✅ هدف اصلی بخش مردم شناسی انتقال شناخت و درکی ملموس و قابل تعمیم از دوران های عمده و تعیین کننده در تاریخ تکوینی و طبیعی تمامی انسان ها می باشد. این شناخت طبیعتاً بر تحول انسان در طول تاریخ طبیعی و تحول رابطه او با طبیعت که ضرورتاً و به شدت تحت تأثیر فعالیت های تکنولوژیکی انسان است تأکید دارد.
✅ ازجمله دوران های عمده، زندگی عشایری و کوچ گری افراد بشر است که درحال حاضر در فضائی محدود با نمایش و توضیح برخی از ابزارهای (تکنیکی) انسان کوچ گر و عکس ها و توضیحاتی که فعالیت ویژه عشایری را شامل می شود، تا حدی به اهداف آموزشی خود نائل آمده است. تمامی عکس ها از آرشیو استاد محترم مردم شناسی جناب آقای دکتر کیانی که خود از چهره های فعال پژوهشی و فرهنگی عشایر می باشند برگرفته شده است.
✅ اسکلت نهنگی که در سالن مرکزی موزه به نمایش گذاشته شده است، مربوط به یک نهنگ ١٨ متری به نام نهنگ گوژپشت سواحل نیلگون خلیج فارس است. در سال ١٣۵۴ خبر به گِل نشستن این نهنگ در سواحل بندرعباس در یکی از روزنامه های کشور منتشر شد و در پی آن با پیگیری ها و تلاش مجدانه موسس موزه تاریخ طبیعی، مرحوم دکتر صدرالدین شریفی، به موزه واگذار گردید. این نهنگ ابتدا به دانشکده دامپزشکی ارسال شد و پس از مراحل جوشاندن و چربیگیری، استخوانهای این نهنگ به موزه منتقل گردید و توسط تاکسیدرمیست موزه، مرحوم آقای حمید اسدی برپا گردید.
✅ در سال ١٣٧۶ نیز به دلیل تخریب ناشی از وجود چربی بر روی استخوان های این نهنگ، مراحل بازسازی شامل چربیگیری مجدد سطوح استخوان ها، شناسایی قسمت های مفقود شده و بازسازی آنها، ترمیم قسمت های آسیب دیده و ساخت پوشش کلی با ترکیبات پلی استر بر روآن صورت پذیرفت.
🐳 🐳 نظیر این اسکلت در بسیاری از موزه های دنیا وجود دارد.
🛢مراحل تشکیل نفت🛢
✅ نفت از باقی مانده های موجوداتی ذرّه بینی و تک سلولی به نام پلانکتون ها در اعماق اقیانوس ها و دریاها به وجود آمده است.
⭕️ در حدود 300-400 میلیون سال قبل، پلانکتون ها بعد از مردن در بستر دریا افتادند و به تدریج در زیر رسوبات کف دریا مدفون شدند. این مواد رسوبی به صورت لایه هایی بر روی یکدیگر انباشته و به مروز زمان لایه های زیرین توسط فشار، متراکم و فشرده می شوند. بقایای پلانکتون ها در میان لایه ها بر اثر فعالیت باکتری ها، فشار و حرارت در مدت زمانی طولانی، یک سری تغییرات شیمیایی پیدا کرده و تبدیل به نفت و گاز می گردند. لایه هایی که نفت در آن جمع شده است معمولا جنسی از سنگ های آهکی و ماسۀ روزنه دار و متراکم دارند. در این لایه های متراکم منفذ دار، نفت، آب و گاز، هر کدام به نسبت وزن بر روی یکدیگر قرار گرفته اند. آب از هر سه سنگین تر است، بنابراین در زیر میماند، بعد از آن نفت که وزنی نسبت به گاز سنگین تر و نسبت به آب سبکتر دارد بر روی آب قرار میگیرد و در نهایت گاز بر روی نفت انباشته شده و برای استخراج آن باید چاه حفر شود.
