نیاز انسان به عبادت خداوند به عبادت ما و هیچ موجود دیگر نیاز ندارد، زیرا « فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ؛ خداوند از تمام جهانیان بی نیاز است. این بندگان هستند که به خداوند نیاز دارند». «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاء إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ؛ فاطر (۳۵) آیه ۱۵ ای انسان ها شما نیازمند به خداوند هستید و خداوند بی نیاز و ستوده است». بنابراین عبودیت و پرستش یکی از نیازهای انسان است.

تکامل انسان با عبادت تمامی انسان ها از ابتدا تا کنون به شکلی پرستش داشته اند. روح انسان نیاز به عبادت و پرستش دارد. پرستش و ستایش علاوه بر پر کردن خلأ تنهائی وجود انسان ، وبر آورده شدن نیاز انسان و بجا آوردن مراتب سپاس و شکر گزاری، موجب تکامل انسانی و رسیدن به مقام قرب الهی می شود و هیچ چیزی نمی تواندجای آن را پرکند.

عبادت راه وصول به حقیقت دانشمندان گفته اند: برای رسیدن به عرفان الهی و شناخت خود و خدا مراحلی باید طی شود. مرحله اوّل، شریعت است. برای پیمودن این مرحله باید به سراغ عبادت پروردگار رفت و با استعانت و کمک از عبادت وارد مرحلة دوم یعنی طریقت شد، آن گاه از طریقت عبور کرده و به حقیقت پیوست که پیوستن قطره به دریا است.

نماز بهترین وسیله برای تقرب به خدا اکنون می خواهیم این شبهه را پاسخ بگوییم که آیا: چیزی برتر و موثرتر از نماز در این مسیر وجود دارد؟ یا بهترین شکل و بهترین وسیله و نردبان برای رسیدن به «حقیقت» نماز است؟ هر کدام از مکتب ها و آیین ها اَشکالی برای عبادت دارند امّا همه به دنبال پرستش و عبادت‌اند، ‌حتی موجودات دیگر نیز به عبادت و پرستش مشغولند. قرآن می‌فرماید: «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ؛ [نور(۲۴) آیه ۴۱ ] تمامی موجودات نماز و تسبیح خدا را می دانند». در جای دیگر می‌فرماید: «وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَكِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ؛ [ اسراء (۱۷) آیه ۴۴ ] هر موجودی با حمد، خدا را تسبیح می‌گوید، لیکن شما تسبیح آنان را نمی فهمید». از منابع و مآخذ اسلامی به دست می آید که برای رسیدن به حق و شاداب کردن روح عرفانی انسان، هیچ راهی بهتر از نماز یافت نمی شود. برای روح انسان شیفته هیچ غذایی سازگارتر و سرشارتر از نماز وجود ندارد، زیرا چه کسی بهتر از خداوند (که برای رسیدن به هر هدفی، ترکیب راه خاصی را مشخص فرموده است) می‌تواند مَرْکب و معجونی برای رشد و ارتقای انسان ها پدید آورد؟ با مروری بر آیات و روایات در می یابیم که این معجون شفا بخش نماز است که اسلام آن را وسیله تقرّب به خدا می‌داند (الصلوه قربان کل تقیّ). نماز موجب تقرب هر انسان پرهیزکاری است.

نماز احیا کننده اسلام از کلام امام صادق(ع) هشام بن حکم از امام صادق(ع) پرسید: چرا نماز واجب شد، در حالی که هم وقت می گیرد و هم انسان را به زحمت می اندازد؟ امام فرمود: «پیامبرانی آمدند و مردم را به آیین خود دعوت نمودند. عده ای هم دین آنان را پذیرفتند، امّا با مرگ آن پیامبران، نام و دین و یاد آن‌ها از میان رفت. خداوند اراده فرمود که اسلام و نام پیامبر اسلام(ص) زنده بماند و این از طریق نماز امکان پذیر است» [۶] یعنی علاوه بر آن که نماز عبادت پروردگار است، موجب طراوت مکتب و احیای دین هم هست

نماز وسیله دوری از غفلت بله همواره به یاد خداوند بودن بسیار عالی و ارزشمند است، اما آیا چنین کسی را سراغ دارید؟ کدام انسان را می یابید که با این همه چیزهائی که انسان را در این دنیا به خود مشغول داشته و با این همه عواملی که موجب غفلت و بی خبری می شوند، همواره به یاد خدا باشند؟ و آیا نماز چیزی جز برای یاد آوری انسان ها و بیرون آوردن از غفلت است؟

اهمیت نماز در سنت پامبر و ائمه راستی اگر برای ارتباط با خدا نیازی به نماز نبود، نبایستی پیامبر با آن همه فضائل و کمالات آن قدر نماز بخواند که پاهایش متورم شود یا امیرالمؤمنین(ع) و سایر امامان به نماز این همه اهمیت بدهند. آیا کسی برتر و بیشتر از پیشوایان دینی ما با خداوند رابطه قلبی داشته است؟ آیا اگر بخواهیم کسی را مثال بزنیم که همواره به یاد خدا بوده است ، این شخص جز پیامبر اسلام و امامان معصوم بودند؟ آیا مقامی که امیرمؤمنان به آن دست یافته بود ، به گونه ای که فرمود اگر تمام پرده ها کنار رود بر یقین و ایمان من افزوده نمی شود ، کسی برتر از آن دست یافته است؟ پس چگونه چنین انسان هایی نه تنها خود را بی نیاز از نماز و ارتباط با خدا نمی دانستند، بلکه شبانه روز به نماز می ایستادند و نه تنها نماز های واجب، بلکه حتی نماز های مستحب داشتند که بنابر بر نقل روایات گاهی تا هزار رکعت می رسید.

