💠 پاسخ به سؤالات هشتگانه جوان اهل سنت(۷/۱)
👈سؤال هفتم
در ادامه روایت آمده که بعد از این حادثه حضرت فاطمه [س] سوار الاغی شد و دور مدینه،خونه به خونه می گردند که برای حضرت علی[ع] بیعت بگیرند،و بعد به مسجد می روند و سخنرانی می کنند که همه را به گریه می اندازند.
سؤال اینجاست که به نظر شما زنی که دنده اش شکسته و میخ به سینه رفته و بچه سقط کرده، اصلا می تونه از جاش بلندبشه؟چه برسه به اینکه از خونه بیرون بیاد؛ چه برسه به اینکه سوار الاغ بشه؛ چه برسه به اینکه بره مسجد و سخنرانی کند!!
✍ پاسخ اجمالی
محمد جواد کریمی
وقوع همه اینها استبعادی ندارد،البته زنجیره حوادث آن گونه نیست که در این سؤال تصور شده است.
✅ توضیح مطلب
برابر گزارشات تاریخی معتبر؛
اولا:رفتن حضرت فاطمه سلام الله علیها به در خانه مهاجر و انصار از جهت زمانی مقدّم بر واقعه آتش کشیده شدن درب خانه حضرت علی(ع) و حوادث اسفبار متعاقب آن است.
ثانیا: سخنرانی و ایراد خطابه دختر پیامبر اسلام در مسجد نیز قبل از حادثه هجوم به خانه حضرت علی(ع) بر می گردد، یکی از محورهای مهم خطبه تاریخی حضرت فاطمه(س)در مسجد،مساله غصب فدک و منع خلیفه از تصرف آن حضرت در فدک و میراث پدر گرامی اوست. از این رو خطبه مذکور به خطبه فدکیه مشهور شده است. از این رو در این خطبه هیچ اشاره ای به هجوم به خانه حضرت علی و آتش کشیده شدن آن و سقط محسن نشده است. بدیهی است اگر این خطبه پس از ان وقایع اسفبار اتفاق افتاده بود، علی القاعده باید مطرح می شد؛ حال آنکه کمترین اشاره ای به آن حوادث در آن خطبه به چشم نمی خورد.
ادامه دارد.
✍پاسخ تفصیلی
قسمت هفتم(۷/۲)
۱- تاریخ هجوم به خانه امام علیهالسلام
برخلاف آنچه امروزه تصور عمومی است، شواهد موجود از آن حکایت دارد که حمله به خانه حضرت صدیقه طاهره(س) قریب پنجاه روز پس از رحلت رسول خدا(ص) رخ داده است، نه سه روز پس از آن! علاوه بر نکاتی که تاکنون گفته شد، می توان به قراینی که در پی می آید نیز به عنوان مؤید این مدعا اشاره نمود:
۱- بنا بر روایت هشام بن سالم از امام صادق (ع)، پس از رحلت رسول خدا (ص)، حضرت فاطمه (س) هر هفته، روزهای دوشنبه و پنج شنبه به زیارت قبور شهدا [در احد] می رفتند.[۱] در روایت محمود بن لَبید نیز به استمرار بر این کار توسط آن حضرت اشاره شده است.[۲] با توجه به روایت سلیم بن قیس از سلمان فارسی، حضرت فاطمه (س) پس از هجوم دشمنان به خانه شان، دچار چنان مصدومیتی شدند که منجر به بستری شدن ایشان گردید و همین وضعیت تا زمان شهادتشان ادامه یافت.[۳] روشن است که با توجه به فاصله منطقه احد تا مدینه، در صورت مصدومیت ایشان در همان روزهای نخست، طی این فاصله آن هم به طور مکرر، امکان پذیر نخواهد بود. نتیجه آنکه هجوم به خانه حضرت فاطمه زهرا (س) و مصدومیت ایشان باید مدتی پس از رحلت رسول خدا (ص) رخ داده باشد تا او امکان زیارت قبور شهدا و سوگواری در کنار آن را یافته باشند.
۲- چنان که گذشت، غصب فدک، ده روز پس از شهادت پیامبر (ص) رخ داد. توجه به عبارت های موجود در منابع کهن در توصیف چگونگی راه رفتن حضرت صدیقه طاهره (س) هنگام رفتن به مسجدالنبی برای ایراد خطبه فدکیه، احتمال وقوع حمله در روزهای نخست را منتفی می سازد. در توصیف چگونگی حرکت آن حضرت آمده است: «مَا تخْرِمُ مِشْیتُهَا مِشْیةَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)»[۴]؛ راه رفتن ایشان هیچ تفاوتی با راه رفتن رسول خدا (ص) نداشت. روشن است که اگر هجوم به بیت آن حضرت پیش از آمدنشان به مسجد در روز دهم برای ایراد خطبه رخ داده بود، باید به جای چنین توصیفی، که حکایت از نوعی حرکت طبیعی دارد، به نوع حرکت مصدوم و مجروح اشاره می شد؛ مثلاً گفته می شد: در حالی که بعضی از زنان زیر بازوهای ایشان را گرفته بودند و برای حرکت یاری می دادند به مسجد آمدند.
۳- در خطبه فدکیه با وجود اعتراض حضرت فاطمه (س) به دیگر رفتارهای غاصبان خلافت، هیچ اشاره ای به هجوم دشمنان به بیت ایشان نشده است و این حکایت از آن دارد که تا زمان القای خطبه، یعنی روز دهم پس از رحلت رسول خدا (ص)، هجومی صورت نگرفته بوده است.
۴- همان گونه که گذشت، امیرمؤمنان (ع) پس از بازگشت لشکر اسامه، چندین شب حضرت صدیقه (س) را سوار بر مرکبی می نمودند و برای اتمام حجت به درِ خانه مهاجران و انصار می بردند. این واقعه، خود گویای سلامت آن بانو تا آن ایام است؛ چرا که در صورت سقط جنین و مجروح بودن بدن، همراهی با امیرمومنان (ع) برای ایشان امکان نداشت.
