🔮در زيارت امیرالمومنین علی علیه السلام مي‌خوانيم :
السَّلامُ عَلَى مِیزَانِ الْأَعْمَالِ وَ مُقَلِّبِ الْأَحْوَالِ
📚مفاتيح الجنان، زيارت اميرالمؤمنين علیه السلام (پايين پا).
«بحار» ج ۱۰۰، ص
🟢 الإمام الرضا عليه السلام ـ في صِفَةِ الإِمامِ ـ : الإِمامُ الأَنيسُ الرَّفيقُ ، وَالوالِدُ الشَّفيقُ ، وَالأَخُ الشَّقيقُ ، وَالاُمُّ البَرَّةُ بِالوَلَدِ الصَّغيرِ وَ مَفْزَعُ اَلْعِبَادِ فِي اَلدَّاهِيَة...
📚 کافی، ج ۱، ص ۱۹۸
امام رضا عليه السلام ـ در تعريف «امام» ـ :امام ، همدم و رفيق است و پدر مهربان ؛ و برادرِ همسان است و مادر نيكوكار به فرزند كوچكش .
🍀 پيامبر اسلام صلی الله علیه وآله :
عُنوانُ صَحيفَةِ المُؤمِنِ حُبُّ عَليِّ بنِ ابي‌طالب عليه‌السلام.
سرلوحه پرونده هر مؤمن (در روز قيامت) دوستي و محبت علي بن ابي‌طالب عليه‌السلام است.
📚 (مستدرک حاکم، ج ٣، کنزالعمال، ج ١١، ص ۶۱۵)
🍀 قال النَّبِيِّ صلی الله علیه و آله وسلم: لِكُلِّ شَيْءٍ جَوَازٌ وَ جَوَازُ الصِّرَاطِ حُبُّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ.
پیامبر فرمودند: برای هرچیزی پروانه و جوازی وجود دارد و پروانه عبور از پل صراط محبت علی بن ابی طالب است.
📚بحارالأنوار ج : ۳۹ ص : ۲۰
سوال – صله رحم یعنی چه؟
پاسخ - دین مبین اسلام وقتی با بعثت پیامبر در حجاز ظهور کرد، سنتهایی در مردم عرب بود، غلط یا درست. اسلام سه جور با سنت های غیر اسلامی برخورد می کند. برخورد اول برخورد اثباتی است یعنی یک سنتی خوب بوده که اسلام آنرا نیاورده است ولی اسلام آنرا تایید کرده است. در قبل از اسلام چهار ماه ازسال، جزء ماههای حرام بود. در اسلام هم این ها حرام بود. مثلا میهمان نوازی عرب و سخاوت. برخورد دوم، برخورد انکاری بود که با کارهایی که کاملا غلط بود، مخالفت می شد. مثل خرافاتی که بود. مثلا اعراب وقتی می خواستند که تقاضای باران بکنند، به دم گاو چوب می بستند و آنرا آتش می زدند و می گفتند که این نشانه ی رعد و برق است، پس باران می آید. کسی که می خواست مسافرت برود، آتشی روشن می کردند تا از روی آن بپرد. از مسافرت برمی گشت، آتش روشن می کردند، این ها را اسلام نفی کرد. چه ارتباطی بین آتش و سلامت است ؟ این ها خرافات است و عقل سلیم هم این ها را نمی پذیرد. در ضمن خطراتی هم دارد. مثلا آتش روشن میکردند و دور آن می گشتند و پیمان می بستند، این روش نادرستی بود. اسلام این ها را تعطیل کرد. برخورد سوم اصلاحی بود. سنتهایی بود که باید در آن تغییراتی ایجاد میشد. سنتهایی بود که بد نبود ولی باید ترمیم میشد. زنی اگر شوهرش می میرد، یکسال عده می گرفت و آن یکسال هم نباید از خانه خارج میشد. اسلام عده را تقلیل داد و آنرا به چهار ماه و ده روز تبدیل کرد. حج می رفتند ولی عریان دور خانه ی خدا می گشتند. یا دور بُت می گشتند. اسلام بت ها را برداشت و گفت که عریان نباشند. همه ی سنتهایی که ما داریم از طریق دین وارد نشده است. وقتی حضرت علی (ع) مالک اشتر را به مصر فرستاد، برای او نوشت: مالک اگر مردم آن منطقه سنت های خوبی دارند با آن مبارزه نکن. فرض کنید که ما به آن طرف دنیا می روییم و می بینیم که سنت قشنگی دارند، اسلام هم با آن مخالفتی ندارد. اسلام هر چیز صالح و خوبی که به کسی ضربه نزد و خلاف عقل نباشد می پذیرد. یکی از این سنتها در میان ما ایرانیان، نوروز است. هر کسی برای خودش آغاز سال دارد. این ها همه اعتباری است. چه مسیحیان که در دی میگیرند، چه عرب ها که در محرم می گیرند، چه ایرانیان که در اول بهار می گیرند. امام خمینی از ابتدا با نوروز مخالفت نکردند و از سال اول پیام نوروزی داد. مقام معظم رهبری هر سال اسم گذاری میکنند. این سنت نوروز از اسلام نیامده است و یک سنت پسندیده است. که در بطن آن یکسری آداب نهفته است. یکی از این آداب صله ی رحم است. چقدر زیباست. کینه ها کنار می رود، بهم سر می زنند، خانه ها تمیز می شود، بچه ها هدیه می گیرند، همدلی موج می زند، این خیلی زیباست. همانطور که طبیعت زیبا میشود، خانه ها زیبا میشود، لباس ها زیبا میشود و حال ما هم به بهترین حال تبدیل میشود. صله رحم به دیدن هم رفتن و دید و بازدید است، ساعتها کنار هم نشستن است، میوه و شیرینی خوردن و بهم عیدی دادن است.
