باید سازوکاری برای نظارت، داوری و راست آزمایی مناظره های انتخاباتی تلویزیونی طراحی و اجرا کرد *بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.

به نظر نمی‌رسد که در دوره فعلی انتخابات ظرفیت برای جلب آرا با سوءاستفاده از عواطف و هیجانات موجود در جامعه وجود داشته باشد.

سوال اساسی این است که آیا مناظرات انتخاباتی اولاً منجر به افزایش مشارکت و ثانیاً منجر به انتخاب صحیح و عقلانی مردم در مورد یک کاندیدا به عنوان یک رئیس جمهور می‌شود یا خیر که این مسئله مخالفین و موافقین زیادی دارد.

تصور من این است که مناظرات با فرهنگ سیاسی و با ساختارهای غیرحزبی که در کشور ما وجود دارد، ضرر و زیان و آسیبش به نسبت محاسنش بیشتر است که عموماً یک فرهنگ غلط و ناهنجاری را در جامعه نهادینه می‌کند متاسفانه فرهنگ تهمت زدن، خلاف واقع گفتن و هیجانی و احساسی کردن جو عمومی جامعه آنهم در سطح کسانی که ادعای ریاست‌جمهوری دارند در دوره‌های اخیر مناظرات انتخاباتی به طور برجسته‌ای وجود داشته است.

مخاطبانی که شاهد مناظره بودند از سوالاتی که از سوی مجری پرسیده شد و پاسخ‌هایی که کاندیداها به این پرسش‌ها دادند، نتوانستند این برداشت را داشته باشند که فلان کاندیدا راه حلش مثلاً برای کنترل نقدینگی افسارگسیخته موجود چیست و عمدتاً توجه‌ها به این جلب شد که چه کسی خوب حمله کرد و چه کسی خوب دفاع کرد و کدام یک از کاندیدا حال دیگری را گرفت که این مسئله همان آسیبی است که مناظرات به شکل فعلی به کشور می‌زند.

صداوسیما اساساً دخالتی در فرم اجرای مناظرات ندارد و تمام مکانیزم پیاده‌ شده در مناظرات از جمله زمان اختصاص یافته به هر یک از کاندیداها از سوی کمیسیون تبلیغات ریاست‌جمهوری تعیین شده است به طوری که در مکانیزم برگزاری مناظرات دخالت صداوسیما صرفاً در حد حضور مجری و تصویربرداران است و دیگر امور مرتبط با مناظرات مستقیماً در اختیار کمیسیون تبلیغات ریاست‌جمهوری است.

این نقد به روند برگزاری مناظرات وارد است که در حالی که سوال‌های طراحی شده بسیار مهم و کلی است با این وجود برای هر کاندیدا تنها 3 دقیقه فرصت برای پاسخگویی به این سوالات اختصاص داده شد، در حالی که اگر شما بزرگترین اقتصاددانان جهان را بیاورید و از آنها بخواهید تا درباره نحوه مدیریت نقدینگی در کشور در عرض 3 یا 4 دقیقه توضیح بدهند گمان نمی‌کنم که توانایی این کار را داشته باشد.

بحث دومی که راجع به ایراد مناظره اول باید به آن اشاره کرد این بود که برخی از کاندیداها اساساً کاری به سوالی که از آنها پرسیده می‌شد نداشتند و پاسخ‌هایی که از قبل درباره مباحث دیگر آماده کرده بودند را مطرح کردند که این مسئله موجب دخالت چند باره آقای حیدری به عنوان مجری مناظره هم شد ولی شاهد بودیم که برخی کاندیداها به این تذکرات توجه چندانی نکردند و گویی برخی کاندیداها از اساس در مناظره حاضر نشده بودند که به سوالات پاسخ بدهند.