نماز رابطه بنده با خدا هم چنین نماز رابطه بنده با خداست و طبیعی است که بنده آن را به جا می آورد که خواسته خداوند و معبود اوست و اصولا هدف اصلی از خلقت انسان بندگی است و نماز بهترین شیوه اظهار بندگی است و اگر قرار باشد که هر انسانی بر طبق خواسته خود عمل نماید نه آن چیزی که خداوند از او خواسته، این دیگر بندگی خداوند نمی شود، بلکه بندگی خود و عمل بر طبق خواسته خود است. مطمئنا این فکر که رابطه قلبی انسان را بی نیاز از نماز می کند، چیزی جز وسوسه شیطانی برای دور کردن انسان از خدا نیست. چون خدا راه نماز را برای ایجاد رابطه بنده با او و بیرون آمدن انسان ها از غفلت و شستوی جسم و جان قرار داده قرار داده و فرموده است که «اقم الصلوة لذکری» نماز را برای یاد من برپا دار. پس آیا درک من از خدا بیشتر است؟!

به چند دليل بايد نماز بخوانيم: 🔺الف: نماز خواندن فرمان خداوند است و او دستور داده و بر بنده واجب است بدون هيچ حرف و سخني از فرمان خداوند اطاعت کند. 🔺ب: هر انساني در زندگي #نياز به تكيه گاه و جائي كه در سختيها به او پناه ببرد، دارد، و بهترين تكيه گاه براي بشر اعتقاد به خداوند و ايمان به اوست، بنابراين شخص مؤمن با خدا احساس آرامش خاصي در زندگي خود دارد كه افراد غير مؤمن از آن محرومند، همين خداي مهربان كه در تمام زندگي از ابتداي كودكي و حتي زماني كه ما انسان ها جنين و در شكم مادر هستيم، تا آخرين لحظات زندگي از نعمت‌‌هاي بي كران او برخورداريم اجازه داده است كه با او صحبت كنيم، و اين صحبت و مناجات، نياز ماست، و گر نه او از هر چيز و هر كس بي نياز است، و اين صحبت با خالق هستي هنگام نماز است كه او را ستايش مي‌‌كنيم و از او مي‌‌خواهيم كه به ما كمك كند و به راه راست هدايت فرمايد، و اين كار را ما بايد به دليل عقل كه شكر منعم را لازم و واجب مي‌‌داند انجام دهيم. در هر صورت نماز، رمز ارتباط انسان با خدا و وسيله رسيدن انسان به کمال است و بر انسان واجب گردانيد تا از اين طريق به کمال بيشتر دست پيدا کند. 🔺ج: نماز؛ #تشکر از خداوند است در برابر نعمت‌‌هاي مختلفي که به ما داده است و عقلا و شرعا تشکر از وليّ نعمت واجب است. 🔺د: هدف از خلقت انسان، رسيدن به #کمال آفرينش است و راه رسيدن به کمال آفرينش و رسيدن به مقام قرب خداوندي و برخوردار شدن از نعمت‌‌هاي الهي در عالم آخرت، ارتباط با خدا و عبادت خداوند است و به همين جهت در قرآن فرموده است که «و ما خلقتُ الجنّ و الإنس إلا ليعبدون»؛ هيچ جن و انسي را خلق نکردم مگر براي عبادت. مهمترين وسيله ارتباط با خدا و مهمترين عبادت خداوند نماز است که در نماز انسان مستقيما با خداوند حرف مي‌‌زند و با خداوند صحبت مي‌‌کند. 🔺ه: نماز خواندن در هر شبانه روز، #کفاره گناهان است که بين دو نماز انجام مي‌شود و اگر کسي با رعايت شرايط قبولي و صحت نمازهاي شبانه روز را بخواند و حقوق مردم را ادا کند، خداوند نيز به واسطه نماز، گناهان او را مي‌‌بخشد. از اميرالمؤمنين علي(ع) نقل شده است: «قَالَ(ع) سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ(ص) يَقُولُ إِنَّمَا مَنْزِلَةُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ لِأُمَّتِي كَنَهْرٍ جَارٍ عَلَى بَابِ أَحَدِكُمْ فَمَا ظَنُّ أَحَدِكُمْ لَوْ كَانَ فِي جَسَدِهِ دَرَنٌ ثُمَّ اغْتَسَلَ فِي ذَلِكَ النَّهْرِ خَمْسَ مَرَّاتٍ فِي الْيَوْمِ أَ كَانَ يَبْقَى فِي جَسَدِهِ دَرَنٌ فَكَذَلِكَ وَ اللَّهِ الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ...»؛ حضرت فرمود از رسول خدا شنيدم که فرمود: نمازهاي پنج گانه براي امت من هم چون يک نهر آب جاري است که بر در خانه يکي از شما باشد، آيا گمان مي‌‌کنيد اگر کثافتي در تن او باشد و سپس پنج بار در روز در آن نهر غسل کند، آيا چيزي از آن بر جسد اوخواهد ماند؟(مسلّما نه) هم چنين است به خدا سوگند نماز‌‌هاي پنجگانه براي امت من. يعني نماز‌‌هاي پنجگانه گناهان امت من را پاک مي‌‌کند. در روايت ديگر از امام صادق(ع) در تفسير آيه شريفه وارد شده که حضرت فرمود: «صَلَاةُ الْمُؤْمِنِ بِاللَّيْلِ تَذْهَبُ بِمَا عَمِلَ مِنْ ذَنْبٍ بِالنَّهَارِ»؛ نماز شب مؤمن گناهان روز او را از بين مي‌‌برد. در نتيجه غير از توبه، نمازهاي پنجگانه با وضوي صحيح، نيز گناهاني که مربوط به حقّ الناس نباشد را از بين مي‌‌برد. به اين دلايل بر هر انساني واجب است که طبق دستور خداوند نماز بخواند. تا از آلودگي‌‌ها پاک گردد و به مقام قرب خداوند و کمال آفرينش الهي نزديک گردد.

