💥 گذر از «گزاره‌ها» به «مکتب‌سازی و نظام‌سازی» (چند نکته از مصاحبه با آيت‌الله‌ سید محمود هاشمی شاهرودی درباره اندیشه شهید صدر) 🔹شهید صدر در کتاب «اقتصادنا»‌‌، معتقد است که علم با مکتب تفاوت دارد و اسلام در اقتصاد، علاوه بر اينکه برخي مسائل علمي را مطرح کرده، به مطالب مکتبي که «مکتب اقتصادي اسلام» نام مي‌گيرد نيز مي‌پردازد. ... مثلاً اينکه من مي‌توانم مالک ابزار توليد باشم، اين يک امر مکتبي است و به‌طور کلي، صحت و بطلان، از امور مکتبي است يا اين که قرض ربوي باطل است، يک امر مکتبي است. 🔹اسلام دارای نظام اقتصادی است و تنها یک سری بایدها و نبایدها را در حوزه اقتصاد مطرح نکرده است. اين حرف که اسلام داراي نظام اقتصادي نيست، حرف غلطي است. اين‌گونه نيست که اسلام همه را به حال خود‌‌ رها کرده و بگويد هر کس براي خودش هر کاري که مي‌خواهد بکند. اين حرف‌ها را هر کسي که مي‌زند، در حقيقت مي‌خواهد به شکل خيلي مرموزانه‌اي، نظام‌هاي بشري را به جاي نظام اسلامي بنشاند. 🔹اين مطلبِ شهید صدر که اسلام داراي يک‌سري قواعد مکتبي است و هر نظامي اقتصادي که براي اسلام تعريف مي‌شود، مي‌بايست بر اساس آن مدل باشد، امري ضروري است و حتماً بايد پياده شود؛ چرا که نظام اقتصادي اسلامي بدون توجه به قوانين مکتبي آن، نمي‌تواند به اسلامي بودن متّصف شود. منبع‌: مجلهٔ گفتمان الگو، شماره ۱، دی‌ماه ۱۳۹۲ ☑️ @mirbaqeri

💥 انطباق مکتب به موضوع خارجي، غير از انطباقِ احکام ِمنفصل به موضوع است. ✔️ استاد سید محمدمهدی میرباقری: «نظام اقتصادي مورد نظر شهيد صدر مجموعه قواعد زيربنايي است که به صورت يک پازل به هم پيوسته مورد مطالعه و دقت قرار مي‌گيرد و آنچه در مقام برنامه‌ريزي و قانون‌گذاري اتفاق مي‌افتد، تطبيق احکام کلي و از هم گسيخته، به موضوعات نيست، بلکه تطبيق نظام و مکتب اقتصادي، به عنوان ارزش‌ها و بايد و نبايدهاي کلان و قواعد اساسي اقتصادي (نظام ارزش‌هاي اقتصادي مورد نظر شارع)، به يک کل متغير عيني است. بر اين اساس، در مقام تحقق مکتب ممکن است لازم باشد ده‌ها قانون جعل کنيم تا عدالت اقتصادي محقق شود؛ يعني ممکن است تحقق اين چند قاعده زيربنايي در مکتب، به تصويب ده‌ها قانون از سوي نظام حاکميت نياز داشته باشد. به بيان ديگر، وقتي گفته مي‌شود که «عدالت بايد محقق شود»، عدالت يک حکم کلي نيست که موضوع خاصي داشته باشد؛ عدالت يک وصف مُنتجه‌اي است؛ يعني اگر کل روابط يک منظومه به گونه‌اي خاص تنظيم شود، عدالت بر آن منطبق خواهد گشت. همان‌گونه که عدالت از نظر مکتب سرمايه‌داري با چينش و ترکيب خاصي از بانک، شرکت سهامي، بيمه و تأمين اجتماعي و... بدست مي‌آيد، در اسلام هم عدالت اقتصادي به مجموعه‌اي از روابط اطلاق مي‌شود؛ يعني توليد، توزيع و مصرف اقتصادي اگر در چارچوب‌ها و نسبت‌هاي خاصي قرار گيرند، عدالت اسلامي محقق خواهد شد. به تعبير ديگر، «منطبق عليه» عدالت، يک «کل متغير عيني» است و بايد منتجه نظام تصميمات عيني، تحقق آن «مکتب» باشد. در اين صورت، برايند و منتجه مجموعه تصميمات عيني، وصول به آن غايات و اهداف و ينبغي و لاينبغي‌هاي شرعي است. البته اين نکته در بيانات شهيد صدر به صورت واضح مطرح نشده، ولي گمان ما اين است که ايشان توجه داشتند که انطباق مکتب به موضوع خارجي، غير از انطباق احکام منفصل به موضوع است.» (جلسه ۴ درس خارج مبانی فقه حکومتی، ۱۳۹۱) ☑️ @mirbaqeri

