نماز، شکوهمندترین عبادت و مهمترین توصیه و سفارش انبیا و اوصیای الهی است. نه برای اینکه خداوند، به نماز ما نیازی داشته باشد زیرا که خداوند، بی نیاز مطلق است و ذره ای نقص و کاستی در ذات احدیت راه ندارد. بلکه این مخلوقات و موجودات هستند که به او نیازمندند. رأفت و مهربانی لایتناهی خداوند نسبت به بندگانش، دلیل روشنی است برای آفرینش هستی و فراوانی و وفور نعمت ها و زیباییهای آن که بدون هیچ چشمداشتی، همه را در اختیار بندگانش قرار داده است. ز این رو، فرایضی که بر بندگان، تکلیف نموده، نه به خاطر نیاز و احتیاج به آنهاست بلکه بر اساس حکمت و مصلحت اندیشی برای بندگان است. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی این حکمت بپردازیم و پاسخ سؤال «چرا باید نماز بخوانیم؟» را از لابلای مفاهیم دینی و عقلی و فلسفی و …بیابیم. با ما همراه باشید.

♦️هدف از نماز خواندن چیست؟ هدف از برپاداشتن نماز، عبادت خداوند است. زیرا اظهار بندگی و اطاعت از اوامر خداوند، در قرآن کریم، هدف خلقت عنوان شده است: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ» [۱] من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند. از این رو گفته می شود که هدف از خواندن نماز، همان هدفِ آفرینش انسان است که خداوند آن را، در قرآن کریم آورده است. بندگانش خواسته است که نماز بخوانند. اما، تمام کارهای خداوند، بر اساس حکمت و مصلحت است. حتی اگر فرمانی به ظاهر سفت و سخت برای انجام تکلیفی مثل روزه و یا نماز یا اعمال دیگر صادر کند، قطعاً بر اساس حکمتی است که ما از آن غافلیم و نیز مصالح و برکاتی که انجام این اعمال و فرایض برای بندگان دارد. حکمت هایی همچون: رسیدن به کمال، آرامش روحی و روانی، دوری از فحشا و منکر، تقرب به بارگاه خداوند متعال و … نماز، مختص به دین اسلام نیست. عبادتی سازنده و مهم است که ادیان پیشین و اولیا و اوصیای گذشته نیز نسبت به انجام آن، اهتمام می ورزیدند.چنانچه اولین سخنان حضرت عیسی در گهواره مبنی بر اقامه نمازبوده است:«وَجَعَلَنِی مُبَارَکًا أَیْنَ مَا کُنْتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاهِ وَالزَّکَاهِ مَا دُمْتُ حَیًّا»: و مرا هر کجا که باشم مایه برکت (و رحمت) گردانید، و تا زنده‌ام به عبادت نماز و زکات سفارش کرد.[۲] و نیز لقمان حکیم پـسـرش را بـه اقامه نـمـاز تـوصـیه مى کند.:« یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَاهَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ …»: ای فرزند عزیزم، نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن … [۳] حضرت ابـراهـیـم خلیل الله نیز، هـمـسر و کودک شیرخواره خویش را در بیابان هاى سوزان و بی آب و علف مکه براى به پا داشتن نماز مسکن داد: «رَبَّنَا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیُقِیمُوا الصَّلَاهَ … »: پروردگارا، من برخی از ذرّیّه و فرزندان خود را به وادی بی‌کشت و زرعی نزد بیت‌الحرام تو مسکن دادم، پروردگارا، تا نماز را به پا دارند، … [۴] و در ادامه، از خداوند متعال، می خواهد که او و فرزندانش را از خیل نمازگزاران قرار دهد: « رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلَاهِ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی ۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ»: پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر![۵] اینکه پیامبران و انبیای الهی همواره در شرایط سخت و دشوار به یاد نماز بوده اند و از آن برای فائق آمدن بر مشکلات، یاری می گرفته اند، به دلیل فرموده ی خداوند بزرگ است: « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»[۶]: ای اهل ایمان از صبر و نماز [برای حل مشکلات خود و پاک ماندن از آلودگی ها و رسیدن به رحمت حق] کمک بخواهید زیرا خدا با صابران است.[۷]

