چه زمانی مردمان باید منتظر بلای مسخ باشند؟
پیامبر اکرم (ص) در روایتی که خبر از روزگارانِ پس از ایشان می‌دهد، خصلت‌هایی را برشمرده‌اند و هشدار داده‌اند که هرگاه این خوی‌ها در میان مسلمانان رواج یابد و در جامعۀ مسلمانان گسترش یابد، مردمان باید منتظر نزول بلا باشند و یکی از آن بلاها مسخ است. حضرت رحمة للعالمین (ص) این رذایل اخلاقی را این‌گونه معرفی کرده‌اند و فرموده‌اند که «وقتی غنیمت جنگی را دولتِ شخصی خود کردند [یعنی سردمداران غنایم را که جزو بیت‌المال است
جزو اموال شخصی خود درآوردند]؛ امانت را غنیمت شمرده، [آن را] تصرّف کردند؛ صدقه‌دادن را برای خود ضرر حساب کردند [منظور می‌تواند این باشد، که مردم صدقه‌دادن را به‌نوعی جبران ضررهای زندگی خویش درنظر بگیرند، نه برای رضای خدا]؛ به رفیقان نیکی و پدران را اذیت کردند؛
صداها را در مسجد در غیر از اذان بلند کردند؛ از ترسِ شرّ اشخاص آنها را گرامی و محترم داشتند؛ افراد رذل و پست در میان مردم رئیس و زعیم باشند؛ لباس حریر و ابریشم پوشیدند؛ زن‌های خواننده در مجالس عمومی و خصوصی آوردند؛ شرب خمر کردند؛ و عمل منافی عفّت در میان آنها شایع شد
پس در این حال [این بلاها را] انتظار داشته باشند: باد سرخ؛ یا زمین‌شکافته‌شدن و آنها را فروبردن؛ یا مسخ و از صورت آدمی خارج‌شدن؛ یا دشمن بر آنها غلبه‌کردن و از هیچ جانب یاری‌نشدن». [۱۴]
محمد بن ابراهیم نعمانی در کتاب «غیبت» آورده است که ابی بصیر از امام جعفر صادق (ع) دربارۀ آیۀ شانزدهم سورۀ مبارک فصّلت که از «عذابی که در دنیا خواری آورد» سخن گفته، می‌پرسد و از امام می‌خواهد که منظور از خواریِ در دنیا را برای او توضیح دهند. امام جعفر صادق (ع) در اشاره به وقوع مسخ در آخرالزمان، فرموده‌اند که «ای ابابصیر، کدام خواری بیشتر از این است که مرد در خانه و اتاق خود و در کنار برادران و در میان اهل و عیال خود نشسته باشد که ناگهان اهل و عیالش گریبان‌ها چاک زنند و فریاد برآرند؛ و مردم بگویند چه شده است؟ گفته شود که فلان شخص در همین ساعت مسخ شد.امام (ع) در پاسخِ او می‌فرمایند که «ای ابابصیر، کدام خواری بیشتر از این است
«ای ابابصیر، کدام خواری بیشتر از این است که مرد در خانه و اتاق خود و در کنار برادران و در میان اهل و عیال خود نشسته باشد که ناگهان اهل و عیالش گریبان‌ها چاک زنند و فریاد برآرند؛ و مردم بگویند چه شده است؟ گفته شود که فلان شخص در همین ساعت مسخ شد. [ابابصیر گوید:] عرض کردم پیش از قیام قائم، علیه‌السلام، است یا پس از قیام؟ فرمود: نه، بلکه پیش از قیام». [۱۵
همان‌طور که ملاحظه شد، براساس آنچه از این روایت‌ها برمی‌آید، مسخ‌شدنِ آدمیان گرچه شاید برای آدمیِ امروزی دور از ذهن باشد، اما یکی از بلاهای آخرالزمانیِ وعده‌داده شده است که دامن گروهی از مردمِ بدکار را خواهد گرفت
پایان شبِ سیه...