متاسفانه در مناظرت گذشته نشانه‌هایی از مناظرات سال 88 به چشم آمد، خاطرنشان کرد: در مناظره برخی کاندیداها با پرداختن به مسائل شخصی افراد فارغ از درست یا خلاف واقع بودن آن مانند مدرک تحصیلی یا چگونگی اخذ مدرک دیپلم یا دکترا گوشه‌ای از رفتارهای خلاف اخلاق را به نمایش گذاشتند از سوی دیگر برخی افراد که در حوزه‌های اقتصادی مسئولیت داشتند اساسا هیچ تمایلی برای بیان عملکرد خودشان نداشتند که واقعا باعث تعجب بود که کاملا از کارنامه خودشان فرار می‌کردند به هر حال اگر کسی قصد ریاست‌جمهوری دارد و پیش از این در یک حوزه مهم دارای مسئولیت بوده باید پاسخگوی عملکرد خود باشد وک بگوید که در حوزه فعالیت خود چه دستاوردهایی را به ارمغان آورده است.

به طور مشخص اقای همتی یکی از کاندیداها در این جمع 7 نفره حضور داشت که ادعا می‌کرد اقتصاددان است و همین فرد هم شخصی است که اتفاقاً مسئولیت بسیار مهم و تاثیرگذاری در این کشور داشته و دارد و نه تنها به سوالات اقتصادی که از سوی مجری پرسیده شد پاسخ نداد بلکه هیچ اشاره ای نیز به عملکرد خود در این نهاد مهم اقتصادی نکرد.

«این روزها می بینیم که چه فرآیند سیستماتیکی در تخریب دولت انقلابی شکل گرفته است. حتی دستاوردهای سازنده و ملی دولت انقلابی ولایی زیر سوال می‌رود. حتی نهادهای ملی و عمومی که از بیت المال ارتزاق می کنند، وارد این فرآیند شده اند و حال تخریب هستند . مردم نیز واکنش معکوس به آنها نشان خواهند داد و می دانند که رفتار اصلاح طلبان صادقانه و اصیل نیست.»

اصلاح طلبان با وجود آسیب‌هایی که از گره‌خوردن به احاد مردم دیده‌اند، نتوانستند یا نخواستند که مرز خود را از آنها جدا کنند؛ البته بخشی بر پایه عقلانیت تفکر خود را جدا کردند و امروز جریان اصلاح طلبی هستند که از حامیان آقای روحانی هستند و به نوعی اصلاح‌طلبی رفتار و عمل می‌کنند.» اصلاح طلبان غربگرا را زمین‌گیر، فاقد رشد، متکی به رانت و کسانی که نمی‌توانند خودشان را در تراز جمهوری اسلامی نشان بدهند

جریان سیاسی خاص طی روزهای منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری اقای همتی همچنین رقیب خود را شغال صفت و منقدان برجام را نیز گربه صفت خوانده است.

جالب آنکه تمام این اظهارات غیر مؤدبانه و دون شأن نیز توسط سربازان صف اردوگاه اصلاحات و نیروهای دسته‌چندم این جریان خاص سیاسی بیان شده‌اند و به عبارت دیگر، بزرگان اصلاحات و معاریف ستادی این جریان ترجیح داده‌اند حرفشان را از زبان دیگران اظهار کنند. توهین‌های رنگ و وارنگ به رقبای سیاسی یکی از مشخصه‌های جریانات نااصیل و بی‌ریشه است که نوعاً یا بدون هیچ مصداق خاصی بیان می‌شوند و یا اینکه فی‌الواقع صفت خود گوینده هستند که آقای همتی تلاش می‌کند آنرا به دیگران نسبت دهد. کما اینکه آقای همتی در حالی اصولگرایان را «غیر صادق» خوانده که اتفاقا در ذهن مردم، این اصلاح‌طلبان هستند که با رفتارهایی مثل دروغ تقلّب در سال ۸۸، دروغ پردستاوردی برجام، دروغ هزاران بورسیه غیر قانونی و دروغ خطر جنگ؛ بعنوان متهمان ردیف اول ناراستی و بی‌صداقتی شناخته می‌شوند... به نظر می‌رسد به دلیل همین رفتارها و ناراستی‌هاست که اصلاح‌طلبان طی ۱۵ سال گذشته در هیچ انتخاباتی بصورت اکثریتی پیروز نشده و نتوانسته‌اند اعتماد عموم مردم ایران را جلب کنند. کاش اقای رئیسی هم مثل همتی و مهر علیزاده اهل ریا بود...