♦️چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟ نماز برای یاد خدا و آرامش قلب ها اولین دلیل برای واجب بودن نماز مربوط به یاد خداوند است. هدف غایی نماز را هیچ کس بهتر از قانون نویسِ آن یعنی خداوند تبارک و تعالی نمی تواند تبیین کند. چرا که این یک اصل است و کاملاً طبیعی است که خالق یک اثر، بهترین مرجع برای توصیف هدف خود از خلق آن محصول خواهد بود. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَ أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْری»؛ [۸] و نماز را براى یاد من بپادار! و در آیه دیگری نیز می فرماید:«أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب»؛ [۹] تنها با یاد خدا دلها آرامش مى‌یابد. خداوند در این آیات نماز خواندن را برای برپایی یادِ خدا و درنتیجه به آرامش رسیدن قلوب معرفی کرده است. از این رو و با توجه به این آیات، یکی از اهدافِ خواندنِ نماز، اعتلای یاد و ذکر خداوند بزرگ است. از آنجایی که انسان، هر روز بیشتر از گذشته در دنیای پرمشغله کنونی، خود را غرق در افکار و سرگرمی ها و مشکلات و …کرده است، ممکن است به آسانی از یاد خداوند غافل شود. اما این نسخه شفا بخش خداوند مبنی بر اقامه نماز و محافظت از اوقات آن، و مهمتر از همه، توصیه به ادای آن در اول وقت و به صورت جماعت باعث میشود تا همین انسان فراموشکار اما باایمان، همواره و در فواصل زمانی معین، خالق بی همتای خویش را یاد کرده و پیوسته او را ناظر بر اعمال و کردار و گفتار خویش ببیند و از این طریق به آرامش روح و روان دست یابد. طبق این نسخه درمانی، هرچه محافظت بر اوقات نماز و اخلاص و حضور قلب در نماز بیشتر باشد، آثار تربیتی و اجتماعی و معنوی آن هم بیشتر خواهد بود.

نماز برای جلوگیری از گناه همانطور که می دانیم، یکی از آثار و فواید مهم نماز، قدرت بازدارندگی و نهی از گناه و پلیدی است. چنانچه خداوند در قرآن کریم می فرماید: «أَقِمِ الصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» [۱۰] : نماز را به پا دار، که نماز (انسان را) از زشتیها و گناه بازمى‌دارد. بنابراین، همین نیروی بازدارندگی از گناه هم، یکی از اهداف فرضِ نماز است. ماهیت و خمیره ی اصلی نماز، این است که شخص نمازگزار را به یاد خدایی می اندازد که ترس از قهرِ او و اعتقاد به معاد و روز قیامت، نیرومندترین عامل بازدارنده از گناه و رفتن به سمت زشتی ها و پلیدی ها است. کسی که پنج نوبت در روز به نماز می ایستد و ذکر خدا را زمزمه می نماید و اعتقادش به مبدأ و معاد را مرور می کند، به این راحتی ها پایش نمی لغزد زیرا نماز، ذاتاً دارای اثر بازدارندگی از فحشا و منکر است. وقتی که شخص نمازگزار به نماز می‌ایستد و تکبیره الاحرام می‌گوید، با هر بار ذکر «الله اکبر»، خدا را بالاتر و بزرگتر از همه چیز می‌شمرد. یقیناً چنین نمازی، قائمش را سالک راهِ حق و حقیقت و اخلاص خواهد نمود و او را به سمت قله های پاکی و تقوا رهنمون خواهد شد. از طرف دیگر، وﻗﺘﯽ اﻧﺴﺎن دائماً به یاد خدا باشد و ﺧﺪاوند را ناظر بر اعمال و رفتار و گفتار ﺧﻮﯾﺶ ببیند، از ارتکاب گناه و انجام منکرات در حضورِ او، شرم خواهد کرد. به همین دلیل هم یکی از اهداف نماز «نهی از فحشا و منکر» عنوان شده است. البته توجه به این نکته ضروری است که نماز نهی کننده است و نه مانع و باز دارنده تمام و کمال. بدان معنی که اگر شخص نمازخوان، تصمیم به انجام گناه داشت، آثار و برکات نماز، باعث تقویت نفس لوامه و شرم به دلیل یقین به حضور خداوند میشود. حال، هر چه توجه به نماز بیشتر باشد و با حضور قلب و اخلاص بیشتری اقامه شود، این نهی کردن قوی تر میشود و به حدی می رسد که مانع از ارتکاب گناه شود، ولی اگر نماز، فقط از روی عادت و به جهت ادای تکلیف و رد فریضه و یا خدای نکرده از روی ریا و … باشد، دیگر تأثیر چندانی در بازدارندگی و ممانعت از ارتکاب گناه نخواهد داشت.

