⭕ تولد ایران معاصر در پهنه‌ی نظام وستفالیایی ✅ چگونه ایران ما متاثر از تحولات ژرف رخ‌داده در اروپا، وارد دوران جدیدی از تاریخ خود شد؟ 🌐 «ایران معاصر»، مولود مواجهه‌ی غارتگرانه‌ی #استعمار_اروپایی با آسیا در #قرن_نوزدهم است. 🌐 جغرافیای غرب پس از تجربه‌ی هفت انقلاب بزرگ در: #الهیات، #کشاورزی، #صنعت، #هنر، #منطق، #فرهنگ و #سیاست، به بیرون از جغرافیای خود پای گذاشت؛ 🌐 هدف این کشورهای استعماری، عبارت بود از چپاول منابع، معادن، بازارها و نیروی انسانی آسیا و آفریقا و امریکا؛ 🌐 یکی از مهم‌ترین اقدام‌های غرب برای نیل به این هدف ظالمانه، که متاسفانه کم‌تر بدان پرداخته می‌شود، اهتمام آن‌ها به تعمیم «#ساختارهای_وستفالیایی» در دیگر مناطق جهان بود؛ 🌐 با بسط این الگو، ملت‌های مختلف هم‌چون ظروف به‌هم‌پیوسته، به «نظامِ برآمده از غرب جدید» متصل شدند؛ 🌐 به‌واسطه‌ی این اتصال و در اثنای این طرح جهان‌گیرانه، تحولات کشور ما نیز به تابعی از «قبض و بسط #نظام_وستفالیایی» تبدیل گردید و بدین‌ترتیب «#ایران_معاصر» متولد شد

🔹 #استعمار، تاریخ طولانی و پیچیده‌ای دارد. ریشه‌های آن به #دوران_باستان باز می‌گردد. اواخر قرن پانزده، با #عصر_اکتشاف (Age of Exploration)، زمانیکه اروپاییان شروع به کاوش در سرزمین‌های دوردست کردند، استعمار باردیگر شهرت یافت. 🔹 #پرتغال و #اسپانیا اولین قدرت‌هایی بودند که به استعمار سرزمین‌هایی در آفریقا، آسیا و آمریکا پرداختند. دوران #استعمار_اروپا، تقریباً از قرن 16 تا قرن 20 آغاز شده است. 🔹 دیگر قدرت‌های اروپایی از جمله #بریتانیا، #هلند و #فرانسه نیز امپراتوری‌های استعماری خود را گسترش دادند. ورود بازی‌گران جدید منجر به شکل‌گیری رقابتی جهانی برای تصرف قلمرو و منابع شد. #قرن_نوزدهم، اوج گسترش #استعمار_اروپا است. این دوره، #تقلا_برای_آفریقا (Scramble for Africa) نامیده می‌شود؛ زیرا کشورهای اروپایی، قاره‌ی #آفریقا را بین خود تقسیم کردند. تاسیس مستعمره‌های جدید در آسیا و اقیانوسیه توسط امپراتوری‌های استعماری بریتانیا، فرانسه و هلند نیز در این دوره رخ داد. 🔹 استعمار در اواسط #قرن_بیستم و پس از پایان #جنگ_جهانی_دوم شروع به افول کرد، زیرا کشورهای مستعمره به‌دنبال #استقلال و #تعیین_سرنوشت خود بودند. در این دوره که #استعمارزدایی (decolonization) نام دارد، شاهد برچیده‌شدن امپراتوری‌های استعماری اروپایی و ظهور #دولت_ملت های جدید در سراسر آفریقا، آسیا و کارائیب هستیم. علی‌رغم پایان رسمی استعمار، میراث آن هم‌چنان به شکل‌دهی چشم‌اندازهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورها ادامه می‌دهد.

