🔰دشواری های فهم متن عربی
💢گزارشی از کتاب متن فهمی فقیهانه؛ اثر حجت الاسلام و المسلمین عشایری
1️⃣ یادداشت اول:کلیاتی پیرامون کتاب «متن فهمی فقیهانه»
🔹یکی از کتبی که به دشواری های فهم کلام عرب و راه حل های آن پرداخته است، کتاب «متن فهمی فقیهانه» است. این کتاب در پنج فصل، به مشکلات پیش روی فقهای عرب و غیرعرب پرداخته و بالتفصیل به چالش های مشترک و اختصاصی هرکدام از فقهای عرب و غیرعرب اشاره کرده است.
🔹فصل اول کتاب پیرامون مبادی تصوری و تصدیقی بحث است. در این فصل به دو بنای عقلاء در فهم متون (فهم ارتکازی و فهم دقّی) و میزان دقت مطلوب در فهم کلام شارع اشاره میشود.
🔹فصل دوم درباره دشواری های مشترک فقهای عرب و غیرعرب در دلالت تصوری است. همچنین در این فصل از ساحت های لغت فهمی فقهی و اقسام الفاظ موجود در دانش فقه، سخن به میان آمده است.
🔹فصل سوم به دشواری های مشترک فقهای عرب و غیرعرب در دلالت تصدیقی میپردازد؛ دشواری هایی همچون «خطر تحمیل پیشفرض های ذهنی بر متن»، «تردید در موضوعیت یا طریقیت عنوان»، «ناآشنایی با فرهنگ عصر صدور» و ... .
🔹فصل چهارم کتاب دشواری های پرابتلای فقهای عرب را بررسی کرده و از «عصری گرایی زبانی» و «لهجه گرایی»، بعنوان دو چالش مهم در راستای فهم آیات و روایات یاد میکند.
🔹فصل پنجم نیز به دشواری های پرابتلای فقهای غیرعرب اختصاص دارد و مشکلاتی مانند «اشتراکات زبانی واژه ها»، «صرف زدگی» و «نحو زدگی» را برمیشمارد.
🔹از ویژگی های بارز کتاب، مثالهای متعدد از ابواب مختلف فقهی است که حاکی از تسلط مولف بر آیات، روایات و فروع فقهی است و فهم مقصود مولف را هموار میکند.
🔗مستعدان
گروه دین و اندیشه «سدید»؛
💠بر خلاف فقه اهل سنت که از همان ابتدا، سیاست را در نقطهای خارج از خود تعریف کرده و بر این عقیده بود که هر حاکمی - ولو به غلبه و زور - حکومت را به دست گرفت، باید نسبت به آن تمکین کرد، فقه شیعه، سیاست را در متن خود پرورش میداد. در این فضا، حکومت باید از دل فقه بیرون آمده و حاکمان دیگر، همگی غاصبان جایگاه امام و در مرحله بعد فقیهان هستند. با این حال، به دلیل دوری فقاهت شیعی از عرصه حکمرانی به علت تعلق به یک جنبش اعتراضی، فقهای شیعه هیچگاه نتوانستند پیرامون این موضوع که در واقع پس از تسلط بر حکومت، چگونه باید آن را اداره کنند، نظرات جامع و روشنی ارائه دهند. از همین رو، مقوله اداره، نسبت #اداره_دینی با خواست و #رضایت_عمومی، نسبت آن با مفاهیم عامتری همچون #عدالت یا #عقلانیت، #اصول_ثابت_و_متغیر حکمرانی و مسائلی از این دست، در فقه ما مغفول مانده است. #حجتالاسلام_میثم_رستمی - استاد حوزه علمیه و مدیر اندیشکده مستعدان - در این گفتار تلاش دارد تا ورودی مختصر به مسائل فوق داشته باشد. در ادامه، مشروح این گفتار را از نظر خواهید گذراند.