نماز برای جلوگیری از تکبر و سرکشی یکی دیگر از مواردی که دلیل واجب بودن نماز تحکیم میکند اینست که نماز، کبر و خودپسندی و غرور را در هم می شکند، شخص باایمان و نمازگزاری که در هر شبانه روز، پنج نوبت و هفده رکعت و در هر رکعت دو بار پیشانیِ بندگی را بر خاک می ساید و از سر خضوع و فروتنی در برابر خداوند، سجده می گزارد، خود را در برابر عظمت پروردگار جهانیان، ناتوان و ضعیف می بیند. درک این مسئله باعث می شود که نمازگزار حقیقی، از بسیاری از خودپسندی ها و گردن کشی ها و رفتار و گفتار متکبرانه خودداری نماید و رسیدن به این فضیلت، یکی از اهداف زیبای نماز است چرا که خداوند در قرآن کریم فرموده است که: « وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ»[۱۱] : و هرگز به تکبّر و ناز از مردم (اهل نیاز) رخ متاب و در زمین با غرور و تبختر قدم بر مدار، که خدا هرگز مردم متکبر خودستا را دوست نمی‌دارد.[۱۲]

نماز برای حفظ اسلام شاید یکی دیگر از اهداف عالیه ی خواندن نماز، آن هم به همان کیفیتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند، حفظ ماهیت و شعائر دین اسلام باشد. اینکه شکل و ساختار دین اسلام بعد از گذشت قرن ها، ماهیت کلی و شکل و ساختار اساسی خود را حفظ کرده است، به دلیل تأکیدات و سفارشات قرآن کریم و پیامبر اکرم صلوات الله و ائمه اطهار علیهم السلام بوده است که بر مداومت بر تکالیف دینی و فرائض اسلامی پایبند باشیم. اعمال و فرائضی همچون نماز و روزه و … که بر تارک دین اسلام می درخشند، در حالی که در ادیان و شریعت های دیگر، توصیه مؤکد بر مداومت بر چنین عمل معینی را مشاهده نمی کنیم. شاید به همین دلیل است که ماهیت و روح کلی ادیان و کتب آسمانی دیگر و نیز ساختار اصلی آنها، دچار دگرگونی شده و به مرور زمان از دست رفته است. هشام بن حکم [۱۳] از امام صادق علیه السلام پرسید: چرا نماز واجب شد، در حالی که هم وقت می گیرد و هم انسان را به زحمت می اندازد؟ امام فرمود: «پیامبرانی آمدند و مردم را به آیین خود دعوت کردند. عده ای هم دین آنان را پذیرفتند؛ اما با مرگ آن پیامبران، نام و دین و یاد آنها از میان رفت. خداوند اراده فرمود که اسلام و نام پیامبر اسلام صلی الله زنده بماند و این، از طریق نماز امکان پذیر است».[۱۴] معنی و مفهوم این سخن امام صادق علیه السلام این است که، علاوه بر این که نماز، پرچمدارعبادات در نزد پروردگار است، باعث احیای دین و اعتلای مکتب اسلام نیز هست.

نماز برای غفلت زدایی یکی دیگر از آثارِ نماز، افزایش آگاهی وغفلت زدایی است. بزرگترین آفت و معصیت براى بندگان و رهروان راه حق، آن است که از هدف خلقت خود، غافل شوند و لذت ها و جذابیت های مادی و دنیوی، باعث شود تا یاد خدا را فراموش نمایند. اما نماز، زنگ هشداری است که به دلیل اوقات مشخص و منظم، پنج نوبت در شبانه روز و به طور مرتب به انسان اخطار مى کند و هدف از آفرینش انسان را به او یادآوری می کند. نماز، باعث می شود که انسان، همواره نسبت به نعمت و موهبت الهی نسبت به خودش بینا باشد و جایگاه بندگی خویش و معبود بودن کردگار را نصب العین خود قرار دهد و این امر، موهبت بزرگى است که انسان وسیله اى در اختیار داشته باشد که در هر شبانه روز چند مرتبه قویا به او بیدار باش گوید.[۱۵] چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟ نماز برای تقویت روح نظم و انضباط نماز، بهترین تمرین برای بالا بردن روح انضباط در زندگی انسان است؛ اوقات شرعی مشخص، نوبت های پنجگانه معین، آداب و ارکان ثابت و تعیین شده، صفوف منظم و … همه و همه دست به دست هم داده اند تا فریضه ای واجب، سرشار از نظم و زیبایی را پیش روی انسان قرار دهند. عملی که ادای آن، اوقات معینی دارد به حدی که تقدم از آن اوقات، موجب بطلان نماز و تأخر در آن، موجب قضای نماز می شود. همچنین آداب و ارکان واحکامِ بخصوص که تقید به آنها، باعث پذیرش قوانین و آیین های انضباطی در اجتماع می شود و تعدی از آنها، موجب بطلان نماز و حرکت به سوی رفتارهای ناهنجار و بزهکارانه خواهد شد.