✅ در بخش زمین شناسی موزه تاریخ طبیعی می توانید مراحل مختلف تشکیل نفت از ابتدا تا استخراج آن را در تابلوی سه بعدی بزرگی نشان داده شده است، مشاهده نمایید.
✅ زنبور قرمز (گاوی، قاتل) گسترده ترین نوع زنبورهای بی عسل اجتماعی است. طول برخی از گونه های آن به ۵۵ میلیمتر نیز می رسد. زنبور سرخ آسیایی و زنبور سرخ اروپایی دو گونه معروف این زنبورها هستند. این نوع زنبور در مناطق میانی و جنوبی ایران معمولاً در خوزستان (آبادان) به دلیل وجود نخلستانهای خرما به وفور یافت می شود. البته زندگی شهرنشینی این زنبورها را به شهرها کشانده است و شهرها یکی از محل های زندگی آنها شده است.
✅ لانه ی زنبور قرمز از مخروطهای کاغذی شکلی درست شده است. برای ساختن این لانه ها، زنبورها چوب های فرسوده نرده ها، ایوان های چوبی و ... را پیدا کرده و این الیاف چوب را جویده و با بزاقشان به صورت خمیری در می آورند و سپس این خمیر کاغذی را به صورت سلول های شش ضلعی کاغذی شکل می دهند. این در حالیست که کندوی زنبورهای عسل از مومی که توسط زنبورهای کارگر تولید می شود، ساخته می گردد.
✅ زنبورهای قرمز معمولاً لانه خود را در نزدیکی کندوها ساخته و برای تغذیه و پرورش نوزادان از زنبوران عسل به عنوان مطمئن ترین منبع غذائی آماده استفاده می کنند. بعضی از انواع آنها به زور وارد کندو شده و با مقداری عسل خارج می شود. اما گاهی زنبوران عسل به طور دسته جمعی به آنها حمله ور شده و با نیش زدن باعث مرگشان می شوند.
🐝 🐝در بخش جانوری موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز می توانید از نزدیک یک کندوی کاغذی طبیعی را مشاهده نمایید.
زنبور سفالگر (mud daubers)
✅ زنبور سفالگر نوعی زنبور است که خانه خود را با گِل و شبیه گلدان می سازد. این زنبور می تواند رُس را برداشته , به نقاط دوردست ببرد تا آن ها را با آب مخلوط کرده و گِل لازم را برای ساخت خانه خود فراهم بسازد.
✅ آنها لانه های گِلی خود را در پناه تنه درختان و سنگ ها می سازند. علاوه بر این در اماکن سرپوشیده همچون برخی از عمارت ها و ساختمان ها نیز این نوع لانه ها یافت می شوند.
✅ این زنبورها زندگی انفرادی دارند اما برخی هم زندگی اجتماعی دارند و کندوهایی شبیه به کندوهای عسل می سازند؛ اما هیچ یک از آنها عسل تولید نمی کنند.
✅ هر لانه به تنهایی توسط زنبور مادر و در طی یک روز ساخته می شود. پس از اتمام ساخت، زنبور مادر یک عنکبوت شکار کرده و برای تغذیۀ لاروش در داخل لانه می گذارد. پس از آن در داخل لانه تخمگذاری کرده و سپس درب آن را با گِل بسته و مُهرو موم می کند.
✅ این زنبورها همه چیزخوار هستند و از شهد گُل ها، میوه های افتاده و لاشه ها تغذیه می کنند. برخی از آنها نیز از نیش خود برای فلج کردن طعمه استفاده کرده و این گونه حشرات و عنکبوت ها را شکار می کنند.
✅ اگر چه این نوع زنبورها تهاجمی نیستند اما نیش دردناکی دارند و سم آنها به اندازهای قوی است که می تواند در برخی افراد واکنش آلرژیک ایجاد کند. لذا هرگز سعی نکنید به تنهایی یکی از این لانه ها را بردارید❗️
✅ برای مشاهدۀ نزدیک لانه های گلدانی این نوع زنبورها می توانید از بخش جانوری موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز دیدن فرمایید.
