🌍گشت و گذاری در تاریخ صدر اسلام (۲۴) ✍️محمدجوادکریمی ✅ فقه الحدیث ❇️ ۱- سندیت حدیث صاحبان #صحاح اهل سنت؛ #بخاری، ذیل غزوه تبوک؛ ج ۶, ص ۳۰۹, #مسلم، ذیل فضائل علی؛ ج۷, ص ۱۲۰, #ابن ماجه ،ذیل فضائل اصحاب النبی؛ج۲,ص۵۵, #امام احمد در موارد متعدد از مسند خود مثل ج ۱,ص۱۷۳ و ۱۷۵ و ۱۷۷نقل کرده است. #امام احمد حنبل در مسند خویش این حدیث را از «ابن عباس» و از «اسماء بنت عمیس» و از«ابوسعیدخدری» و از «معاویة بن ابوسفیان» نقل کرده است(۱). #ابن عبدالبر در کتاب« استیعاب» می گوید: #این حدیث، یکی از #متقن ترین و صحیح ترین اخبار و احادیث است که سعدبن ابی وقاص از پیامبر خدا(ص) آن را روایت کرده است (۲). خلاصه اینکه حدیث منزلت، به اجماع مسلمین با هر مذهب و مشربی، تردیدی در ثبوت آن نیست. ❇️ ۲- دلالت حدیث اضافه شدن کلمه« منزلة» - که اسم جنس است- به «هارون»، دلالت بر عموم دارد. پس این روایت دلیل بر این است که هر مقام و منصبی که برای هارون ثابت بود- مگر منصب نبوت که در این حدیث استثناء شده - همه آنها برای علی(ع) ثابت است. و همین استثناء کردن منصب نبوت هم نشانه دیگری بر عمومیت است والّا وجهی برای استثناء کردن آن وجود نداشت؛ و هرچند مورد و جهت صدور حدیث؛ جانشینی بر اهل و خانواده پیامبر است ، امّا دلالت بر اختصاص به همان مورد ندارد. زیرا -همان گونه که در علم اصول فقه ثابت شده است- مورد، مخصص عموم نیست؛ چنانکه اگر شخص جنبی را مشاهده کنی که آیه آیةالکرسی را مسّ می کند و شما به او بگویی: شخص جنب نباید آیات قرآن را مسّ کند، این کلام شما دلیل بر حرمت مسّ قرآن به صورت مطلق است و بر حرمت مسّ آیة الکرسی تنها دلالت نمی کند. 🔰 مناصب و مقامات هارون: و امّا برای تبیین منزلت حضرت هارون نسبت به حضرت موسی (ع) کافی است به سخن حضرت موسی(ع) در قرآن کریم مراجعه کنیم: 🔸۱- وزارت و شراکت در امر تبلیغ واجعل لی وزیراً من اهلی هارون اخی أشدُد به أزری و أشرکه فی أمری(۳) وزیری از خاندانم برای من قرار ده؛ برادرم هارون را، با او پشتم را محکم کن؛ و او را در کارم شریک گردان. وجمیع آنچه را که موسی (ع) از خدا خواسته بود به وی عطا شد، چنانکه قرآن می فرماید: قال قداوتیت سؤلک یاموسی(۴) ؛ ای موسی! آنچه را خواستی به تو داده شد.! 🔸۲- خلافت و جانشینی موسی حضرت موسی(ع) برادرش هارون را در وقت رفتن به میقات پروردگار به همراه جمعی از قومش جانشین خویش در میان بنی اسرائیل قرار داد, چنانکه خداوند می فرماید: و قال موسی لاخیه هارون اخلفنی فی قومی و اصلح ولاتتبع سبیل الامفسدین(۵) و موسی به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش،و (آنها) را اصلاح کن و از روش مفسدان پیروی مکن. واین استخلاف و جانشینی هرچند در مورد واقعه و وقت خاص بود امّا لفظ، مطلق است و مورد مخصص نمی باشد. به همین جهت اگر حضرت موسی(ع) بار دیگر می خواست از میان قوم خویش غیبت کند و مجددا به جانشینی هارون تصریح نمی کرد، بدون اشکال و شبهه ای حضرت هارون جانشین و خلیفه بود. و هارون هرچند در امر نبوت شریک موسی(ع) بود(۶). 