هفت . آداب غذا خوردن نكاتى كه سزاوار است قبل از خوردن غذا رعايت شوند نكاتى كه بايد هنگام خوردن غذا رعايت شوند الف ـ تدبّر در اين كه آنچه از انواع خوراكى ها مورد نياز بدن انسان است ، چگونه در نظام آفرينش پديد آمده است و چه عواملى دست به دست هم داده اند تا آنچه در سفره نهاده شده ، آماده گرديده و اكنون خورنده غذا مى تواند با ميل و اشتها از آن استفاده نمايد ؛ ب ـ آغاز كردن خوردن با نام و ياد آفريدگار مهربانى كه انواع غذاهاى مفيد را براى تأمين نيازهاى انسان ، در نظام آفرينش قرار داده است . نيز تكرار نام خدا به هنگام خوردن هر نوع غذا ، و تكرار آن ، هر گاه كه در ميان غذا خوردن ، سخن گفته شود ، و نيز سپاس گفتن فراوان در هنگام خوردن ؛ ج ـ آغاز كردن غذا با نمك (در صورتى كه خوردن نمك براى فرد ، ضرر نداشته باشد) ؛. ممكن است توصيه به خوردن نمك در آغاز و پايان غذا در احاديث اسلامى ، براى مناطقى باشد كه به دليل تعريق فراوان ، نمك بدن آنها كاسته مى شود ، يا براى ضدّ عفونى كردن دهان باشد . البتّه ظاهر احاديث فراوانى كه به اين معنا توصيه كرده اند ، اين است كه خوردن اندكى نمك قبل از غذا و بعد از آن ، براى همگان ، بجز كسانى كه به دليل بيمارى نبايد از نمك استفاده كنند ، مفيد است . د ـ آغاز كردن از سبُك ترين غذاها ؛ ه ـ نخوردن غذاى داغ و خوردن غذاى نيم گرم ، پيش از آن كه سرد شود ؛ و ـ استفاده كردن از دست راست ؛ ز ـ كوچك گرفتن لقمه ؛ ح ـ خوب جويدن غذا ؛ ط ـ طولانى كردن نشستن سرِ سفره ؛ ى ـ گرامى داشتن نان و نگذاشتن آن زير ظرف غذا ؛ ك ـ استفاده كردن از آنچه از سفره مى ريزد (البتّه در منزل و در صورتى كه آلوده نشده باشد ؛ وگرنه كسى كه در صحرا غذا ميل مى كند ، بهتر است آنچه را كه از سفره مى ريزد ، براى حيوانات بگذارد) ؛ ل ـ امساك از خوردن غذا پيش از سير شدن كامل و در حالى كه قدرى از اشتها باقى است .

بخش سوم. كارهايى كه هنگام غذا خوردن، شايسته نيستند اين موارد ، عبارت اند از : الف ـ اسراف (زياده روى) در كيفيت و كمّيت خوراك ؛ ب ـ خوردن غذايى كه نسبت به آن بى ميل است ؛ ج ـ دميدن در غذا ؛ د ـ خوردن با دست چپ ؛ ه ـ خوردن با يك انگشت و دو انگشت ؛ و ـ بلند آروغ زدن ؛ ز ـ پاك كردن زياد استخوان ها ؛ ح ـ آب خوردن ميان غذا ؛ ط ـ آب خوردن پس از خوردن گوشت ؛ ى ـ خوردن در حال سيرى .

بخش چهارم . حالاتى كه غذا خوردن در آنها نكوهيده است به طور كلّى ، ميل كردن غذا در حالاتى كه از نظر بهداشتى زيانبارند و نيز ميل كردن غذا به شيوه ضدّ اخلاقى (مانند غذا خوردن به شيوه متكبّران) و يا به گونه اى كه عرف جامعه بر نمى تابد ، در اسلام ، نكوهيده شناخته مى شود ، و آنچه در احاديث مربوط به اين بخش آمده (مانند نهى از غذا خوردن در حال «تكيه دادن» يا «درازكش» يا «ايستادن» و يا «در حال جنابت») در صورتى است كه منطبق با يكى از عناوين مذكور گردد . بخش پنجم . توصيه به هم غذا شدن با ديگران در احاديث اسلامى ، غذا خوردن به تنهايى ، مذموم شناخته شده و توصيه گرديده كه انسان هر قدر مى تواند ، ديگران را در غذاى خود سهيم نمايد . نيز غذا خوردن با خانواده ، خدمت گزاران و يتيمان ، مورد تأكيد قرار گرفته است .

