لباسی که انسان می خواهد نماز بخواند باید: 1- پاک باشد 2- غصبی نباشد 3- از اجزاء مردار نباشد حد واجب برای مرد پوشاندن عورت است. بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند. حد واجب برای زن پوشاندن همه بدن است. (قرص صورت و دست ها و پاها تا مچ واجب نیست پوشانده شود)

مکان نمازگزار باید: 1- غصبی نباشد 2- بلندی مکان به اندازه ای باشد که نمازگزار بتواند راست بایستد و رکوع و سجود را به جا آورد 3- نجس نباشد 4- جای پیشانی نمازگزار از جای زانوها بیش از چهار انگشت بسته یا پایین تر نباشد

برای وضو گرفتن اول باید نیت کرد. آب وضو باید: 1- پاک باشد (نجس نباشد) 2- باید مطلق باشد (خالص باشد) 3- باید غصبی نباشد بعد از نیت صورت را باید از بالا به پایین از جایی که موی سر روییده تا چانه بشوییم. پس از شستن صورت با دست چپ آب را روی دست راست می ریزیم و از آرنج تا نوک انگشتان از بالا تا پایین می شوییم. سپس با دست راست آب را روی دست چپ می ریزیم و دست چپ را مانند دست راست از آرنج تا نوک انگشتان از بالا به پایین می شوییم. بعد از شستن صورت و دست ها با رطوبتی که بر دست مانده جلوی سر را مسح می کشیم یعنی دست را بر سر گذاشته و کمی به طرف پیشانی می کشیم.

پس از مسح سر با همان رطوبتی که بر دست راست مانده پای راست را از نوک انگشت تا مفصل روی پا مسح می کشیم. بعد از آن با دست چپ پای چپ را مانند پای راست از نوک انگشت تا مفصل روی آن مسح می کشیم. با این کار وضو تمام می شود «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ» اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد چون به [عزم] نماز برخيزيد صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد (سوره مائده آیه 6)

1- وضو باید به نیت قربة الی الله (برای اجرای فرمان خدا) باشد. 2- به هنگام وضو اگر چیزی مانع رسیدن آب به اعضاء وضو باشد باید برطرف شود. 3- در مسح سر لازم نیست دست بر پوست سر کشیده شود بلکه بر موی جلو سر هم صحیح است. اگر موی سر خیلی بلند است باید بر موهایی که جلو سر روییده می شود یا پوست سر از بالای سر به پایین کشیده شود. 4- برای مسح پا کشیدن یک انگشت دست هم بر یک انگشت پا تا مفصل کافی است. البته بهتر است همه کف دست بر روی پا کشیده شود. 5- محل مسح سر و پاها باید خشک باشد. 6- وضو باید به همان ترتیبی که بیان شد انجام شود ( ترتیب باید رعایت شود)

7- وضو گیرنده نباید بین کارها وضو زیاد فاصله بیندازد یا وضو گرفتن را زیاد طول بدهد. 8- آب وضو باید پاک باشد 9- اعضاء وضو یعنی صورت، دست ها، سر و پاها باید پاک باشد. 10- وضو گرفتن برای قرائت قرآن، خواندن دعا و زیارت مستحب است. 11- کسی که وضو ندارد نباید جایی از بدن خود را به خط قرآن، اسم خداوند (به هر زبانی)، نام پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و حضرت زهرا (س) رساند.

چیزی که بر زخم می بندند و دوایی که بر آن می زنند «جبیره» نام دارد. اگر دست یا صورتمان زخم است و آب برای آن ضرر دارد باید پارچه ای پاک یا چیز دیگری مانند چسب بر آن گذاشت و هنگام شستن دیگر جاها بر آن قسمت هم دست تر کشید. در وضوی جبیره ای نیز باید بر صورت و دست ها از بالا به پایین دست کشیده شود.

بعضی از وقت ها باید به جای وضو یا غسل تیمم کرد مثلاً وقتی که آب در دسترس نیست یا آب برای بدن ضرر دارد باید تیمم کرد.

