نماز و بهداشت از جمله مقدمات نماز طهارت و وضو است مثل انجام غسل های واجب و گرفتن وضو با آب پاک و مطلق

نماز و پاکی درون ... وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ ... و خداوند پاکیزگان را دوست دارد (سوره توبه آیه 108)

نشاط روحی و جسمی إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا منافقان می خواهند خدا را فریب دهند؛ در حالی که او آنها را فریب می دهد؛ و هنگامی که به نماز برمی خیزند، با کسالت برمی خیزند؛ و در برابر مردم ریا می کنند؛ و خدا را جز اندکی یاد نمی نمایند (سوره نساء آیه 142) وَمَا مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَبِرَسُولِهِ وَلَا يَأْتُونَ الصَّلَاةَ إِلَّا وَهُمْ كُسَالَى وَلَا يُنْفِقُونَ إِلَّا وَهُمْ كَارِهُونَ (سوره توبه آیه 54)

نوع تغذیه حلال شخص نمازخوان باید تغذیه حلال داشته باشد و الا بنا به احادیث عبادت با لقمه حرام مثل ساختن خانه بر روی شن است امام حسین (ع) به لشکر یزید فرمودند: فقد مُلِئَت بُطونُکُم مِن الحرامِ و طُبِعَ علی قُلوبِکُم شکم هایتان از حرام پر شده و بر دل هایتان مُهر [غفلت] خورده است. (بحارالأنوار، ج 45)

انسان وقتی به سن بلوغ می رسد که به سن تکلیف معروف است نماز بر او واجب می شود. پسرها پس از سن 15 سالگی قمری و دخترها پس از پایان 9 سالگی به سن تکلیف می رسند. 15 سال شمسی برابر با 14 سال و 7 ماه قمری است و 9 سال شمسی برابر با 8 سال و 9 ماه قمری است.

برای خواندن نماز شرایطی لازم است که از جمله آن ها طهارت و پاکیزگی است. پاکیزگی برای بدن، لباس و مکان نمازگزار لازم است. گاهی لازم است انسان برای طهارت غسل کند که به دو روش می توان غسل کرد: 1- غسل ترتیبی 2- غسل ارتماسی قبل از هر نوع غسل باید نیت قربة الی الله کرد (برای رضای خدا)

در غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن و بعد نیمه راست و بعد نیمه چپ بدن را با آب تمیز و پاک طوری باید شست که مطمئن شویم به تمام نقاط بدن آب رسیده است.

برای انجام غسل ارتماسی آب باید به اندازه ای باشد که همه بدن زیر آب فرو رود. مثل داخل نهر آب، دریا یا استخر در غسل ارتماسی باید آب به کف پاها هم برسد و لباس یا هر چیز دیگری نباید مانع از رسیدن آب به بدن شود.

لباسی که انسان می خواهد نماز بخواند باید: 1- پاک باشد 2- غصبی نباشد 3- از اجزاء مردار نباشد حد واجب برای مرد پوشاندن عورت است. بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند. حد واجب برای زن پوشاندن همه بدن است. (قرص صورت و دست ها و پاها تا مچ واجب نیست پوشانده شود)

مکان نمازگزار باید: 1- غصبی نباشد 2- بلندی مکان به اندازه ای باشد که نمازگزار بتواند راست بایستد و رکوع و سجود را به جا آورد 3- نجس نباشد 4- جای پیشانی نمازگزار از جای زانوها بیش از چهار انگشت بسته یا پایین تر نباشد

برای وضو گرفتن اول باید نیت کرد. آب وضو باید: 1- پاک باشد (نجس نباشد) 2- باید مطلق باشد (خالص باشد) 3- باید غصبی نباشد بعد از نیت صورت را باید از بالا به پایین از جایی که موی سر روییده تا چانه بشوییم. پس از شستن صورت با دست چپ آب را روی دست راست می ریزیم و از آرنج تا نوک انگشتان از بالا تا پایین می شوییم. سپس با دست راست آب را روی دست چپ می ریزیم و دست چپ را مانند دست راست از آرنج تا نوک انگشتان از بالا به پایین می شوییم. بعد از شستن صورت و دست ها با رطوبتی که بر دست مانده جلوی سر را مسح می کشیم یعنی دست را بر سر گذاشته و کمی به طرف پیشانی می کشیم.

پس از مسح سر با همان رطوبتی که بر دست راست مانده پای راست را از نوک انگشت تا مفصل روی پا مسح می کشیم. بعد از آن با دست چپ پای چپ را مانند پای راست از نوک انگشت تا مفصل روی آن مسح می کشیم. با این کار وضو تمام می شود «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ» اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد چون به [عزم] نماز برخيزيد صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد (سوره مائده آیه 6)

1- وضو باید به نیت قربة الی الله (برای اجرای فرمان خدا) باشد. 2- به هنگام وضو اگر چیزی مانع رسیدن آب به اعضاء وضو باشد باید برطرف شود. 3- در مسح سر لازم نیست دست بر پوست سر کشیده شود بلکه بر موی جلو سر هم صحیح است. اگر موی سر خیلی بلند است باید بر موهایی که جلو سر روییده می شود یا پوست سر از بالای سر به پایین کشیده شود. 4- برای مسح پا کشیدن یک انگشت دست هم بر یک انگشت پا تا مفصل کافی است. البته بهتر است همه کف دست بر روی پا کشیده شود. 5- محل مسح سر و پاها باید خشک باشد. 6- وضو باید به همان ترتیبی که بیان شد انجام شود ( ترتیب باید رعایت شود)

7- وضو گیرنده نباید بین کارها وضو زیاد فاصله بیندازد یا وضو گرفتن را زیاد طول بدهد. 8- آب وضو باید پاک باشد 9- اعضاء وضو یعنی صورت، دست ها، سر و پاها باید پاک باشد. 10- وضو گرفتن برای قرائت قرآن، خواندن دعا و زیارت مستحب است. 11- کسی که وضو ندارد نباید جایی از بدن خود را به خط قرآن، اسم خداوند (به هر زبانی)، نام پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و حضرت زهرا (س) رساند.