🎖 مدال های دوره قاجار🎖
🎖 مدال جلادت یا نشان شیردل یکی از نشانهای نظامی دورهٔ قاجار است که در زمان محمدشاه قاجار ساخته شد و ساخت آن تا پایان حکومت قاجار ادامه یافت. این مدال به کسانی که در قشون نظامی حکومت قاجار خدمت نموده و قابلیتها و جنگاوری شایستهای از خود نشان میدادند، اعطا میگردید.
✅ مدال های مربوط به دوره ساسانیان، صفویان، زندیه، قاجار، پهلوی و همچنین سکه های فلزی از جنس نقره، مس و برنز که یک دوره دو هزار و چند ساله را شامل می شود با تلاش و کوشش چندین ساله جناب آقای حمیدرضا چهره نگار، کارشناس ارشد محترم بخش مردم شناسی موزه تاریخ طبیعی، شناسایی شده و به همراه مشخصات مربوطه در یکی از سالن های موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی به نمایش گذاشته شده است.
✅ این خمره سفالیِ آجریرنگ با قطر 110 و ارتفاع 90 سانتیمتر در سال 1359 در عمق 2 متری زمین کشاورزی خانواده محترم شهید حسین حق وردی در روستای بادامه از توابع شهرستان داراب کشف شد. این خمره تا سال 1394 به عنوان منبع آب مورد استفاده می گرفت و در سال 1394 با تلاش و پیگیری های مهندس محمد مهدی اسلام نژاد، رئیس وقت موزه تاریخ طبیعی، توسط این خانواده محترم به موزه تاریخ طبیعی اهدا گردید. این خمره در حال حاضر در موزه تاریخ طبیعی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد.
✅ در ساخت این خمره قدیمی از چرخ کوزه گری و همچنین فن فتیلهای استفاده شده است؛ فن فتیلهای فنی بوده است که قبل از اختراع چرخ کوزهگری در ساختن کوزهها و خمرهها رواج داشته است. بر اساس فرم لبه و نوع نقوش هندی روی این خمره میتوان حداقل سن این خمره را به دوران هخامنشیان نسبت داد.
✅ زغال سنگ (coal) از بقایای درختان، بوتهها و سایر گیاهان زنده به وجود آمده است. شکلگیری زغالسنگ از 400 میلیون سال قبل در دوران اول زمین شناسی آغاز گردید و در ۲۵۰ میلیون سال قبل (دوره کربونیفر) به اوج خود رسید. در این دوره روی زمین تعداد بسیار زیادی مرداب و باتلاق وجود داشت و گیاهان به دلیل وجود آب و هوای گرم و مرطوب به وفور رشد کردند. این گیاهان پس از مرگ در زیر لایههایی از گل و لای موجود در باتلاقها و مردابها مدفون شدند. به مرور زمان گیاهان جدید روی این لایهها روییده و آنها نیز پس از رشد و سرنگون شدن، توسط رسوبات پوشیده شدهاند.
✅ این فرایند باز تکرار میشد و بدینترتیب در طول میلیونها سال بر ضخامت لایه هایی که قشرهایی از گیاهان را دربرداشت افزوده شد. فشار و سنگینی طبقات بالایی باعث شد که این گیاهان به تدریج آب و مواد و فرار خود را از دست بدهند و در نتیجه فقط کربن آنها به شکل زغالسنگ باقی بماند.
✅ طی فرایند تشکیل زغال سنگ، ابتدا زغال قهوه ای با 60-70% کربن شکل می گیرد و پس از افزایش فشار لایه های فوقانی به زغال سنگ سیاه یا آنتراسیت با 98% کربن که کیفیت بالاتری دارد، تبدیل می گردد. از نظر توزیع ذخایر در ایران، بیشترین حجم ذخایر زغال سنگ کشور در منطقه طبس، سپس کرمان و البرز شرقی قرار دارد.