روزنامه اصلاح‌طلب شرق، روز شنبه گذشته در خلال گزارشی راجع به حجت‌الاسلام رئیسی، نامزد شماره یک جبهه مردمی نیروهای انقلاب در انتخابات نوشت: «زمزمه انتخاب رئیسی به عنوان گزینه نهایی زمانی جدی‌تر شد که او تحرکات شبه‌انتخاباتی‌اش را هم آغاز کرد. یکی، دو سفر کرد و هم‌زمان کمپین‌ها یا پویش‌هایی در حمایت از او در فضای مجازی تشکیل شد. تغییراتی را که در نحوه مدیریت آستان قدس به‌ویژه در توزیع غذای امام رضا برای زائران و ساکنان مشهد قابل‌لمس بود هم بسیاری در همین راستا توصیف می‌کردند.»

روزنامه الکترونیکی امید ایرانیان (نزدیک به محمدرضا عارف) نیز در همین راستا نوشت: فردی که هیچگونه سابقه اجرایی ندارد و بیشتر عمر کاری خود را در قوه قضاییه گذرانده است اکنون می‌خواهد با همتی رقابت کند...از سوی دیگر ابراهیم رئیسی اگرچه تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده دارد اما به مانند سلف خود یعنی آیت‌الله واعظ طبسی از چهره‌ای کاریزماتیک و دارای جایگاه در حوزه علمیه مشهد برخوردار نیست. مطالب اشاره شده در روزنامه‌های شرق و امید ایرانیان حاکی از آن است که مشخص نیست روند تلاش اصلاح‌طلبان برای تخریب کاندیداهای انقلالی و بویژه تولیت آستان قدس رضوی چیست

ستاد مشترک اصلاح‌طلبان و دولت طی چند روز اخیر، مسیر تخریبی خود را از سمت شهردار تهران به سوی تولیت آستان قدس رضوی کج کرده‌اند و صدر تا ذیل اقدامات حجت‌الاسلام رئیسی در مشهد مقدس را مشتی «ریای انتخاباتی» و رفتارهایی برای رأی‌آوری معرفی کرده‌اند! آنها از این گفته‌اند که رئیسی سقف خانه‌ی ندارها در شهر مشهد را کاهگل می‌کند، به زوار و مردم غذای گرم می‌دهد و در روستاها حضور می‌یابد تنها برای اینکه در انتخابات برنده شود!

صحبت‌هایی که اخبار صدر مطلب را نیز بایستی به آن افزود... در همین حال اما این جریانات حاضر به توضیح این مطلب نیستند که چرا شخص آقای روحانی حاضر به انجام این اقدامات مثلاً ریاکارانه و انتخاباتی نیست!؟ چرا آقای همتی حتی از حضور بموقع در روستاهای زلزله زده و عکس گرفتن با مردمی که تنها امیدشان به دولت روحانی بود نیز طفره رفت اما به جای آن تصاویر سلفی ایشان با کوهنوردان شمال شهری در تهران و یا عکس‌های وزیر خارجه ایشان در حال پیاده‌روی با جان کری است که دست به دست می‌چرخد!؟ مردم‌مداری مسبوق به سابقه نامزدهای اصولگرا و مدیریت جهادی آنها که ریشه در مبانی انقلاب اسلامی دارد و مردم نمود عینی آنرا در حوادثی مثل زلزله مشهد و یا حادثه پلاسکو نیز دیدند؛ نمی‌تواند یک عمل ریاکارانه یا انتخاباتی تلقی شود...