🔰بنابراین #علی(ع) طبق این حدیث،#خلیفه پیامبر در میان قومش، #وزیر او در بین اهلش، #شریک او در کارش- بر سبیل خلافت از او - #افضل امتش، #سزاوارتر از همه آنها به پیامبر در زندگی و مرگ می باشد. 🔰هرکس حدیث «منزلت» را بشنود، تمام این مقام ها به ذهنش تبادر می کند و شکی در اراده آنها از این سخن نمی کند. و پیامبر خود این مطلب را آشکارا در همانجا با این جمله از فرمایشش که: 🔰 «سزاوار نیست من بروم مگر اینکه تو خلیفه من باشی», روشن ساخت. این نصّ صریح بر خلافت اوست بلکه نص روشنی است بر اینکه اگر برود و او را خلیفه خود نسازد, کاری را که سزاوار نبوده انجام داده است. و این نیست جز اینکه او از ناحیه خداوند مامور قرار دادن وی به جای خود بوده است(۷).-————————————— ۱- المراجعات، سیدشرف الدین جبل عاملی، ص ۲۰۹ به نقل ار مسند احمدبن حنبل،ج ۳,ص ۳۲. ۲- همان، ص ۲۱۰. ۳- سوره طاها،آیات ۳۲-۲۹. ۴-سوره طاها،آیه۳۶. ۵- اعراف، آیه ۱۴۲. ۶- محاضرات فی الالهیات، آیت الله جعفر سبحانی، ص ۳۳۴. ۷-المراجعات، سیدشرف الدین جبل عاملی، ص ۲۰۵ @mohammadjavad_karimi

🌐 گشت و گذاری در تاریخ صدر اسلام (۲۵) ✍️محمدجوادکریمی در سقیفه بنی ساعده چه گذشت؟ #ابوبکر چگونه به خلافت رسید؟ ▪️به روایت ابوالحسن مسعودی : #علی و #عباس بن عبدالمطلب و برخی از مهاجرین چون سرگرم کفن و دفن پیغمبر (ص) بودند در سقیفه حضور نداشتند(۱). ▪️#انصار،#سعدبن عباده را برای حکومت نامزد کردند(۲) و او مخالف روی کار آمدن ابوبکر بود و حاضر به بیعت با او نشد. بعدها ابوبکر کسی را برای گرفتن بیعت به سراغش فرستاد. سعد پیغام داد:« بیعت نخواهم کرد گرچه مجبور شوم تمام تیرهایم را به رویتان پرتاب کنم و نیزه و روزبینم را به خونتان رنگین سازم و با همه عشیره و خانواده ام با شما بجنگم.» چون پیغامش را به ابوبکر آوردند، #عمر به او توصیه کردکه: تا بیعت نگرفته ای ولش نکن! بشیر بن سعد از راه دل سوزی و مصلحت اندیشی به ابوبکر گفت: او از بیعت کردن با تو روگردان است و‌در خودداری خود اصرار می ورزد، تا جایی که اگر خونش را بریزند بیعت نخواهد کرد.. در نهایت مشورتش را پذیرفته و متعرض سعد نشدند. سعدبن عباده حتی در نماز جماعت و جمعه شرکت نمی کرد و تا دم مرگ با هیچ کس بیعت نکرد(۳). ▪️پس از خاتمه بیعت در سقیفه،و خروج جماعت از آنجا، بنا به روایت«براء بن عازب» آنان در کوچه ها به راه افتاده و به هر کس می رسیدند