بخش ششم . آداب غذا خوردن با ديگران اين آداب ، عبارت اند از : الف ـ خوردن از جلوى خود ؛ ب ـ خوردن از اطراف غذايى كه براى همه آماده شده و بر نداشتن از وسط آن ؛ ج ـ نگاه نكردن به لقمه ديگران ؛ د ـ رعايت حقوق ديگران در آنچه بر سفره است ؛ ه ـ شروع توسّط صاحب غذا يا بهترين شخص حاضر بر سر سفره ؛ و ـ ادامه دادن به خوردن ، تا سير شدن همه كسانى كه بر سرِ سفره نشسته اند ؛ ز ـ بلند شدن از سر سفره ، قبل از برچيدن آن .

هشت . آداب پايان دادن غذا و برچيدن سفره پايان غذا خوردن ، مانند آغاز آن ، آدابى دارد كه رعايت آنها براى سلامت جسم و جان ، سودمند است . اين آداب را مى توان به آدابِ : عرفانى ، اجتماعى و بهداشتى تقسيم كرد : الف ـ ادب عرفانى ، كه عبارت است از : سپاس گزارى از ولى نعمت حقيقى ـ كه خداوند متعال است ـ و دعا براى بركت يافتن روزى ؛ ب ـ ادب اجتماعى ، كه عبارت است از : يادآورى گرسنگان و مسئوليتى كه افراد سير در برابر آنان دارند و تلاش براى كاستن فقر و گرسنگى از جامعه در حدّ توان ؛ ج ـ ادب بهداشتى ، كه عبارت است از : شستن دست ها ، خلال كردن و مسواك زدن دندان ها ، تميز كردن آنچه از سفره ريخته ، قدرى استراحت بر پشت ، و نخوابيدن بلافاصله پس از خوردن غذا .

💟آداب خوردن گوشت ۱ . انتخاب گوشت جلوىِ لاشه ، خصوصاً ذراع (سردست) ؛ ۲ . شستن گوشت ، قبل از طبخ ؛ ۳ . تكّه تكّه كردن گوشت به وسيله دندان به هنگام خوردن (و قطع نكردن آن با چاقو) ؛ ۴ . نخوردن گوشتِ «قَديد» ؛. قَديد ، به گوشت خشك شده در برابر آفتاب گفته مى شود . ۵ . نخوردن گوشت خام ؛ ۶ . خوردن گوشت ، سه روز يك بار ، يا هفته اى يك بار ، و ترك نكردن آن براى چهل روز ، و اجتناب از خوردن آن در هر روز ؛ ۷ . اجتناب از پاك كردن كامل استخوان و خوردن مغز قلم . 💟آداب خوردن ميوه ۱ . شستن ميوه با آب ؛ ۲ . ياد خدا هنگام خوردن آن ؛ ۳ . خواندن دعاى ويژه به هنگام ديدن ميوه نوبَر ؛ ۴ . خوردن ميوه در آغازِ فصل به دست آمدنش ، و نخوردن آن در اواخر آن فصل ؛ ۵ . خوردن ميوه با پوست آن .. اين چكيده (در آداب خوردن) ، از مجموعه احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام گرفته شده است . براى ديدن احاديث اهل بيت در ذيل عناوين و موضوعات ياد شده ، ر . ك : دانش نامه احاديث پزشكى : ج ۲ ص ۱۱ ـ ۱۷۴ .