✅ شهاب سنگ ها به طور تصادفی در همه جای کره زمین سقوط می کنند وهیچ جایی از زمین وجود ندارد که شهابسنگهای بیشتری در آنجا سقوط کرده باشند. اما در برخی مناطق مدت زمان بیشتری می توانند باقی بمانند. شهابسنگها دارای آهن آزاد هستند و به همین دلیل به راحتی در معرض فرسایش شیمیایی قرار گرفته و با سرعت بیشتری نسبت به سنگهای زمین، فرسایش می یابند. از آنجا که رطوبت باعث اکسید شدن آنها می شود، شهابسنگ ها در کوه و جنگل و مناطق مرطوب، با سرعت بالاتری تخریب می شوند. در حالی که در کویرها، ماندگاری شهابسنگها، پنجاه برابر مناطق دیگر است.
✅ کویر لوت و کویر مرکزی ایران که کمترین میزان بارندگی را دارند یکی از بهترین محل ها برای اکتشاف شهابسنگها می باشند و اکثر شهاب سنگ های ایران در این مناطق کشف شده و به ثبت جهانی رسیده است.
✅ مروارید حاصل فعالیت موجودات آبزی صدف دار است که در بستر رودها و دریاها زندگی میکنند. این موجودات وقتی گرسنه میشوند مقداری آب را با موجودات ریز خاکی میبلعند؛ در برخی موارد شن ریزه ای وارد صدف میشود. در این هنگام موجود زنده صدف دار به عنوان یک مکانیسم دفاعی از خود شروع به ترشح مایعی به نام"مروارید زا" می کند. در اثر این ترشحات، لایه های متحدالمرکزی به دور شن تشکیل می شود. با ادامه ترشحات، این لایه ضخیم و ضخیم تر شده و سرانجام مرواریدی زیبا را به وجود میآورد. مروارید ایده آل کاملا گرد و صاف است.
✅ امروزه بسیاری از مرواریدها پرورشی هستند. بدین منظور شن کوچکی را عمدا وارد صدف میکنند تا صدف را وادار به ساختن مروارید نمایند.
✅ چین، ژاپن، استرالیا، ویتنام، هند، آمریکا، امارات، مکزیک، فیلیپین، فرانسه، میانمار و اندونزی از مهمترین کشورهای تولید مروارید در جهان می باشند.
✅ مروارید غار، اشکال کروی یا بیضوی در اندازه های مختلف هستند که معمولا در حوضچه های کم عمق درون غارهای آهکی تشکیل می شوند. زمانی که جریان آب حاوی کربنات کلسیم حرکت دایره وار یا چرخشی حول یک هسته شن دارد، اشکال کروی یا همان مروارید غار تشکیل می شود. قرار گرفتن در معرض آب متحرک، سطح مرواریدهای غار را جلا داده و آنها را براق می کند.
✅ در غارهای مناطق استوایی و گرمسیری، ممکن است تعداد زیادی از این مرواریدها در یک سطح دیده شوند. مثلا به تازگی غاری در مکزیک کشف گردیده که تخمین زده می شود میلیون ها از این مرواریدها را در خود جای داده است.
🎇 اهدای یک شهابسنگ کندریتی به موزۀ تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه
✅ قطعۀ شهابسنگی که در کرمان کشف شده، روز یکشنبه ۲۵دیماه ۱۴۰۱، به موزۀ تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز اهدا شد.
✅ این قطعۀ در سایت جهانی شهابسنگ به نام شهابسنگ "Kerman 252" ثبت جهانی شده است.
✅ به گفتهی مدیر موزۀ شهابسنگ ایران، سن زمینی شهابسنگ کرمان ٢۵٢، بین ٢٠ تا ٢۵ هزارسال تخمین زده شده است.