دست او را گرفته، به دست ابوبکر می مالیدند،چه آن شخص بدین کار تمایل داشت یانه؛ براء می افزاید: در آن زمان بود که به در خانه بنی هاشم رفتم و خبر را به آنان دادم(۴). ----------------------------------- ۱- التنبیه و الاشراف، ص ۲۴۷. ۲- همان. ۳- الامامة والسیاسة، ج۱,ص۱۷, طبع بیروت- لبنان،وتاریخ طبری،ج ۴,ص ۱۳۴۹. ۴-سقیفه و فدک،احمدبن عبدالعزیز جوهری،ص۴۶. @mohammadjavad_karimi

🌐 گشت و گذاری در تاریخ صدر اسلام (۲۶) ✍️محمدجوادکریمی ♨️ پس لرزه های سقیفه کار خلافت سیاسی هنوز تمام نبود. افرادی که به وصیت پیامبر و بیعت غدیر خم وفادار مانده بودند از علی حمایت کرده و در خانه فاطمه زهرا(ع) انجمن داشتند. 🌴وخرجَ علیٌّ کرّم الله وجهه یحمل فاطمة بنت رسول الله (ص) علیٰ دابةٍ لیلاً فی مجالس الانصار تسألهم النّصرة، فکانوا یقولون: یابنت رسول الله! قدمضت بیعتنا لهذاالرجل ولو أن زوجک و ابن عمک سبق الینا قبل ابی بکر ماعدلنا به، فیقول علیٌّ کرّم الله وجهه أفکنتُ أدع رسول الله(ص) فی بیته لم أدفنه، و أخرج أنازع الناس سلطانه؟(۱) ❎ #علی شبها #فاطمه را بر ستوری نشانده به محافل انصار می برد، تا از آنان یاری بطلبد. انصارمی گفتند: ای دختر پیامبر خدا! ما با این مرد- یعنی ابوبکر- بیعت کرده ایم. هرگاه شوهر و پسرعمویت پیش از #ابوبکر از ما درخواست بیعت می کرد، هرگز به دیگری نمی پرداختیم. 🌑 توسّل به قوّه قهریه فعالیت علی و یارانش، توطئه گران را به وحشت انداخت تا آنجا که برآن شدند برای تحکیم پایه های لرزان قدرت خویش متوسل به زور و قوه قهریه شوند. 🔺برای خفه کردن #زبیر بن عوام، که مردم را به بیعت با #علی می خواند، از تهدید کمک گرفتند(۲). 🔥چون خانه علی و فاطمه (ع) انجمن شخصیت های ممتازی بود که از بیعت با ابوبکر کناره گرفته بودند، توطئه گران تصمیم گرفتند خانه وحی و پناهگاه امت را با آتش ارعاب و تهدید و و حشت بکشند(۳). 🔺نخست عمر مأمور فرستاد تا کسانی را که در خانه علی انجمن داشتند دستگیر کرده و بیاورد. آنان حاضر به آمدن نشدند.(۴). پس با دارودسته اش به خانه #فاطمه(س) هجوم آورد(۵). -------------------------------------- ۱- الامامة و السیاسه،ج ۱،ص۱۹. ۲- همان، ص ۱۹. ۳- تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده،ج۴,ص۱۳۲۸. ۴- الامامة و السیاسة، ج ۱,ص۱۲. ۵- مروج الذهب، ابوالحسن مسعودی،ج۲,ص۳۰۱. @mohammadjavad_karimi

