جایگاه عقل در علم کلام بحث از حجت یا عدم‌حجیت عقل از جمله مهم‌ترین اختلافات جریان‌های فکری جهان اسلام بوده است. اهل‌حدیث با انکار حجیت عقل و معتزله با منحصردانستن منابع معرفت اعتقادی در عقل در دو سر این اختلاف قرار داشتند. ائمه اطهار با طرح دیدگاهی خاص در این حوزه به ارائه راهی میانه بین این دو گروه پرداختند و اشتباهات آنان را تصحیح کردند. ائمه اطهار(علیهم السلام) برخلاف اهل‌حدیث، بارها بر حجیت عقل تأکید داشته‌اند. روایات بسیاری درباره حجیت عقل از امامیه (هم متکلمان و هم محدثان) نقل شده است. در یکی از مهم‌ترین آنها عبدالله‌بن سنان (محدث امامیه در دوران حضور) از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است: «حُجّة اللهِ عَلَى الْعِبَادِ النَّبِی وَالْحُجَّةُ فِیمَا بَینَ الْعِبَادِ وَبَینَ اللهِ الْعَقْلُ».(73) بنابر این روایت، حجت بین بندگان و خدا عقل است؛ در‌حالی‌که ارسال پیامبران حجت خداوند بر بندگان است. به‌عبارت دیگر، هم خداوند به عقل احتجاج می‌کند و هم بندگان؛ برای مثال اگر بنده‌ای خردش ناقص بود، به‌همین‌دلیل، فهم اشتباهی از معارف دین داشت، نزد خداوند معذور است.(74) هشام‌بن حکم سرشناس‌ترین متکلم امامیه در دوران حضور نیز طولانی‌ترین روایت درباره عقل را نقل کرده است. در این روایت، عقل حجت باطنی و پیامبران و امامان، حجت‌های ظاهری خداوند بر بندگان معرفی شده‌اند.(75) افزون‌بر این، از ایشان نقل شده است که عقل کامل‌کننده دیگر حجت‌های الهی است.(76) از یعقوب‌بن سکیت، ادیب و عالم امامی در دوره امام هادی(علیه السلام) روایتی مهم درباره حجیت عقل موجود است. وی از امام(علیه السلام) درباره حجت خداوند بر بندگان می‌پرسد و امام(علیه السلام) چنین پاسخ می‌دهند: «الْعَقْلُ یعْرَفُ بِهِ الصَّادِقُ عَلَى اللهِ فَیصَدِّقُهُ وَالْكَاذِبُ عَلَى اللهِ فَیكَذِّبُهُ».(77) در ابتدای این روایت، توضیح داده شده که خداوند در دوره انبیا با ظهور معجزاتی ویژه هر دوره، حجت را بر بندگان تمام‌کرده و اکنون که دوره نبوت به اتمام رسیده، حجت خداوند بر بندگان عقل است و آنان به‌وسیله عقل، دروغ‌زنان به خداوند را از راست‌گویان بازمی‌شناسند. توجه ائمه اطهار(علیهم السلام) صرفاً به کارکرد نظری عقل نبوده، بلکه ایشان افزون‌بر کارکرد نظری که به برخی از موارد آن اشاره شد به کارکرد عملی و فهم حسن و قبح توسط عقل نیز توجه داشته‌اند. در روایات گوناگونی به وظیفه عقل در شناخت حسن و قبح اشاره شده است؛ برای مثال در حدیثی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) نقل شده است که مثل عقل در قلب انسان هم‌چون چراغ در میانه خانه است و انسانها به‌وسیله عقل، واجب، مستحب، خوب و بد را می‌فهمند.(78) کارکرد عملی عقل نیز نقشی جدی در علم کلام دارد. در حقیقت، یکی از مسائل مهم در علم کلام، بهره‌گیری از این کارکرد عقل در مسائل کلامی به‌خصوص توحید است. برخی روایات ائمه اطهار(علیهم السلام) استفاده از این کارکرد عقل را در علم کلام تأیید می‌کند. در این زمینه می‌توان به روایت معروف زندیق که هشام‌بن حکم از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است اشاره کرد. زندیق از امام صادق(علیه السلام) می‌خواهد که برای اثبات ضرورت نبوت، استدلال عقلی بیاورد. ایشان چنین استدلال کرده‌اند: «انسانها نمی‌توانند مستقیماً اوامر و نواهی خداوند را دریافت کنند. حکمت الهی ایجاب می‌کند خداوند کسانی را به‌عنوان واسطه بین خودش و بندگان نصب کند».