♦️آیات و روایات، فلسفه و حکمت تشریع نماز را بیان کرده اند: 1- یاد خدا: «وَ أَقِمِ الصَّلَوةَ لِذِکرِی، نماز را برپا دار تا به یاد من باشی». 2- بازداشتن از گناه و زشتی ها:«إِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَآءِ وَ الْمُنکر، همانا نماز (انسان را در دنیا) از زشتی ها و گناه باز می دارد». 3- پاکیزگی روح:«. . . إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِینَ یخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَیبِ وَ أَقَامُواْ الصَّلَوةَ وَ مَن تَزَکی فَإِنَّمَا یتَزَکی لِنَفْسِۀوَ إِلَی اللَّهِ الْمَصِیرُ ،تو تنها کسانی را که از پروردگارشان در نهان می ترسند و نماز برپا می دارند، هشدار می دهی و کسی پاکیزگی جوید تنها برای خود پاکیزگی می جوید». 4- وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ وَ إِنَّهَا لَکبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَی الْخَشِعِینَ ، از شکیبایی و نماز یاری جویید، و به راستی این کار گران است، مگر بر فروتنان. 5- پاک شدن از کبر و غرور؛ حضرت فاطمة(علیها السلام) می فرماید: «. . . و الصلاة تنزیهاً من الکبر. . .،خداوند نماز را واجب کرد تا مردم از کبر و غرور پاک شوند. . . ». 6- رستگاری:«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُون * الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاَتِهِمْ خَشِعُونَ، به راستی که مؤمنان رستگار شدند؛ همانان که در نمازشان فروتنند». https://eitaa.com/namaz_gonabad/922

چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟👇

نماز، شکوهمندترین عبادت و مهمترین توصیه و سفارش انبیا و اوصیای الهی است. نه برای اینکه خداوند، به نماز ما نیازی داشته باشد زیرا که خداوند، بی نیاز مطلق است و ذره ای نقص و کاستی در ذات احدیت راه ندارد. بلکه این مخلوقات و موجودات هستند که به او نیازمندند. رأفت و مهربانی لایتناهی خداوند نسبت به بندگانش، دلیل روشنی است برای آفرینش هستی و فراوانی و وفور نعمت ها و زیباییهای آن که بدون هیچ چشمداشتی، همه را در اختیار بندگانش قرار داده است. ز این رو، فرایضی که بر بندگان، تکلیف نموده، نه به خاطر نیاز و احتیاج به آنهاست بلکه بر اساس حکمت و مصلحت اندیشی برای بندگان است. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی این حکمت بپردازیم و پاسخ سؤال «چرا باید نماز بخوانیم؟» را از لابلای مفاهیم دینی و عقلی و فلسفی و …بیابیم. با ما همراه باشید.