۵- پیش تر اشاره شد که «بریده بن حصیب اسلمی» پس از بازگشت سپاه اسامه، به میان قومش رفت و اعلام کرد که تا وقتی حضرت علی (ع) بیعت نکند من بیعت نخواهم کرد. قوم او نیز گفتند: تا وقتی بریده بیعت نکند، ما بیعت نخواهیم کرد[۵]. این گزارش حکایت از آن دارد که تا زمان بازگشت سپاه اسامه، هنوز گروه حاکم موفق به اخذ بیعت از امیرالمؤمنین (ع) نشده بودند، نتیجه آنکه تا زمان بازگشت سپاه اسامه، هنوز هجوم به خانه فاطمه زهرا (س) رخ نداده است، و اصلاً می توان گفت: همین اعلام مخالفت بریده و قومش یکی از عوامل تصمیم غاصبان خلافت به هجوم و یکسره کردن مسئله مخالفت حضرت علی (ع) بوده است.
۶- در روایت صاحب مصباح الانوار از امام باقر (ع) آمده است: بیماری حضرت فاطمه (س) ۵۰ شب پس از وفات رسول خدا (ص) آغاز شده است.[۶] در دیگر روایت این کتاب، به نقل از امام باقر(ع) آمده است: حضرت فاطمه(س) ۶۰ روز پس از وفات رسول خدا (ص) بیمار شدند و سپس بیماری ایشان شدت گرفت. برخی از محققان برای جمع میان این دو روایت، آغاز بیماری حضرت فاطمه (س) را ۵۰ روز پس از رحلت رسول خدا (ص) و شدت گیری بیماری ایشان را ده روز پس از آغاز آن دانسته اند.[۷].
ادامه دارد.
پاورقی
۱- کلینی، ج۳, ص ۲۲۸.
۲- خزار، ص ۱۹۸.
۳- سلیم بن قیس، ج ۲,ص۵۸۸.
۴- سید مرتضی،الشافی فی الامامة،ج ۴, ص ۷۱.
۵- همان، ج۳,ص۲۴۳.
۶- مجلسی، بحارالانوار، ج ۴۳, ص ۲۰۱.
۷- مصباح الانوار.
ادامه پاسخ تفصیلی به سؤال هفتم(۷/۳)
❇️ ۲- یاری خواستن حضرت فاطمه (س) از مهاجران و انصار در منابع تاریخی
۱-سلیم بن قیس هلالی ماجرای طلب یاری اصحاب کساء، از مهاجرین و انصار را چنین روایت میکند:
سلمان بعد از جریان بیعت عدهای از مردم با ابوبکر میگوید: امیرالمؤمنین(ع) صدیقه طاهره (س) را سوار بر مرکب مینمودند و شبانه درب خانه انصار میرفتند و از آنها یاری میطلبیدند:
وقتی شب شد علی(ع) حضرت زهرا (س) را سوار بر چهارپایی نمود و دست دو پسرش امام حسن و امام حسین (ع) را گرفت، و به درب خانه تک تک اهل بدر از مهاجرین و انصار رفت و حق خود را بر ایشان یادآور شد و آنان را برای یاری خویش فراخواند. ولی جز چهل و چهار نفر، کسی از آنان دعوت را قبول نکرد. حضرت به آنان دستور داد هنگام صبح با سرهای تراشیده و در حالیکه اسلحههایشان را به همراه دارند بیایند و با او بیعت کنند که تا سرحد مرگ استوار بمانند. وقتی صبح شد جز چهار نفر کسی از آنان نزد او نیامد. (سلیم میگوید: ) به سلمان گفتم: چهار نفر چه کسانی بودند؟ گفت من و ابوذر و مقداد و زبیر بن عوام.
امیرالمؤمنین (ع) در شب بعد هم نزد آنها رفت و آنان را قسم داد. گفتند: «صبح نزد تو میآییم». ولی هیچ یک از آنها غیر از ما نزد او نیامد.
در شب سوم هم نزد آنان رفت ولی غیر از ما کسی نیامد(۱).
۲- روایت شیخ مفید
... فَقَامَتْ مُغْضَبَةً وَ قَالَتْ اللَّهُمَّ إِنَّهُمَا ظَلَمَا ابْنَةَ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ حَقَّهَا فَاشْدُدْ وَطْأَتَكَ عَلَيْهِمَا ثُمَّ خَرَجَتْ وَ حَمَلَهَا عَلِيٌّ عَلَى أَتَانٍ عَلَيْهِ كِسَاءٌ لَهُ خَمْلٌ فَدَارَ بِهَا أَرْبَعِينَ صَبَاحاً فِي بُيُوتِ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ مَعَهَا وَ هِيَ تَقُولُ يَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ انْصُرُوا اللَّهَ فَإِنِّي ابْنَةُ نَبِيِّكُمْ وَ قَدْ بَايَعْتُمْ رَسُولَ اللَّهِ ص يَوْمَ بَايَعْتُمُوهُ أَنْ تَمْنَعُوهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ مِمَّا تَمْنَعُونَ مِنْهُ أَنْفُسَكُمْ وَ ذَرَارِيَّكُمْ فَفُوا لِرَسُولِ اللَّهِ ص بِبَيْعَتِكُمْ قَالَ فَمَا أَعَانَهَا أَحَدٌ وَ لَا أَجَابَهَا وَ لَا نَصَرَهَا(۲).