نماز، برادر بزرگتر برای سایر اعمال همانطور که قبلاً هم اشاره شد، نماز عاملی برای ترک بسیاری از رذائل و گناهان است. از این رو، خداوند برای دوری و امتناع نمازگزار از معاصی و گناهان، انجام برخی از آنها را مانعی برای قبولی نماز برشمرده است تا از این طریق، سدی در برابر اشخاص باایمان که تقید به برپایی نماز دارند، بسازد. در کتب فقهى و منابع روایی، از برخی از گناهان به عنوان موانع قبول نماز یاد شده است ازآن جمله، شرب خمر است که بسیار مورد مذمت و نکوهش قرار گرفته است. در روایات اینچنین آمده که رسول خدا صلوات الله فرموده اند:« لا تقبل صلاه شارب الخمر اربعین یوما الا ان یتوب»: شخصى که شراب بنوشد تا چهل شبانه‏روز نمازهایش قبول واقع نمى‏شود مگر از این گناه کبیره توبه کند. [۱۶] علاوه بر این ها در روایات آمده است که: «از جمله کسانى که نماز آنها قبول نخواهد شد پیشواى ستمگر است».[۱۷] و در بعضى از روایات نیز تصریح شده است که نماز کسى که زکات نمى پردازد یا غذای حرام می خورد و… قبول نخواهد شد. پر واضح است که برای قبولی نماز، باید از این معاصی دوری گزید تا به مقام قرب الهی و رضای پروردگار رسید. طبق نص صریح آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام، نماز، از جنبه های مختلفی دارای اهمیت است: نماز ستون و عمود دین است. اگر نماز، پذیرفته شود سایر اعمال انسان نیز قبول مى‏شود و اگر پذیرفته نشود، سایر اعمالش نیز پذیرفته نخواهد شد. «الإمامُ الباقرُ علیه السلام :الصَّلاهُ عَمودُ الدِّینِ، مَثَلُها کَمَثَلِ عَمودِ الفُسطاطِ؛ إذا ثَبَتَ العَمودُ یَثبُتُ الأوتادُ و الأطنابُ، و إذا مالَ العَمودُ و انکَسَرَ لَم یَثبُتْ وَتِدٌ و لا طُنُبٌ»: نماز ستون دین است. مَثَل آن مَثَل تیرک خیمه است، اگر تیرک محکم باشد میخها و طنابها محکم مى مانند و اگر تیرک کج شود و بشکند. نه میخى استوار مى ماند و نه طنابى.[۱۸] نماز وسیله معراج مؤمن و عاملی برای سیر و سلوک معنوى اوست. پیامبر اکرم صلی الله فرمود:«الصلوه معراج المؤمن»: نماز، معراج مؤمن است.[۱۹] نماز برترین و عالیترین وسیله برای تقرب به درگاه خداوند است. الإمامُ علیٌّ علیه السلام فرموده اند:«الصلوه قربان کل تقىّ»: نماز، وسیله تقرّب هر پرهیزگارى به خداوند است. [۲۰] همین سه اصل اساسی درباره نماز، بیانگر این موضوع مهم است که نماز ستون و محافظ دین، عامل تقویت ایمان و اعتلای بعد اخلاقی و معنوی انسان و مهمترین عامل برای رسیدن به قرب الهی است. از آنجایی که اولین و مهمترین اثر تخریبى شرب خمر، در روح و جان انسان نمایان می شود و روح، زمینه ساز بنای حقیقت وجودی انسان است، لذا آثار مخرب و سوء مصرف شراب، بسیار عمیق تر و گسترده تر از آن چیزی است که در ظاهر نمایان می شود. تمام عبادات، به ویژه نماز، نیاز به پذیرش قلبی و روحی دارند، زیرا اگر، قلب به ادبار[۲۱] برسد و روح انسان، قابلیت اتصال به خداوند را از دست بدهد، همانند گردکان بر گنبد خواهد بود که تربیت را پس می زند. اما اگر نمازگزار حقیقی، به دلیل خوف از مردود شدن اعمال و پذیرفته نشدن نماز، از شرب خمر و ستمگری و حرام خواری و … اجتناب کند، به عالیترین درجات ایمان خواهد رسید و مشمول رحمت الهی و شفاعت پیامبر اکرم صلوات الله و نیز ائمه اطهار علیهم السلام قرار خواهد گرفت.