♦️هدف از نماز خواندن چیست؟ هدف از برپاداشتن نماز، عبادت خداوند است. زیرا اظهار بندگی و اطاعت از اوامر خداوند، در قرآن کریم، هدف خلقت عنوان شده است: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ» [۱] من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند. از این رو گفته می شود که هدف از خواندن نماز، همان هدفِ آفرینش انسان است که خداوند آن را، در قرآن کریم آورده است. بندگانش خواسته است که نماز بخوانند. اما، تمام کارهای خداوند، بر اساس حکمت و مصلحت است. حتی اگر فرمانی به ظاهر سفت و سخت برای انجام تکلیفی مثل روزه و یا نماز یا اعمال دیگر صادر کند، قطعاً بر اساس حکمتی است که ما از آن غافلیم و نیز مصالح و برکاتی که انجام این اعمال و فرایض برای بندگان دارد. حکمت هایی همچون: رسیدن به کمال، آرامش روحی و روانی، دوری از فحشا و منکر، تقرب به بارگاه خداوند متعال و … نماز، مختص به دین اسلام نیست. عبادتی سازنده و مهم است که ادیان پیشین و اولیا و اوصیای گذشته نیز نسبت به انجام آن، اهتمام می ورزیدند.چنانچه اولین سخنان حضرت عیسی در گهواره مبنی بر اقامه نمازبوده است:«وَجَعَلَنِی مُبَارَکًا أَیْنَ مَا کُنْتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاهِ وَالزَّکَاهِ مَا دُمْتُ حَیًّا»: و مرا هر کجا که باشم مایه برکت (و رحمت) گردانید، و تا زنده‌ام به عبادت نماز و زکات سفارش کرد.[۲] و نیز لقمان حکیم پـسـرش را بـه اقامه نـمـاز تـوصـیه مى کند.:« یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَاهَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ …»: ای فرزند عزیزم، نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن … [۳] حضرت ابـراهـیـم خلیل الله نیز، هـمـسر و کودک شیرخواره خویش را در بیابان هاى سوزان و بی آب و علف مکه براى به پا داشتن نماز مسکن داد: «رَبَّنَا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیُقِیمُوا الصَّلَاهَ … »: پروردگارا، من برخی از ذرّیّه و فرزندان خود را به وادی بی‌کشت و زرعی نزد بیت‌الحرام تو مسکن دادم، پروردگارا، تا نماز را به پا دارند، … [۴] و در ادامه، از خداوند متعال، می خواهد که او و فرزندانش را از خیل نمازگزاران قرار دهد: « رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلَاهِ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی ۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ»: پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر![۵] اینکه پیامبران و انبیای الهی همواره در شرایط سخت و دشوار به یاد نماز بوده اند و از آن برای فائق آمدن بر مشکلات، یاری می گرفته اند، به دلیل فرموده ی خداوند بزرگ است: « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»[۶]: ای اهل ایمان از صبر و نماز [برای حل مشکلات خود و پاک ماندن از آلودگی ها و رسیدن به رحمت حق] کمک بخواهید زیرا خدا با صابران است.[۷]

♦️چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟ نماز برای یاد خدا و آرامش قلب ها اولین دلیل برای واجب بودن نماز مربوط به یاد خداوند است. هدف غایی نماز را هیچ کس بهتر از قانون نویسِ آن یعنی خداوند تبارک و تعالی نمی تواند تبیین کند. چرا که این یک اصل است و کاملاً طبیعی است که خالق یک اثر، بهترین مرجع برای توصیف هدف خود از خلق آن محصول خواهد بود. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَ أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْری»؛ [۸] و نماز را براى یاد من بپادار! و در آیه دیگری نیز می فرماید:«أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب»؛ [۹] تنها با یاد خدا دلها آرامش مى‌یابد. خداوند در این آیات نماز خواندن را برای برپایی یادِ خدا و درنتیجه به آرامش رسیدن قلوب معرفی کرده است. از این رو و با توجه به این آیات، یکی از اهدافِ خواندنِ نماز، اعتلای یاد و ذکر خداوند بزرگ است. از آنجایی که انسان، هر روز بیشتر از گذشته در دنیای پرمشغله کنونی، خود را غرق در افکار و سرگرمی ها و مشکلات و …کرده است، ممکن است به آسانی از یاد خداوند غافل شود. اما این نسخه شفا بخش خداوند مبنی بر اقامه نماز و محافظت از اوقات آن، و مهمتر از همه، توصیه به ادای آن در اول وقت و به صورت جماعت باعث میشود تا همین انسان فراموشکار اما باایمان، همواره و در فواصل زمانی معین، خالق بی همتای خویش را یاد کرده و پیوسته او را ناظر بر اعمال و کردار و گفتار خویش ببیند و از این طریق به آرامش روح و روان دست یابد. طبق این نسخه درمانی، هرچه محافظت بر اوقات نماز و اخلاص و حضور قلب در نماز بیشتر باشد، آثار تربیتی و اجتماعی و معنوی آن هم بیشتر خواهد بود.