آنچه در سطرهای پیشین ازنظر گذشت، بخشی از بلاهای آخرالزمانی است که جوامع گناه‌آلودِ جهانِ در آستانۀ ظهور را در بر خواهد گرفت. البته که درک و دریافتِ این همه سختی و مصیبت و اندوه، بسیار عذاب‌آور و هولناک است، اما روزنۀ امید به‌هیچ روی بسته نیست؛ چراکه پایانِ شب سیهِ دنیای غرق در ظلم و ستم و فسق و فجور، سپیدیِ ظهورِ نجات‌بخش آن منجی موعود (عج) است که درست در اوج ناامیدی‌ها رخ عیان خواهد کرد و جهان را از چنگ لشکر شیطان رهایی خواهد بخشید. این، البته آرزو یا تحلیل نیست؛ وعده‌ای است که حضرات آل الله (ع) داده‌اند
به‌مَثَل امام محمد باقر (ع) دربارۀ شرایط مردمانِ در آستانۀ ظهور فرموده‌اند که «حضرت قائم قیام نمی‌کند مگر هنگامی‌که مردم را ترسی سخت فراگرفته باشد و زمین‌لرزه‌ها و گرفتاری و بلا دامن‌گیر مردم شود و پیش از اینها بیماری طاعون فرارسد و شمشیری بُرّان در میان عرب باشد و اختلاف سختی به میان مردم افتد، آن‌چنان‌که دینشان پاشیده گردد و حالشان دگرگون شود تا آنجا که هر صبح و شام آرزوی مرگ کنند، ازبس مردم آزار بینند و به جان یکدیگر می‌افتند. خروج آن حضرت هنگامی است که مردم از اینکه فرجی ببینند مأیوس و ناامید شوند. ای خوشا به حال آن‌که آن روزگار را درک کند و از یاران آن حضرت باشد و وای و تمام وای بر کسی که با او ستیزد و با او و با دستورش مخالفت ورزد و از دشمنانش شود». [۱۶]
منبع :
۱. رک: «مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل»؛ شیخ حسین نوری؛ بیروت: مؤسسه آل البیت، علیهم السلام لاحیاء التراث؛ ۱۴۰۸ ق.؛ ج ۱۱، ص ۳۷۸.
۲. «غیبت»؛ شیخ طوسی؛ ترجمۀ مجتبی عزیزی؛ قم: مسجد مقدّس جمکران؛ ۱۳۸۷؛ ص ۷۶۳.
۳. همان. «غیبت»؛ ص ۷۴۹ و ۷۵۰.
۴. «کمال الدّین و تمام النّعمة»؛ شیخ صدوق محمد بن علی (ابن بابویه)؛ ترجمۀ منصور پهلوان؛ قم: دارالحدیث؛ ۱۳۸۲؛ ج ۲، ص ۵۶۳ و ۵۶۴.
۵. همان. ص ۵۶۴.
6. «غیبت» محمد بن ابراهیم نعمانی؛ ترجمۀ سید احمد فهری زنجانی؛ تهران: دارالکتب اسلامیّه؛ ۱۳۶۲؛ ص ۳۵۹.
۷. «اِعلام الوَری باَعلام الهدی» (زندگانی چهارده معصوم، علیهم‌السلام؛ شیخ طبرسی، فضل بن حسن؛ ترجمۀ عزیزالله عطاردی؛ تهران: اسلامیّه؛ ۱۳۹۰ ق.؛ ص ۵۸۶.
۸. رک: «شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار»؛ ابوحنیفه نعمان بن محمد تمیمی مغربی؛ به همت محمد حسینی جلالی؛ قم: مؤسسة النشر الاسلامی؛ ۱۴۰۹ ق.؛ ج ۳، ص ۳۶۳.
9. رک: لغت‌نامۀ دهخدا. «مسخ».
۱۰. برای آگاهی بیشتر دربارۀ مضمون این دو آیه، رک: «تفسیر مجمع البیان»؛ شیخ طبرسی، فضل بن حسن؛ ترجمۀ حسن نوری همدانی / احمد بهشتی؛ تهران: فراهانی؛ ۱۳۵۰؛ ج ۱، ص ۲۰۳ / ج ۷، ص ۹۸.
۱۱. ترجمه از استاد شیخ حسین انصاریان.
۱۲. «الرّوضة مِنَ الکافی»؛ شیخ کلینی، محمد بن یعقوب؛ ترجمۀ هاشم رسولی محلّاتی؛ تهران: علمیّۀ اسلامیه؛ ۱۳۶۴؛ ج ۱، ص ۲۴۴.
۱۳. «شرح نهج‌البلاغه ابن میثم»؛ امیرالمؤمنین (ع)؛ شرحِ ابن میثم، کمال‌الدین میثم بن علی؛ ترجمۀ سید محمدصادق عارف؛ مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی (ع)؛ ۱۳۷۰؛ ج ۳، ص ۲۷.