. نیت الهی داشته باشد: پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) در رهنمودی به ابوذر فرمود: «یا اباذر لیکن لک فی کل شی ء نیة صالحة حتی فی النوم و للاکل » ; (7) «ای ابوذر! باید در هر کاری نیتی پاک داشته باشی، حتی خوردن و خوابیدن .» مرحوم شیخ رجبعلی خیاط - عارف نامور - به شاگردان خود بارها تذکر می داد که همه کارها باید برای خدا باشد، و می افزود: «هر گاه این استکان چای را به قصد خدا بخوری، دل تو به نور الهی منور می شود . ولی اگر برای حظ نفس خوردی، همان می شود که خواسته بودی .» (8) «آیت الله مهدوی کنی فرمودند: در آغاز تحصیل و اوایل طلبگی، وقتی خواستم لباس برای خود بخرم - بعد از این که لباس عاریه مرحوم برهان را می خواستم پس بدهم - پیش شخصی به نام رجبعلی خیاط رفتم . در آن هنگام چهارده - پانزده سال داشتم . پارچه ای را برای ایشان بردم . محل کار او در منزلش و در اتاقی نزدیک در بود . قدری نشستم . ایشان آمد و گفت: «خوب! حالا می خواهی چه بشی؟» گفتم: طلبه . گفت: «می خواهی طلبه بشی یا آدم؟» من قدری تعجب کردم که چرا یک کلاهی، با یک معمم این گونه حرف می زند . سپس گفت: «ناراحت نشو! طلبگی خوب است، ولی هدف آدم شدن باشد . به شما نصیحتی می کنم، فراموش نکن . از همین حالا که جوان هستی و آلوده نشده ای، هدف الهی را فراموش نکن . هر گاه کاری می کنی، برای خدا انجام بده; حتی اگر چلوکباب هم خوردی، به این قصد بخور که نیرو بگیری و در راه خدا عبادت کنی و این نصیحت را در تمام عمر فراموش نکن .» (9) در این مورد، مثال استاد قرائتی بسیار گویاست: انسان می تواند با نیت غسل به استخر شیرجه بزند که هم ثواب ببرد و هم شنا کند و می تواند بدون نیت شیرجه بزند که فقط شنا کرده است . کارهای دیگر و از جمله خوردن و آشامیدن و ورزش کردن و ... نیز این چنین است .

آنچه می خورد حلال باشد خدای متعال می فرماید: «کلوا مما رزقکم الله الیه حلالا طیبا ...» ; «از آنچه خداوند روزی شما گردانیده، حلال و پاکیزه را بخورید ... .» امام صادق ( علیه السلام) از پدرانش، از رسول خدا روایت کرده است که «غذا اگر چهار ویژگی داشته باشد، پس کامل (بی نقص) است: از حلال تهیه شده باشد و خورندگان آن متعدد باشند و در ابتدا نام خدای بزرگ برده و در پایان سپاس گفته شود .» رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر که روزی حلال بخورد، فرشته ای بر فراز او برای او استغفار کند تا از خوردن ست بکشد .» نیز فرمود: «هر کس لقمه حرامی بخورد، چهل شبانه روز نماز او پذیرفته نمی شود و دعای چهل صبح گاه او نیز مستجاب نمی گردد و هر گوشتی که (لقمه) حرام رویانیده باشد، مستوجب آتش است و یک لقمه نیز گوشت می رویاند .» نیز فرمود: «هر کس اهمیت ندهد که مالش را از چه راهی به دست آورده، خدا نیز اهمیت نمی دهد که از کدامین راه به آتش داخلش کند .»

بهترین ساعات و در دو وعده غذا بخورد بر اساس آیات و روایات، بهترین زمان غذا خوردن، صبح و شام است . در آیه 62 سوره مریم می خوانیم . «لهم رزقهم فیها بکرة و عشیا ...» ; روزی شان صبح و شام در آن جا (بهشت) (آماده) است .» امام صادق ( علیه السلام) فرمود: «ترک العشاء خراب البدن » ; «شام نخوردن، موجب خرابی بدن است .» در حدیثی از امیرالمؤمنین ( علیه السلام) روایت شده است که «غذا نخوردن در شب انسان را پیر می کند» . و فرمود: «چون کمی پیر شد، باید هر شب پیش از خواب چیزی بخورد که بهتر به خواب می رود و دهانش خوشبو می شود یا خلقش نیکو می گردد .» امام صادق ( علیه السلام) فرمود: «پیرمرد، غذای شب را رها نمی کند، هر چند به یک لقمه باشد .»

وضو گرفتن یا شستن دست ها، پیش از غذا آثار شستن دست ها و وضو گرفتن: 1 . رزق را زیاد می کند ; 2 . فقر را برطرف می سازد ; 3 . هم و پریشانی را زایل می کند ; 4 . بر عمر می افزاید ; 5 . نور چشم را زیاد می کند ; 6 . نعمت را پایدار می کند ; 7 . بیماری را دور می سازد . امام صادق ( علیه السلام) می فرماید: «چون دستت را برای غذا خوردن شستی، با دستمال خشک نکن; زیرا تا رطوبت به ست باقی است، برکت در غذا خواهد بود» . «... و چون پس از غذا وضو بگیرد (یا بشوید)، با دستمال خشک کند». «چون پس از غذا دست بشویی، با تری دست، بر دیده بکش که امان از درد چشم است .»

🔴 موشک‌های سپاه دیشب با هشتگ کاپشن ‌صورتی شلیک شد☄