نماز، عامل سلامت جسم نکته جالب توجه درباره نماز این است که، علاوه بر آثاری که بر سلامت روح و ایمان انسان دارد، مجموعه ای از نرمش ها و حرکات ورزشی است که برای تقویت اندام ها و عضلات و ماهیچه های بدن انسان بسیار مفید است. طی دستاوردهای علمی دانشمندان، نماز و ارکان آن، بر روی عضلات شکم و دستگاه گوارش، ماهیچه های دست ها و پاها، کمر و ستون فقرات ، دستگاه گردش خون و … تأثیر مثبت داشته و کیفیت عملکرد آنها را تا حد زیادی بهبود میبخشد. علاوه بر این ها، پیش شرط های اقامه ی یک نماز صحیح از جمله پاکیزگی و طهارت مکان نماز و لباس نمازگزار و لزوم نظافت بدن و زدودن ناپاکی و نجاست از اندام ها و … توجه خداوند به سلامتی بنده را نشان می دهد و این نکته را در ذهن انسان تداعی می نماید که شاید یکی دیگر از اهداف وجوب نماز، توجه مداوم به سلامتی و شادابی جسم نمازگزار است. چرا باید نماز بخوانیم؟ دلیل واجب بودن نماز چیست؟ نماز عامل سلامت روح و روان اخیراً اندیشمندان غیر مسلمان، با ورود به عرصه محیطی اسلام، به طور گسترده ای درباره برخی عبادات خاص مسلمانان، من جمله نماز و مناجات با خداوند در قالب دعا و نیایش به تحقیق و پژوهش پرداخته اند. در نتیجه ی این تحقیقات، برخی از دانشمندان و پژوهشگران حوزه علم روان شناسی، به این اصل مهم دست یافته اند که ارتباط روحی و معنوی با خداوند، از طریق مبادرت به انجام اعمال عبادی بخصوصی مثل نماز و دعا، عامل بهبود بسیاری از ناهنجاری ها و آلام روحی و روانی در اشخاص است. در این زمینه دکتر توماس هایس لوپ می گوید: «با این قید که من پزشکم، این سخن را می گویم که نماز، بهترین وسیله ای است که تاکنون برای توسعه اطمینان و تسکین اعصاب و آسایش و نشاط، شناخته شده که زمینه بی خوابی را برطرف می گرداند.»[۲۲] نورمن وینسنت گریسی [۲۳] می گوید: «دعا و نماز بزرگ ترین نیرویی است که برای مبارزه با دشواری های زندگی روزانه و به دست آوردن آرامش روحی، شناخته شده است.»[۲۴] البته مراد از ذکر این یافته های به اصطلاح جدید علمی، این نیست که بخواهیم یک کشف جدید را اطلاع رسانی کنیم، زیرا خداوند حکیم، قرن ها پیش، این موضوع را در قرآن کریم و به کرات بیان فرموده است: ««الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»: آنها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه شوید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دلهاست.[۲۵] در واقع، نقش نماز که مظهر یاد خداست، در تقویت و ساختنِ ابعاد روح و حفظ نشاط و شادابی آن، دقیقاً مانند تأثیر ورزش و تغذیه سالم در محافظت از سلامتی جسم انسان است. بنابراین، همانگونه که اگر مدتی از ورزش و تغذیه مناسب محروم باشیم، جسم ما، دچار رخوت و کسالت شده و ضعف حاکم بر اندام ها، بدن را مستعد ابتلا به انواع بیماری ها می کند، دوری از نماز و یاد خدا و ارتباط مؤثر با معبود نیز می تواند روح و روان انسان را به سمت ضعف و بیماری کشانده و شخص را مستعد ابتلا به انواع ناراحتی ها و آلام روحی و روانی نماید. بنابر آنچه که ذکر شد، می توان گفت که یکی دیگر از اهداف وجوب نماز توسط خداوند متعال، آرامش قلبی و سلامت روح و روان انسان های باایمان است تا بتوانند از دریای متلاطم مادیات و تداخلات زندگی در کشاکش دنیا، به سلامت گذر نمایند.