نماز برای جلوگیری از گناه همانطور که می دانیم، یکی از آثار و فواید مهم نماز، قدرت بازدارندگی و نهی از گناه و پلیدی است. چنانچه خداوند در قرآن کریم می فرماید: «أَقِمِ الصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» [۱۰] : نماز را به پا دار، که نماز (انسان را) از زشتیها و گناه بازمى‌دارد. بنابراین، همین نیروی بازدارندگی از گناه هم، یکی از اهداف فرضِ نماز است. ماهیت و خمیره ی اصلی نماز، این است که شخص نمازگزار را به یاد خدایی می اندازد که ترس از قهرِ او و اعتقاد به معاد و روز قیامت، نیرومندترین عامل بازدارنده از گناه و رفتن به سمت زشتی ها و پلیدی ها است. کسی که پنج نوبت در روز به نماز می ایستد و ذکر خدا را زمزمه می نماید و اعتقادش به مبدأ و معاد را مرور می کند، به این راحتی ها پایش نمی لغزد زیرا نماز، ذاتاً دارای اثر بازدارندگی از فحشا و منکر است. وقتی که شخص نمازگزار به نماز می‌ایستد و تکبیره الاحرام می‌گوید، با هر بار ذکر «الله اکبر»، خدا را بالاتر و بزرگتر از همه چیز می‌شمرد. یقیناً چنین نمازی، قائمش را سالک راهِ حق و حقیقت و اخلاص خواهد نمود و او را به سمت قله های پاکی و تقوا رهنمون خواهد شد. از طرف دیگر، وﻗﺘﯽ اﻧﺴﺎن دائماً به یاد خدا باشد و ﺧﺪاوند را ناظر بر اعمال و رفتار و گفتار ﺧﻮﯾﺶ ببیند، از ارتکاب گناه و انجام منکرات در حضورِ او، شرم خواهد کرد. به همین دلیل هم یکی از اهداف نماز «نهی از فحشا و منکر» عنوان شده است. البته توجه به این نکته ضروری است که نماز نهی کننده است و نه مانع و باز دارنده تمام و کمال. بدان معنی که اگر شخص نمازخوان، تصمیم به انجام گناه داشت، آثار و برکات نماز، باعث تقویت نفس لوامه و شرم به دلیل یقین به حضور خداوند میشود. حال، هر چه توجه به نماز بیشتر باشد و با حضور قلب و اخلاص بیشتری اقامه شود، این نهی کردن قوی تر میشود و به حدی می رسد که مانع از ارتکاب گناه شود، ولی اگر نماز، فقط از روی عادت و به جهت ادای تکلیف و رد فریضه و یا خدای نکرده از روی ریا و … باشد، دیگر تأثیر چندانی در بازدارندگی و ممانعت از ارتکاب گناه نخواهد داشت.

نماز برای جلوگیری از تکبر و سرکشی یکی دیگر از مواردی که دلیل واجب بودن نماز تحکیم میکند اینست که نماز، کبر و خودپسندی و غرور را در هم می شکند، شخص باایمان و نمازگزاری که در هر شبانه روز، پنج نوبت و هفده رکعت و در هر رکعت دو بار پیشانیِ بندگی را بر خاک می ساید و از سر خضوع و فروتنی در برابر خداوند، سجده می گزارد، خود را در برابر عظمت پروردگار جهانیان، ناتوان و ضعیف می بیند. درک این مسئله باعث می شود که نمازگزار حقیقی، از بسیاری از خودپسندی ها و گردن کشی ها و رفتار و گفتار متکبرانه خودداری نماید و رسیدن به این فضیلت، یکی از اهداف زیبای نماز است چرا که خداوند در قرآن کریم فرموده است که: « وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ»[۱۱] : و هرگز به تکبّر و ناز از مردم (اهل نیاز) رخ متاب و در زمین با غرور و تبختر قدم بر مدار، که خدا هرگز مردم متکبر خودستا را دوست نمی‌دارد.[۱۲]

نماز برای حفظ اسلام شاید یکی دیگر از اهداف عالیه ی خواندن نماز، آن هم به همان کیفیتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند، حفظ ماهیت و شعائر دین اسلام باشد. اینکه شکل و ساختار دین اسلام بعد از گذشت قرن ها، ماهیت کلی و شکل و ساختار اساسی خود را حفظ کرده است، به دلیل تأکیدات و سفارشات قرآن کریم و پیامبر اکرم صلوات الله و ائمه اطهار علیهم السلام بوده است که بر مداومت بر تکالیف دینی و فرائض اسلامی پایبند باشیم. اعمال و فرائضی همچون نماز و روزه و … که بر تارک دین اسلام می درخشند، در حالی که در ادیان و شریعت های دیگر، توصیه مؤکد بر مداومت بر چنین عمل معینی را مشاهده نمی کنیم. شاید به همین دلیل است که ماهیت و روح کلی ادیان و کتب آسمانی دیگر و نیز ساختار اصلی آنها، دچار دگرگونی شده و به مرور زمان از دست رفته است. هشام بن حکم [۱۳] از امام صادق علیه السلام پرسید: چرا نماز واجب شد، در حالی که هم وقت می گیرد و هم انسان را به زحمت می اندازد؟ امام فرمود: «پیامبرانی آمدند و مردم را به آیین خود دعوت کردند. عده ای هم دین آنان را پذیرفتند؛ اما با مرگ آن پیامبران، نام و دین و یاد آنها از میان رفت. خداوند اراده فرمود که اسلام و نام پیامبر اسلام صلی الله زنده بماند و این، از طریق نماز امکان پذیر است».[۱۴] معنی و مفهوم این سخن امام صادق علیه السلام این است که، علاوه بر این که نماز، پرچمدارعبادات در نزد پروردگار است، باعث احیای دین و اعتلای مکتب اسلام نیز هست.