اما اگر ستاد مشترک اصلاحات و دولت در یک بدبینی مفرط قصد چنین کاری را دارد، بایستی در وهله اول از خود بپرسد که چرا شخص آقای روحانی و همکاران ایشان از چنین کارهایی استنکاف می‌کنند و برای تظاهر هم که شده اما حاضر به حضور در میان خرابه‌های زلزله و در کنار مردمان مستضعف نیستند...!؟

تقلّای انتخاباتی برای پاک کردن «لکّه برجام» از دامان دولت و اصلاح‌طلبان «سعید لیلاز» از فعالان سیاسی و اقتصادی اصلاح‌طلبان و عضو ستادی حزب کارگزاران سازندگی، به تازگی در گفت‌وگویی تفصیلی با سایت جماران به بررسی کارنامه اقتصادی دولت آقای روحانی پرداخته است. وی در این گفت‌وگو مدعی می‌شود که روحانی گام‌های غول‌آسایی به سمت تحقق اقتصادی مقاومتی برداشته و حتی بخش‌هایی از دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در این زمینه را نیز محقق کرده است. لیلاز همچنین در بخشی از صحبت‌های خود نیز می‌گوید: دستاوردهایی که ما در سه سال و نیم گذشته داشتیم انصافا هم مافوق انتظار من بوده و هم با این سرعت هرگز در تاریخ معاصر ایران سابقه نداشته است.

این فعال اصلاح‌طلب در مصاحبه مطوّل خود دستاوردهای اقتصادی دولت را «خیره‌کننده» و «چشمگیر» نامیده است. نکته جالب این گفت‌وگوی ۲ هزار و ۸۰۰ و ۱۱ کلمه‌ای لیلاز با سایت جماران نیز آنست که در آن هیچ اشاره‌ای به «برجام»، «مذاکره» و یا «توافق» نمی‌شود...

  *درباره اظهارات عجیب لیلاز راجع به نتایج اقتصادی دولت آقای روحانی، این مردم هستند که باید قضاوت کنند و به قول رئیس جمهور روحانی، ملاک «جیب مردم» است.

چه اینکه ناملموس بودن عملکرد اقتصادی دولت و بی‌دستاوردی برجام در زندگی مردم حتی مورد اشاره شخص اول مملکت نیز قرار گرفته است و جالب‌تر آنکه اصلاح‌طلبان نیز به این بی‌دستاوردی و انتقادبرانگیز بودن عملکرد دولت اشاره دارند و حتی بنا به دلایلی! انتقادتی تندتر از اصولگرایان را نیز نسبت به آن مطرح می‌کنند.

نکته مهمتر گفته‌های لیلاز اما عدم اشاره او به «برجام روحانی» و در واقع تقلای لیلاز برای پاک کردن لکه برجام از پرونده دولت یازدهم است!

فرایندی که ستاد مشترک اصلاح‌طلبان و دولت از چند ماه قبل آنرا کلید زده است و به کرّات در صحبت‌های دولتمردان و اصلاح‌طلبان شاهد گفته‌های پرطمطراق درباره عملکرد اقتصادی دولت هستیم که البته در آنها هیچ اشاره‌ای به «برجام روحانی» نمی‌شود.

جالب آنکه مثلا سعید لیلازی طی گفته‌ها و یادداشت‌های اخیر خود، لام تا کام درباره برجام سخن نمی‌گوید که چند سال قبل و تنها در اشاره به تماس تلفنی نابجای آقای روحانی با رئیس جمهور سابق آمریکا از این گفته بود که این تماس، میزان توّرم مواد غذایی را کاهش داده است

یا هم او بود که در جریان توافق موقت و البته بی‌دستاورد ژنو در سال ۹۲ هم اینطور گفته بود که این توافق فوری‌ترین مشکلات معیشتی ایران را حل می‌کند و یا مثلاً میزان دریافت‌های ارزی ایران را تا ۱۰۰ درصد افزایش می‌دهد. ناصحانه بایستی اشاره کرد که به نظر می‌رسد تنها راه دولت و اصلاح‌طلبان برای خلاص شدن از شرّ بی‌دستاوردی برجام و آنهمه وعده‌های رنگارنگ درباره توافق با کشورهای غربی و کدخدای آنها، نه پوشاندن توافق و اختفای آن که «عذرخواهی» از مردم و از رهبری نظام است.  