✅ شهابسنگ ها اطلاعاتی درخصوص چگونگی شکلگیری منظومۀ شمسی، ساختارشناسی و وجود حیات در سیارات را در اختیار پژوهشگران قرار میدهد.
✅ گوسفند دریایی یک جانور نرم تن است که مانند حلزون حرکت کرده و از جلبک تغذیه می کند. طول بدن آن حدود پنج میلیمتر است و ظاهری شبیه به گوسفند دارد. نکته بسیار جالب و شگفت انگیز در مورد گوسفند دریایی این است که این جانوران قادر به فتوسنتز هستند!
✅ این جانوران در دریا زندگی میکنند و در سواحل و آبهای ژاپن، اندونزی و فیلیپین یافت میشوند. صورت کوچک و دو چشم ریز به هم چسبیده، این جانور را شبیه موجودات کارتونی جالب و بامزه کرده است.
✅ مرمر نوعی سنگ دگرگونی است. زمانی که سنگ آهک در اعماق زمین به مدت طولانی تحت حرارت و فشار زیاد قرار میگیرد، دگرگون شده و به سنگ مرمر تبدیل میشود. ماده اصلی سازنده سنگ مرمر، کربنات کلسیم است که سفیدرنگ می باشد. وجود برخی از ناخالصی ها همچون آهن، آلومینیم و منیزیم در سنگ مرمر باعث تنوع رنگ در آن میشود. وجود ناخالصی آهن باعث ایجاد رنگ قرمز می گردد.
✅ این تصویر مربوط به نوعی سنگ مرمر با ناخالصی آهن در کشور ترکیه است
✅ معدن فيروزه نيشابور در 45 كيلومتري شمال غرب اين شهرستان قرار گرفته است. این معدن با سنی در حدود 7000 سال قدیمی ترین معدن فعال فیروزه در جهان محسوب می شود. این معدن از نظر تولید، بزرگترین معدن فیروزه و همچنین قدیمی ترین معدن فعال در جهان است. بنا بر ارزیابی های اخیر در این معدن، فیروزه تا 200 سال آینده با نرخ فعلی قابل استخراج است.
✅ معادن فیروزه در جهان کم است. پس از معدن نیشابور، جنوب غرب ایالات متحده را می توان به عنوان اصلی ترین تولیدکننده فیروزه در جهان معرفی کرد.
✅ البته معادن ایالات متحده بیش از از 30 سال قدمت ندارند و کیفیت فیروزه آن به مراتب از فیروزه نیشابور کمتر است.
✅ فيروزه ايراني در دنيا آنچنان شناخته شده است كه براي سنجش كيفيت ساير فيروزهها، از فیروزه ایرانی به عنوان مقياس استفاده ميشود.
✅ علاوه بر نیشابور، فیروزه در مناطق مختلفی از کشور از جمله شهر بابک، دامغان و کاشمر شناسایی شده و بسته به کیفیت و ارزش اقتصادی آنها بهره برداری می گردد.
✅ بسیاری از افراد تصور می کنند که روش تاکسیدرمی با برق انجام می شود و حیوان با قرار گرفتن در مسیر برق و برق گرفتگی به طور کامل خشک می شود. این باور غلط است چرا که این روش به دلیل سوختن حیوان و گرفتن بوی بد در هیچ جای دنیا انجام نمی گیرد.
✅ تاکسیدرمی Taxidermy واژهای یونانیست که از دو واژه taxi به معنی “پُرکردن” و dermy به معنای “پوست” گرفته شده است. تاکسیدرمی، فن و هنر خشک کردن اجساد حیوانات و مجسمه سازی از پیکر آن ها به روش های تخصصی می باشد.