نماز برای غفلت زدایی یکی دیگر از آثارِ نماز، افزایش آگاهی وغفلت زدایی است. بزرگترین آفت و معصیت براى بندگان و رهروان راه حق، آن است که از هدف خلقت خود، غافل شوند و لذت ها و جذابیت های مادی و دنیوی، باعث شود تا یاد خدا را فراموش نمایند. اما نماز، زنگ هشداری است که به دلیل اوقات مشخص و منظم، پنج نوبت در شبانه روز و به طور مرتب به انسان اخطار مى کند و هدف از آفرینش انسان را به او یادآوری می کند. نماز، باعث می شود که انسان، همواره نسبت به نعمت و موهبت الهی نسبت به خودش بینا باشد و جایگاه بندگی خویش و معبود بودن کردگار را نصب العین خود قرار دهد و این امر، موهبت بزرگى است که انسان وسیله اى در اختیار داشته باشد که در هر شبانه روز چند مرتبه قویا به او بیدار باش گوید.[۱۵] چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟ نماز برای تقویت روح نظم و انضباط نماز، بهترین تمرین برای بالا بردن روح انضباط در زندگی انسان است؛ اوقات شرعی مشخص، نوبت های پنجگانه معین، آداب و ارکان ثابت و تعیین شده، صفوف منظم و … همه و همه دست به دست هم داده اند تا فریضه ای واجب، سرشار از نظم و زیبایی را پیش روی انسان قرار دهند. عملی که ادای آن، اوقات معینی دارد به حدی که تقدم از آن اوقات، موجب بطلان نماز و تأخر در آن، موجب قضای نماز می شود. همچنین آداب و ارکان واحکامِ بخصوص که تقید به آنها، باعث پذیرش قوانین و آیین های انضباطی در اجتماع می شود و تعدی از آنها، موجب بطلان نماز و حرکت به سوی رفتارهای ناهنجار و بزهکارانه خواهد شد.

نماز، برادر بزرگتر برای سایر اعمال همانطور که قبلاً هم اشاره شد، نماز عاملی برای ترک بسیاری از رذائل و گناهان است. از این رو، خداوند برای دوری و امتناع نمازگزار از معاصی و گناهان، انجام برخی از آنها را مانعی برای قبولی نماز برشمرده است تا از این طریق، سدی در برابر اشخاص باایمان که تقید به برپایی نماز دارند، بسازد. در کتب فقهى و منابع روایی، از برخی از گناهان به عنوان موانع قبول نماز یاد شده است ازآن جمله، شرب خمر است که بسیار مورد مذمت و نکوهش قرار گرفته است. در روایات اینچنین آمده که رسول خدا صلوات الله فرموده اند:« لا تقبل صلاه شارب الخمر اربعین یوما الا ان یتوب»: شخصى که شراب بنوشد تا چهل شبانه‏روز نمازهایش قبول واقع نمى‏شود مگر از این گناه کبیره توبه کند. [۱۶] علاوه بر این ها در روایات آمده است که: «از جمله کسانى که نماز آنها قبول نخواهد شد پیشواى ستمگر است».[۱۷] و در بعضى از روایات نیز تصریح شده است که نماز کسى که زکات نمى پردازد یا غذای حرام می خورد و… قبول نخواهد شد. پر واضح است که برای قبولی نماز، باید از این معاصی دوری گزید تا به مقام قرب الهی و رضای پروردگار رسید. طبق نص صریح آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام، نماز، از جنبه های مختلفی دارای اهمیت است: نماز ستون و عمود دین است. اگر نماز، پذیرفته شود سایر اعمال انسان نیز قبول مى‏شود و اگر پذیرفته نشود، سایر اعمالش نیز پذیرفته نخواهد شد. «الإمامُ الباقرُ علیه السلام :الصَّلاهُ عَمودُ الدِّینِ، مَثَلُها کَمَثَلِ عَمودِ الفُسطاطِ؛ إذا ثَبَتَ العَمودُ یَثبُتُ الأوتادُ و الأطنابُ، و إذا مالَ العَمودُ و انکَسَرَ لَم یَثبُتْ وَتِدٌ و لا طُنُبٌ»: نماز ستون دین است. مَثَل آن مَثَل تیرک خیمه است، اگر تیرک محکم باشد میخها و طنابها محکم مى مانند و اگر تیرک کج شود و بشکند. نه میخى استوار مى ماند و نه طنابى.[۱۸] نماز وسیله معراج مؤمن و عاملی برای سیر و سلوک معنوى اوست. پیامبر اکرم صلی الله فرمود:«الصلوه معراج المؤمن»: نماز، معراج مؤمن است.[۱۹] نماز برترین و عالیترین وسیله برای تقرب به درگاه خداوند است. الإمامُ علیٌّ علیه السلام فرموده اند:«الصلوه قربان کل تقىّ»: نماز، وسیله تقرّب هر پرهیزگارى به خداوند است. [۲۰] همین سه اصل اساسی درباره نماز، بیانگر این موضوع مهم است که نماز ستون و محافظ دین، عامل تقویت ایمان و اعتلای بعد اخلاقی و معنوی انسان و مهمترین عامل برای رسیدن به قرب الهی است. از آنجایی که اولین و مهمترین اثر تخریبى شرب خمر، در روح و جان انسان نمایان می شود و روح، زمینه ساز بنای حقیقت وجودی انسان است، لذا آثار مخرب و سوء مصرف شراب، بسیار عمیق تر و گسترده تر از آن چیزی است که در ظاهر نمایان می شود. تمام عبادات، به ویژه نماز، نیاز به پذیرش قلبی و روحی دارند، زیرا اگر، قلب به ادبار[۲۱] برسد و روح انسان، قابلیت اتصال به خداوند را از دست بدهد، همانند گردکان بر گنبد خواهد بود که تربیت را پس می زند. اما اگر نمازگزار حقیقی، به دلیل خوف از مردود شدن اعمال و پذیرفته نشدن نماز، از شرب خمر و ستمگری و حرام خواری و … اجتناب کند، به عالیترین درجات ایمان خواهد رسید و مشمول رحمت الهی و شفاعت پیامبر اکرم صلوات الله و نیز ائمه اطهار علیهم السلام قرار خواهد گرفت.