💥 تفاوت مکتب اقتصاد و فلسفه اقتصاد ✔️ استاد سید محمدمهدی میرباقری: «شهيد صدر معتقدند مکتب، اکتشافی [و استنباطی] است. گروهی مکتب اقتصادي را مبتني بر فلسفه خود توليد مي‌کنند اما از نگاه شهید صدر، بايد مکتب را از طريق اجتهاد اکتشاف کنيم؛ هرچند قواعد انتساب مکتب به شريعت، کمي پيچيده‌تر از قواعد انتساب احکام کلي هستند و اجتهاد کنوني براي استنباط مکتب، کافي نيست و لذا سعي مي‌کنند قواعد ديگري را براي دستيابي به مکتب اجتماعي اسلام ارائه کنند. گرچه ايشان در اين زمينه گره‌گشايي‌ها و افق‌گشايي‌هايي کردند ولي به نتايج روشن و ضوابط متقن، که مورد پذيرش فقها و اصوليين بعد از ايشان قرار بگيرد، نرسيده‌اند.» (جلسه ۴ درس خارج مبانی فقه حکومتی، ۱۳۹۱) ☑️ @mirbaqeri

💠 گفتاری از استاد میرباقری با عنوان «تجددشناسی شهید صدر» 🔹منتشر شده در دوماهنامه گفتمان الگو، اسفند ۱۳۹۴ ☑️ @mirbaqeri

↖️ چگونه می‌توانید به یک «تحلیل‌گرِ پُختهٔ سیاسی» تبدیل شوید؟ راهکار استاد میرباقری را بشنوید. (۵۳ ثانیه) ☑️ @mirbaqeri

🔆 زنان ۵ دسته هستند. 🔅زنان می‌توانند یک لباس ساده را با ۵ انگیزهٔ متفاوت بدوزند! 🔅زنان می‌توانند در موازنه ارزی نقش مثبت ایفا کنند. ✔️ سید منیرالدین حسینیِ هاشمی: 1⃣ گاهي مادری براي فرزندش لباسي می‌دوزد و هدفش اين است كه لباس فرزندش را به‌گونه‌اي زيبا بدوزد كه وسيلهٔ تفاخرش به مردم باشد. اين يك نوع حساسيت و يك گونه انگيزه است كه منشأ چنين عملي مي‌شود. 2⃣ دوم این‌که زن لباس را براي تفاخر فرزندش نمي‌دوزد، بلكه اين كار را براي خشنود شدن شوهرش انجام مي‌دهد. طبيعتاً اين نمونه، يك سطح بالاتر از قبلي است. 3⃣ سطح بالاتر از اين هم فرضاً به اين صورت است كه زن آن لباس را تنها به‌خاطر خشنودي شوهرش نمي‌دوزد، بلكه به‌خاطر خدا صرفه‌جويي در زندگي را لازم مي‌داند. او خشنودي خدا را می‌طلبد، گرچه از شوهرش هم قدرداني مي‌كند. ته قلب و محور و بنيان قلب او بر محبت نسبت به خدا استوار است، لذا احترامي هم كه به شوهرش مي‌گذارد احترام الهي است، مادي نيست و براي جلب يك نفر به خود و فريفته‌گري نيست. طبيعي است كه اين رتبه نسبت به مراتب قبل والاتر است. 4⃣ يك رتبه از اين والاتر هم متصور است و آن اين‌كه زن بگويد من در اين كار طالب رضاي خدا هستم، اما نه‌تنها در شكل خشنود نمودن شوهر؛ چون در عين اينكه به شوهر احترام مي‌گذارم، ولي انجام اين كار تنها در شكل خشنودي شوهر ـ كه طبيعتاً رضاي خدا هم در اين است ـ براي من كوچك است و من به اين حد قانع نيستم و به دنبال امري بالاتر و والاتر از اين هستم، فرضاً مي‌گويد نظام اسلامي ايران در مقابله با استكبار، از نظر ارزي (ارز خارجي) دچار مضيقه است و لذا من در اين فكرم كه در حد توانم و به هر اندازه كه مي‌توانم لباس بچه يا شوهرم را خودم بدوزم و راضي نباشم كه لباس از ساير كشورها به ايران وارد شود تا منجر به هزينه ارزي گردد؛ چون ما دچار محدوديت ارزي هستيم. يا فرضاً بگويد موازنه ارزي متأثر از الگوي مصرف است كه من هم يكي از مصرف‌كنندگانم، لذا من تاب تحمل پايين آمدن ارزش ارز را ندارم و لذا سعي مي‌كنم به مقدار قدرت خودم، سهيم در مشكلات ارزي نباشم. 👉 اگر در اين مثال دقت كنيد درمي‌يابيد كه اين زن به «نظام ولايت» توجه دارد و مي‌گويد: «من مي‌خواهم به اين نظام كمك كنم». اين، بالاتر از مرتبه قبل است. این رتبه را «رتبه كلان» مي‌نامم. 5⃣ حال از اين رتبه هم پا فراتر می‌گذاریم و ارتباط امور زنان با تكامل اجتماعي را، در قالب رابطه دوخت يك لباس با تكامل اجتماعي، اجمالاً مطرح می‌کنیم. آن زني كه فرضاً مي‌گويد: كل نظام به منزلت يك دستگاه پخش (دستگاه بلندگو) است و يك «پرچمدار» و رهبري است كه از طرف «نبي اكرم صلي الله عليه و آله و سلم» مي‌خواهد به وسيله اين دستگاه، صداي اسلام را به جهان برساند، لذا من نبايد بلندگوي اسلام را ضعيف كنم، من بايد بگذارم اين صداي «تاريخي» به گوش مردم جهان برسد، من نبايد با «مصرف» خود در راه تكامل بشر سنگ‌اندازي كنم.» (۱۳۷۷) ☑️ @moniroddin