ترجمه: فاطمه زهرا پس از احتجاج با خلیفه اول در مورد فدک و پس از آنکه عمر به آن بانو گفت: تو زن هستی و شهادت یک زن به تنهایی کافی نیست. علی هم که به نفع تو شهادت می دهد، آن حضرت خشمگین شد و برخاست و فرمود: پروردگارا این دو بر حق دختر پیامبرت ستم نمودند. تو هم سختی و خشمت را بر آنها فرو بریز. سپس آن حضرت از نزد آن دو بیرون آمد. علی علیه السلام او را بر مرکبی سوار کرد. چهل روز آن حضرت را بر در خانه مهاجران و انصار می برد. حسین و حسین نیز همراهش بودند. فاطمه زهرا سلام الله علیها می فرمود: ای مهاجران و ای انصار. خدا را یاری کنید. من دختر پیامبر شما هستم. شما در روزی که با رسول خدا بیعت کردید متهعد شدید که از آن چیزی که خود و فرزندانتان را حفظ میکنید او و فرزندانش را نیز محافظت کنید. پس حالا به بیعتتان با رسول خدا عمل نمایید. اما هیچ کدام از آنان او را یاری نکرد و پاسخ او را نداد و یاری اش نکرد...
ادامه دارد.
بقیه پاسخ تفصیلی به سؤال هفتم(۷/۴)
۳- روایت ابنقتیبه
ابنقتیبه دینوری(از علمای اهل سنت) مینویسد:
«وخرج علی کرم الله وجهه یحمل فاطمة بنت رسول الله صلی الله علیه وسلم علی دابة لیلا فی مجالس الانصار تسالهم النصرة، فکانوا یقولون: یا بنت رسول الله، قد مضت بیعتنا لهذا الرجل ولو ان زوجک وابن عمک سبق الینا قبل ابی بکر ما عدلنا به، فیقول علی کرم الله وجهه افکنت ادع رسول الله صلی الله علیه وسلم فی بیته لم ادفنه، واخرج انازع الناس سلطانه؟ فقالت فاطمة: ما صنع ابو الحسن الا ما کان ینبغی له، ولقد صنعوا ما لله حسیبهم وطالبهم(۳)».
«شبانگاه علی (علیهالسّلام) فاطمه (سلاماللهعلیها) را بر چهارپایی سوار میکرد و به مجالس انصار میرفتند و فاطمه از آنها (برای دفاع و پشتیبانی از حق مسلم علی (علیهالسلام)) یاری میطلبید، آنان در جواب تنها یادگار رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) میگفتند: ای دختر رسول خدا، ما با ابوبکر بیعت کردهایم و اگر شوهر تو قبل از ابوبکر برای بیعت پیش ما آمده بود ما با ابوبکر بیعت نمیکردیم، علی (علیهالسّلام) فرمود: آیا جنازه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را در خانهاش رها میکردم و ایشان را دفن نمیکردم، و بر سر خلافت و جانشینی او با مردم میجنگیدم؟! فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) فرمود: علی کاری را کرد که شایسته او بود، ولی آنها (اصحاب سقیفه) کاری کردند که در روز جزا بخاطر این کارشان مورد سؤال خداوند قرار میگیرند (و خداوند آنها را بخاطر این کارشان عقاب خواهد نمود).»
۴- روایت یعقوبی
یعقوبی (از علمای اهلسنت) مینویسد:
«واجتمع جماعة الی علی بن ابی طالب یدعونه الی البیعة له، فقال لهم: اغدوا علی هذا محلقین الرؤوس. فلم یغد علیه الا ثلاثة نفر(۴)».
جماعتی پیش علی بن ابیطالب (ع) رفتند و میگفتند ما برای بیعت با تو آمدهایم، علی(ع) به آنها فرمود: فردا طبق همین عهد و پیمان با سرهای تراشیده بیایید. فردای آن روز جز ۳ نفر هیچ یک از آنها نیامدند.»
اصحاب سقیفه وقتی احساس کردند با بیعت نکردن امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا (ع) و جماعتی از صحابه ارکان حکومتشان متزلزل شده و در حال فروریختن است تصمیم گرفتند با یورش به خانه وحی به هر قیمتی شده از اهلبیت پیامبراکرم (ص) بیعت بگیرند.
📚 پاورقی
۱-هلالی،سلیم بن قیس،اسرارآل محمد،صص۱۴۸-۱۴۶.
۲- مفید،الاختصاص، ص ۱۸۴.
۳- ابن قتیبه دینوری، الامامة والسیاسة، ج۱, ص۱۹.
۴- یعقوبی، احمدبن الیعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲,ص۱۲۶.
@mohammadjavad_karimi
باسمه تعالی
به بهانه پنجمین سالگرد ارتحال آیت الله هاشمی رفسنجانی
✍ محمد جواد کریمی
در مورد مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی و مواضع و عملکرد سیاسی وی می توان از سه برخورد نام برد.
۱- تجلیل مطلق
۳- تخطئه و تکذیب مطلق
۳- قول به فصل(بینابین)
قول اول از مواضع و عملکرد مرحوم هاشمی در همه ادوار زندگی حمایت می کند.
قول دوم که در مقام نقد و بالاتر از آن نفی اوست می کوشد با تکیه بر نقاط ضعف کارنامه سیاسی او همه کارنامه او را مورد تشکیک و تردید قرار دهد و قائل به هیچ نقطه قوتی برای او در طول ۶۰ سال زندگی مبارزاتی و سیاسی نیست.
پر واضح است که این هر دو رویکردافراطی عاشقانه و تفریطی کینه توزانه به مصداق«لاتری الجاهل الّا مفرطا او مفرّطا» جاهلانه و ناصواب است.
طریق الوسطی هی الجادة
بیان ذلک
ما با چند هاشمی رفسنجانی مواجه ایم.
۱- هاشمی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، از ۱۵ خرداد ۴۲ تا ۲۲ بهمن ۵۷.
این هاشمی در خط اسلام و امام خمینی است. یکی از چند چهره شاخص و ممتاز مبارزه و جهاد در خط اسلام و امام - که مورد احترام فوق العاده مجاهدان فی سبیل الله است.
۲- هاشمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا تابستان ۱۳۵۹.
این هاشمی در متن و درقلب جریان خط امام در برابر فتنه سیاه گروهک ها و جریانات نفاق و سازش تمام قد ایستاد.تا آنکه چشم فتنه نفاق در بهار و تابستان ۵۹ کنده شد. شعار تاریخی
«درود بر سه یاور خمینی
هاشمی و دو سید حسینی»
یعنی آیت الله خامنه ای و آیت الله بهشتی.
