتی در دنیا از علم تغذیه میکند؛ یعنی علم پیشرفته در خدمت بیعدالتی است، در خدمت جنگافروزی است، در خدمت تصرّف سرزمینهای دیگران است، در خدمت سلطهی بر ملّتها است. این گرهها را دیگر پس علم نمیتواند حل بکند؛ اینها احتیاج دارد به یک قدرت معنوی، قدرت الهی، دست پُرقدرت امام معصوم، او بتواند این چیزها را انجام بدهد؛ لذا مأموریّت بزرگ حضرت بقیّةاللّه (ارواحنا فداه) عبارت است از «یملأ اللّه به الارض قسطا و عدلا»؛ مأموریّت بزرگ آن بزرگوار قسط و عدل است. در بسیاری از روایات، در دعاها، در زیارتها به این معنا اشاره شده است: معنای ایجاد قسط و عدل؛ این، آن چیزی است که جز از دست قدرت الهی که از آستین حضرت بقیّةاللّه بیرون میآید، امکانپذیر نیست. و این عدلی هم که انتظار هست حضرت به وجود بیاورند، عدل در یک بخشِ خاص نیست؛ عدل در همهی شئون زندگی است. عدالت در قدرت، عدالت در ثروت، عدالت در سلامت، عدالت در کرامت انسانی، در منزلت اجتماعی، در همهی ابعاد زندگی، عدالت در معنویّت و امکان رشد؛ اینها چیزهایی است که انتظار هست که به وسیلهی حضرت بقیّةاللّه (ارواحنا فداه) در عالم وجود، در دنیا به وجود بیاید و انشاءاللّه به لطف الهی خواهد شد.