🌐گشت و گذاری در تاریخ صدر اسلام (۲۷) ✍️محمدجوادکریمی ♨️ پس لرزه های سقیفه 🔵 هجوم به خانه علی(ع) قال؛ و انً ابابکر رضی الله عنه تفقد قوما تخلفوا عن بیعته عند علیٌّ کرًم الله وجهه، فبعث الیهم عمر، فجاء فناداهم و هم فی دارعلی، فأبوا أن بخرجوا. راوی گوید: #ابوبکر چون از غیبت کسانی که همراه #علی بودند و از بیعت با او خودداری کرده بودند اطلاع پیدا کرد، عمر را به سوی آنان فرستاد. 🔺عمر به در خانه علی(ع) آمد و از آنان خواست تا بیرون بیایند و با ابوبکر بیعت کنند ولی آنان از این کار خودداری کردند. فدعابالحطب و قال: والّذی نفس عمر بیده لتخرجنّ أو لأحرفنّها علی من فیها، فقیل له یا اباحفص! إن فیها فاطمة؟ فقال: و إن؛ فخرجوا فبایعوا الّا علیاً 🔥عمر درخواست هیزم کرد و گفت: سوگند به کسی که جان عمر در دست اوست، بیرون آیید و گرنه خانه و اهلش را به آتش خواهم کشید! 🔺به عمر گفته شد:یا اباحفص! فاطمه در آن خانه است. عمر گفت:حتی اگر فاطمه نیز در خانه باشد! آنان که در خانه علی بودند همگی بیرون آمدند و بیعت کردند مگر علی.این چنین گفته شده است که علی گفته بود: 🔶 بخدا سوگند که تا قرآن را جمع آوری نکرده ام از خانه بیرون نیایم و عبا بر دوش نیندازم.(۱). ---------------------------------------- ۱- الامامة و السیاسة، ابن قتیبه دینوری، ج ۱, ص ۱۹. @mohammadjavad_karimi

روضه ورود فجمع الحسین علیه السلام وَلَدَهُ و إخوَتَه و أهلَ بیته، ثمَّ نظر إلیهم، فبَکیٰ ساعةً. 🌹جوانهای بنی هاشم، محارم زینب آمدند؛ #علی اکبر آمد، قاسم آمد، عباس آمد #زینب کبری را با احترام از شتر پیاده کردند. #دوم محرم،روز ورود قافله به کربلا، همه کنار زینب بودند! اما یک روز دیگر هم، روز حرکت از این سرزمین فرا می رسد، آن روز #یازدهم محرم است، بی بی زینب همه ی بچه ها و زنهای داغدیده را سوار کرد وقتی نوبت سوار شدن کجاوه به زینب رسید، کسی نبود زیر بازوی زینب را بگیرد و کمکش کند. ألا لعنة الله علی القوم الظّالمین،و سَیَعلَمُ ٱلَّذین ظلموٓا أیَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبون(۲). 📚۱- گلچین احمدی، ج۲ ، ص۱۷۹. ۲- سوره شعراء، آیه ۲۲۷. @mohammadjavad_karimi

✍ محمد جواد کریمی در پاسخ به این پرسش باید عرض کنم که اولا: به گفته مورخ و نویسنده خبیر و متتبع معاصر دکتر سید جعفر شهیدی : چگونگی ضربت خوردن امیر المومنین علی علیه در نوشته تاریخ نویسان یکسان نیست. در حالی که طبری و ابن سعد و دیگران نوشته اند:«چون از سایبانی که به مسجد می رسد، خارج شد، ابن ملجم او را ضربت زد»(۱) نوشته ابن اعثم کوفی[متوفی ۳۱۴ه/ق] که هم عصر طبری است، با نوشته آنان مخالف است و با آنچه میان شیعیان مشهور است مطابق می باشد، ابن اعثم چنین می نویسد: پسر ملجم شمشیر خود را برداشت و به مسجد آمد و میان خفتگان افتاد. علی(ع) اذان گفت و #داخل #مسجد شد و خفتگان را بیدار می کرد، سپس به #محراب رفت و ایستاد و #نماز را آغاز کرد، به رکوع و سپس به #سجده رفت. چون سر از سجده ی نخست برداشت، ابن ملجم او را ضربت زد و ضربت او بر جای ضربتی که