بهترین سند مردمی این حضور تعیین کننده وی در برابر فتنه نفاق و لیبرالیسم می باشد.
۳- هاشمی در تقویت و تثبیت نظام اعم از نقش آفرینی در دولت سازی و نهادسازی(پارلمان) و هدایت دفاع مقدس هشت ساله رماندهی از قرارگاه خاتم در جایگاه جانشین فرمانده کل قوا تا قبول قطعنامه ۵۹۸.
اعطای مدال فتح از سوی مقام معظم رهبری به آیت الله هاشمی رفسنجانی گواه عظمت و نقش تحسین برانگیز ایشان در آن دوره تاریخی است.
۴- هاشمی پس از وفات امام خمینی تا پایان دو دوره ریاست جمهوری در مرداد۷۶.
این دوره به چند فصل تقسیم می شود.
فصل اول
تعیین رهبری انقلاب، آغاز بازسازی
نقش مؤثر و موفق و مثبت آقای هاشمی در مدیریت مجلس خبرگان برای انتخاب سریع و بهنگام و شایسته آیت الله خامنه ای برای جانشینی امام راحل بر احدی از ناظران و آگاهان امور سیاسی و تاریخی پوشیده نیست.
فصل دوم
مرحوم هاشمی پس از برعهده گرفتن ریاست جمهوری در تابستان ۶۸ کار عظیم سازندگی کشور و زیرساخت های توسعه اقتصادی و اجتماعی را با قوت و صلابت و درایت آغاز و به پیش بردند. از تاسیس و توسعه راههای مواصلاتی و شبکه برق و گاز و تلفن تا آموزش و پرورش و آموزش عالی و سد و نیروگاه های برق آبی و صنایع سنگین و متوسط و .... بخشی از خدمات به یاد ماندنی او در ۸ سال ریاست جمهوری است.
شاید جمله تاریخی رهبر انقلاب در خرداد۷۶ در پای صندوق انتخابات ریاست جمهوری که : هر کسی که انتخاب شود برای من هاشمی نمی شود. اشاره به این بخش از خدمات وی در ساخت زیر ساخت های پیشرفت کشور بوده است.
اما در همین دوره نیز آقای هاشمی در رویکرد اقتصاد توسعه محور به ویژه در مورد سیاست تعدیل که منجر به افزایش قیمت ها و تحت فشار قرار گرفتن اقشار مستضعف شد مورد انتقاد جریانات عدالت خواه قرار داشت وسیاست کاری او مورد چالش قرار می گیرد. از جمله پیامدهای این سیاست عملگرا، کم رنگ شدن فرهنگ بسیجی و رو آمدن ارزش های سرمایه داری یا شبه سرمایه داری بود.
در سال دوم ریاست جمهوری، مرحوم هاشمی با درایت و هوشمندی پرونده جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را با تحمیل عهدنامه ۱۹۷۵ الجزائر به رژیم صدام و استرداد آزادگان به خاک وطن به نفع ایران اسلامی سر و سامان می دهد. و بدین گونه مجاهدات دهها شهید و جانبار و مدافعان وطن اسلامی به بار می نشیند.
۵- هاشمی دوره اصلاحات
که از سال ۷۶ شروع و تا ۸۴ ادامه می یابد.
هاشمی در این دوره در مجموع در میانه راست و چپ که بعدها اصولگرا و اصلاحطلب خوانده شدند، قرار داشت.
در بخش اعظم این دوره مورد بی مهری و حتی تحقیر و طعن و توهین پیاده نظام رسانه ای جریان اصلاح طلب قرار داشت. اوج این خصومت ها به فصل انتخابات مجلس ششم باز می گردد. عالیجناب سرخپوش لقبی بود که از سوی اکبر گنجی(پناهنده فعلی به آمریکا) به ایشان داده شد!
۶- هاشمی فصل دولت بهار
در این دوره هاشمی در برابر رقیبی به نام احمدی نژاد که منادی عدالت و منتقد سرمایه داری و لیبرالیسم بود قرار گرفت.
پس از پیروزی و سبقت احمدی نژاد از هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری در سوم تیرماه ۸۴ اندک اندک فاصله ها رو به فزونی نهاد. با فاصله گذاری و نقد سیاست های دولت محبوب پابرهنهها توسط مرحوم هاشمی نیروهای انقلابی اعم از اصولگرایان متحد احمدی نژاد و عدالت خواهان از هاشمی دور و اصلاح طلبان به او نزدیک شدند.
ادامه دارد
۷-هاشمی ۸۸
در این فصل، سیاست و مواضع هاشمی رفسنجانی در برابر فتنه مبهم و لااقل مناقشه برانگیز بود. اگرچه مرحوم هاشمی می کوشید تا از جانبداری از یک طرف دعوا فاصله بگیرد اما پس از سوق تدریجی یک طرف دعوا از ضدیت با دولت مستقر و درخواست ابطال انتخابات به بهانه تقلب و مهندسی انتخابات، به ضدیت تلویحی با نظام و رهبری، انتظار ملت و انقلابی ها این بود که مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی با آن همه سوابق ممتاز در تاریخ انقلاب و نظام، به صورت روشن و صریح در برابر فتنه و فتنه جویان بایستد. شاید غرض او حفظ موقعیت داوری در بین دو جناح رقیب اصولگرا و اصلاحطلب و به راه آوردن عناصر عصبانی از طریق دلجویی بود؟ اما اشکال این رویکرد در آن بود که سران اصلاح طلب در یک روند تدریجی عملا از مرزهای نظام و یک جناح درون نظام عبور کرده بودند. اوج این جهالت و بلاهت در راهپیمایی روز قدس و اعلام تظاهرات همبستگی با بهار عربی در روز ۲۵ بهمن و اغتشاشات روز عاشورا ۸۸ می توان مشاهده کرد.