سوال - آفات صله رحم چیست ؟
پاسخ - طبیعتا این سنت زیبا، ممکن است دچار آفت و آسیب هم بشود. نخستین آسیب، سوءظن و بدگمانی است. در حدیث داریم که بدگمانی قلب را بیمار می کند و انسانها را در معرض تهمت قرار می دهد. یعنی اینکه وقتی انسان وارد خانه ای میشود، نگاه منفی نداشته باشد. نگاه غلط نداشته باشد. روایت داریم که بدترین مردم کسانی هستند که بد گمان هستند. بدگمانی و سوء ظن از چند چیز ایجاد میشود. یکی از ظاهر بینی است یعنی انسان ظاهر را نگاه می کند و مطلبی را می گوید. اما کاظم (ع) به سفر مکه می رفتند. فردی ایشان را دید که لباس ساده ای پوشیده و فکر کرد که او صوفی و درویش است. می خواست جلو برود و چیزی بگوید تا او را مسخره کند. تا جلو رفت دید امام است و امام فرمود: بعضی بعض دیگر را مسخره نکنید. نکته دوم در بحث سوءظن حسادت است. گاهی حسادت باعث بدگمانی میشود. پس وقتی میخواهیم برویم و همدیگر را ببینیم با این نگاه منفی نرویم. دومین آسیب تجسس است. حدیث داریم: بدترین مردم کسانی هستند که بدگمان هستند و بدترین بد گمانان کسانی هستند که تجسس می کنند. خوب این را از کجا آورده اید ؟ حالا پسرتان در کنکور قبول نشد، می خواهد چکار بکند ؟ این دختر را شوهر ندادید، خواستگار ندارد ؟ خواستگار پارسال چه شد ؟ شما آمده اید ده دقیقه یک احوالی بپرسید و بروید. کسی که بحث را شروع می کند، توپ برنده در دست اوست. اگر بحث از دختر شما شروع بشود تا آخر بحث همان است. من از بزرگتر ها خواهش میکنم که یک بحث خوب وسط بیاورند. البته بحث سیاسی هم نباشد چون به آسیب مبتلا میشود. بحث های غیبت دیگران هم نه. بطور مثال می خواهید امسال مسافرت کجا بروید ؟ سفر قبل چطور بود. در آن سفر چه اتفاقی افتاد ؟ میشود مسائل تاریخی و اسلامی را مطرح کرد. قرآن می فرماید: لا تجسسوا. پیامبر فرمود: از ظن بپرهیزید. سوظن بدترین دروغ است. کسی با نیت تجسس این دید و
بازدید را انجام نمی دهد ولی پیش می آید. حس فضولی انسان را به این مسئله می کشد. آسیب سوم استهزاء و تمسخر است. بعضی ها در این میهمانیها دو جور استهزا می کنند. گاهی استهزا غایب می کنند و گاهی استهزا حاضر می کنند. مثلا فلانی به میهمانی نیامده است و این طرف بچه ای دارد که خیلی اذیت می کند و یا خودش اخلاق خاصی دارد. هر کسی ممکن است نقطه ضعفی در بیان و رفتارش داشته باشد، بعضی ها می آیند و عیوب دیگران را مصداق تمسخر و خنده جلساتشان قرا ر می دهند، این خیلی بد است. یا منطقه ای کارمیکنند مثلا فلانی ها یا فلان شهری ها. قرآن می فرماید: همانا آنهایی که گناهکار و مجرم هستند، همیشه به دنیای مومنان می خندند. داریم: همدیگر را مسخره نکنید. برای