نماز، عامل سلامت جسم نکته جالب توجه درباره نماز این است که، علاوه بر آثاری که بر سلامت روح و ایمان انسان دارد، مجموعه ای از نرمش ها و حرکات ورزشی است که برای تقویت اندام ها و عضلات و ماهیچه های بدن انسان بسیار مفید است. طی دستاوردهای علمی دانشمندان، نماز و ارکان آن، بر روی عضلات شکم و دستگاه گوارش، ماهیچه های دست ها و پاها، کمر و ستون فقرات ، دستگاه گردش خون و … تأثیر مثبت داشته و کیفیت عملکرد آنها را تا حد زیادی بهبود میبخشد. علاوه بر این ها، پیش شرط های اقامه ی یک نماز صحیح از جمله پاکیزگی و طهارت مکان نماز و لباس نمازگزار و لزوم نظافت بدن و زدودن ناپاکی و نجاست از اندام ها و … توجه خداوند به سلامتی بنده را نشان می دهد و این نکته را در ذهن انسان تداعی می نماید که شاید یکی دیگر از اهداف وجوب نماز، توجه مداوم به سلامتی و شادابی جسم نمازگزار است. چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟ نماز عامل سلامت روح و روان اخیراً اندیشمندان غیر مسلمان، با ورود به عرصه محیطی اسلام، به طور گسترده ای درباره برخی عبادات خاص مسلمانان، من جمله نماز و مناجات با خداوند در قالب دعا و نیایش به تحقیق و پژوهش پرداخته اند. در نتیجه ی این تحقیقات، برخی از دانشمندان و پژوهشگران حوزه علم روان شناسی، به این اصل مهم دست یافته اند که ارتباط روحی و معنوی با خداوند، از طریق مبادرت به انجام اعمال عبادی بخصوصی مثل نماز و دعا، عامل بهبود بسیاری از ناهنجاری ها و آلام روحی و روانی در اشخاص است. در این زمینه دکتر توماس هایس لوپ می گوید: «با این قید که من پزشکم، این سخن را می گویم که نماز، بهترین وسیله ای است که تاکنون برای توسعه اطمینان و تسکین اعصاب و آسایش و نشاط، شناخته شده که زمینه بی خوابی را برطرف می گرداند.»[۲۲] نورمن وینسنت گریسی [۲۳] می گوید: «دعا و نماز بزرگ ترین نیرویی است که برای مبارزه با دشواری های زندگی روزانه و به دست آوردن آرامش روحی، شناخته شده است.»[۲۴] البته مراد از ذکر این یافته های به اصطلاح جدید علمی، این نیست که بخواهیم یک کشف جدید را اطلاع رسانی کنیم، زیرا خداوند حکیم، قرن ها پیش، این موضوع را در قرآن کریم و به کرات بیان فرموده است: ««الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»: آنها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه شوید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دلهاست.[۲۵] در واقع، نقش نماز که مظهر یاد خداست، در تقویت و ساختنِ ابعاد روح و حفظ نشاط و شادابی آن، دقیقاً مانند تأثیر ورزش و تغذیه سالم در محافظت از سلامتی جسم انسان است. بنابراین، همانگونه که اگر مدتی از ورزش و تغذیه مناسب محروم باشیم، جسم ما، دچار رخوت و کسالت شده و ضعف حاکم بر اندام ها، بدن را مستعد ابتلا به انواع بیماری ها می کند، دوری از نماز و یاد خدا و ارتباط مؤثر با معبود نیز می تواند روح و روان انسان را به سمت ضعف و بیماری کشانده و شخص را مستعد ابتلا به انواع ناراحتی ها و آلام روحی و روانی نماید. بنابر آنچه که ذکر شد، می توان گفت که یکی دیگر از اهداف وجوب نماز توسط خداوند متعال، آرامش قلبی و سلامت روح و روان انسان های باایمان است تا بتوانند از دریای متلاطم مادیات و تداخلات زندگی در کشاکش دنیا، به سلامت گذر نمایند.