علی ایحال در یک جمع بندی اجمالی شاید بتوان گفت که آن مرحوم در این فصل از جهت تولی به رهبری خیلی خوب ظاهر شد اما از جهت تبری از مخالفان و معارضان رهبری، ظهور و بروزی همتا و همپای قسیمش نداشت و اگر هم داشت به چشم نمی آمد.
اللهم انّا لانعلم منه الّا خیرا و انت اعلم به منّا اللهم ان کان محسنا فزد فی احسانه و إن کان مسیئا فتجاوز عنه وٱغفرله و لنا.
@mohammadjavad_karimi
💠 پاسخ به سؤالات هشتگانه جوان اهل سنت(۸/۱)
👈سؤال هشتم
طبق روایت صحیح- هم از اهل سنت و هم شیعه- علی[ع]،دختر خودش امّ کلثوم را به عقد عمر در میاره؛ چطور ممکن است کسی دختر خودش رو به قاتل همسرش بده؟ واقعا عقل هم نعمت بزرگیه!
✍ پاسخ اجمالی
ازدواج اُمّکُلْثوم دختر امام علی(ع) با عُمَر بْن خَطّاب رخدادی تاریخی است که در وقوع، چگونگی و انگیزهٔ آن میان شیعیان و اهل سنت اختلاف است. برخی از اهل سنت با تأکید بر وقوع این ازدواج، آن را شاهدی بر عدم اختلاف بین امام علی (ع) و عمر بن خطاب دانستهاند. تعدادی از منابع شیعه، اصل وقوع ازدواج را رد میکنند و نقلها را غیرمعتبر میدانند، اما دیگر منابع شیعه، با پذیرش این رخداد، آن را از #سر #اجبار میدانند و ادعای #عدم #اختلاف میان امام علی و عمر بن خطاب را #رد میکنند. دربارهٔ این ازدواج، کتابهای زیادی نوشته شده است.
✅ پاسخ به سؤال هشتم(۸/۲)
👆سؤال: آیا ازدواج امّ کلثوم با عمر نشانه دوستی و روابط حسنه میان امام علی و عمر نیست؟
پاسخ تفصیلی:
✍آیت الله ناصر مکارم شیرازی
موضوع ازدواج ام کلثوم با عمر از دو دیدگاه قابل بحث و بررسی است:
الف. از منظر منابع اهل سنّت؛
ب. از منظر منابع شیعه.
🖌منابع اهل سنت:
در بین اهل سنت، مشهور است که امیرالمؤمنین علی(ع) دختر خود امّ کلثوم را به ازدواج خلیفه دوم، عمر بن خطاّب، درآوردند. آنها این ازدواج را نشانگر دوستی و روابط حسنه میان علی(ع) و خلیفه دوم قلمداد می کنند.
در نقد و بررسی این موضوع به چند نکته اشاره می شود:
1. هیچ یک از صحاح شش گانه(1) اهل سنّت ازدواج امّ کلثوم را با عمر ذکر نکرده اند.
مهمترین آنها دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم است که در نزد اهل سنت معتبرترین کتابها بعد از قرآن شمرده می شوند. برخی از دانشمندان سنّی، بسیاری از حقایق تاریخی را صرفاً به دلیل اینکه در صحیح بخاری و مسلم بیان نشده، مورد انکار و تردید قرار می دهند.
2. برخی از مسانید معتبر نزد اهل سنت، مانند: مُسند احمد بن حنبل نیز این رویداد را بیان ننموده اند.
3. برخی از منابع تاریخی و روایی اهل سنّت، مانند: «طبقات» ابن سعد(2) و «المستدرک» حاکم نیشابوری(3)، ازدواج ام کلثوم با خلیفه دوم را مطرح نموده اند که روایات آن کتابها از حیث سند و دلالت قابل نقد است :
📌نقد سندی: براساس مبانی رجالی اهل سنّت، تمام راویان این روایت، متّهم به صفات «کذّاب»، «وضّاع»، و «ضعیف» و «مدلَّس» می باشند؛ لذا براساس منابع اهل سنت، موضوع ازدواج امّ کلثوم با عمر بن خطّاب به لحاظ سندی فاقد اعتبار و ارزش می باشد.(4)
📌نقد دلالتی: صرف نظر از ضعف سندی، این روایت به لحاظ دلالت و معنی نیز دچار تعارض، چندگانگی و تشویش در نقل می باشد؛ به گونه ای که برخی از نقلها برخی دیگر را تکذیب می نمایند. به عنوان مثال، در برخی نقلها این گونه آمده است که وقتی عمر به خواستگاری امّ کلثوم آمد، علی(ع) مسئله کوچکی سنّ ام کلثوم را مطرح نمودند و در برخی نقلها آمده است که حضرت فرمودند: «من او را برای فرزندان برادرم جعفر بن ابی طالب نگه داشته ام». در نقل دیگری بیان شده است که علی(ع) بدون درنگ ام کلثوم را نزد عمر فرستاد تا او را نگاه کند.
🖌دیدگاه شیعه:
در مورد ازدواج امّ کلثوم با خلیفه دوم، در میان دانشمندان شیعه دیدگاه های متفاوتی مطرح است که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
1. برخی از دانشمندان شیعه از جمله شیخ مفید، این تزویج را به شدّت انکار نموده و بر این باورند که چنین ازدواجی اساساً رخ نداده است.(5)
2. دیدگاه دیگر این است که اُمّ کلثوم دختر واقعی علی(ع) نیست؛ بلکه ربیبه - دختر خوانده - علی(ع) بوده است. بر اساس این دیدگاه، امّ کلثوم دختر واقعی ابوبکر بوده، مادرش أسماء بنت عمیس است. پس از مرگ ابوبکر، اَسماء به همسری علی(ع) در آمد و امّ کلثوم همراه مادرش به خانه علی(ع) آمدند.
