✏️ یادداشت کوتاه: تفسیر مواد قانونی ✳️ توسعه و تضییق مفاهیم با تمثیل؛ یکی از ابزارهای تقنین و تفسیر قانون 🔸 ماده ۶۳۷ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، بیانگر یکی از جرایم ضد عفت و اخلاق عمومی است که از ابتدای تصویب تا کنون با تفسیرهای بسیار متفاوتی رو به رو شده است. در آرای قضایی گاهی تبادل یک نامه عاشقانه مشمول این ماده قرار گرفته؛ اما دست دادن زن و مرد نامحرم، مصداق این ماده به حساب نیامده است. 🔹 یکی از مسائل تفسیری که در این ماده قابل طرح است، استفاده از ظرفیت ابزار «تمثیل» در تغییر گستره شمول مفاهیم قانونی است. به بیان دیگر آیا ذکر مثال در کنار یک مفهوم می‌تواند قرینه‌ای بر فهم گستره شمول آن باشد؟ 🔸 ماده ۶۳۷ مقرر نموده است: «هرگاه زن و مردی که بین آنها علقه زوجیت نباشد، مرتکب روابط نامشروع یا عمل منافی عفت غیر از زنا از قبیل تقبیل یا مضاجعه شوند، به شلاق تا نود و نه ضربه محکوم خواهند شد ...». در این ماده بعد از ذکر مفهوم «روابط نامشروع یا عمل منافی عفت غیر از زنا» دو نمونه از مصادیق آن یعنی «تقبیل» و «مضاجعه» ذکر شده است. 🔹 با لحاظ حکمت قانون‌گذار و عدم لغویت الفاظ بکار رفته در قانون، باید گفت ذکر این مثال‌ها با غرضی معقول بوده است. این غرض نمی‌تواند تأکید بر واضح‌ترین مصادیق مفهوم ماقبل یا پرده برداری از ابهام آن ها باشد؛ زیرا در ادبیات قانون‌گذاری نیازی به تأکید بر موضوعات نیست و همه آن ها به یک اندازه از الزام آوری برخوردارند؛ ضمن این که هر دو مثال یاد شده از روشن ترین مصادیق «روابط نامشروع و عمل منافی عفت» می‌باشند. 🔸به نظر می رسد یکی از اغراض قابل تصور برای ذکر مثال که بر این ماده نیز صادق می باشد، روشن کردن گستره مفهوم است. بر این اساس باید از مجموع مثال‌ها و خصوصیاتشان، معنایی که عرفاً محوریت دارد، کشف نموده و سپس مطابق با آن، مفهوم ماقبل را تفسیر کرد. البته این به معنای مفید حصر بودن «تمثیل» - که به وضوح ناصحیح می‌باشد - نیست؛ بلکه به این معناست که مصادیق دیگر نیز باید از قبیل و در زمره مصادیق بیان شده توسط قانون‌گذار باشند، تا مشمول ماده گردند. 🔹 بنابراین با نظر به مثال‌های یاد شده در ماده فوق، مراد از «روابط نامشروع یا عمل منافی عفت» رفتارهایی است که: ۱. طرفینی و دو جانبه باشد؛ ۲. جسمانی و بدنی (بَشَره به بَشَره) باشد؛ ۳. جنبه تلذّذ جنسی داشته باشد. این تفسیر با روایات بیان کننده تعزیر شرعی مزبور که در آن ها «الرجل و المرأة يوجدان في اللحاف» ذکر شده است، همخوانی و تناسب بیشتری دارد.* * وسائل الشیعة (آل‌البیت)، ج۲۸، ص۸۵، حديث ٣. 🖋 نویسنده: محمدعلی بهشتی 📂 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران #یادداشت_کوتاه #تفسیر_قانون #روابط_نامشروع #عمل_منافی_عفت 🖥 رسانه حقوقی مدار: @madaarmedia_ir 🔗 ایتا | بله | روبیکا | اینستاگرام | تلگرام | توییتر | آپارات | یوتیوب 🖥 ارتباط با رسانه حقوقی مدار: @AdminMadaarMedia_ir