خوشا به حال شیعیان که در غیبت وی به رشته ولایت ما چنگ زده و به دوستی‌ ما ثابت و استوار مانده‌اند و از دشمنانمان بیزارند، آن‌ها از ما و ما از آن‌هاییم. ایشان ما را به امامت پسندیده‌اند و ما هم آن‌ها را به شیعه بودن پذیرفته‌ایم.

خوشا به حالشان، باز هم خوشا به حالشان، به خدا در روز قیامت در درجات با ما خواهند بود.معرفت امام در وجه دوم، به میزان آگاهی، مطالعه و ژرف‌نگری در رفتار و کردار امام بستگی دارد و هرچه درک از آن‌ وجود مقدس با تعمق بیش‌تری صورت پذیرد، زوایای گسترده‌تری از شخصیت بی‌نظیرش روشن می‌شود.

انسان‌ها اگر درصدد شناخت واقعی آن حضرت برنیایند، به موجودی بی‌روح مبدل می‌شوند که عطش جاودانگی را به جرعه حقیقت بر طرف نکرده و ندای فطرت را به پاسخی حقیقی ارضا نکرده‌اند.حضرت مهدی(عج) دریایی مواج از علم و حکمت و معرفت حق است که به اراده الهی از نظرها غایب گشت، تا در هنگامی‌ای خاص ظهور کند و اهل ایمان را پیروز و سربلند سازد. آن حضرت، بسان خورشید پشت ابر، شیعیان را از گرمی و نور وجودش بی‌نصیب نمی‌گذارد. ایشان، خود فرمودند:

شیوه بهره‌بردن از من در زمان غیبت، مانند استفاده از خورشید است، هنگامی که ابرها آن‌را از دیده‌‌ها پنهان سازند. برای اهل زمین امان هستم چنان‌که ستارگان، امان اهل آسمانند.

حضرت مهدی(عج) ویژگی‌هایی خاص دارد و به اوصافی آراسته شده که عبارت «طاووس اهل الجنه» برایش بیان شده است. وجود آن حضرت از لحظه تولد و سپس غیبت و نهایتاً ظهور، تجلی اراده حق و تحقق صفت بقیه اللهی‌ است این شناخت از سه راه - که مکمل یکدیگر مى باشند - حاصل مى شود:یکم. مطالعه تاریخ زندگانى آنان؛ مطالعه سرگذشت و سیره آنان؛ خصوصاً در باب فضایل، مناقب و خصوصیات آنان - از قبیل: شجاعت، مردانگى، ایثار، تواضع، صبر، فرزانگى و... -

انسان را متوجه مقام والاى آن بزرگواران مى کند و جذبه و کشش خاصى نسبت به آن فرزانگان در روح انسان، حاکم مى شود.دوم. مطالعه و تفکّر در سخنان ایشان؛ اسلام تفکر را موجب بصیرت ( الحیاة، ج 1، ص 8، ح 3)، دعوت کننده به عمل نیک (همان، ح 9)، پدید آورنده نور (همان، ص 49، ح 18)، نشانه حیات و زنده بودن قلب بصیر مى داند( همان، ص 48، ح 5).مطالعه و تفکّر در آثار فکرى امامان، هر چند کار مشکلى به نظر مى رسد؛ ولى بسیار سودمند است

امر علاوه بر آن که باعث شناخت شخصیت آن بزرگواران و ایجاد محبت آنان در دل مى شود؛ سرمایه بزرگى براى روح بشر به شمار مى رود. همان طور که فراگیرى فصول یک کتاب، باید با تحقیق و دقت کامل و رجوع به استاد و... قرین باشد؛ مطالعه و اندیشه و تفکر در آثار ائمه(ع) نیز، باید با استفاده از استادان فن و مراجعه به کتاب هایى که در شرح سخنان آنان به رشته تحریر درآمده، همراه باشد.