آقای همتی همیشه از این دریچه اخلاقی ورود می کنند که اخلاق این است که عدالت را درباره افراد رعایت کنیم و درکنار بدی ها از خوبی های افراد بزرگ نیز بگوییم. حال این سوال پیش میاید که عدالت بزرگ تر کدام است؟ زیرا برای آقای پزشکیان که گرفتار مغالطه و فرض های غلط شده اند، حداقل پاسخ وی به این سوال برای خود ایشان راهگشا می باشد. «نباید این‌ همه نامرد باشیم که خدمات موسوی و لیدر اصلاحات را برای «چند اشکال» نادیده بگیریم!» این ها بخشی از اظهارات به ظاهر اخلاقی آقای همتی «همتی» از نمایندگان اصلاح‌طلب و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی کسانی که در این مملکت تلاش کرده‌اند را باید قدر بدانیم. آیا کسی از هاشمی، خاتمی و موسوی بیشتر به این نظام خدمت کرده است؟ این افراد همگی عیب‌هایی هم داشته‌اند اما قطعاً نکات مثبت فراوانی نیز داشته‌اند. نمی‌گوییم که این افراد هیچ عیب و نقصی نداشته‌اند، همه عیب دارند اما هرچه در چنته داشتند، برای مردم و انقلاب گذاشتند. وی تصریح کرده است: عیب‌ها و ایرادهای این افراد را ببینیم اما زحمات و خدماتش را نادیده نگیریم. نباید اینقدر نامرد باشیم که همه خوبی‌ها را به‌خاطر چند اشکال نادیده بگیریم. اما درباره ابعاد فتنه 88 آنقدر اسناد منتشر کرده اند و آنقدر سران فتنه در سال 88 در بیانیه هایشان از اهداف خود از ایجاد اغتشاشات در آن سال آنچنان شفاف قلم فرسایی کرده اند که بعید است چهره مطلعی همانند آقای پزشکیان که سابقه سالها نمایندگی مجلس و حتی وزارت را دارند، از آن بی خبر باشند و بعد بزرگ ترین فتنه پس از انقلاب را در حد یک اشکال بدانند. زیرا تا این حد بی اطلاعی را نمی توان در اینباره توجیهه کرد ولی با توجه به اینکه عموما و به صورت تکراری آقای همتی در سخنان جنجالی خود تلاش می کنند از دریچه یک ژست اخلاقی مواضع خود را بیان کنند، باید از همین دریچه هم سخنان وی را مورد نقد قرار داد. البته قواعد دینی درباره قیاس خوبی و بدی افراد وزن کشی های خاص خود را دارد و روایت های فراوان از سرگذشت افراد بزرگی در تارخ اسلام و ماقبل آن در ادیان بزرگ الهی وجود دارد که گاه با گرفتن یک موضع بد در یک بزنگاه مهم عاقبت بخیر نشدند. اما جدا از اعتقاد به این مبانی که اینگونه ژست اخلاقی گرفتن را باطل می کند، ژست اخلاقی درست در اینباره چیست؟

آقای همتی همیشه از این دریچه اخلاقی ورود می کنند که اخلاق این است که عدالت را درباره افراد رعایت کنیم و درکنار بدی ها از خوبی های افراد بزرگ نیز بگوییم. حال این سوال پیش میاید که عدالت بزرگ تر کدام است؟ زیرا برای آقای همتی که گرفتار مغالطه و فرض های غلط شده اند، حداقل پاسخ وی به این سوال برای خود ایشان راهگشا می باشد. اما عدالت بزرگ تر کدام است؟

رعایت حدود الهی یا مثلا گفتن چند خوبی (به فرض باطل نشدن و یا حتی فرض خیلی بزرگ بودن این خدمات) از برخی سران فتنه؟! آیا عدالت بزرگ تر رعایت منافع یک نظام اسلامی ودیدن و محاسبه کردن هزاران رنج اقتصادی مردم که مستقیما به علت کاری بودن ضربه فتنه گران به کشور بود، نیست؟ می شود مدعی اخلاق گرایی بود و همزمان خیانت چند نفر را (با همه سوابق قابل تحسین شان) به یک نظام اسلامی و حدود الهی و همچنین میلیون ها فرد که آسیب دیده اند ترجیح داد؟ این روش سیاسی با کدام مکتب اخلاقی جور در می آید؟