✅ مراحل تاکسیدرمی: بعد از مرگ جانور، نمونه را به منظور انعقاد سریع خون و جلوگیری از کثیف شدن پوست و همچنین جلوگیری از انتقال بیماری، فریز می نمایند. 24 الی 48 ساعت قبل از پوست کنی، نمونه را از فریزر خارج نموده تا از حالت انجماد خارج گردد. سپس پوست را از گوشت حیوان جدا می نمایند. از جسدی که پوست آن جدا شده است به عنوان مدل استفاده نموده و مجسمه ای مصنوعی شبیه به بدن اصلی با موادی همچون فوم پلی اورتئان، فایبرگلاس، گچ و غیره ساخته می شود. پس از آن پوست دباغی شده بر روی مجسمه کشیده می شود.
✅ کارگاه تاکسیدرمی موزه تاریخ طبیعی از بدو تاسیس موزه تا کنون مشغول فعالیت بوده و سعی نموده است تا با به کارگیری روش های جدید و به روز در جهت بهتر شدن کیفیت تاکسیدرمی گام بردارد. در حال حاضر جناب آقای سید فخرالدین سیادت نژاد به عنوان تاکسیدرمیست موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز با مهارت خاصی در تاکسیدرمی پستانداران و پرندگان مشغول به فعالیت می باشد.
✅ در بخش آناتومی موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز می توانید از نزدیک رگهای قلب و کلیه شتر را ببینید.
این نمونه ها توسط روش کستینگ تهیه شده است.
☑️ روش کستینگ
(Casting method)
❇️ در این روش قالب گیری از رگ های اندام ها با استفاده از رزین صورت می گیرد و حاصل آن ساختار سه بعدی رگ های خونی در بافت انسان و حیوان است.
❇️ بدین صورت که ابتدا خون را از رگ ها خارج می کنند. برای جلوگیری از لخته شدن خون از محلول های فیزیولوژیکی بافر فسفات استفاده می کنند. پس از آن رگ های خونی مورد نظر با رزین (یا مواد جامد) جایگزین می شوند. بافت اطراف رگ ها با استفاده از یک ماده شیمیایی خورنده، معمولا هیدروکسید پتاسیم حل می شود. خوردگی نباید روی رزین تاثیر بگذارد. فقط بافت حل می شود.
❇️ از این شیوه به طور گسترده ای در تحقیقات به عنوان روشی برای به دست آوردن حجم و سطح شبکه رگ های خونی در اندام مورد استفاده قرار می گیرد.
❇️ در سالن آناتومی موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز، آقای غلامرضا شفیعی با استفاده از این روش، سرخرگ ها و سیاهرگ های کلیه و همچنین قلب شتر را تهیه نموده و به نمایش گذاشته شده است.
☠️مرگبارترین دریاچه جهان☠️
❌ مرگبارترین دریاچه جهان که در کتاب گینس به ثبت رسیده، دریاچه نیوس "Nyos" است که در کامرون آفریقا قرار دارد.
✅ ماجرای هولناک دریاچه نیوس در ٢١ آگوست ۱۹۸۶رخ داد؛ با صدای انفجاری مهیب، ابرهای کُشنده ای مملو از گازهای سمی در هوا منتشر شد و طی چند دقیقه جان١٧۴۶ انسان و ٣۵٠٠ دام را گرفت. این اولین خفگی شناخته شده در مقیاس بزرگ است که در اثر یک واقعه طبیعی ایجاد شده است.
🌋 اگر چه دریاچه نیوس در بالای یک آتشفشان خاموش واقع شده است اما تقریباً در ٨٠ کیلومتری زیر دریاچه، حوضچه ای از ماگما قرار دارد که دی اکسید کربن و سایر گازها را آزاد می کند. این گازها به سهولت به سمت بالا نفوذ کرده و وارد آب دریاچه می گردد؛ به نحوی که این ماگما آب دریاچه را تا ٩٠ میلیون تن CO2 شارژ می کند.