ابتدا برای غسل یا وضو نیت می کنیم (قربة الی الله) بعد دو کف دست را با هم بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است می زنیم (مثل خاک، سنگ یا ریگ) سپس دو کف دست را به همه پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر روییده تا ابروها و بالای بینی می کشیم سپس کف دست چپ را به همه پشت دست راست از مچ تا نوک انگشتان می کشیم بعد کف دست راست را بر همه پشت دست چپ از مچ تا نوک انگشتان می کشیم «فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ» اگر آبى نيافتيد پس با خاك پاك تيمم كنيد و از آن به صورت و دستهايتان بكشيد (سوره مائده آیه 6)

1- چیزی که بر آن می خواهیم تیمم کنیم باید پاک و تمیز باشد (نجس نباشد) 2- خاک یا سنگ یا ریگ غصبی نباشد 3- برای تیمم باید انگشتر را از دست بیرون بیاوریم. یا اگر مانع دیگری بر پیشانی یا دست ها وجود دارد باید برطرف کنیم. 4- برای این که همه پشت دست مسح شده باشد لازم است مقداری بالاتر از مچ را هم مسح کشید.

برای خواندن نماز باید به سمت خانه کعبه (قبله) بایستیم. برای تشخیص قبله می توان از قبله نما یا افراد مطلع یا محراب مساجد استفاده کرد. «قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ» ما [به هر سو] گردانيدن رويت در آسمان را نيك مى ‏بينيم پس [باش تا] تو را به قبله‏ اى كه بدان خشنود شوى برگردانيم پس روى خود را به سوى مسجدالحرام كن و هر جا بوديد روى خود را به سوى آن بگردانيد (سوره بقره آیه 144)

وقت نماز صبح از اذان صبح تا طلوع آفتاب است وقت نماز ظهر و عصر از اذان ظهر تا غروب آفتاب است وقت نماز مغرب و عشا از اذان مغرب تا نیمه شب شرعی است باید هر کدام از نمازها به ترتیب خوانده شود (در وقت خود). مثلا باید اول نماز ظهر خوانده شود و بعد نماز عصر و اول نماز مغرب بعد نماز عشا بهتر است انسان نمازهای واجب خود را در اول وقت و در صورت امکان با جماعت بخواند اگر کسی موفق نشد نمازهای خود را در وقت معین بخواند واجب است که قضای آن را به جا بیاورد. «أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا» نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپادار و [نيز] نماز صبح را زيرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است (سوره اسرا آیه 78)

مستحب است در ابتدای نماز انسان اول اذان و بعد اقامه بگوید و بعد نماز را شروع کند

الله اکبر 4 مرتبه اشهد ان لا اله الا الله 2 مرتبه اشهد ان محمداً رسول الله 2 مرتبه اشهد ان علیاً ولی الله 2 مرتبه (بدون گفتن این مورد اذان صحیح است) حی علی الصلوة 2 مرتبه حی علی الفلاح 2 مرتبه حی علی خیر العمل 2 مرتبه الله اکبر 2 مرتبه لا اله الا الله 2 مرتبه

قبل از شروع نماز باید نیت کنیم یعنی باید در ذهن خود بگذرانیم که کدام یک از نمازها را می خواهیم بخوانیم (مثل نماز صبح یا ظهر یا ...) نیت باید «قربة الی الله» باشد یعنی برای رضایت خداوند باشد لازم نیست حتماً نیت را به زبان آورد بلکه همان که از ذهن گذشت کافی است. گفتن آن هم به زبان اشکالی ندارد

با گفتن الله اکبر نماز شروع می شود هنگام گفتن الله اکبر (تکبیرة الاحرام) مستحب است دست ها را تا مقابل گوش ها بالا برد بعد از گفتن الله اکبر تا پایان نماز اگر کارهای زیر را انجام بدهیم نماز باطل می شود: 1- خوردن و آشامیدن 2- از قبله روی خود را برگرداندن 3- سخن گفتن (غیر از اذکار نماز) 4- خندیدن (صدادار) 5- گریه کردن برای امور دنیوی 6- به هم زدن وضعیت نماز (مثل راه رفتن) 7- کم یا زیاد کردن اجزای اصلی نماز مثل رکوع و سجود

پس از خواندن حمد و سوره باید به رکوع برویم یعنی سر را به طرف پایین خم کنیم تا دو دستمان به زانوهایمان برسد در رکوع این ذکر را می گوییم: «سُبحانَ رَبِّیَ العَظیمِ وَ بِحَمدِهِ» پاک و منزه است پروردگار بزرگ من و من او را ستایش می کنم. در رکوع می توانیم به جای ذکر فوق 3 بار سبحان الله بگوییم قبل از رکوع باید ایستاده باشیم چون قیام قبل از رکوع جزء ارکان نماز است و اگر عمدی یا سهوی ترک شود نماز باطل است بعد از رکوع باید کمی بایستیم که به آن قیام بعد از رکوع می گویند و مستحب است بگوییم «سَمِعَ اللهُ لِمَن حَمِدَهُ»، «الله اکبر» و سپس به سجده می رویم