این دیدگاه متعلّق به آیت اللَّه العظمی مرعشی نجفی(ر)است. ایشان در این باره می فرمایند: «امّ کلثوم که با عمر ازدواج کرد، ربیبه علی(ع) و دختر اسماء بنت عمیس از ابوبکر بود. او کودک بود و با ازدواج اسماء با علی(ع) پس از مرگ ابوبکر به خانه علی(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج کرد. او را همه جا امّ کلثوم بنت علی(ع) می گفتند. او با پسرش زید بن عمر در زمان امام مجتبی(ع) فوت کردند. امام(ع) بر او و پسرش یک نماز میّت خواند و همین دلیل بر جواز نماز بر دو میّت در یک نماز شد.
امّ کلثوم دختر فاطمه(ع) در کربلا با خواهرش زینب(ع) بود و در شب یازدهم تا صبح مواظب اطفال امام حسین(ع) بود که خود دلیل دیگری بر نفی ازدواج او با عمر است؛ زیرا اگر زن عمر بود و فرزندی داشت، در جریان کربلا منعکس می شد، در اسارت کوفه و شام مطرح می گشت. اصولاً برای او حرمتی قائل می شدند».(6)
3. دیدگاه دیگر این است که این ازدواج صورت گرفت؛ ولی از روی تهدید و اکراه و اجبار. در منابع حدیثی شیعه روایاتی وجود دارد که نشانگر وقوع این ازدواج از روی تهدید و ارعاب می باشد.
برای نمونه: محمد بن ابی عمیر از هشام بن سالم از امام صادق(ع) نقل می کند که فرمود: «هنگامی که عمر ( از اُم کلثوم )نزد علی(ع) خواستگاری نمود، حضرت در پاسخ او فرمودند: او کم سنّ و سال است. عمر با عباس - عموی علی(ع) - ملاقات کرد و گفت: آیا در من عیبی هست؟
عباس گفت: چه شده؟ عمر گفت: به خواستگاری دختر برادرزاده ات رفتم؛ (ولی او پاسخ منفی به من داد و ) من را ردّ نمود. به خداوند سوگند! چاه زمزم را پُر می کنم و هیچ نشانه بزرگی و کرامت برای شما نیست، مگر آنکه آن را از بین خواهم برد و هر آینه دو شاهد برای او اقامه کرده، به اتّهام سرقت دست راست او را قطع خواهم نمود.
پاسخ تفصیلی(۸/۳)
پس عباس نزد علی(ع) آمد و او را (از تهدیدهای عمر) آگاه ساخت و از ایشان درخواست نمود تا امر (این ازدواج) را به او واگذار نماید. علی(ع) نیز مسئله ازدواج امّ کلثوم را به عموی خود عباس سپرد»(7).(8)
در صورتی هم که چنین روایاتی را بپذیریم نه تنها نشانه ای از دوستی و روابط حسنه میان امام علی(علیه السلام) و عمر نمی بینم بلکه سندی دیگر بر رفتار خشن و ظالمانه عمر با اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) را پذیرفته ایم .
📚 پاورقی:
(1). «الکتب الستة المشهورة المقررة فی الإسلام التی یقال لها الصحاح الستة هی : 1- صحیح البخاری 2- صحیح مسلم 3- الجامع للترمذی 4- السنن لأبی داود 5- السنن للنسائی 6- السنن لابن ماجه».( مقدمة فی أصول الحدیث، عبدالحق الدهلوی، ص 96).
(2). الطبقات الکبری ، محمد بن سعد بن منیع الزهری، دار احیاء التّراث العربیّ، بیروت، لبنان، چاپ اوّل، 1416 ق، ج 8، ص 462 - 465.
(3). المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دار الکتب العلمیة، بیروت، لبنان، چاپ اوّل، 1411 ق، ج 3، ص 153.
(4). برای آگاهی بیشتر از احوال راویان این حدیث، به کتاب «الرسایل العشر» تألیف سیدعلی حسینی میلانی، انتشارات یاران، قم، چاپ اوّل، 1418 ق، رساله هشتم مراجعه نمایید.از ایشان کتابی با نام ازدواج ام کلثوم با عمر( بررسى و نقد) نشر یافته که در نرم افزار مجموعه آثارشان توسط شرکت کامپیوتری نور نیز قرار داده شده است.
(5). مسارُّ الشّیعه (مجموعه مصنّفات شیخ مفید)، دار المفید، بیروت، لبنان، چاپ دوم، 1414 ق، ج 7، ص 87؛ همچنین، مرحوم سید ناصر الحسین الموسوی اَلّکنوی الْهندی، نوه صاحب کتاب «عبقات الانوار»، کتابی در انکار این تزویج تحت عنوان: «إفحام الأْعداء والخصوم فی نفی تزویج امّ کلثوم» نگاشته است. مرحوم محمدجواد بلاغی، صاحب تفسیر «آلاء الرَّحمن» نیز رساله مفصلی در نفی این تزویج دارد.
والحمدلله رب العالمین.
(6). تاریخ تحلیلی و سیاسی اسلام، دکتر علی اکبر حسنی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اوّل، 1379 ش، ج 2، ص 59.
(7). فروع کافی، محمد بن یعقوب کلینی، دار الاضواء، بیروت، لبنان، چاپ اوّل، 1413 ق، کتاب نکاح، بابُ تزویج امّ کلثوم، ح 9470، ص 347.
(8). مجله مبلغان، شماره 100، «ازدواج ام کلثوم با عمر در هاله ای از ابهام», مصطفی عزیزی علویجه.
دفتر اطلاع رسانی آیت الله ناصر مکارم شیرازی
@mohammadjavad_karimi
⭕️روابط بین المللی، شرق و غرب ندارد
🔹سفر چند روز گذشته رییس جمهور محترم به مسکو باب گفتگوهای سیاسی و جناحی مرتبط با سیاست خارجی کشور و چگونگی و حد و اندازه نزدیکی روابط کشور با هر یک از دو بلوک کشورهای شرقی یا غربی را مجددا باز نموده است .