نماز، عاملی برای کسب مغفرت خداوند علاوه بر اینکه نماز، انسان را از فحشاء و منکر، نهی می کند و عامل بازدارنده از گناه است، وسیله جلب آمرزش و مغفرت نیز هست. چرا که یاد مداوم معاد و قیامت و خوف از قهر خداوند، خواه ناخواه، شخص نمازگزار را دعوت به طلب استغفار و ترک گناه و توبه مى کند. در همین زمینه حدیثی از قول حضرت محمد صلی الله علیه و آله روایت شده که ایشان از اصحاب خود سؤال کردند که: «اگر بر در خانه یکى از شما نهرى از آب صاف و پاکیزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد، آیا چیزى از آلودگى و کثافت در بدن او مى ماند؟». اصحاب، در پاسخ عرض کردند: نه، فرمود: «نماز درست همانند این آب جارى است، هر زمان که انسان نمازى مى خواند گناهانى که در میان دو نماز انجام شده است از میان مى رود».[۲۶] و به این ترتیب سیاهی ها و زخم هایی که بر اثر گناه، ساکن قلب انسان شده اند، به وسیله نماز، برطرف می شوند و آیینه دل، دوباره جلوه گاه روح خدایی و باطن حقیقت جوی آدمی خواهد شد. نماز، عامل اعتلای روح تعهد و وفای به عهد خداوند در قرآن کریم در توصیفِ صفات نمازگزاران می‌فرماید: «الذین هم لاماناتهم و عهدهم راعون»[۲۷]: نمازگزاران کسانی هستند که امانتهای خود را (مالی و غیر مالی) رعایت می‌کنند و به تعهداتی که دارند (چه بین خود و خدا و چه میان خود و بندگان خدا) پایبند هستند. شاید بتوان گفت که دلیل اصلیِ تعهد و وفای به عهد از جانب نمازگزارانِ واقعی، این باشد که این نمازگزاران راستین و بااخلاص، با برپایی نماز و محافظت از آن، به مهمترین و اولین عهد خود، که همانا عهدِ بندگی و عبودیت خداوند متعال بوده، وفا کرده‌اند. قطعاً نمازگزاران متعهد و باتقوا، اهل ریا و دورویی نخواهند بود و همانگونه که در مقابل خداوند متعهد هستند، به تعهدات خود در قبال بندگان خداوند نیز پایبند خواهند بود. نماز، عامل ظلم ستیزی و مبارزه با طاغوت یکی دیگر از پاسخ ها برای سوال چرا باید نماز بخوانیم؟ این است که: انسان نمازگزاری که فقط خداوند را عبادت می نماید و هر روز، در پنج نوبت نمازش، ندای « ایاک نعبد و ایاک نستعین» سر می دهد، فقط در مقابل پروردگار جهانیان سر تعظیم فرود می آورد و جز خداوند، همه چیز را حقیر و کوچک می شمارد. از این رو، آداب ایستادگی در برابر ظلم و ستم را می داند و در مقابل ستمگران و طاغوتیان، سر تسلیم فرود نمی‌آورد و با گردنکشان سفاک، کنار نمی‌آید. خداوندِ حکیم، این مسئله مهم را یکی از اهداف مهم بعثت پیامبر صلوات الله دانسته است: « وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّهٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ۖ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلَالَهُ ۚ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الْمُکَذِّبِینَ»: و همانا در هر امتی پیامبری فرستادیم که [اعلام کند که] خدا را بپرستید و از [پرستش] طاغوت بپرهیزید. پس خدا گروهی از آنان را [که لیاقت نشان دادند] هدایت کرد و گروهی [دیگر را به سبب تکبّر و عنادشان] گمراهی بر آنان مقرّر شد. پس در زمین بگردید و با تأمل بنگرید که سرانجام تکذیب کنندگان چگونه بود.[۲۸] [۲۹]

👆https://www.namaz.ir/chera-bayad-namaz-bekhanim/

https://qunoot.net/App/reads.post.list.php?categories=28 فلسفه نماز

رابطه نماز و کمال انسان👇

♦️خداوند کمال محض 🔸خدای سبحان کمال محض و کمال آفرین است؛ هر چه از او ظهور کند کامل است. عالم و آدم از او ظهور کرده و هر دو از مظاهر کمال حقند، هم کمال نفسی دارند و هم از کمال نسبی برخوردارند: «ما تری فی خلق الرحمن من تفاوت فارجع البصر هل تری من فطور» ملک 3 🔸همه ذرات عالم هستی به سوی کمال در حرکتند و مسیر امر الهی را طی می‌ کنند، خدای سبحان به آسمان‌ها و زمین فرمود: «فقال لها وللارض ائتیا طوعا او کرها قالتا اتینا طائعین؛[فصلت 11] 🔸خواسته یا ناخواسته به سوی من بیایید، گفتند ما خواهانیم و با طوع و رغبت می‌ آییم». انسان نیز تافته‌ای جدا بافته از جهان خلقت نیست، از این رو سعی می‌ کند با رسیدن به کمال مطلوب خود را با سایر مخلوقات وفق دهد وبا مجموعه جهان آفرینش هماهنگ سازد، 🔸راه هماهنگ شدن با نظام پیوسته جهان، در سیر به سوی کمال مطلوب، کسب فضایل اخلاقی است. اخلاق این توانایی را دارد که انسان متخلق را در این مسیر با این مجموعه هماهنگ کند، انسان نیز به طور طبیعی پذیرای چنین هماهنگی است و در مسیر کمال مطلق در حرکت است. https://eitaa.com/namaz_gonabad