سوم. شناخت خدا: اگر ما خداوند و صفات و اسماى او را به طور حقیقى بشناسیم، مى توانیم انسان هاى کامل راستین (امامان) را نیز بشناسیم؛ زیرا آنان آینه تمام نماى صفات جمال و جلال حضرت حق اند و در تسمیه به اسماى الهى، از تمامى موجودات عالم امکان برترند. بر این اساس، با شناخت خدا و صفات او، مى توانیم به اوصاف و ویژگى هاى امامان نیز واقف گردیم.

شاید دعایى که سفارش شده در زمان غیبت بعد از نماز زیاد خوانده شود، ناظر به همین حقیقت باشد:«اللهم عرفنى نفسک فانک ان لم تعرفنى نفسک لم اعرف رسولک اللهم عرفنى رسولک فانک ان لم تعرفنى رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنى حجتک فانک ان لم تعرفنى حجتک ضللت عن دینى؛ خداوندا! خود را به من بشناسان که اگر خود را به من نشناسانى پیغمبر را نمى شناسم؛ خدایا! پیغمبرت را به من بشناسان که اگر به پیامبر معرفت پیدا نکنم، نمى توانم امامم را بشناسم؛ خدایا! حجت و امامت را به من بشناسان که اگر امام را نشناسم، در دین خود گمراهم» ( مفاتیح الجنان، دعا در غیبت امام زمان(عج)).بر این اساس اولین شرط انتظار؛ معرفت است تا انسان میهمان خود را نشناسد و از خصوصیات خوب او مطلع نباشد منتظر او نخواهد شد

تنها هنگامى انسان در انتظار کسى مى نشیند که او را خوب بشناسد اما اگر انسان کسى را نشناسد و بداند که آن شخص خواهد آمد برایش اهمیتى نخواهد داشت و منتظر او نخواهد ماند. در مورد انتظار امام زمان هم چنین است. کسانى که آن حضرت را نمى شناسند مانند کفار و یا اهل ادیان دیگر، هرگز انتظار او را نمى کشند اما کسانى که او را مى شناسند و ارزش او را مى شناسند و مقام او را مى دانند منتظر او مى مانند

.البته شناخت امام زمان دو گونه است. گونه اول شناخت تاریخى وجود آن حضرت است مانند اینکه امام دوازدهم است و تاریخ ولادتش در چه سالى است و مانند آن. اما گونه دیگر شناخت امام زمان(ع)، شناخت مقام نورانیت آن حضرت است که این شناخت کار هر کسى نیست و ظرفیت و لیاقت زیادى مى خواهد. و در حقیقت اصحاب خاص امام زمان(ع) کسانى هستند که آن حضرت را به مقام نورانیت شناخته اند براى آگاهى از مقام عظیم امامت رجوع به زیارت جامعه کبیره و تأمل در معانى عمیق و عجیب آن توصیه مى شود.همچنین خواندن کتب معتبرى که در مورد امام زمان(ع) نوشته شده است مى تواند انسان را تا حدى به مقام و عظمت امام زمان(ع) آشنا سازد.در عصر غیبت امام عصر(عج) هم طبق سفارش آن حضرت باید به مجتهد عادل جامع الشرایط که حافظ دین خداست و امور را نظام می بخشد رجوع کرد که تبعیت از چنین فردی تبعیت از امام عصر(عج) شمرده می شود.چنانکه امام عصر(عج) در یکی از توقیعات خود می فرماید: «و اما در رویدادهایی که پیش می آید، به راویان حدیث مراجعه کنید

زیرا آنها حجت بر شما هستند و من حجت خدا بر ایشان». (شیخ صدوق، کمال الدین، ج 2، ص 483). کسب معرفت آنچه از روایات استفاده می‌شود این است که خداوند متعال است که معرفتی را به بندگان خدا عطا می‌کند و نقش انسان در تحقق آن فقط قبول و یا ردّ آن معرفت عطا شده می‌باشد.