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
حجت الاسلام و المسلمین رستمی؛ مدیر اندیشکده مستعدان
فرسته اول
💠فقاهت؛ لازمه سیاست شیعی
بحث از سیاستگذاری در یک حکمرانی دینی آن هم به شکل شیعی، اقتضائات خاص خود را دارد. در حکمرانی دینی شیعی، لازمه سیاستگذاری آن است که سیاست شما از دل فقاهت عبور کند؛ یعنی ما نمیتوانیم یک سیاست را دینی بدانیم، بدون آنکه از دریای فقه آن را عبور نداده باشیم. پس این، اولین نکته ما است. این را شما از هر طرف بررسی کنید، راه گریزی از آن ندارید. فقه یعنی مجموعهای از نهادها، ارزشها، بایدها و نبایدهایی که شارع مقدس در ضمن روایات، آیات، عقل و اجماع آنها را قرار داده و شما در سیاستگذاری و قانونگذاری - که اساس باید و نباید در دل یک حکمرانی است - طبیعتاً نمیتوانید بدون نسبت با فقه باشید؛ لذا 🔸کسانی که بخواهند از فقه عبور کنند و دینی بودن یک سیاست را با صرف ولایت و یا رضایت عرفی تبیین کنند، قطعاً این کار آنها سیاستگذاری دینی نیست.
💠فقه اقتصاد، نقطه قوت فقه شیعه
با این حال، فقه #شرط_لازم یک سیاستگذاری دینی است، اما #شرط_کافی نیست. نکته دوم آن است که فقه موجود نیز برای این امر نواقصی دارد. درست است که ما میگوییم سیاستهای ما باید از فقه عبور کند؛ اما فقه موجود، دارای نواقصی است که نتیجه آن چنین میشود که خروجی آن کارآمد نیست. خروجی فقه با وضعیت فعلی، شبیه کاری میشود که در بحث بانکداری کردیم. اتفاقاً از نقاط پیشرفته فقه شیعه، همین #اقتصاد_اسلامی است. یعنی ما در نقاط دیگر، آنقدر پیشرفت نکردهایم که در بانکداری و اقتصاد پیشرفت کردهایم. اینها حاصل تلاشهای مرحوم موسویان و آیتالله موسوی اردبیلی بود؛ اما کاستی این حرکت چه بود؟ این اساتید از دل این فقه موجود، بانک را عبور دادند. لذا همه عقود بانکها اسلامی شد؛ اما باز هم خروجی کار، استثمارگر شد.
وقتی میخواهیم مسائل را از دل فقه عبور دهیم و به کارآمدی نیز برسیم، چند نکته را باید ضمیمه کنیم.
👈ضمیمه اول، آوردن اهداف و #مقاصد_شریعت است. حالا با نام «مقاصد الشریعه» این بحث مطرح میشود؛ لذا تا اسمی از آن میبریم، برخی ظن سنی شدن فقه را مطرح میکنند. اما شارع ما اهداف و مقاصدی دارد. بعضی از این اهداف و مقاصد، تعبدی است. برای نمونه، امور مربوط به نماز را شما میگویید تعبدی است، اما امور مربوط به اداره جامعه که تعبدی نیست. اساس اموری در اداره جامعه وجود دارد که عقلایی است. یعنی قبل از آنکه دینی وجود داشته باشد، عقلاً به آن پی میبرند. برای مثال، این موضوع که شما باید شکاف میان ملت و دولت را ترمیم کنید، سرمایه اجتماعی داشته باشید، مورد اعتماد و وثوق مردم باشید، نیاز به آیه و روایت ندارد. این موضوع، یک پیشفرض حکومتی - اعم از دینی و غیردینی - است. پس هر حکومتی که میخواهد امر اداره را پیش ببرد و مردم را به سمتی سوق دهد، باید فکری به حال #اعتماد_عمومی کند.