در سجده باید محل پیشانی، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا روی زمین قرار گیرد و این ذکر را بگوییم: «سُبحانَ رَبِّیَ الاَعلی وَ بِحَمدِهِ» پروردگار من از همه بالاتر و پاک و منزه است و من او را ستایش می کنم به جای ذکر فوق می توانیم سه مرتبه سبحان الله بگوییم در سجده پیشانی را باید بر روی چیزی بگذاریم که سجده بر آن ها صحیح باشد مثل خاک، سنگ، برگ درخت و ...

بعد از انجام سجده اول سر را از مهر برمی داریم و در حالت نشستن دو زانو کمی که بدن آرام گرفتن با ذکر الله اکبر دوباره به سجده می رویم و ذکر سجده را مجدداً می گوییم پس از تمام شدن سجده دوم در واقع ما یک رکعت نماز را تمام کرده ایم و باید برای شروع رکعت دوم مجدداً قیام کنیم پس از ایستادن به همان ترتیب رکعت اول، حمد و سوره را می خوانیم و سپس دست ها را برای ذکر قنوت به روبروی صورت می گیریم

در رکعت دوم نماز بعد از خواندن حمد و سوره قبل از رفتن به رکوع مستحب است دست ها را روبروی صورت گرفته و دعا بخوانیم در قنوت می توانیم این آیه قرآن را که یکی از دعاهای با عظمت قرآنی است بخوانیم: «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» «پروردگارا در دنیا به ما خیر و خوبی بده و در آخرت نیز به ما نیکی عطا فرما و ما را از عذاب دوزخ حفظ کن» (در قنوت می توانیم دعاهای دیگر نیز بخوانیم) پس از قنوت مجدداً رکوع و سجده ها را مانند رکعت اول به جا می آوریم

در رکعت دوم پس از تمام شدن سجده دوم باید در حالی که رو به قبله نشسته ایم تشهد بخوانیم ذکر تشهد: «اَشْهَدُ انْ لا الهَ إلَّااللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَ اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» شهادت می دهم که خدایی جز خدای یکتا نیست و شریکی ندارد و گواهی می دهم که حضرت محمد (ص) بنده و فرستاده اوست. خدایا بر محمد (ص) و خاندان او درود فرست

در نمازهای دو رکعتی مثل نماز صبح پس از تشهد باید ذکر سلام گفته شود. با گفتن سلام نماز دو رکعتی تمام می شود ذکر سلام: «اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ؛ اَلسَّلاَمُ عَلَیْنَا وَ عَلی عِبَادِ اللهِ الصَّالِحِینَ؛ اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ» «درود بر تو باد‌ ای پیامبر! و رحمت خدا و برکات او از آنِ تو باد؛ درود بر ما و بندگان شایسته خدا؛ درود بر شما و رحمت خدا و برکات او از آنِ شما باد»

در رکعت سوم باید 3 بار این ذکر را بگوییم: «سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکْبَرُ» «پاک و منزه است خدا و سپاس و ستایش مخصوص خداست و هیچ معبودی به جز خدا نیست و خدا بزرگتر است» سپس به رکوع می رویم و ذکر رکوع را می گوییم، بعد به سجده می رویم و دو سجده را به جا می آوریم. اگر نماز سه رکعتی باشد مثل نماز مغرب بعد از سجده دوم تشهد می خوانیم و بعد ذکر سلام را می گوییم و نماز سه رکعتی تمام می شود.

اگر نمازی که می خوانیم نماز چهار رکعتی باشد مثل نماز ظهر، عصر و عشا باید پس از سجده های رکعت سوم قیام کنیم (بایستیم) و رکعت چهارم را مانند رکعت سوم انجام می دهیم سپس به رکوع و بعد به سجده می رویم. پس از سجده دوم می نشینیم به حالت دو زانو و تشهد و سلام را می خوانیم و نماز چهار رکعتی را تمام می کنیم.

هر انسان مکلفی باید برای اطلاع از مسائل ضروری خود به رساله مرجع تقلید خود مراجعه کند. برخی از احکام ضروری نماز که مورد اتفاق مراجع هست را در اینجا ذکر می کنیم