ملانجم‌الدین عبدالله بهابادی معروف به ملاعبدالله یزدی در بهاباد پا به عرصه وجود گذاشت.
علوم دینی را در بهاباد، شیراز، اصفهان و نجف اشرف فرا گرفت. و به یکی از استادان بزرگ حوزه علمیه مبدل و شاگردان بزرگی چون شیخ بهایی، صاحب معالم و صاحب مدارک را پرورش داد.
ایشان آثار ارزنده و متعددی در علم تفسیر، فقه، فلسفه، کلام، بلاغت، ریاضیات و... دارد، اما مشهورترین اثر ایشان شرح تهذیب المنطق تفتازانی است که همچنان از کتب درسی حوزه‌های علمیه به شمار می‌آید و 21 شرح و حاشیه توسط علمای شیعه بر آن نگاشته شده است.
ملاعبدالله در عرصه سیاست کارنامه درخشانی دارد. ايشان از جمله دانشمندان مرتبط با پادشاهان صفوی است که با جهت دادن به سیاست‌های دربار صفوی تشیع را از انزوا خارج و با رسمیت مذهب تشیع زمینه ترویج و تبلیغ تشیع را پدید آورد.
ایشان از طرف سلاطین صفوی، سمت خزانه‌داری حرم شریف حضرت علی علیه السلام، را بر عهده داشت.
ملا پس از عمری مجاهدت در اواخر حکومت شاه طهماسب صفوی، چشم از جهان فرو بست.
ایشان صاحب مقامات معنوی و کرامات بزرگی است که برای کمتر فقیهی وجود داشته و دارد.
@maosya
بنیان‌گذار معماری اسلامی دوران معاصر یزد
یکی از مشهورترین علمای استان یزد آیت الله العظمی آخوند ملا اسماعیل عقدائی است.
ایشان نواده اصلان خان تبریزی است که به عقدا تبعید شده بود.
ملا اسماعیل تحصیلات خود را در حوزه علمیه عقدا، اردکان و یزد ادامه داد و راهی نجف اشرف گردید و مورد توجه علامه بحرالعلوم قرار گرفت، به گونه‌ای که علامه بحر العلوم کتابخانه شخصی خود را به ایشان اهدا نمود.
ملا اسماعیل پس از کسب درجه اجتهاد به یزد بازگشت. ایشان در اکثر علوم صاحب نظربود بیش از ۱۵جلد تألیف دارد که یرخی از آنها به همت مرحوم وزیری جمع‌آوری و در کتابخانه وزیری یزد نگهداری می‌شود.
ملا اسماعیل علاوه بر تبلیغ، تالیف و تدریس در عمران و آبادی خطه یزد و شهرهای اطراف آن کوشش فراوانی داشته است.
مشهورترین یادگار وی مسجد بزرگ ملا اسماعیل است که ایوان بزرگ آن از شاه‌کارهای معماری اسلامی ایرانی است. این مسجد پس از پیروزی انقلاب اسلامی پایگاه انقلاب و محل اقامه نماز جمعه شهر یزد است و شهید آیت الله صدوقی در سال 1361 در همین مسجد به دست منافقین کوردل به شهادت رسید.
ملااسماعیل سرانجام در سال ۱۲۳۰قمری در یزد درگذشت و در کنار این مسجد به خاک سپرده شد.
ایشان جد مادری آیت الله مرحوم سيد يحيى يزدى و دایی آیت الله مرحوم ملا محمد تقى اردكانى، و استاد شخصیت‌های چون آیت الله ميرزا سليمان طباطبائى نائينى يزدى است.
@maosya
حسینیه ایران
یزد به عنوان حسینیه ایران شناخته می‌شود.
این عنوان ریشه در تکاپوی سخت اندیشمندان و مردمان یزد برای حفظ و ترویج عزاداری امام حسین ع دارد.
هرچند حضور جمعیت اندک شیعیان با ورود گسترده سادات عریضی به یزد در قرن پنجم تثبیت شد ولی آنان همچنان به عنوان اقلیت شمرده می‌شدند.
با ظهور دولت صفویه، قدرت شیعیان یزد گسترش یافت و از اقلیت به اکثریت مؤثر تبدیل شد.
از این دوران عزاداری برای سالار شهیدان به یک فرهنگ مبدل شد و موقوفات بسیاری نثار عتبات عالیات، مجالس عزاداری و عزاداران حسینی ع شد.
قدیمی‌ترین موقوفه استان یزد را دختر شاه اسماعیل صفوی در جهت ایجاد رفاه برای زائران امام حسین ع به آنان اهدا کرده است.
این حرکت فرهنگ‌ساز مورد حمایت مردم یزد قرار گرفته و نزدیک به نیمی از موقوفات استان برای ترویج یاد و نام سید و سالار شهیدان وقف شد که دامنه برخی از آنها فراملی است.
حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری میبدی پس از تأسیس حوزه علمیه قم به اصلاح، پیرایش و تقویت مجالس عزای حسینی ع پرداخت.
ایشان مجالس تعزیه را به محافل ذکر مناقب سالار شهیدان ع و بیان معارف و شرایع دین مبدل کرد، قمه زنی را تحریم، قلیان کشیدن در مجالس عزای حسینی ع را ممنوع و مبلغان بسیاری را به سراسر کشور گسیل داشت.
پس از شهادت آیت‌العظمی حایری به دست ایادی رضاخان، برگزاری مجالس عزای حسینی ع محدود و به تدریج ممنوع شد.
در این دوران که کنترل شدیدی اعمال می‌شد تنها محفل عزاداری امام حسین ع در شهر مقدس قم در منزل شهید محراب آیت الله شهید صدوقی برگزار می‌شد.
شاگرد بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی حایری یعنی حضرت امام خمینی ره طرحی را برای پیرایش مجدد مجالس عزای حسینی ع طراحی کرد که نتیجه کوتاه‌مدت آن سرنگونی سلطنت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی با تظاهرات میلیونی مردم تهران در تاسوعا، عاشورا و اربعین حسینی ع و سپس دفاع مقدس هشت ساله از کشور بود؛ نخستین کارزاری که وجبی از خاک میهن اسلامی از مام آن جدا نشد.
در این میان سهم یزد به میزانی است که شایسته عنوان حسینیه ایران است. تقدیم چهار شهید در روز دهم فروردین ۱۳۵۷، تقدیم کهنسال‌ترین و خردسال‌ترین شهید دفاع مقدس و وجود روستای نمونه شهیدپرور کشور محصول همین فرهنگ و روحیه در طول پنج قرن گذشته است.
@maosya
میرزا عنایت سلطان بافقی از اُمرا و فرماندهان شجاع دوره صفویه است که نیاکانش مناصب مهمی در حکومت شاه طهماسب صفوی داشتند.
او در حکومت شاه سلیمان صفوی حاکم بافق بود و تفنگ‌چیانی تربیت کرد که در زمان صلح به کشاورزی و در جنگ به نبرد با دشمن اعزام می‌شدند.
در زمان یورش افغان‌ها به ایران، مردم یزد به فرماندهی میرزا عنایت سلطان بافقی، دلاوری‌های فراوانی از خود نشان دادند و محمود افغان را در تصرف یزد ناکام گذاشتند.
محمود افغان با کمک زرتشتی‌ها اصفهان را فتح و حکومت صفویه را سرنگون کرد.
اشرف افغان جانشین محمود، چهار سال با یزدی‌ها و عنایت سلطان جنگید و عاقبت با حیله او را به قتل رساند و یزد را اشغال کرد.
باغ دولت‌آباد، باغ ناصریه، مدرسه خان، میدان خان، بازار خان، بازار قیصریه و … از آثار حاکمان این خاندان بافقی است.
@maosya
آیت‌الله العظمی سیدعلى میبدى معروف به «علامه میبدى» فقیه، اصولى، شاعر، لغت‌دان و از علماى نامدار قرن سیزده و چهاردهم هجرى است.
ایشان براى تحصیل به عتبات عالیات و شهرهای سامرا و کربلا رفت و از محضر بزرگانی چون شیخ عبدالحسین تهرانى معروف به شیخ العراقیین و مرحوم فاضل اردکانى بهره برده به درجه اجتهاد رسید.
میبدی چندی بعد به کرمانشاه رفت و به ترویج دین و مبارزه با انحرافات اجتماعی پرداخت.
ایشان حد شرابخواری را بر شاه‌زادگان قجری اجرا کرده و در تنویر افکار عمومی نسبت به این گناه بسیار موفق بود.
ایشان با شیادانی که از ساده‌دلى و پاکى مردم استفاده کرده و به نام فال‌گیرى و... از مردم پول‌هاى کلان مى‌گرفتند، مبارزه کرد.
اما مهم‌ترین اقدام ایشان مبارزه با غلات بود. به تصریح ایشان در لحظه ورود به کرمانشاه نزدیک به دوسوم مردم کرمانشاه و اطراف آن علی‌اللهی بوده و یا با آنان همراهى مى‌کردند.
با روشنگری‌های ایشان بسیارى از مردم از این فرقه‌ى باطل دست برداشتند و هواداران این فرقه به اقلیت مبدل شدند.
علامه میبدى از علماى پر تألیف است 65 اثر در موضوعات متنوع ادبی، کلامی، فقهی نگاشته است.