هم لطیفه بگویید ولی نام کسی را نبرید. بگویید که بعضی ها این طور هستند. اسم و نام نبرید. گل مجلس ها تمسخر و دست انداختن دیگران نشود. گاهی در جلسه ای کسی را ملعبه قرار می دهند. بدنبال استهزاء غیبت هم می آید و بدنبال غیبت، عیبجویی هم می آید و به دنبال آن کوبیدن افراد هم می آید. چهارمین آسیب سرزنش است. مثلا شما این همه تلاش کردی، همین درآمدت است ؟ این بچه این قدر درس خواند، آخر هم قبول نشد ؟ هنوز مستاجر هستی و نتوانستی پشت خودت را ببندی ؟ قرآن می فرماید: خدا و ملائکه بر پیامبر درود می فرستند، شما هم درود بفرستید. هر کس خدا و پیامبر را آزار بدهد، خدا در دنیا و آخرت او را عذاب می دهد. بعضی ها می گویند: ما مردم آزاری شنیده ایم ولی خدا آزاری نشنیده ایم. بله پیامبر فرمود: هر کس مومنی را آزار بدهد من را آزار داده است. و هر کس هم من را آزار بدهد خدا را آزار داده است و هر کس خدا را آزار بدهد ملعون است.
طرف نزد امام صادق ( ع ) آمد و امام فرمود ما را تحقیر می کنی ؟ طرف گفت: کجا ؟ گفت: در جُعفه کسی جلوی تو را گرفت و او مر ا سوار نکردی و متکبرانه رد شدی، تو نمی دانی اگر کسی مومنی را تحقیر کند ما را تحقیر کرده است. هر کس حق مومنی را سبک بشمرد ما را خوار شمرده و حرمت الهی را نادیده گرفته است. ابوهارون می گوید: نزد امام صادق (ع) بودیم و شخصی از خراسان آمد و امام فرمود که چرا ما را خوار می کنید ؟ شخص خراسانی گفت: من غلط بکنم که شما را خوار بکنم. آیا نشنیدی فلانی از تو خواسته ای خواست و تو به او توجه نکردی ؟ بعضی ها خوششان نمی آید که بپرسید کار بچه تان چه شد ؟ کار آقا چه شد ؟ شما وارد منزل شدی که صله ی رحم بکنی و دلی بدست بیاوری، نه اینکه دلی بشکنی. شاید نمی خواهد بگوید و شاید نمی خواهد که شما بدانید. آسیب پنجم حفظ چشم است. الان شما وارد خانه ای می شوید، خانم و دخترش می آید، من به خانواده ها می گویم که ما در اسلام یک حدود و حریمی داریم. درست است که این خانم دختر خاله است ولی نامحرم است. برادر شوهر نامحرم است، من نمی خواهم تفکیک کنم. مبل است همه دور هم نشسته اید و احوال همدیگر را بپرسید. اما اینکه خانم برادر بدون پوشش جلوی برادرش شوهر بنشیند، درست نیست. ممکن است که بگویید که خارجی ها این ها را حل کرده اند. خیر شما به درون خانواده های آنها برویید و ببینید که چقدر مشکل دارند. چقدر اختلاف و جدایی دارند. من نمی گویم پشت پرده بنشینید یا پوشیه بزنید. رعایت حریم ها بشود. خودمانی نشوند. شما با هر خانمی در خیابان احوال پرسی نمیکنید ولی با خانم برادر احوال پرسی میکنید. ولی باید پوشش شرعی رعایت بشود. پس حریم ها را رعایت کنید.