💥در شرایط معمولی دی اکسیدکربن در آب دریاچه به صورت محلول باقی می ماند ولی در اثر وقوع یک زمین لغزه یا زمین لرزه دی اکسید کربنِ حل شده ناگهان از عمقِ دریاچه فوران کرده و ابری سمی را بر روی دریاچه تشکیل میدهد. از آنجایی که این گاز سنگینتر از اکسیژن است، پایینتر آمده و اکسیژن را کنار میزند و باعث خفگی هر نوع موجود زندهای در منطقه میشود. این پدیده را فوران لیمنیک limnic eruptions یا واژگونی دریاچه می نامند.
⭕ بعد از این حادثه توجه زیادی به دریاچه نیوس شد و در حال حاضر حتی کوچکترین انتشار گازهای آن به دقت بررسی میگردد. برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین حادثه ای یک تیم فرانسوی لوله هایی را نصب کردند که آب را از کف دریاچه به سطح منتقل می کند و به دی اکسید کربن اجازه می دهد
✅ گارنت دمانتوئید نوعی گوهرسنگ کمیاب و گرانبهاست که شباهت زیادی با الماس دارد و تنها از نظر رنگ و درجه سختی با آن متفاوت است.
✅ درخشندگی و شکست نور بالا، جلای بسیار خوب و رنگ سبز تیره در این سنگ از دیگر گوهرسنگ های معروف مانند زمرد، یاقوت و حتی از الماس های با کیفیت خوب، بیشتر و قوی تر است.
✅ این گوهرسنگ کمیاب جلای بسیار خوبی دارد و به دلیل درخشندگی بالا بر روی زیورآلات جلوه بسیار زیبایی دارد.
✅ دمانتوئید برای اولین بار در ایتالیا کشف شد و بیشتر در روسیه، آلمان، ایتالیا، تانزانیا و زئیر یافت میشود.
✅ در ایران، این کانی در تکاب، شاهین دژ، کردستان، کرمان و زاهدان یافت می شود. دمانتوئیدهای کرمان شهرت جهانی دارد و اخیرا نوع درشت بلورهای آن در جنوب سیرجان با وزن بیش از 20 قیراط استخراج شده است.
✅ دریاچه آبراهام در نزدیکی آلبرتای کاناد قرار دارد و یکی از مناطق عجیب و توریستی جهان می باشد.
✅ در زمستان دمای این ناحیه بسیار پایین است (°٣٠-) و سطح دریاچه یخ می زند و زیر آن ستونهای متعددی از حبابهای هوا تشکیل میگردد. این پدیده موجب زیبایی هر چه بیشتر دریاچه شده است.
✅ در ابتدا کسی از گاز بیرنگ ذخیره شده در این حبابها اطلاعی نداشت. اما با گذشت زمان و حفر یکی از این ستونهای حباب و روشن کردن کبریت و شعلهور شدن آن، باعث شد که دانشمندان به وجود گاز متان در این ستون پی ببرند.
✅ مطالعات تکمیلی نشان داده است که حبابهای دریاچه آبراهام حاصل تجزیه مواد آلی کف رودخانه هستند که از تجزیه بقایای گیاهان یا اجساد حیوانات توسط باکتریها به وجود میآیند و تا رسیدن به سطح رودخانه یخ میزنند.
✅ اگر چه گاز متانی که در دریاچه موجود است خالص نیست و در واقع متان یخ زده و هیدراته شده است اما به شدت قابل اشتعال است و حتی حباب های حبس شده در زیر آب هم از این قائده نیز مستثنی نیستند و اگر در این دریاچه روی یخ را بشکنید تا یکی از حباب ها آزاد شود و همزمان با آن فندک بزنید، آتش می گیرد.
✅ اگر به کانی ها و گوهرسنگها علاقه دارید، قطعا کانی سبز رنگی به نام مالاکیت شما را جذب خواهد کرد.
✅ مالاکیت یک کانی سبزرنگ با ترکیب شیمیایی هیدروکسید کربنات مس است و جزو اولین کانسارهای معدنی بود که برای تولید فلز مس بکار می رفت.
✅ کانی معدنی مالاکیت در اعماق کم زمین و در زون های اکسیداسیون بالای نهشته های مس تشکیل می شود.