(79) در این استدلال با تکیه بر حسن و قبح عقلی، ضرورت نصب امام بر خداوند اثبات می‌شود. هم‌چنین در برخی روایات، مهم‌ترین دلیل نفی جبر، عادل‌بودن خداوند دانسته شده است. به‌عبارت‌دیگر، خداوند عادل‌تر از آن است که به انسانها اختیار و قدرت انتخاب ندهد و در عین حال آنان را مکلف نیز قرار دهد. مشابه همین استدلال در روایات معرفت نیز نقل شده است. خداوند بندگان را به امری مکلف نمی‌کند، مگر آن‌که پیش‌تر آن را از طریق پیامبرانش برای‌شان بیان کند. این سخنان، همگی حاکی از پذیرش کارکرد عملی عقل در حوزه مسائل کلامی است. هرچند گفته شد ائمه اطهار(علیهم السلام) حجیت عقل را در علم کلام پذیرفته و به آن توجه داشته‌اند، دیدگاه ایشان تمایزی جدی با اندیشه معتزله داشت و خطای معتزلیان را در این بحث بیان کرده‌اند. ایشان برخلاف معتزله به حجیت انحصاری عقل در علم کلام باور نداشتند و بارها تذکر داده‌اند که عقل نیازمند راهنمایی و هدایت وحی است. تأکید بر مراجعه به ائمه اطهار در مسائل مختلف دینی اعم از باورها و احکام شرعی و توجه به آموزه‌های ایشان در حوزه مسائل کلامی و هم‌چنین رد قیاس و رأی‌گرایی، شواهدی بر این ادعا هستند که در ادامه در بحث از منبع وحی (قرآن و روایات) بیش‌تر به آن خواهیم پرداخت. https://makarem.ir/maaref/l/0429002

#احکام_شرعی 🔹 زنجیرزنی زنان 🔹 سینه‌زنی آقایان در حضور زنان 🔹 حضور حائض و جنب در حسینیه و قبرستان عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "عزاداری بانوان": http://mk6.ir/WdYnM #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#موشن_گرافی #وضو 🎞️موشن گرافیک آموزش احکام وضو؛ انواع وضو یکی از چیزایی که خیلی بهش تاکید شده اینه که انسان همیشه وضو داشته باشه ولی برای انجام بعضی از عبادات مثل نماز، این کار لازمه. بعضی از عبادت ها مثل نماز واجب هستن و وضو هم به عنوان مقدمه نماز واجبه و هر مسلمونی موظفه احکام مربوط به اون رو یاد بگیره. به دو شکل می شه وضو گرفت:  1- ترتیبی: که عبارت است از شستن صورت و دستها و مسح جلوی سر و روى پاها، به شرحى که در قسمت های بعدی توضیح خواهیم داد. 2- وضوی ارتماسی: که عبارتست از فرو بردن صورت و دست ها در آب به قصد وضو و یا بیرون آوردن صورت و دست ها از آب به قصد وضو به شرحی که در قسمت بعد توضیح خواهیم داد. http://mk6.ir/BgSdN #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#معارف_اسلامی 🔸 نقش شیعه در دانش درایه 🔸نقش شیعه در پیدایش دانش رجال 🔸نقش شیعه در دانش «مشکل الحدیث» عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "مقالات حدیثی": http://mk6.ir/JyBfN #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#معارف_اسلامی 🔸 نحوه شكل گيری جنگ «جمل» 🔸 حكم شورشیان «جمل» از نظر شيعه و سنی 🔸انگيزه «عايشه» از به راه انداختن جنگ «جمل» عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "جنگ جمل": http://mk6.ir/LtMuM #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#موشن_گرافیک #وضو 🎞️موشن گرافیک آموزش احکام وضو؛ وضوی ترتیبی وضوی ترتیبی یکی از دو نوع وضوئه که 5 مرحله داره: 1- نیت 2- شستن صورت 3- شستن دست ها 4- مسح سر 5- مسح پاها برای وضو اول باید نیت کنه که برای رضای خدا وضو می گیره، همچنین باید قصدش رو از وضو مشخص کنه، مثلا به قصد نماز وضو می گیره یا قرائت قرآن یا به نیت مطلق وضو و یا چیزهای دیگه. البته لازم نیس انسان نيّت رو به زبان بیاره يا از قلب خودش بگذرونه، همين اندازه كه اگه ازش بپرسند، بدونه چیکار مى‏كنه، کافیه بعد صورت رو از بالاى پيشانى يعنى جايى كه موى سر مى رويد تا آخر چانه و از نظر پهنا به مقدارى كه ميان انگشت وسط و شست قرار مى گيره، بايد بشوره. بعد از اون دست راست رو از آرنج تا سر انگشتها و بعد از اون دست چپ رو هم از آرنج تا سر انگشتها باید بشوره. بعد از شستن دستها بايد جلو سر رو با رطوبت آب وضو كه در دست راست باقى مونده مسح كنه و بنابر احتياط واجب، باید فقط با دست راست مسح کنه. بعد پای راست و بعد از اون پای چپ رو مسح می کنه و بنابر احتیاط واجب باید پای راست رو با دست راست و پای چپ رو با دست چپ مسح کنه. http://mk6.ir/BrXeM #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#معارف_اسلامی 🔸 نبود دربهای چوبی در زمان حضرت زهراء سلام الله علیها!؟ 