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
حجت الاسلام و المسلمین رستمی؛ مدیر اندیشکده مستعدان
فرسته دوم
💠لزوم توجه به پیشفرضهای عقلایی در فقه اداره
این پیشفرضهای عقلایی حکمرانی، خلأ بعدی فقه ماست. یعنی در فقه ما به جهت آنکه قرنها حاکمیت نداشت، نگاه عقلایی در برخی از جنبههای استنباطی وجود ندارد. شما بگویید منابع دینی هم به کنار، بیاییم به صورت عقلی و عقلایی ببینیم که سیاستگذاری چه نیازهای عقلی دارد. بعد بیاییم روایات را با آن نگاه عقلی و عقلایی فهم کنیم. ثمره این نگاه، چنین میشود که برخی از اقدامات امیرالمؤمنین (ع) در زمانه خود، برگرفته از یک حکم عقلایی بود و نه یک نگاه تعبدی، اما بدان دلیل که این نگاهها وجود ندارد، همه این مباحث تعبدی فرض میشود و از دالان فقه بهصورت استنباطی و اجتهادی عبور نمیکند؛ در نتیجه مسئلهساز میشویم. پس ما نیاز به عبور از ایستائی در فقه گذشته را داریم. فقه ما نیز به مقاصد و نیاز به رویکرد عقلایی دارد. فقه ما نیاز به شناخت زیرساختهای عقلی دارد که حتی خود فقه و روایات نیز بر آن استوار هستند. به تعبیر دیگر، تصور کنید که ما حکومت پیامبر (ص) و حکومت امیرالمؤمنین (ع) را میبینیم. این حکومتها، لایههای رویینی دارند که در قالب دستورالعملها و سیره به ما رسیده است. بااینحال، لایههای زیرینی که این حکومتها بر آنها استوار هستند، نهادها، فرهنگها و باورهایی بوده که در مردم وجود داشته است. از همین رو، متناسب با آنها حکمرانی صورت میگیرد. اینها تا شناخته نشود ما نمیتوانیم لایههای معرفت دینی را درست تشخیص دهیم.
💠اهمیت پذیرش و همراهی عامه در اداره فقهی
پس فقه، نیاز به #نگاه_عقلایی، #شناخت_لایههای_زیرین_زمان_شارع مقدس و #تناسب_سنجی میان لایههای زیرین و لایههای رویین دارد. حالا در این نگاه، مسئله #رضایت_عمومی نیز جزء نگاههای اصیل در قضیه حکمرانی است. در نگاه دینی ما هم کسانی مانند حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب، این نگاه اصیل را وارد میکنند. البته پذیرش عامه سیاست دینی را رقم نمیزند و مسیر سیاست دینی از دل خود دین و نه خواست عمومی میگذرد. اما در مرحله اجرا، پذیرش عامه مهم است. شما ممکن است رویکردی را دینی بدانید، اما چون پذیرش عامه وجود ندارد، از اجرای آن صرفنظر کنید. مثلاً #حجاب در فقه ما یک ضرورت است؛ حالا آیا این قضیه میتواند تبدیل به قانون شود؟ در اینجا ممکن است به دلیل عدم پذیرش مردم، مدتی این قضیه مسکوت گذاشته شود. حالا این مسکوت گذاشته شدن به معنای آن است که ما باید از آن دست بکشیم؟ آیا این موضوع غیردینی شده است؟ طبیعتاً خیر. شما در این صورت، باید به سمت
👈فرهنگسازی،
👈 اقناع
👈 ایجاد پذیرش از طریق روشهای کمریسکتر
بروید. از طرف دیگر، ما باید همواره #نظارت را لحاظ کنیم. ما باید بررسی کنیم که چرا علیرغم آنکه نهادهای مختلف برای قضیهای مانند حجاب، بودجه دریافت میکنند، هیچ توفیقی به دست نیاوردهاند؟ چرا این نهادها حتی نتوانستهاند لباس مناسب را با قیمت خوب در معرض انتخاب مردم قرار دهند؟ سیاست دینی کوتاه نمیآید اما کوتاهنیامدن آن، به معنای چارهجویی مستمر برای اجرای اهداف دینی و فقه استنباط شده صحیح است.
