ستاره‌شناسان تخمین زده‌اند که حدود ۲۰۰ میلیارد کهکشان در جهان قابل مشاهده وجود دارد. اما وقتی انواع دیگر کهکشان‌ها را در فیلم‌های علمی-تخیلی به تصویر می‌کشیم، می‌بینیم که شکل اولیه‌ای مانند کهکشان ما دارند {دیسکی‌شکل-م}. این نمونه‌ای از تعصبات انسان محور ما خواهد بود. در واقع, اگرچه بسیاری از آن‌ها شبیه کهکشان راه شیری هستند، برخی دیگر در فرم‌ها و اشکال متفاوتی هستند.
تماس با ما
جستجو
جستجو...
خانه
|
علمخانه
|
انواع کهکشان‌ها: چرا کهکشان‌ها شکل‌های مختلفی دارند؟
انواع کهکشان‌ها: چرا کهکشان‌ها شکل‌های مختلفی دارند؟
بهمن ۲۷, ۱۴۰۲
مدیر سایت
علمخانه
5/5 - (1 امتیاز)
انواع کهکشان‌ها: چرا کهکشان‌ها شکل‌های مختلفی دارند؟
شکل1- این تصویر که با تلسکوپ فضایی هابل ناسا گرفته شده است، تولد ستاره تازه در کهکشان بیضوی باستانی NGC 4150 را نشان می‌دهد که در فاصله ۴۴ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد. منبع: NASA AND THE HUBBLE HERITAGE TEAM
ستاره‌شناسان تخمین زده‌اند که حدود ۲۰۰ میلیارد کهکشان در جهان قابل مشاهده وجود دارد. اما وقتی انواع دیگر کهکشان‌ها را در فیلم‌های علمی-تخیلی به تصویر می‌کشیم، می‌بینیم که شکل اولیه‌ای مانند کهکشان ما دارند {دیسکی‌شکل-م}. این نمونه‌ای از تعصبات انسان محور ما خواهد بود. در واقع, اگرچه بسیاری از آن‌ها شبیه کهکشان راه شیری هستند، برخی دیگر در فرم‌ها و اشکال متفاوتی هستند.
احتمالاً تصاویری از کهکشان خانگی ما {راه شیری} را دیده‌اید که در کلاس‌های علوم بی‌شماری به دیوار‌ها آویزان شده‌اند. اما شرط می‌بندیم نمی‌دانستید که آن پوستر‌ها به نسبت، ضخیم‌تر از یک جزء کلیدی خود کهکشان هستند.
درست است؛ راه شیری مانند یک تخم مرغ سرخ شده از یک برآمدگی مرکزی تشکیل شده است که توسط یک دیسک صاف و نازک احاطه شده است. و وقتی می‌گوییم دیسک “نازک”، منظور ما به طرز شگفت‌آوری نازک است. همانطور که جیلیان اسکادر (Jillian Scudder)، فیزیکدان و خبرنگار فوربس (Forbes) اشاره می‌کند، “دیسک” کهکشان راه شیری حدود ۱۰۰۰۰۰ سال نوری (سال نوری بر خلاف اسمش نشان‌دهنده فاصله و نه زمان است. این مقدار در اصل فاصله‌ای است که پرتو نور در یکسال طی می‌کند. اندازه یک سال نوری، برابر با 6 تریلیون مایل یا 9.46 تریلیون کیلومتر است- مترجم) طول دارد اما تنها حدود 0.۶ سال نوری ارتفاع دارد. این بدان معنی است که به نسبت، ۳۰ برابر نازکتر از یک ورق معمولی کاغذ چاپگر است {یعنی اگر کهکشان را در ابعاد یک کاغذ مثلاً A4 تصور کنیم این کاغذ ضخامتش باید 30 برابر نازکتر از کاغذهای معمولی A4 باشد
از میان بیش از ۲۰۰ میلیارد کهکشان، بسیاری از آن‌ها شکل مارپیچی دارند (spiral galaxies) (مانند کهکشان راه شیری). چند نوع کهکشان دیگر وجود دارد، از جمله کهکشان‌های نامنظم (irregular galaxies)، کهکشان‌های بیضی شکل (elliptical galaxies) و کهکشان‌های عدسی شکل (lenticular galaxies). کهکشان‌های کوتوله (Dwarf galaxies) که کوچکتر هستند و ستاره‌های کمتری نسبت به کهکشان‌های مارپیچی و بیضوی دارند، اشکال و اندازه‌های مختلفی دارند.
چگونه کهکشان‌ها شکل خود را بدست می‌آورند؟
هر کهکشانی داستان منحصر به فردی برای گفتن دارد. تاریخچه هر کدام در شکل آن مشهود است. دانشمندان کهکشان‌ها را به چند دسته بر اساس ظاهر تقسیم می‌کنند. کهکشان راه شیری همان کهکشان مارپیچی است، به این معنی که شبیه یک دیسک پهن و مسطح با یک برآمدگی جزئی است که در مرکز آن به سمت خارج، بیرون‌زده است.
این آرایش، حاصل ضرب سرعت چرخش، زمان و گرانش است. برای کسب اطلاعات بیشتر، با اخترفیزیکدان دکتر راجا گوهاتاکورتا (Raja GuhaThakurta, Ph.D.)، استاد دانشگاه کالیفرنیا سانتا کروز (Santa Cruz) و یک مرجع در مطالعه چگونگی تکامل کهکشان‌ها صحبت کردیم. این حوزه‌ای است که بحث‌های زیادی را به دنبال دارد.
جاذبه تلاش می‌کند تا این اجسام در حال چرخش و بی‌شکل را به سطوح مسطح بکشاند. با گذشت زمان، ابر‌ها به دلیل گرانش و از دست دادن انرژی در اثر اصطکاک منقبض می‌شوند. و به دلیل اصلی به نام پایستگی تکانه زاویه‌ای، هنگامی که یک جسم در حال چرخش منقبض می‌شود، با سرعت بیشتری می‌چرخد.
این را می‌توانید در پیست اسکیت محلی خود مشاهده کنید. اسکیت بازان با تجربه می‌دانند که میتوانند سرعت چرخش خود را با کشیدن بازو‌های خود به سمت داخل افزایش دهند.
گوهاتاکورتا می‌گوید: «فیزیک چگونگی شکل‌گیری این چیز‌ها، کاملاً شناخته شده یا ثابت نیست.» با این وجود، به طور گسترده تصور می‌شود که اکثر کهکشان‌های مارپیچی زندگی خود را به صورت ابر‌های در حال چرخش از گاز و غبار آغاز می‌کنند. سرعت چرخش آن‌ها بسیار مهم است. به گفته گوهاتاکورتا ، ابر‌های عظیم که به سرعت در حال چرخش هستند، بیشتر به کهکشان‌های مارپیچی تبدیل می‌شوند.