✅ برخی از اولین ذخایر مالاکیتی که مورد بهره برداری قرار گرفتند، در مصر قرار داشتند. آنها بیش از ۴٠٠٠ سال پیش، مالاکیت را استخراج کرده و از آنها برای تولید مس استفاده می کردند.
✅ از مالاکیت همچنین برای تولید سنگهای قیمتی، مجسمه ها و رنگدانه ها استفاده می شود.
✅ به تازگی در ایران نیز مالاکیتهای بسیار باکیفیتی یافت شده است که برخی از آنها در بخش زمین شناسی موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
✅ رنگ سبز مخملی، باندها و طرحهایی به شکل چشم، مالاکیت را به گوهری بسیار محبوب تبدیل کرده است.
✅ دریاچه خالدار یا لکه دار (Spotted Lake) با طول تقریبی٧٠٠ متر و عرض ٢٣٠ متر در بریتیش کلمبیای کانادا قرار دارد. این دریاچه با بیش از ۴٠٠ حوضچه پوشیده شده است و به همین دلیل به آن دریاچه خالدار گفته می شود؛ قطر این حوضچه ها بین یک تا چندین متر متغیر است.
✅ این لکه ها در واقع حوضچه هایی هستند که از شورابه های غنی سولفاتی پر شده اند.
✅ این دریاچه یکی از غنی ترین آب های دارای مواد معدنی دنیا و در واقع بزرگترین معدن سولفات دنیاست!! مواد معدنی موجود در این دریاچه عبارتند از مقدار زیادی سولفات منیزیوم، کلسیم و سدیم و کمی تیتانیوم و نقره.
✅ بسته به مواد معدنی ای که هر کدام از لکه ها از آن تشکیل شده اند، رنگ این لکه ها بین آبی، سبز، زرد و سفید متفاوت است. در گرم ترین و خشک ترین روزهای تابستان که آب حوضچه ها به طور کامل تبخیر می شود، به دلیل ظهور کانی های سولفاتی، رنگ این حوضچه ها سفید می گردد.
✅ در زمان جنگ جهانی اول مواد معدنی این دریاچه برای تولید مهمات استفاده می شد؛ کارگران روزانه یک تن نمک از سطح دریاچه استخراج کرده و آن را با کشتی به کارخانه های تولید مهمات شرق کانادا می فرستادند.
🏖️ در حال حاضر سالانه گردشگران زیادی از این دریاچه منحصربه فرد دیدن می کنند.
✅ سیاوش بوشهری معروف به سیاه خان لپویی در سال ١٢٩٨ شمسی در روستای لپویی زرقان (استان فارس) متولد شد.
✅ او تا سن ۶ سالگی رشد طبیعی داشت. پس از آن رشد غیر طبیعی طولی و عرضی آغاز شد و به دو بیماری آکرومگالی و ژیگانتیسم (غول آسایی) مبتلا گردید.
✅ در سن ١٨ سالگی قد او به ٢۵٩ سانتی متر رسید. در سن ٢٢ سالگی هم در اثر بیماری ذات الریه در گذشت.
✅ در حال حاضر اسکلت سیاه خان لپویی برای آموزش به دانشجویان در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نگهداری می شود.
✅ ماکت نقش برجسته سیاه خان لپویی نیز به همراه توضیحات تکمیلی در سالن اصلی موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد.
✅ دریاچه صورتی یا دریاچه هیلیر نام دریاچه ای در استرالیاست که محتوای نمکی بسیار زیادی دارد. رنگ صورتی آن ناشی از وجود نوعی جلبک دریایی به نام «دونالیلا سالینا» Dunaliella salina و یک نوع باکتری به نام «هالوباکتریا» halobacteria است که در آبهای شور رشد میکنند. این باکتریها و جلبکها رنگ دانههای کاروتنوئید قرمز رنگی تولید میکنند که باعث تغییر رنگ دریاچه شده است.