⬅️پس اینجا تفاوت بحث ما با برخی از جریانهای روشنفکری حوزوی مشخص میشود. ما به این قائلیم که اگر رضایت عمومی وجود نداشت، تنها باید موضوع را در سطح رویین مسکوت بگذاریم. اما درعینحال، نباید کل پروژه را تعطیل کرد. بلکه باید از راههای دیگر وارد شد.
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
🔰نشست علمی با موضوع:
روش فقه پژوهی در مسائل نوین
💠ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین محمد علی خادمی کوشا؛ استاد درس خارج اصول و فقه «بازی های رایانه ای» حوزه علمیه قم
📌مکان: مجتمع صدوقی، مرکز عالی فقه و علوم اسلامی، طبقه سوم، سالن جلسات
🗓زمان: یکشنبه ۷ بهمن ۱۴۰۳، ساعت ۱۸:۳۰
⬅️حضور برای عموم #برادران مقدور هست.
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
May 11
کنج زندان چه بلائی به سرت آوردند
چه بلائی به سر چشم ترت آوردند
شدی آزاد دگر از قفس تاریکت
ولی افسوس که بی بال و پرت آوردند
#یا_باب_الحوائج_ع🥀
#شهادت_امام_کاظم(ع)🏴
#را_تسلیت_عرض_میکنیم🥀
🔰تردید در تشخیص امام و ایجاد فرق گوناگون در ابتدای امامت امام کاظم(ع)
📝به قلم حجت الاسلام و المسلمین عباس قربانی
💠در سال 148 ه.ق وقتی امام صادق(ع) به شهادت رسیدند، شیعیان و اصحاب سرشناس امام صادق(ع) در تشخیص امامت امام کاظم(ع) در حالی که امام کاظم(ع) در زمان شهادت پدرشان 20 سال سن داشتند، دچار تشخیص اشتباه فاحشی شدند.
برخی از شیعیان قائل به امامت فرزند امام صادق(ع) یعنی اسماعیل شدند و فرقه #اسماعیلیه را تشکیل دادند که این فرقه تا به امروز باقی مانده است.
برخی دیگر از شیعیان هم قائل به غایب شدن امام صادق(ع) شدند و فرقه #ناووسیه را تشکیل دادند.
البته برخی هم در این بین قائل به امامت فرزند اسماعیل و برخی قائل به فرزند دیگر امام صادق(ع) معروف به محمد دیباج شدند.
گروهی قائل به امامت عبدالله بن افطح شدند وفرقه #فطحیه را تشکیل دادند. گرچه عبدالله ۷۰ روز بیشتر بعداز امام صادق(ع) زنده نبود اما این جریان باعث شد، آزمون سختی از شیعیان و بزرگان از اصحاب امام صادق(ع) گرفته شود.
راجع به فرقه #فطحیه و اتفاقات آن روزگار مرحوم شیخ کلینی در اصول کافی حقیقت عجیبی را از هشام بن سالم گزارش می کند(البته همین گزارش را مرحوم کشی در کتاب اختیارمعرفه الرجال و شیخ مفید در الارشاد با اندکی اختلاف آورده اند) که حاوی نکات بسیاری است.
در این گزارش که به صورت خلاصه بیان می شود، از افرادی اسم برده می شود که به هیچ عنوان امکان اشتباه در تشخیص امام از آنان داده نمی شد.