⭕️ دوره‌ی صدساله‌ی استعمار در هندوستان 📝#کمپانی_هند_شرقی از سال ۱۶۰۰ فعالیت‌های تولیدی و تجاری‌اش را در هند آغاز کرد. سال 1757 گروهی از نظامیان و بازرگانان هندی برای سرنگونی حکومت «نواب بنگال» از #بریتانیا خواستار کمک شدند؛ این تاریخ، آغاز عریان #استعمار_هند است. سراج‌الدوله -آخرین وارث حکومت نواب- به‌دلیل خیانت نیروهای خودی از بریتانیا شکست خورد. از آن تاریخ، حاکمان دست‌نشانده‌ای ازسوی کمپانی هند شرقی تعیین شدند تا بر اداره‌ی #بنگال و شمال شرق هندوستان مستولی شوند. پس از این واقعه، کمپانی هند شرقی نفوذ خود را به تدریج گسترش داد؛ در نیمه‌ی نخست #قرن_نوزدهم، کل هند تحت تسلّط بریتانیا درآمد. 📝مردم هند در سال 1857، علیه کفایت سیاسی حاکمانی که توسط #کمپانی_هند_شرقی تعیین می‌شدند، دست به شورش زدند. تدبیر بریتانیا این بود که برای فرونشاندن این شورش، یک فرماندار کل که «نایب‌السلطنه» نامیده می‌شد، برای سرتاسر هند تعیین نماید. به این دوره‌ی تاریخی هند که از 1858 تا 1947 به طول انجامید، «راجِ بریتانیا» (British Raj) اطلاق می‌شود. در این دوره شاهد ساخت جاده و راه‌آهن و دیگر زیرساخت‌های اقتصادی در هند هستیم؛ به‌موازات این رویکرد، روند #اصلاحات_اجتماعی که موجب دل‌خوری هندیان می‌شد، به خود ایشان سپرده شد. 📝در این دوره، برخی از رجال شاخص بریتانیایی عهده‌دار مشاغل کلیدی هند شدند. #جان_استوارت_میل کارمند کمپانی هند شرقی بود؛ #لرد_کرزن نایب‌السلطنه هندوستان شد؛ #جان_مینارد_کینز به‌عنوان کارشناس مسائل اقتصادی هند شهرت جهانی برای خود کسب کرد.

⭕️ پایگاه استعمار در شرق آسیا 📝 #هند_شرقی یا «East Indies» اصطلاحی است که #استعمارگران به سرزمین‌های #جنوب_آسیا، به‌ویژه #جنوب_شرق_آسیا لقب داده بودند. مرکزیت منطقه‌ی ژئواستراتژیک «هند شرقی» در نظر قدرت‌های استعماری، #مجمع_الجزایر_مالایی بود و برای ایشان ذیل فرهنگ #هند تعریف می‌شد. قدیمی‌ترین نقشه‌های #استعمار نشان می‌دهد که تصرف این جزایر برای قدرت‌های نوظهور اروپایی جذابیت و اهمیت زیادی داشته است. 📝 #اندونزی پیش از کسب استقلال، در یک دوره‌ی 300ساله مستعمره #هلند بود؛ هلندی‌ها مستعمرات خود را در این حوزه، #هند_شرقی_هلند می‌نامیدند. سبقت #هلند در استعمار این جزیره‌های پهناور و حاصل‌خیز و سلطه‌ی ایشان بر مجمع‌الجزایر مالایی باعث شد که دست برتر تجارت پرسود #ادویه و محصولات کشاورزی در #قرن_نوزدهم و #قرن_بیستم از آن هلند شود. با جنگ جهانی دوم و حضور #امریکا در این منطقه، جغرافیای استعمار در شرق هند دستخوش تغییرات اساسی شده است. 📝 اصطلاح هند شرقی در کلمه‌ی «ایندوس» ریشه دارد. #ایندوس یا «Indus» همان رودخانه‌ی تمدن‌خیز #سند، از گهواره‌های تمدنی شرق است. ازآن‌جایی‌که ملت‌های مجمع‌الجزایر مالایی تحت نفوذ فرهنگی #هند بودند و هند به تمدن رودخانه‌ی سند تعلق داشت، این منطقه‌ی جغرافیایی به‌دلیل قرارگرفتن در جانب شرقی هند، #هند شرقی نامیده شد. بااین‌وصف، باید کشورهای #ویتنام، #لائوس و #کامبوج را که در حوزه‌ی تمدنی #چین قرار دارند، از شمولیت این تعریف مستثنی کرد.