سرانجام این عالم مجاهد در تیرماه 1274 شمسی (محرم 1313) دار فانی را وداع گفت پیکر مطهرش پس از تشییعی باشکوه در کرمانشاه در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
@maosya
دوقلوهایی که در سالگرد شهادت برادر بزرگشان شهید شدند
پدر و مادر شهیدان نصیری در یک خانواده مذهبی در یزد پرورش پیدا کردند. پدر خانواده برای کسب‌وکار یزد را ترک و ساکن استان البرز شد.
خانواده‌ای که افزون بر پدر، چهار پسر خانواده در دفاع مقدس حاضر و سه فرزند خانواده در فاصله یک سال به شهادت رسیدند.
اولین شهید خانواده محمدعلی نصیری است. او که در دوران طاغوت سرباز بود؛ با فرمان امام خمینی(ره) از محل خدمتش فرار کرد.
محمدعلی 27ساله، متأهل و صاحب دو فرزند بود که راهی جبهه شد و پس از دوسال حضور در جبهه در 30 دی ماه 1365 در عملیات کربلای5 به شهادت رسید.
محمدعلی در وصیتنامه‌اش نوشته بود که راضی نیستم که زنان بدحجاب در مراسم من شرکت کنند.
سه ماه بعد از شهادت محمدعلی محسن و پس از نه ماه مصطفی عازم جبهه شدند.
محسن و مصطفی که دوقلو بودند در روند عملیات بیت‌المقدس2 در ماووت عراق در 30 دی ماه 1366 و دقیقا یک سال پس از شهادت محمدعلی در یک روز و در یک عملیات به شهادت رسیدند.
بهمن ماه 66 بعد از مراسم سوم شهادت دوقلوها، خانواده نصیری میزبان سپهبد شهید علی صیاد شیرازی بود.
پدر خانواده با پیشنهاد بنیاد شهید برای تشکیل پرونده برای سه فرزندش موافقت نکرد و آن را با اخلاص سازگار ندانست.
بعد از شهادت دوقلوها برادر بزرگ خانواده عازم جبهه شده و توفیق حضور در دفاع مقدس را پیدا کرد.
@maosya
نقش شهید صدوقی در دفاع مقدس
شهید صدوقی کمتر از دو سال از دوران دفاع مقدس را پیش از شهادت خود درک کرد، اما در این مدت همواره پشتیبان و حامی رزمندگان بود؛ به ویژه در مقابل اقدامات خائنانه بنی‌صدر.
بی‌توجهی سپهبد شهید علی صیاد شیرازی به تئوری‌های خائنانه بنی‌صدر ـ به عنوان فرمانده کل قوا ـ برای مقابله با دشمن و اقدامات شایسته ایشان در دفاع از کشور موجب خلع درجه شهید صیاد شیرازی توسط بنی‌صدر و محاکمه ایشان به جرم تمرد نظامی در شرایط جنگی شد. حمایت شهید صدوقی از سرهنگ صیاد شیرازی مانع مجازات ایشان در دادگاه نظامی شد.
در سال 1360 که سرلشکر خلبان شهید عباس بابایی فرمانده پایگاه شکاری اصفهان شد، از حمایت‌های مادی و معنوی شهید صدوقی بهره‌مند بود و همواره از اصفهان به زیارت ایشان می‌شتافت.
شهید بابایی نگهداری هواپیماهای استرایژیک تام‌کت (اف 14) و امنیت پایدار آسمان کشور را مرهون حمایت‌های شهید صدوقی می‌دانست و پس از شهادت ایشان به یزد آمده و به مزار ایشان احترام نظامی می‌کرد.
حضور شهید صدوقی در میان رزمندگان و روحیه دادن به آنان از جمله اقدامات ایشان است. از جمله این موارد حضور ایشان در اتاق عملیات الی بیت المقدس در جریان آزادسازی خرمشهر است.
@maosya
عالم وارسته ملا علی اکبر زارچی
آیت الله ملاعلی‌اکبر زارچی فرزند ملاجعفر از نسل علمای مهاجر بحرین است. اجداد ایشان از علمای دینی بوده‌اند.
ایشان برای تحصیل علوم و معارف دينی عازم عتبات عالیات شده و به مقام اجتهاد نایل آمده و به یزد بازگشت.
کرامت‌های ایشان زبانزد میان عامه و خاصه است. از جمله طی الارض و تشرف به کربلای معلی در شب‌های جمعه.
بارها کسانی که ایشان را می‌شناخته‌اند او را شب‌های جمعه مشغول زیارت سیدالشهداء ع دیده‌اند؛ در حالی که فردای همان روز نماز جمعه را در یزد اقامه می‌کرده است.
ایشان بسیار ساده‌زیست و کم‌خوراک بود و در فقاهت و زهد یگانه به شمار می‌آمد.
مرقد ایشان در آرامستان جوی هرهر یزد زیارتگاه مردم است.
@maosya