نماز، عاملی برای کسب مغفرت خداوند علاوه بر اینکه نماز، انسان را از فحشاء و منکر، نهی می کند و عامل بازدارنده از گناه است، وسیله جلب آمرزش و مغفرت نیز هست. چرا که یاد مداوم معاد و قیامت و خوف از قهر خداوند، خواه ناخواه، شخص نمازگزار را دعوت به طلب استغفار و ترک گناه و توبه مى کند. در همین زمینه حدیثی از قول حضرت محمد صلی الله علیه و آله روایت شده که ایشان از اصحاب خود سؤال کردند که: «اگر بر در خانه یکى از شما نهرى از آب صاف و پاکیزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد، آیا چیزى از آلودگى و کثافت در بدن او مى ماند؟». اصحاب، در پاسخ عرض کردند: نه، فرمود: «نماز درست همانند این آب جارى است، هر زمان که انسان نمازى مى خواند گناهانى که در میان دو نماز انجام شده است از میان مى رود».[۲۶] و به این ترتیب سیاهی ها و زخم هایی که بر اثر گناه، ساکن قلب انسان شده اند، به وسیله نماز، برطرف می شوند و آیینه دل، دوباره جلوه گاه روح خدایی و باطن حقیقت جوی آدمی خواهد شد. نماز، عامل اعتلای روح تعهد و وفای به عهد خداوند در قرآن کریم در توصیفِ صفات نمازگزاران می‌فرماید: «الذین هم لاماناتهم و عهدهم راعون»[۲۷]: نمازگزاران کسانی هستند که امانتهای خود را (مالی و غیر مالی) رعایت می‌کنند و به تعهداتی که دارند (چه بین خود و خدا و چه میان خود و بندگان خدا) پایبند هستند. شاید بتوان گفت که دلیل اصلیِ تعهد و وفای به عهد از جانب نمازگزارانِ واقعی، این باشد که این نمازگزاران راستین و بااخلاص، با برپایی نماز و محافظت از آن، به مهمترین و اولین عهد خود، که همانا عهدِ بندگی و عبودیت خداوند متعال بوده، وفا کرده‌اند. قطعاً نمازگزاران متعهد و باتقوا، اهل ریا و دورویی نخواهند بود و همانگونه که در مقابل خداوند متعهد هستند، به تعهدات خود در قبال بندگان خداوند نیز پایبند خواهند بود. نماز، عامل ظلم ستیزی و مبارزه با طاغوت یکی دیگر از پاسخ ها برای سوال چرا باید نماز بخوانیم؟ این است که: انسان نمازگزاری که فقط خداوند را عبادت می نماید و هر روز، در پنج نوبت نمازش، ندای « ایاک نعبد و ایاک نستعین» سر می دهد، فقط در مقابل پروردگار جهانیان سر تعظیم فرود می آورد و جز خداوند، همه چیز را حقیر و کوچک می شمارد. از این رو، آداب ایستادگی در برابر ظلم و ستم را می داند و در مقابل ستمگران و طاغوتیان، سر تسلیم فرود نمی‌آورد و با گردنکشان سفاک، کنار نمی‌آید. خداوندِ حکیم، این مسئله مهم را یکی از اهداف مهم بعثت پیامبر صلوات الله دانسته است: « وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّهٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ۖ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلَالَهُ ۚ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الْمُکَذِّبِینَ»: و همانا در هر امتی پیامبری فرستادیم که [اعلام کند که] خدا را بپرستید و از [پرستش] طاغوت بپرهیزید. پس خدا گروهی از آنان را [که لیاقت نشان دادند] هدایت کرد و گروهی [دیگر را به سبب تکبّر و عنادشان] گمراهی بر آنان مقرّر شد. پس در زمین بگردید و با تأمل بنگرید که سرانجام تکذیب کنندگان چگونه بود.[۲۸] [۲۹]

