📌چالش های مردم سالاری، از مسجد تا اجتماع
۱. از نگاه سیاست اسلامی، مشارکت دادن توده های مردم در اداره ی جامعه بخشی از فرایند رشد فطرت و تربیت اجتماعی است، از این جهت حکومت اسلامی منتی بر سر مردم ندارد، بلکه رسالت خود را انجام می دهد.
۲. مع الاسف پس از گذشت دهه ها از تفکر مردم سالاری و جمهوریت، همچنان نگاه عموم مردم به حاکمیت نگاه ارباب و رعیتی است و یا برعکس.
به عبارت دیگر یا مردم خود را رعیت حاکمیت می دانند که باید در خدمت او باشند و منویات حاکمیت را پیش ببرند و یا اینکه حاکمیت را خدمتکار خود می بینند.
در هیچ کدام از نگاه های رایج، مشارکت مردم در امر حاکمیت به نحو درستی صورت نبسته است و در نتیجه مشارکتی هم رخ نمی دهد.
یکی از زمینه های ظهور حکومت های دیکتاتوری همین نگرش است.
۳. در نگاه اسلامی، فطرت بعنوان پایه ی وجود ادمی، مهمترین منبع حرکت و تغذیه ی معنوی انسانهاست. وظیفه حاکمیت برای انسانی که دارای فطرت الهی است، زدودن موانع برای رشد و حرکت اوست؛ مشارکت دادن مردم در اداره ی امور یکی از ابزارهای مهم رشد دادن توده هاست.
۴. با اینحال مشارکت دادن مردم در حاکمیت با چالش های متعددی روبروست.
غیر از حس قدرت طلبی و تغلب که در خود قدرت خوابیده است و حاکمان را به سمت حفظ و تقویت آن سوق می دهد، موانعی نیز در ذهنیت خود مردم هست که آنان را از مشارکت باز می دارد.
اولین آنها همین حس ارباب و رعیتی است. مثلاً مردمی که حاکمیت را ارباب خود می دانند، منتظر اراده ی او می نشینند و از مسئولیت اجتماعی هم گریزان می شوند.
در دیگر سو مردمی که حاکمیت را خادم خود می دانند نیز میلی به پذیرش #مسئولیت_اجتماعی ندارند و ترجیح می دهند کارهای و مسئولیت ها را از ریز تا درشت به حاکمیت واگذار کنند.
۵. این مسئله مهمترین چالش ما در مسجد برای مسئولیت پذیر کردن و مشارکت دادن مردم است.
عموم مردم متاسفانه مسجد را حیاط خلوت و یا تفرجگاه معنوی خود می بینند که بالاخره امورش جوری سامان می پذیرد. عباراتی مانند « مسجد خانه ی خداست و خدا خانه اش را رها نمی کند» از زبان مردم بسیار شنیده می شود. و این یعنی: «وقتی خدا هست، ما چرا خود را به زحمت بیندازیم؟!»
چالش ها البته سرریز از بیرون مسجد و کف اجتماع است، (همان چالش های که شهید مطهری ۶۰ سال پیش علیه آنها فریاد براورد.)
اما اگر ما بتوانیم نگاه ها را اصلاح کنیم، امیدواریم که توانسته باشیم، مردم سالاری را در حوزه ای محدود اجرا کرده باشیم.
۶. اصلاح نگرش و القای حس مسئولیت پذیری در اجتماع قدم اول است که خود بصورت طبیعی سالها زمان لازم دارد؛ قلب ها را باید نرم کرد و لذت مشارکت مسئولانه را آرام آرام در کام مردم ریخت.
چالش های متعدد دیگری هم در این راه وجود دارد:
- گاهی قدرت گرفتن و مسئولیت پذیر شدن مردم برای قدرت ها ناخوشایند و نگران کننده است. از اینجهت گاهی قدرت ها -اشکار و پنهان- این حس عدم میل به مشارکت را تقویت می کنند. فکری باید.
- گاهی همان مردمی که مشارکت داده شده اند، به اندک قدرتی، دور بر می دارند و می خواهند بازی را به نفع خود کنند. فکری باید.
- گاهی خستگی و کاهلی بازمی گردد و مردم ترجیح می دهند مسئولیت نداشته باشند، اما راحت باشند؛ برای همه ی اینها فکری باید.
۷. تجربیاتم را در باب مشارکت دادن مردم در امور خواهم نوشت؛ انشاءلله
#مسئوليت_پذیری
#رشد_اجتماعی
@modmasjed