عمرو پسر عبدود در جنگ خندق بدو زدن بود. ابن ملجم گریخت و #علی در #محراب افتاد و مردم بانگ برآوردند امیر مؤمنان کشته شد»(۲). بلاذری به روایت خود از حسن بن بزیع گوید:«چون پسر ملجم او[امام علی] را ضربت زد گفت: فُزتُ وَ رَبِّ الکعبة و آخرین سخن او این آیه بود«وَ مَن یعمَل مثقال ذرَّةٍ خیراً یره و من یعمل مثقال ذرَّة شرّاً یره»(۳). روایت های شیعی و برخی از روایت های اهل سنت نیز با نوشته ابن اعثم مطابقت دارد.(۴) ✅ بنابراین ۱) شهادت امام علی علیه السلام نه در حیاط مسجد بلکه در داخل مسجد آن هم در حال اقامه نماز و در هنگام سر برداشتن از سجده بود. ۲) علاوه براین صدور عبارت «فُزتُ و رَبِّ الکعبة» از حضرت علی علیه السلام نه تنها از سوی مورخین و روایان شیعی بلکه از مورخین سنی( احمد بن یحیی بلاذری) هم در مصادر معتبر تاریخی گزارش شده است. ثانیاً: ابن قتیبه دینوری ادیب و مورخ سنی مذهب عصر عباسی (متوفای ۲۷۶هجری قمری) در کتاب الامامة و السیاسة خویش می نویسد: روز جمعه،ده روز از رمضان باقی مانده سال چهلم هجری، آن دشمن خدا بیرون آمد، و در راه علی که برای نماز صبح می رفت نشست. وقتی که علی برای نماز از خانه بیرون آمد، ابن ملجم به طرف علی پرید و گفت: حکم از آن خداست نه از آن تو ای علی! و ضربه ای با شمشیر بر سر علی زد. علی گفت: به خدای کعبه، #رستگار شدم. آنگاه علی گفت: آن مرد از دستتان فرار نکند. مردم نیز دور ابن ملجم را گرفتند و او را دستگیر کردند. الحکم لله لالک یا علی، و ضربه علی قرنه بالسیف، فقال علی: فُزتُ و رَبِّ الکعبة، ثم قال: لایفوتنکم الرّجل، فشدّ النَّاسُ علیه، فأخذوه(۵). ثالثا: به گزارش قدیمی ترین مقتل امیرالمومنین علی علیه تالیف ابوبکر عبدالله بن محمد معروف به ابن ابی الدنیا، متوفای ۱۸۲ هجری قمری، چنین آورده است: زمانی که امام علی علیه‌السلام ضربت خورد فریاد زد:«فُزتُ وَ رَبِّ الْکعبة» به خدای کعبه رستگار شدم.(۶) ادامه دارد.

#زهرا سلام الله علیها از دنیا رفت ، مردم ریختند جلوی خانه #علی و #زهرا(س) آماده تشییع جنازه #زهرا(س). ابوذر بیرون آمد گفت: مردم ! متفرق بشوید، امروز #زهرا دفن نمی شود. البته نگفت که #زهرا وصیت کرده که من باید شب دفن بشوم. این حرف #راست را گفت: #زهرا امروز دفن نمی شود. مردم متفرق شدند به خیال اینکه فردا در تشییع جنازه #زهرا شرکت خواهند کرد. و علی القاعده کسانی که #زهرا (س) بیشتر از آنها ناراضی بود بیشتر خودشان را آماده می کردند که در تشییع جنازه #زهرا بی تابی بکنند برای این که گذشته لوث بشود؛ همان کاری که مأمون در تشییع جنازه حضرت رضا(ع) کرد. #علی مقدمات غسل و کفن و دفن کردن حضرت #زهرا را فرآهم کرد، به دست خودش #زهرا را غسل داد. #علی #زهرا #راست