🔹با نگاهی به طرز تفکر دو جناح عمده کشور این گونه به نظر می رسد که یکی از این جناحین تمایل بیشتری به برقراری روابط با کشورهای شرقی و دیگری طرفدار روابط بهتر با غربی هاست.
🔹در این بین اما عقلایی هم پیدا می شوند که فارغ از نگاه های جناحی ، ارتباط خوب و موثر با هردو گروه کشورها را به نفع کشور دانسته و این امر را در ایجاد موازنه بین دو بلوک کشورها و در نتیجه دریافت بیشترین امتیاز و منافع برای کشور موثر و لازم می دانند.
🔹واقعیت میدانی روابط بین الملل هم به همین گونه است ، کشوری در دنیا موفق است که صرفا خود را متکی به یک گروه خاص از کشورها ی غربی و یا شرقی نکند بلکه بتواند با ایجاد روابط متوازن از مزایای همه کشورها استفاده نماید.
🔹متاسفانه در کشور ما در گیر و دار رقابت های بچه گانه جناحی این منافع ملی است که تحت الشعاع قرار می گیرد ، یعنی برای جناح های کشور مهم نیست که رابطه با فلان کشورشرقی یا غربی برای منافع کشور مناسب است یا نه ، صرف اینکه یک جناح خواستار رابطه با آن کشور خاص باشد کافی است که از نظر جناح رقیب بد تلقی شود.
🔹اوج این اختلاف نظرات در سفر اخیر رییس جمهور به روسیه نمایان شد در جایی که طرفداران دولت به طور اغراق آمیزی روابط با روسیه و کلا بلوک کشورهای شرقی را تبلیغ نموده و در طرف مقابل هم جناح رقیب با هر دست آویزی از گذشته های تاریخی گرفته تا حال حاضر سعی کرد که نشان دهد این روابط آن چنان هم مفید و کارگشا نخواهد بود.
🔹این در حالی است که با نگاهی اجمالی به نوع رابطه کشورهای منطقه و اطراف ایران با دنیا ، کاملا قابل مشاهده است که این کشورها به سمت عقلانیت در ایجاد روابط متوازن با بلوک های قدرت جهانی در حرکت هستند ، کشورهایی که تا چند سال پیش کاملا وابسته و متکی به غرب بویژه آمریکا بودند اینک چندین سال است که درعین حفظ روابط مستحکم با غربی ها ، در حال گردشی معنادار بویژه در بخش های اقتصادی به سمت قدرت های شرقی بویژه چین می باشند .
🔹این کشورها از امارات و عربستان گرفته تا حتی رژیم صهیونیستی که بهترین روابط را با آمریکا و غرب دارند و حتی حیات و ممات برخی از آنها وابسته به آمریکاست ، اما با این حال بخش عمده سرمایه گذاری در پروژه های حیاتی و زیربنایی خود را در اختیار چین قرار داده و هم اینک چین بزرگ ترین شریک تجاری واقتصادی بسیاری از این کشورها شناخته می شود.
🔹با این توصیفات بهترین اقدام برای کشور ما هم این است که در عین حال که به درستی در حال استحکام روابط خود با روسیه و چین به عنوان کشورهای شرقی است ، در ادامه و بویژه پس از به نتیجه رسیدن گفتگوها با قدرت های جهانی و رفع تحریم ها ، با کشورهای غربی هم در بخش های اقتصادی ، فناوری و سرمایه گذاری وارد مذاکرات جدی شده و در عین بهره مندی از سرمایه و فناوری آنها ، از این روابط به عنوان وزنه ای جهت موازنه در روابط بین المللی خود در جهت کسب بیشترین منافع برای کشور استفاده نماید.
🔹مسلما ایجاد روابط منطقی و درست و برد برد با کشورهای شرقی و یا غربی به معنای وادادگی در مقابل آنها و عدم استقلال کشور نبوده و شعار مترقی " نه شرقی ، نه غربی " به معنای استقلال کامل کشور از سلطه شرق و غرب همچنان با قدرت پابرجاست و در عین حال روابط سطح بالا و منطقی " هم با شرق و هم با غرب " مطمئنا در راستای منافع کشور ، مردم و نظام خواهد بود./الف
سایت خبری تحلیلی الف
🌹عروج مادر
ششم بهمن ماه سال ۱۳۷۸ روزی است که بانو حاجیه خانم آسیه غبرائی مادر مؤمنه و صابره شهید ابوالحسن کریمی به عالم ملکوت پیوست و آسمانی شد.
🔸این مادر در محله شعربافان لاهیجان در یک خانواده مذهبی،از پدری به نام حاج محمدعلی غبرائی از خیرین و معتمدین سرشناس و از مادری به نام معصومه دختر میرزا اسحاق اسلامی در سال ۱۲۹۶ دیده به جهان گشود.
در سال۱۳۲۰ با یکی از بازاریان متدین لاهیجان به نام کربلایی عباسعلی کریمی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج تولد و تربیت هشت فرزند بود که یکی از آنها سردار حزب الله گیلان حاج شیخ ابوالحسن کریمی بود.
او همانند همه زنان مسلمان پیرو اهل بیت، عشق وافری به ائمه اطهار علیهم السلام و حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام داشت.
🔰خصائل اخلاقی
در کتاب آئینه داران در باره این مادر فداکار می خوانیم:
مادر نیز بردبار و فداکار با آگاهی از مکتب نورانی اسلام و عشق و علاقه وافر به خاندان نبوت و امامت به ویژه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، فضای معنوی و آکنده از صفا و صمیمیت تؤام با معرفت دینی را در چهاردیواری خانه برای رشد و نمو ایمانی فرزندان ترتیب داده و فراهم آورده بود(۱).
