*بسم الله الرحمن الرحیم* سلام علیکم *سه تکلیف اجتماعی در دعای امام سجاد (علیه السلام)* *امام سجاد (علیه السلام)* خطاب به خداوند متعال عرضه می‌دارند: *اَللّهُمَّ اِنّى اَعْتَذِرُ اِلَیْکَ* پروردگارا! در پیشگاه تو (از چند چیز) عذرخواهى نموده، و پوزش مى طلبم: *1. مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتى فَلَمْ اَنْصُرْهُ.* از مظلومى که در حضور من مورد ظلم و ستم قرار گرفته، و یاریش نکردم. *2. وَ مِنْ مَعْرُوفٍ اُسْدِىَ اِلَىَّ فَلَمْ اَشْکُرْهُ.* از کسى که خدمتى به من کرده، و من از او قدردانى و تشکر ننمودم. *3. وَ مَنْ مُسِىءٍ اِعْتَذَرَ اِلَىَّ فَلَمْ اَعْذِرْهُ.* (الصحيفة السجادية، دعای 38 ص 166) و از شخص خطاکارى که در حق من بدى کرده و عذرخواهى نمود، ولى عذر او را نپذیرفتم. *شرح حدیث:* اوّلاً: *امام سجاد (علیه السلام)* کمک نکردن به مظلوم، قدردانى نکردن از مُنعم، و نپذیرفتن عذر خطاکار را گناه مى شمرد، و لذا به درگاه خداوند عذر تقصیر مى آورد. در منابع اسلامی، روايات متعدّدى درباره لزوم دفاع از مظلومان وجود دارد، كه به چند نمونه آن اشاره مى شود: *1. پيامبر گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله)* فرمودند: *مَنْ اَخَذَ لِلْمَظْلُومِ مِنَ الظَّالِمِ كانَ مَعى فى الجنّة مُصاحِباً.* (بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج ‏72 ص 359) «كسى كه حقّ مظلوم را از ظالم بگيرد [چه مظلوم، مسلمان باشد، و چه غير مسلمان] در بهشت با من خواهد بود». جايگاه بسيارى از انسانها در بهشت خواهد بود، ولى همه بهشتيان اين سعادت را ندارند كه در كنار *پيامبر بزرگوار اسلام (صلی الله علیه و آله)* باشند، امّا كمك كردن و يارى رساندن به مظلوم، و گرفتن حق او از ظالم، به قدرى مهم است كه انسان را در بهشت همنشين *پيامبر (صلی الله علیه و آله)* مى كند. 2. در حديث ديگرى از *پيامبر گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله)* مى خوانيم: *مَنْ سَمِعَ رَجُلاً يُنادِى يا لَلْمُسْلِمِينْ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ.* (الكافي (ط - الإسلامية)، ج ‏2 ص 164) «هر كس صداى مظلومى را بشنود كه از مسلمانان كمك مى طلبد، و به كمك او نشتابد مسلمان نيست». اين روايت نيز عام است و شامل غير مسلمانان نيز مى شود. بنابراين، طبق روايت فوق هر كس نداى مظلوميّت مظلومى را بشنود، و استغاثه اش به گوش او برسد، و توانايى يارى رساندن به او را داشته باشد، و به ياريش نشتابد مسلمان نيست. شما اين دستور عالى اسلام را با رفتار دنياپرستان و پول پرستان دنياى مدرن امروز مقايسه كنيد. آنها صريحاً مى گويند: «ما در جايى سرمايه گذارى مى كنيم كه منافعى داشته باشيم، اگر در غزّه و فلسطین و یمن و بوسنى و هرزگوين صدها هزار نفر كشته شوند براى ما مهم نيست، زيرا منافعى در آن منطقه نداريم!». آيا اسلام با اين معارف ارزشمندش جنگ طلب است، يا دنياپرستان و پول پرستانى كه بوى پول در هر گوشه اى از دنيا به مشام آنها برسد حاضرند براى تصاحب پول، آن منطقه را به آتش بكشند و مردمش را آواره نمايند؟ 3. *امام على (علیه السلام)* خطاب به دو فرزند بزرگوارش *امام حسن و حسين (علیهماالسلام)* فرمود: *كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً.* (نهج البلاغة (للصبحي صالح)، نامه 47 ص 421) «دشمن ظالم و يار و كمك كار مظلوم باشيد». در اين روايت نيز سخنى از مسلمانان نيست، بنابراين، دفاع از مظلوم وظيفه هر مسلمانى است؛ هر چند مظلوم، غير مسلمان باشد. ثانیاً: فرمود: خدایا از کسی که به من خدمتی کرده و شکر را به جا نیآورده ام و از او قدردانی نکردم، عذرخواهی می کنم. در حدیثی از *حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام)* اهمیت تشکر از مردم را می خوانیم: *امام رضا (علیه السلام)* می فرمودند: *مَنْ لَمْ يَشْكُرِ الْمُنْعِمَ مِنَ الْمَخْلُوقِينَ لَمْ يَشْكُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ.* (عيون أخبار الرضا 7، ج ‏2 ص 24) «هر کس سپاسگزار بندگان نیکوکار نباشد، خدای متعال را هم سپاس نگفته است». خداوند، شکور است و بندگان شکرگزار را هم دوست می دارد. همچنان که شکر نعمت‌های خدا سبب استمرار و افزایش نعمت است، سپاسگزاری از نیکوکاری‌های مردم نیز مایه ی تشویق آنان به نیکی و استمرار این عمل خیر می‌شود. از این رو، تشکّر از مخلوق، تشکّر از خالق هم به شمار می رود و ثواب دارد، هر چند همه‌ی نعمت‌ها از خداست و همه ی حمدها و سپاسها هم از آنِ اوست. سعدی گوید: *مروّت آن است که چون کسی از کسی خیری دیده باشد، منّت آن بر خود بشناسد و حقّ آن به جای آورد و جانب آن مهمل نگذارد.* (رسالهٔ نصیحة الملوک، شماره 31)

این نکته ای است که در تعالیم پیشوایان دین آمده است. از *امام سجاد (علیه السلام)* روایت است که فرمود: *أَمَّا حَقُّ ذِي الْمَعْرُوفِ عَلَيْكَ فَأَنْ تَشْكُرَهُ وَ تَذْكُرَ مَعْرُوفَهُ وَ تَكْسِبَهُ الْمَقَالَةَ الْحَسَنَةَ وَ تُخْلِصَ لَهُ الدُّعَاءَ فِيمَا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.* حق کسى که به تو نیکى کرده، این است که از او تشکر کنى و نیکیش را به زبان آورى و از وى به خوبى یاد کنى و میان خود و خداى عزّوجلّ برایش خالصانه دعا کنى. *فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ كُنْتَ قَدْ شَكَرْتَهُ سِرّاً وَ عَلَانِيَةً.* هرگاه چنین کردى بى گمان پنهانى و آشکارا از او تشکر کرده‌اى. *ثُمَّ إِنْ قَدَرْتَ عَلَى مُكَافَاتِهِ يَوْماً كَافَيْتَهُ.* (الأمالي (للصدوق)، النص ص 372) سپس اگر روزى توانستى نیکى او را جبران کنى، جبران کن. این گونه سپاس ها، مایه ی دلگرمی اهل احسان در نیکی شان خواهد شد. برعکس، اگر ناسپاس شود، آنان را دلسرد و بی انگیزه می کند و احسان از رواج می افتد. ثالثاً: *امام سجاد (علیه السلام)* در حدیث می فرماید: خدایا! عذرخواهی می کنم از شخص خطاکارى که در حق من بدى کرده و عذرخواهى نمود، ولى عذر او را نپذیرفتم. همان گونه که دوست داریم اگر مظلوم واقع شدیم دیگران به فریاد ما برسند، و اگر به دیگران خدمت کردیم قدردان زحمات ما باشند، و اگر خطایى کردیم عذرمان را بپذیرند، باید نسبت به دیگران نیز چنین باشیم. به مظلوم کمک کنیم، قدردان زحمات دیگران بوده، و عذر تقصیرشان را پذیرا باشیم. عجیب است که در مظانّ اجابت دعا انتظار داریم خداوند متعال تمام گناهان و خطاهاى ما را بخشیده، و قلم عفو بر جرایم اعمالمان بکشد، امّا نسبت به خطاى دیگران، گاه سالها کینه آن را در سینه نگه مى داریم، و به هیچ وجه حاضر به بخشیدن او نیستیم. اگر مردم اهل عفو و گذشت بودند، و در این زمینه سختگیرى نمى کردند، بسیارى از پرونده هاى دادگسترى مختومه مى شد. در روایتی از *امام صادق (علیه السلام)* داریم خداوند ابتدای بعثت، سه دستور به *پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)* داد و فرمود: *خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلينَ.* (اعراف/199) «ای پیغمبر! اول ببخش، بعد آگاه کن و سپس از جاهلین اعراض کن». البته ترتیب ندارد، بلکه سه نوع برخورد است با سه نوع مخاطب متفاوت. یک وقت مخاطب شما خطاکار است، او را ببخش، *«خُذِ الْعَفْوَ»؛* یک وقت ناآگاه است او را آگاه کن؛ *«وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ»* یک وقت نادان است، کشش ندارد، ضعیف است آن را از او اعراض کن، اصلاً سر به سرش نگذار، *«وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ».* بنابراین *«خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ»* هر کدام یک مرحله‌ و مخاطب خاصی را طی می‌کند. صریح آیات قرآن هم فراوان است که *«فَاعْفُ عَنْهُمْ»،* «ای پیغمبر عفو کن و ببخش». در روایات هم فراوان به عفو و گذشت توصیه شده است. ذیل همین آیه‌ در روایات دارد که *رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله)* از جبرئیل سؤال کرد که من چگونه به این آیه‌ی *«خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ»* عمل کنم؟ جبرئیل عرض کرد: یا رسول الله! سه کار را انجام دهید *صِلْ مَنْ‌ قَطَعَکَ‌،* «هر که با شما قطع رابطه کرده وصل کنید»، یعنی سر به او بزنید. دوم *وَ اعْفُ عَمَّنْ ظَلَمَکَ،* «هر کسی به شما بدی کرده عفو کنید». و سوم *وَ أَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ.* (بحار الانوار، ج 72 ص 243) «هر کسی شما را محروم کرده به او اعطاء کنید». همچنین در روایات داریم یکی از نشانه‌های انسان کریم، عفو و گذشت است. *حکایت* در روایات آمده که روزی کنیزی ظرف آورده بود که *امام سجاد (علیه السلام)* دستش را بشوید که ناگهان ظرف از دستش افتاد و سر امام مجروح شد. این کنیز خیلی ناراحت شد و به خیال خودش که مبادا امام خشمگین شوند، فورا این بخش از آیه را خواند: « *وَ الْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ* پرهیزکاران خشم خود را فرو می‌برند». آقا فرمودند: خشمم را کنترل کردم، « *وَ الْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ* پرهیزکاران از مردم گذشت کنند». آقا فرمود: بخشیدمت. کنیز گفت: « *وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ* (تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج ۳۶ ص ۱۵۵) خداوند نیکوکاران را دوست دارد». فرمود: آزادت کردم. @mahe_mehrabani

🌷 امام سجاد (علیه السلام) میفرمایند گفتار نیک دارای پنج فایده است : ☘ ثروت انسان را زياد می‌کند. ☘ روزى فراوان نصیب انسان می‌کند. ☘ مرگ را به تأخير مى‏‌اندازد. ☘ انسان را محبوب خانواده مى‌‏كند. ☘ باعث ورود انسان به بهشت می‌شود. 🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀@mahe_mehrabani

🌷 مرور بخش‌هایی از بیانات صبح امروز رهبر انقلاب در دیدار مردم آذربایجان شرقی: 🔹️مردم در انتخابات به دنبال انتخاب اصلح باشند 🔹️امسال مردم، سرافرازی انقلابی به‌خاطر ۲۲ بهمن را به رخ دنیا کشیدند 🔹️آذربایجان مظهر غیرت، عشق، ایمان و شور و هیجان ایمانی و اسلامی است 🔹️اختلافات سلیقه‌ای و سیاسی نباید در وحدت ملی ملت ایران در مقابل دشمنان تاثیر بگذارد 🔹️همه باید در انتخابات شرکت کنند؛ راه اصلاح کشور انتخابات است 🔹️انتخابات در کشور ما همواره سالم و متین انجام شده این بار هم ان‌شاءالله همینطور خواهد بود 🔹️کسانی که در میدان انتخابات وارد می‌شوند از بددهنی و توهین و سیاه‌نمایی اجتناب کنند 🔹️دشمن را ضعیف و ناتوان فرض نکنیم؛ شرط مهم پیروزی، شناخت توانایی‌های دشمن است اما نباید از او ترسید 💻 Farsi.Khamenei.ir