👆https://www.namaz.ir/chera-bayad-namaz-bekhanim/

https://qunoot.net/App/reads.post.list.php?categories=28 فلسفه نماز

رابطه نماز و کمال انسان👇

♦️خداوند کمال محض 🔸خدای سبحان کمال محض و کمال آفرین است؛ هر چه از او ظهور کند کامل است. عالم و آدم از او ظهور کرده و هر دو از مظاهر کمال حقند، هم کمال نفسی دارند و هم از کمال نسبی برخوردارند: «ما تری فی خلق الرحمن من تفاوت فارجع البصر هل تری من فطور» ملک 3 🔸همه ذرات عالم هستی به سوی کمال در حرکتند و مسیر امر الهی را طی می‌ کنند، خدای سبحان به آسمان‌ها و زمین فرمود: «فقال لها وللارض ائتیا طوعا او کرها قالتا اتینا طائعین؛[فصلت 11] 🔸خواسته یا ناخواسته به سوی من بیایید، گفتند ما خواهانیم و با طوع و رغبت می‌ آییم». انسان نیز تافته‌ای جدا بافته از جهان خلقت نیست، از این رو سعی می‌ کند با رسیدن به کمال مطلوب خود را با سایر مخلوقات وفق دهد وبا مجموعه جهان آفرینش هماهنگ سازد، 🔸راه هماهنگ شدن با نظام پیوسته جهان، در سیر به سوی کمال مطلوب، کسب فضایل اخلاقی است. اخلاق این توانایی را دارد که انسان متخلق را در این مسیر با این مجموعه هماهنگ کند، انسان نیز به طور طبیعی پذیرای چنین هماهنگی است و در مسیر کمال مطلق در حرکت است. https://eitaa.com/namaz_gonabad

عبادت ، هدف آفرينش ماست. قرآن مى فرمايد: (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالاِْنسَ إِلا لِيَعْبُدُونِ) (1) 🔸كارهايى را كه انجام مى دهيم ، اگر براى رضاى خدا باشد، عبادت است ؛ گرچه مانند كسب و كار، تحصيل علم ، ازدواج و يا خدمت به مردم ، براى رفع نيازهاى خود يا جامعه باشد. 🔸آنچه يك امر را عبادت مى كند، آنست كه به انگيزه اى مقدس انجام شود و به تعبير قرآن رنگ خدايى (صبغة اللّه )(2) داشته باشد. 🔸عبادت و پرستش نيز يكى از امور فطرى است و لذا قديمى ترين ، زيباترين و محكم ترين آثار ساختمانىِ بشر، مربوط به معبدها، مسجدها، بتكده ها و آتشكده هاست . 🔸البتّه در شكل و نوع پرستش ها تفاوت هاى زيادى ديده مى شود. يكى تفاوت در معبودها كه از پرستشِ سنگ و چوب و بت ها گرفته تا خداى عزيز، و يكى در شكل و شيوه عبادت كه از رقص و پايكوبى گرفته تا عميق ترين و لطيف ترين مناجات هاى اولياى خدا تغيير مى كند. 🔸هدف انبيا نيز ايجاد روح پرستش در انسان نبوده ، بلكه اصلاح پرستش در مورد شخص معبود و شكل عبادت بوده است . https://eitaa.com/namaz_gonabad

اهمیت نماز در قرآن 🔻ـ دعاى حضرت ابراهیم(علیه السلام) به پیشگاه خداى متعال این است كه: رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی؛ابراهیم ، 40. پروردگارا، مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نیز. 🔻ـ در آیه‌اى دیگر از قول حضرت ابراهیم(علیه السلام) چنین مى‌فرماید: رَبَّنا إِنِّی أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِواد غَیْرِ ذِی زَرْع عِنْدَ بَیْتِكَ الُْمحَرَّمِ رَبَّنا لِیُقِیمُوا الصَّلاةَ؛ پروردگارا، من [یكى] از فرزندانم را در درّه‌اى بى كِشت، نزد خانه محترم تو سكونت دادم؛ پروردگارا، تا نماز را به پا دارند. ـ 🔺در اولین وحیى كه به حضرت موسى(علیه السلام) مى‌شود، نماز مورد تأكید قرار مى‌گیرد: وَ أَنَااخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما یُوحى. إِنَّنِی أَنَا اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنَا فَاعْبُدْنِی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِی؛ طه 13ـ14. و من تو را برگزیده ام، پس بدان چه وحى مى‌شود گوش فرا ده. منم، من، خدایى كه جز من خدایى نیست، پس مرا پرستش كن و به یاد من نماز برپا دار. ـ 🔺حضرت عیسى(علیه السلام) در حالى كه هنوز چیزى از تولدش نگذشته، در گهواره سخن از نماز مى‌گوید: إِنِّی عَبْدُ اللّهِ آتانِیَ الْكِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیًّا. وَ جَعَلَنِی مُبارَكاً أَیْنَ ما كُنْتُ وَ أَوْصانِی بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَیًّا؛ مریم 30ـ31. منم بنده خدا، به من كتاب داده و مرا پیامبر قرار داده است؛ و هرجا كه باشم مرا با بركت ساخته، و تا زنده‌ام به نماز و زكات سفارش كرده است. 🔺ـ از جمله سفارش هاى حضرت لقمان به پسرش، «نماز» است: یا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ؛3‌اى پسرم! نماز را بر پا دار. 🔺ـ به پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) نیز این گونه خطاب مى‌شود: اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللّهِ أَكْبَرُ؛ عنكبوت، 45. آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان، و نماز را بر پا دار، كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى‌دارد، و قطعاً یاد خدا بالاتر است. https://eitaa.com/namaz_gonabad