⬅️ هشام بن سالم که یکی از بزرگترین اصحاب امام صادق (ع)، می گوید: بعد از شهادت امام صادق (ع) به همراه مومن طاق (یکی دیگر از برترین اصحاب حضرت) در مدینه بودیم. فضای مدینه به گونه ای بود که بسیاری از مردم سراغ عبدالله بن افطح فرزند ارشد امام صادق (ع) رفته بودند و او را به عنوان امام بعدی پذیرفته بودند. ما برای اینکه مطمئن شویم امام بعدی اوست یا خیر، چند سوال راجع به زکات که قبلا از امام صادق(ع) شنیده بودیم، از او پرسیدیم. از پاسخ های عبدالله فهمیدیم که ایشان امام بعدی نیست. سپس از پیش او خارج شدیم و در یکی از کوچه های مدینه،با حالت سرگردانی و با چشمانی اشک آلود نشسته بودیم با خود می گفتیم که امام بعدی چه کسی است و باید چگونه او را بشناسیم؟
ما در این حال بودیم که دیدم از دور پیرمردی با دست خود به سوی آنان اشاره می کند. هشام می گوید: «بخاطر شرایط امنیتی که در مدینه برقرار بود، من به مومن طاق گفتم: احتمال دارد آن شخص از جاسوسان دستگاه خلیفه باشد، من می روم که اگر خطری مرا تهدید کرد، تو جان سالم به در ببری.» لذا با آن پیرمرد رفتم در حالی که معتقد بودم او می خواهد مرا دستگیر کند، تا به درب خانه ای رسیدیم که من می دانستم آن خانه حضرت موسی بن جعفر(ع) فرزند امام صادق(ع) است...هشام وقتی حضرت را مشاهده می کند، از ایشان درباره ادعای امامت عبدالله سوال می کند و حضرت پاسخ می دهند که او امام نیست. در ادامه هشام از امامت بعد از امام صادق(ع) سوال می کند؛ اما حضرت بخاطر شرایط امنیتی که بیان شد و حفظ جان خود و شیعیان، پاسخ روشنی به او نمی دهند. سپس هشام می گوید آیا شما امام هستید حضرت می فرماید:مَا أَقُولُ ذَلِك یعنی نه، من اين سخن را نميگويم و اگر خدا خواهد تو را هدایت خواهد کرد.هشام زیرکی می کند و پرسید: آیا برای شما امامی هست؟ حضرت فرمودند: خیر. اینجا بود که هشام می گوید: کمی دلم به حضرت آرام گرفت و در ادامه سوالاتی را از حضرت به مانند عبدالله پرسیدم و فهمیدم که ایشان دریای بیکران است و یقین کردم که امام بعدی ایشان است.
در پایان از حضرت پرسیدم که می توانم این مطلب را به شیعیان که اکنون سرگردانند اعلام کنم؟ حضرت فرمودند: «فقط به کسانی که راز دارند و این راز را کتمان می کنند بگو» سپس حضرت با شاره دست خود به سمت حلق مبارک به هشام فهماندند که اگر این راز را کتمان نکنند، امام را به کشتن خواهند داد. هشام می گوید از محضر امام خارج شدم و جریان را برای برخی از بزرگان اصحاب حضرت صادق (ع) مثل مومن طاق و ابوبصیر و مفضل بن عمر بازگو کردم و آنان هم خدمت امام شرفیاب شدند و به امامت ایشان یقین کردند، البته عمار بن موسی الساباطی و یارانش آن را قبول نکردند و #فطحی شدند.
و ادامه روایت....
👈همان طور که ملاحظه می شود(این جریان گرچه در عصر تقیه بوده است) بزرگانی مثل هشام بن سالم، مومن طاق، مفضل بن عمر(ناقل روایت مشهور توحید مفضل) و ابو بصیر نسبت به تشخیص اصلح که امام معصوم باشد، دچار حیرت و سرگردانی شدند.
📚منابع:
اصول کافی انتشارات اسلامیه ج۱، ص۳۵۱، ح
رجال کشی، ص۲۸۱ ح۵۰۲
الارشاد شیخ مفید، ص ۳۱۰
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
230215_017_١.mp3
5.7M
👤 #استاد_مفیدی
▪️ صَلّی الله علیک یا باب الحوائج
شهادت مظلومانه حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام را محضر بقیه الله الاعظم و عموم شیعیان تسلیت عرض میکنیم.