چیزی که بر زخم می بندند و دوایی که بر آن می زنند «جبیره» نام دارد. اگر دست یا صورتمان زخم است و آب برای آن ضرر دارد باید پارچه ای پاک یا چیز دیگری مانند چسب بر آن گذاشت و هنگام شستن دیگر جاها بر آن قسمت هم دست تر کشید. در وضوی جبیره ای نیز باید بر صورت و دست ها از بالا به پایین دست کشیده شود.

بعضی از وقت ها باید به جای وضو یا غسل تیمم کرد مثلاً وقتی که آب در دسترس نیست یا آب برای بدن ضرر دارد باید تیمم کرد.

ابتدا برای غسل یا وضو نیت می کنیم (قربة الی الله) بعد دو کف دست را با هم بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است می زنیم (مثل خاک، سنگ یا ریگ) سپس دو کف دست را به همه پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر روییده تا ابروها و بالای بینی می کشیم سپس کف دست چپ را به همه پشت دست راست از مچ تا نوک انگشتان می کشیم بعد کف دست راست را بر همه پشت دست چپ از مچ تا نوک انگشتان می کشیم «فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ» اگر آبى نيافتيد پس با خاك پاك تيمم كنيد و از آن به صورت و دستهايتان بكشيد (سوره مائده آیه 6)

1- چیزی که بر آن می خواهیم تیمم کنیم باید پاک و تمیز باشد (نجس نباشد) 2- خاک یا سنگ یا ریگ غصبی نباشد 3- برای تیمم باید انگشتر را از دست بیرون بیاوریم. یا اگر مانع دیگری بر پیشانی یا دست ها وجود دارد باید برطرف کنیم. 4- برای این که همه پشت دست مسح شده باشد لازم است مقداری بالاتر از مچ را هم مسح کشید.

برای خواندن نماز باید به سمت خانه کعبه (قبله) بایستیم. برای تشخیص قبله می توان از قبله نما یا افراد مطلع یا محراب مساجد استفاده کرد. «قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ» ما [به هر سو] گردانيدن رويت در آسمان را نيك مى ‏بينيم پس [باش تا] تو را به قبله‏ اى كه بدان خشنود شوى برگردانيم پس روى خود را به سوى مسجدالحرام كن و هر جا بوديد روى خود را به سوى آن بگردانيد (سوره بقره آیه 144)

وقت نماز صبح از اذان صبح تا طلوع آفتاب است وقت نماز ظهر و عصر از اذان ظهر تا غروب آفتاب است وقت نماز مغرب و عشا از اذان مغرب تا نیمه شب شرعی است باید هر کدام از نمازها به ترتیب خوانده شود (در وقت خود). مثلا باید اول نماز ظهر خوانده شود و بعد نماز عصر و اول نماز مغرب بعد نماز عشا بهتر است انسان نمازهای واجب خود را در اول وقت و در صورت امکان با جماعت بخواند اگر کسی موفق نشد نمازهای خود را در وقت معین بخواند واجب است که قضای آن را به جا بیاورد. «أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا» نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپادار و [نيز] نماز صبح را زيرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است (سوره اسرا آیه 78)

مستحب است در ابتدای نماز انسان اول اذان و بعد اقامه بگوید و بعد نماز را شروع کند

الله اکبر 4 مرتبه اشهد ان لا اله الا الله 2 مرتبه اشهد ان محمداً رسول الله 2 مرتبه اشهد ان علیاً ولی الله 2 مرتبه (بدون گفتن این مورد اذان صحیح است) حی علی الصلوة 2 مرتبه حی علی الفلاح 2 مرتبه حی علی خیر العمل 2 مرتبه الله اکبر 2 مرتبه لا اله الا الله 2 مرتبه

قبل از شروع نماز باید نیت کنیم یعنی باید در ذهن خود بگذرانیم که کدام یک از نمازها را می خواهیم بخوانیم (مثل نماز صبح یا ظهر یا ...) نیت باید «قربة الی الله» باشد یعنی برای رضایت خداوند باشد لازم نیست حتماً نیت را به زبان آورد بلکه همان که از ذهن گذشت کافی است. گفتن آن هم به زبان اشکالی ندارد

با گفتن الله اکبر نماز شروع می شود هنگام گفتن الله اکبر (تکبیرة الاحرام) مستحب است دست ها را تا مقابل گوش ها بالا برد بعد از گفتن الله اکبر تا پایان نماز اگر کارهای زیر را انجام بدهیم نماز باطل می شود: 1- خوردن و آشامیدن 2- از قبله روی خود را برگرداندن 3- سخن گفتن (غیر از اذکار نماز) 4- خندیدن (صدادار) 5- گریه کردن برای امور دنیوی 6- به هم زدن وضعیت نماز (مثل راه رفتن) 7- کم یا زیاد کردن اجزای اصلی نماز مثل رکوع و سجود