🔰تاثیر گذاری
خانم دکتر فاطمه کریمی در باره میزان تاثیر گذاری مادر بر رشد دینی فرزندان می گوید:
سواد قرآنی داشت، دوراندیش و مدیر و مدبّر بود. اشعار زیادی از حافظ را از بر بود و به تناسب موضوع برای ما می خواند که روی ما خیلی تاثیر گذار بود. او این اشعار را از مادرش، یاد گرفته بود. اهل تدبیر و قناعت بود و در مخارج خانواده برنامه ریزی داشت. ما از او یاد گرفتیم که فرآیند دوراندیشی را فراموش نکنیم(۲).
🌷 این بانوی عفیفه و محجبه در رعایت موازین دینی و انجام وظایف همسری و مادری در قبال شوهر و فرزندان ممتاز و موفق بود.
در تربیت دینی و رشد فکری فرزندان در کنار شوهرش تعامل کامل داشت.
🔸در کنار هنر شوهرداری و مادری از هنر خیاطی و آشپزی نیز حظی وافر داشت. علاوه براین در معاشرت با ارحام و اقربا و همسایگان و آشنایان بسیار متواضع و مؤدب و مهربان بود.به اندازه بضاعت و وسع مالی خود از کمک و مساعدت به نیازمندان دریغ نمی ورزید.
🔸از دیگر ویژگیهای او مرتبه والای اعتماد و اطمینانی بود که در نزد ارحام و اقوام خویش داشت. بانویی صاحب فکر و امانت دار بود که ذکاوت و صداقت او برای معاشران وی از آشنا تا غریبه ثابت و محرز بود.
🔸ثبات قدم و پایداری
علی رغم تحمل داغ دو فرزند برومند؛ شهادت حاج شیخ ابوالحسن و مرگ اسفناک مهندس زینب در پی تولد فرزند، هیچگاه صبر و شکیبایی خود را از کف نداد و به تمام معنا در برابر مشیت الهی تسلیم بود. صبری را که از پدرش مرحوم حاج محمد علی غبرائی به ارث برده بود. طوبی لهما.
🌴سرانجام در غروب ششم بهمن ۷۸ دعوت حق را اجابت و به ملکوت اعلی پیوست.
غفرالله لها ولنا
📚 پاورقی
۱- شهید ابوالحسن کریمی، عباس آقایی جیرهنده، ص ۲۹.
همان.
@shahidabolhassan
🌐 دورنمای جامعه مهدوی
نگاه گذرا بر جامعه بشری در حکومت مهدوی
✍ محمد جواد کریمی
۱- رشد عقلی
امام محمد باقر(ع) فرمود:
هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند دستش را بر سر بندگان می گذارد، و بدان وسیله عقول آنها را جمع و افکار آنان را کامل می کند.
اذا قام قائمنا وضع الله یده علی رئوس العباد فجمع بها عقو لهم و کملت به احلامهم(۱).
۲-اعتلای علم
امام صادق علیهالسلام فرمود:
علم ۲۷ حرف است، تمام آنچه پیامبران تا امروز آورده اند، فقط دو حرف از علم است، هنگامی که قائم ما قیام کند، ۲۵ حرف باقی مانده را خارج ساخته و در میان مردم می پراکند(۲).
۳- امنیت و آرامش
با اقامه عدل و داد در زمین آرامش و امنیت به جامعه بشری باز می گردد. به گونه ای که پیامبر اسلام(ص) فرمود:
آن چنان خدای عزوجل برای مردم خیر پیش می آورد که مردگان آرزو می کنند به زندگی دنیا بر گردند(۳).
۴- رفاه
امام محمد باقر(ع) فرمود:
مهدی، اموال را میان مردم چنان به تساوی تقسیم می کند که دیگر محتاجی به هم نمی رسد تا به او زکات بدهند(۴).
🔸استادمحمد رضا حکیمی می گوید:
احادیث در باره جهانگیر شدن دولت مهدی بسیار است. و این امر واضحاست. او جهان را پهنه فریاد «لا اله الّا الله- محمد رسولالله» می سازد. در حکومت مهدی، خردها کمال می یابد، بدنها سالم و زیبا می شود، قدرتها و نیروها فزون می گردد، عدل و داد همه گیر می شود، غنی و بی نیازی به همه جا می رسد، احکام خدا در همه ی جهان به اجرا در می آید، همه کس حتی جوانان و بانوان خانه دار از علم دین بهره مند می شوند، عدالت آفاقی و انفسی پهنه ی گیتی را در بر می گیرد، برکات آسمان- بطور کامل- نازل می گردد، برکات زمین- بطور کامل- بیرون داده می شود، حیوانات بیابان در آرامی و آرامش زندگی می کنند. و از یکدیگر زیان نمی بینند، ودر سرشاری طبیعت غرق می شوند.(۵).
🔸مدت حکومت
قائم آل محمد(ص) ۳۰۹ سال حکومت می کند،به همان مقدار که اصحاب کهف، ماندند، او زمین را - همان گونه که از ستم و بیداد سرریز شده باشد- از عدل و داد سرریز خواهد کرد. خداوند شرق و غرب عالم را برای او خواهد گشود.
این حدیث در کتب و منابع حدیثی قدیم از امام محمد باقر(ع) روایت شده است. چنانکه فضل بن شاذان، این حدیث را در کتاب «الغیبة»خویش از حضرت امام محمد باقر(ع) نقل کرده است(۶).
اللهمَّ أرنا ٱلطَّلعةَ ٱلرَّشیدة، وٱلغُرَّةَ الحمیدة...
اللهمَُ إنَّا نرغَبُ إلیک فی دَولةٍ کریمة، تُعزُّ بها الاسلامَ و أهلَهُ وتُذِلُّ بهَا النِّفَاقَ و أهلَهُ...
📚 پاورقی
۱- منتخب الاثر، ص ۴۸۳.
۲- بحارالانوار، ج ۵۲,ص۳۳۶.
۳- همان، ص ۱۴۶.
۴-خورشید مغرب، ص ۳۹۹ به نقل از بحارالانوار، ج ۵۲,ص۳۹.
۵-خورشید مغرب، محمدرضا حکیمی، ص ۴۲۶.
۶-همان، ص ۴۲۵.
@mohammadjavad_karimi