نماز یک عبادت است که شرع مقدس اسلام به عنوان یک تکلیف شرعی و مهم با شرایط و روش خاص بر مسلمانان از سن تکلیف تا زمانی که زنده اند واجب کرده است. شخصی از امام موسی بن جعفر (ع) پرسید برترین چیزهایی که بندگان خدا با آن می توانند به پروردگارشان تقرب جویند و نزدیک شوند چیست؟ حضرت فرمودند بعد از معرفت و شناخت خداوند من بهتر از نماز نمی دانم. سبب عزت موجود نماز است نماز زینت درگه معبود نماز است نماز بی نماز از نظر لطف خدا محروم است شرع را مقصد و مقصود نماز است نماز

نماز پایه و اساس دین است «الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ» (پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [=آنچه از حس پوشیده و پنهان است‌] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند. (سوره بقره، آیه 3)

بزرگترین عبادت است «اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ» آنچه را از كتاب آسماني به تو وحي شده تلاوت كن، و نماز را بر پا دار كه نماز (انسان را) از زشتيها و منكرات باز مي‏دارد و قطعا ياد خدا بزرگتر است و خداوند مي‏داند شما چه كارهائي انجام مي‏دهيد. (سوره عنکبوت، آیه 45) این عبادت بزرگ در همه روزها، ایام خاص و اعیاد اسلامی سفارش شده است

جزء فروع دین است فروع دین: نماز، روزه، خمس، زکات، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی و تبری

مهمترین سفارش پیامبران الهی است حضرت ابراهیم (ع) «رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ» پروردگارا من بعضي از فرزندانم را در سرزمين بيآب و علفي در كنار خانه‏ اي كه حرم تو است ساكن ساختم تا نماز را بر پاي دارند، تو قلبهاي گروهي از مردم را متوجه آنها ساز و از ثمرات به آنها روزي ده شايد آنان شكر تو را بجاي آورند. (سوره ابراهیم، آیه 37)

مهمترین سفارش پیامبران الهی است حضرت موسی (ع) «إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي» من الله هستم، معبودي جز من نيست، مرا پرستش كن و نماز را براي ياد من به پادار. (سوره طه، آیه 14)

مهمترین سفارش پیامبران الهی است حضرت شعیب (ع) «قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ » گفتند: اي شعيب آيا نمازت تو را دستور مي‏دهد كه ما آنچه را پدرانمان مي‏پرستيدند ترك گوئيم ؟ و آنچه را مي‏خواهيم در اموالمان انجام ندهيم ؟ تو مرد بردبار و رشيدي هستي ؟ (سوره هود، آیه 87)

مهمترین سفارش پیامبران الهی است حضرت عیسی (ع) «وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا» و مرا وجودي پر بركت قرار داده در هر كجا باشم، و مرا توصيه به نماز و زكات مادام كه زنده‏ ام كرده است. (سوره مریم، آیه 31)

مهمترین سفارش پیامبران الهی است لقمان حکیم «يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ» پسرم! نماز را بر پا دار، و امر به معروف و نهي از منكر كن، و در برابر مصائبي كه به تو مي‏رسد با استقامت و شكيبا باش كه اين از كارهاي مهم است! (سوره لقمان، آیه 17)