سه چیز از آداب سفر است. توشه دادن به دیگران، شما میوه بدهید و دیگری تخمه بدهد و دیگری این است که وقتی سفر تمام شد دیگر پشت سرطرف حرف نزنید، چهار چیز عیب نما است: سفر، آینه، سفره و معامله. حالا شما دراین سفر عیب هایی از طرف دیدی، نباید آنرا افشا بکنی. اگر خانه کسی رفتی، مثلا ماهواره داشت و بعد برویی و بگویید طرف ماهواره دارد. نقاط ضعف طرف را می بینید، برای دیگری توضیح ندهید. ولی حالا سفر می رویید و ماشین تان در یکی از شهر ها خراب میشود و آنها به شما کمک میکنند. وقتی به شهر خودت رفتی از آنها تعریف کن ولی اگر عکس این بود یعنی به تو کمک نکردند آن را نقل نکن. وقتی با یک کاروانی جایی می روی، کل کاروان را زیر سوال نبرید. اصلا نقاط ضعف را نباید مطرح بشود. در مورد میهمانی رفتن این را بگویم که فقط خانه ی پولدارها نرویم. خانه فقیر ها هم برویم و ازهمان حداقل ها که از ما پذیرایی میکنند، لذت ببریم. خانواده ها چه دارا و چه ندار، این مسئله را در چشم هم چشمی و بورس نیندازید. اجازه بدهید که این میهمانیها هزینه بر نشود. حتما مقید نباشید به خوراکی های درجه یک و گران که اگر فقیری به خانه شما آمد، فکر کند که چطور در منزلش از شما پذیرایی بکند و چه چیزی جلوی شما بگذارد. در حدیث داریم که دارا هم میانه روی بکند. مثلا پیر زنی است که در یک اتاق کوچک زندگی میکند و یک جعبه شیرینی هم خریده و چایی هم گذاشته، او دوست دارد که از این شیری
نی بردارید نه اینکه به دیده ی تحقیر به آن نگاه بکنید. متکبرانه به میهمانی نرویید. در میهمانی ها به یک غذا اکتفا کنید. اینجا طرف می فهمد که چه میخورد ولی وقتی چند نوع باشد طرف نمی فهمد چه می خورد. من از پولدارها می خواهم که ساده برگزار کنید تا رسم بشود. هدف دور هم بودن است نه خوردن. صمیمیت مهمتر است. من خیلی با میهمانی در رستوران موافق نیستم. تعاون و کمک کردن به همدیگر خیلی خوب است. شما خانه ی کسی می رویید، دختر بزرگی دارید به او بگویید که بلند شود و کار بکند. تعامل کنید که صاحبخانه خسته نشود و شما را دعا کند. حالا در سفر هم همین جور است. کمک کردن به صاحبخانه را فراموش نکنید. در سفر به کسانی که ماشین ندارند و یا جایی را ندارند کمک کنید و با آنها به سفر بروید. و بیشتر خرج را هم شما بعهده بگیرید. سفر کوتاه هم خوب است حتما نباید خیلی طولانی باشد که همه به مسافرت بروند. ششمین آسیب ها بدخُلقی است. روایت درایم که کسی که بدخُلق است، همنشین اوکم میشود. روایت داریم که بعضی ها خیلی خشک و عبوس هستند. ششم تکبر است. روایت داریم که انسان متکبر دوست و صدیق ندارد. امام وقتی به ایران آمد و می خواست از هواپیما پیاده بشود، به ایشان گفتند که آقای پسندیده برادر بزرگ شما می خواهد بالا بیاید. امام فرمود: اگر ایشان بالا بیاید، من پشت سر ایشان پایین می روم و گفتند که شما رهبر هستید و باید جلو بروید. در آخر آقای پسندیده را قانع کردند که نرود و در جایگاه بماند. رهبر انقلاب با آن جایگاه، این طور میگوید. شما وکیل هستی، برادر شما کارگر است، اشکالی ندارد خانه او برو و کلاس هم نگذار.
عبادت تجار، بندگان و آزادگان
«إِنّ قَوْماً عَبَدُوا اللّهَ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبَادَةُ التّجّارِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبَادَةُ الْعَبِيدِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبَادَةُ الاَحْرَارِ وَ هِىَ اَفْضَلُ الْعِبَادَةِ».
امام حسين (ع) فرمود: «گروهى خدا را از روى ميل به بهشت عبادت مىكنند، كه اين عبادت تجارتكنندگان است و گروهى خدا را از ترس دوزخ مىپرستند و اين عبادت بردگان است، و گروهى خدا را به سبب شايستگى مىپرستند، و اين عبادت آزادگان است كه برترين عبادت است».
📚تحف العقول، ص 279 ح4
🔻حضرت امام جواد علیه‌السلام؛ مظهر مبارزه با باطل
مقام معظم رهبری:
امام جواد علیه‌السلام مظهر مبارزه با باطل بود، او کوشش‌گر برای حکومت الله بود. او برای خدا و قرآن مبارزه می‌کرد، او از قدرت‌ها نمی‌ترسید، او در حقیقت امام و الگو و پیشاهنگ این حرکتی بود که امروز ملت ایران همگی دست به دست آن را تعقیب میکند.