🔸 شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها در منابع اهل سنت 🔸 حادثه هتک حرمت خانه حضرت زهرا سلام الله علیها در کلام «ابوعبید» عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها": http://mk6.ir/GqQqC #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#احکام_شرعی 🔹 برگزاری مراسم شادی در ایام فاطمیه 🔹 برگزاری مجالس فاطمیه در ایام کرونایی 🔹 فیلم سینمایی زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "احکام ویژه فاطمیه": http://mk6.ir/NxHwB #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#موشن_گرافیک #وضو 🎞️ موشن گرافیک آموزش احکام وضو؛ نبود مانع یک تذکر: نبود مانع در اعضای وضو یکی از شرایط وضو اینه که در اعضای وضو مانعی وجود نداشته باشه، پس اگه کسی مطمئنه چيزى به اعضاى وضو چسبيده، حتی اگه شك داره كه مانع رسيدن آب هست يا نه، بايد اون رو برطرف كنه. اگر فقط احتمال عقلايى مى‏ده که مانعى وجود داره، بايد بررسی كنه تا مطمئن بشه مانعى در اعضا نيست. مثلا کسی که گِل‏كارى يا رنگ كارى کرده طبیعتاً باید شك كنه که مانعی در دستش هست یا نه و بر این اساس باید بررسی کنه. در این صورت اگه بعد از وضو مانعی در اعضای وضو ببینه و ندونه که مانع قبل از وضو در اعضا ایجاد شده یا بعد از وضو، وضوش صحیحه ولی اگه قبل از وضو اعضای وضو رو بررسی نکرده باشه یا بدونه که مانع قبل از وضو در اعضا بوده ولی فراموش کرده که مانع رو برطرف کنه باید دوباره وضو بگیره و نمازهایی که خونده رو اعاده کنه. البته اگه مانع خیلی کوچیک باشه مثلا بیشتر از دو ميليمتر نباشه برای وضو اشکالی نداره. اگه در جاي وضو يا غسل چيزي چسبيده باشه که برداشتن اون ممکن نيست، يا کندن اون بسيار سخته، میشه به صورت عادی وضو یا غسل رو انجام داد و اشکالی نداره برای مطالعه سایر شرایط وضو می تونید به پایگاه اینترنتی موسسه تنظیم و نشر آثار آیت الله العظمی مکارم شیرازی به آدرس makarem.ir و یا به رساله توضیح المسائل آیت الله العظمی مکارم شیرازی مراجعه نمایید. http://mk6.ir/TeCqQ #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#معارف_اسلامی 🔸 نوآوری‌های قرآنی شیعه در عصر حاضر 🔸نقش شیعه در پیدایش و گسترش «فقه‌القرآن» 🔸پژوهش‌های قرآنی فقهای امامیه در عصر شکوفایی فرهنگ و تمدّن اسلامی (سده 4 و 5 ق) عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "مقالات قرآنی": http://mk6.ir/NeFmF #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#احکام_شرعی 🔹 لعن و سبّ در مراسم فاطمیه 🔹 تاریخ شهادت حضرت زهرا سلام‌الله علیها 🔹رعایت شأن شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها در تقارن با سایر مناسبت‌ عناوین بالا به همراه عناوین بیشتر در شاخه "احکام ویژه فاطمیه": http://mk6.ir/NxHwB #حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @makarem_ir

#فاطمیه #حدیث #کودک •••❈🔅🌻🔅❈••• من دوست دارم هر روز کارای خوب بکنم. درسته که ممکنه اون کارا کوچیک باشن؛ اما بقیه رو خوش حال می کنن. مثلا: به خانم همسایه کمک می کنم که خریدهاشو ببره تا خونه، تو کارای خونه کمک می کنم تا مامان بیشتر وقت داشته باشه بافتنیش رو ببافه، به بابا کمک می کنم که کارهاش زودتر تموم بشن و استراحت کنه، دوچرخه ام رو به دوستم می دم تا اونم باهاش بازی کنه و یه عالمه کار خوب دیگه که خنده رو میاره روی لب بقیه. 🪴از اینجا هم می تونی ببینی👇🏻 http://nikoonikan.com/ 🪴برای دیدنی های بیشتر به کانال نیکو و نیکان بپیوندید👇🏻 ╔═🔅🔅🌿🌻🌿🔅🔅═══╗ eitaa.com/nikoo_nikan_com ╚══🔅🔅🌿🌻🌿🔅🔅◈═╝