اهل بیت (ع) هم نسبت به شتاب زدگی منتظرین در امر ظهور هشدارهایی دادهاند، چنانکه امیرالمؤمنین (ع) نسبت به مفهوم عجله فرمودند: «درباره امری پیش از رسیدن وقتش شتاب مکنید که پشیمان خواهید شد و مدت را طولانی مشمارید که دلهایتان را قساوت میگیرد».[۷].[۸]
پیامدهای ناگوار عقلی نسبت به تعجیل ظهور:
عجله سبب ایجاد روحیۀ یأس و نومیدی در انسانِ منتظر میشود، زیرا منتظری که عجله دارد و به امام نمیرسد حالت گله مندی و شکایت در او ایجاد میشود و این مسئله به قدری حاد میشود که منتظر نه تنها از صف منتظران خارج میشود بلکه دیگران را نیز نسبت به امر ظهور سست و بی اراده میکند و اگر این شتاب زدگی درمان نشود میتواند به انکار وجود امام هم منجر شود[۹].
عجله از نگاه عقل یک واکنش افراطی است، اگر شخصی نسبت به موضوعی از جمله مسئلۀ ظهور عجله داشته باشد و به این خواسته نرسد، واکنش افراطی او به واکنشی خلاف واکنش افراطی او تبدیل شده و او را نسبت به مسئلۀ ظهور بی تفاوت میکند در حالی که این بی تفاوتی طبق روایت معصومین انسان را به سمت قساوت قلب سوق میدهد[۱۰].[۱۱]
راههای مبارزه با تعجیل در ظهور
راههای مبارزه با صفت تعجیل در ظهور عبارتاند از:
1_تسلیم بودن منتظر به اراده و حکمت الهی: تسلیم بودن منتظر نقش بسیار موثری برای درمان این صفت دارد چراکه سبب آرامش فرد شده و اسباب نجاتش را مهیا میکند. چنانکه امام جواد (ع) فرمودند: «شتابزدگان در امر ظهور هلاک میشوند و اهل تسلیم نجات مییابند»[۱۲]. اما رسیدن به چنین صفتی (تسلیم بودن) به وسیلۀ ایمان به غیب حاصل میشود،
همچنانکه در روایات، ایمان به غیب جزء صفات منتظران آورده شده است: «خوشا به حال صابران در دوره غیبت و استواران در محبت امام غایب! همانانی که خدای تبارک و تعالی در کتابش چنین توصیفشان کرده است این قرآن، هدایت است برای پرهیزگاران، همان کسانی که به غیب ایمان دارند»[۱۳].[۱۴]
در واقع شتابزدگی حاصل عدم درک جایگاه مصلحت و حکمت الهی نسبت به تحقق خیر الهی و عدم تسلیم نسبت به ارادۀ خداوند است که به دخالت در تقدیر الهی در مورد زمان ظهور میانجامد؛ چنین فردی تنها عامل انسانی را در تحقق ظهور مؤثر میداند؛ در حالیکه عامل اساسی پدیدۀ ظهور، خداوند است و هر انسان منتظری به اندازۀ قابلیت خود حق دخالت در تحقق آن را دارد[۱۵].
2_بررسی آثار مثبت صبر: فرد منتظر با بررسی آثار صبر، در موضوع ظهور میتواند با این وصف یعنی تعجیل ظهور مبارزه کند. امام صادق (ع) فرمودند: «کسی که در راه انتظار و در مسیر آن بمیرد، مانند کسی است که در خیمه امام منتظر بوده باشد»[۱۶].[۱۷]
3_روشنگری اندیشمندان مسلمان: روشنگری علمای دینی نسبت به عاقبت صبر کردن منتظران و همچنین ایجاد معرفت و شناخت به امام راه بسیار موثری برای ایجاد صبر در جان منتظران است[۱۸].
فرق بین انتظار و عجله
نکتۀ مهمی که باید به آن توجه کرد این است که بین انتظار و عجله در امر ظهور تفاوت وجود دارد، چراکه انتظار کشیدن جزء وظایف منتظران است ولی در موضوع عجله، عجله نکردن جزء وظایف منتظرین قرار میگیرد.
فرق انتظار و عجله در این است که انتظار نوعی شتاب و دویدن به سمت مطلوب است؛ اما نه شتابی که مورد مذمت قرار گرفته است بلکه انتظار مصداقی از شتابهای مطلوب است، چنانکه در اذان و اقامه به این نوع از شتاب اشاره شده است «حَیَّ عَلَی الصَّلَاةِ و حَیَّ عَلَی الْفَلَاحِ و حَیَّ عَلَی خَیْرِ الْعَمَلِ».
دعا برای ظهور مصداق بارز شتاب مطلوب به سمت ظهور است، زیرا دعا برای ظهور حضرت نشان دهندۀ یقین و ایمان داشتن منتظر به اینکه ظهور حضرت و فراهم نمودن وسائل فرج از قدرت همه، جز خداوند خارج است[۱۹].