نکاتی درباره جایگاه امام کاظم علیه السلام نزد عامه که متاسفانه مورد غفلت شیعیان است
▪️به مناسبت شهادت امام موسی بن جعفر علیهما السلام، برگرفته از درس خارج معظم له▪️۱۴۰۱/۱۱/۲۶
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
آشنایی اجمالی با استاد حجت الاسلام و المسلمین استاد محمد علی خادمی کوشا
برخی از سوابق تحصیلی
شروع خارج فقه و اصول از سال ۱۳۷۴ و اخذ مدرک سطح چهار با درجه عالی
شرکت در دروس خاج فقه و اصول حضرات آیات عظام : تبریزی ، سبحانی، فاضل لنکرانی ، مکارم شیرازی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و سید کاظم حائری .
برخی از سوابق آموزشی
۱. تدریس سطوح عالی فقه و اصول در حوزه علمیه قم از سال۱۳۸۰ تا کنون
۲. تدریس کفایه تحلیلی و قواعد فقه و فقه معاملات جدید از سال ۱۳۸۷ تا کنون
۳. تدریس سطوح عالی فقه و اصول در مراکز تخصصی فقه و اصول (مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و مدرسه باقرالعلوم (ع) و مدرسه عالی خاتم الاوصیا (ع)) از سال ۱۳۸۴ تا کنون
۴. تدریس فقه و اصول و قواعد فقه و … در مقاطع کارشناسی و ارشد و دکترا از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۳
۵. تدریس درس خارج اصول و فقه بازی های رایانه ای
برخی از سوابق اجرایی
۱. هیــأت علمی پژوهشگاه بین المللی المصطفی(ص) گروه فقه و اصول از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰.
۲. هیـــأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشکده فقه و حقوق از سال ۱۳۹۰ تاکنون.
۳. دبیرعلمی سلسله نشست های علمی تحت عنوان «نظام فقهی اسلام و اصول حل مسائل مستحدثه» ۱۳۸۸
۴. مدیر گروه دانش های وابسته به فقه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از سال ۱۳۹۱ تا کنون.
۵. مسئول هیئت علمی مرکز دانش بازی های رایانه ای
💢نشست «روش فقه پژوهی در مسائل نوین» با ارائه استاد امروز ساعت ۱۸:۳۰، مجتمع فقه و علوم اسلامی (امکان شرکت برای برادران فراهم شده است)
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
برخی از کتب
۱. کتاب فقه معاملات جدید ۱۳۹۴ نشر المصطفی (متن درسی کارشناسی ارشد رشته فقه اقتصادی جامعه المصطفی العالمیه )
۲.کتاب قراردادهای الکترونیکی از منظر فقه و حقوق امامیه
۳.مسئله شناسی فقهی بازی های رایانه ای
برخی از مقالات
۱. مقاله بررسی فقهی قرارداد اختیار معامله”option”
۲. مقاله مفهوم شناسی احکام امتنانی
۳. مقاله نقش امتنان در محدود سازی حکم
۴. مقاله استصناع در توجیهی جدید
۵. مقاله شبهه شناسی و اصل اولی در قرارداد الکترونیکی
۶. مقاله شرط لفظ در قرارداد الکترونیکی
۷. مقاله اصول حل مسائل مستحدثه
۸. مقاله بررسی فقهی مالکیت زمانی “تایم شر” (مالکیت زمانی)
۹. مقاله برائت عقلی (به زبان عربی)
💢نشست «روش فقه پژوهی در مسائل نوین» با ارائه استاد امروز ساعت ۱۸:۳۰، مجتمع صدوقی، موسسه عالی فقه و علوم اسلامی، طبقه سوم (امکان شرکت برای برادران فراهم شده است)
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
📸گزارش تصویری
نشست علمی با موضوع:
روش فقه پژوهی در مسائل نوین
💠ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین محمد علی خادمی کوشا؛ استاد درس خارج اصول و فقه «بازی های رایانه ای» حوزه علمیه قم
⬅️هم اکنون در حال برگزاری است
🔰لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3