eitaa logo
حیات و اندیشه عالمان جنوب خراسان
91 دنبال‌کننده
25 عکس
1 ویدیو
3 فایل
♦️بررسی اندیشه و حیات فردی، اجتماعی و علمی بزرگان این منطقه 🔰بنده با بیرجند و آن استان مؤمن‌خیز و عالِم‌خیز از قدیم آشنا هستم؛ استان خراسان جنوبی این‌جور بوده.. علمای برجسته‌ای و بزرگی در این استان بوده‌اند. رهبر انقلاب 14/8/97 🔺ارتباط با ما @sinjim78
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ 🔹در سال 1238شمسی در روستای از توابع متولد شد. 🔸خاندان ایشان، خاندان علم و دانش بودند. 🔹یکی از اجداد ایشان مرحوم محمدباقر است که در قریه بیرجند ساکن شده بود و دارای کتابخانه ای بزرگ بوده که به وسیله ترکمان ها تاراج شد و از بین رفت و تعدادی از کتاب های آن نزد مرحوم حاج شیخ موجود بود. جد ایشان، هم دوره دوم، صاحب بحار الانوار و شیخ حر صاحب وسائل الشیعه بود و گویا از هردو بزرگوار اجازه داشته است. 🔸 مرحوم حاج شیخ نیز از عالمان بنام بود. افراد موثقی از قول پدر ایشان نقل کرده اند که می گفت:«پدرم مرا در هشت سالگی، چهل شب برای بیدار کرد و پس از آن خودم بیدار می شدم.» ✔️@olama_khj
✳️ 🔰 🔸مرحوم حاج شیخ در سن 12 سالگی به سرپرستی برادرش برای تحصیل راهی حوزه علمیه قائن شد که در آن زمان حوزه علمیه پررونقی داشت. حضور مجتهدان برجسته آن عصر مانند مرحوم آیه الله قائنی که در حوزه علمیه قائن به تدریس خارج اصول و فقه اشتغال داشت، بر عظمت این حوزه افزوده و رونق خاصی به آن داده بود. 🔺حاج شیخ در مدرسه قائن ساکن شد. او چند سالی در این مدرسه ساکن بود و تا کتاب را در آن مدرسه خواند. 🌐 آشنایی بیشتر با مرحوم سیدابوطالب قائنی در👇👇 💠💠https://zaya.io/baytt ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ماجرای هجرت شیخ محمدباقر به 🔹روزی مرحوم اعتصام الملک، به عنوان مامور مالیات دولت برای بررسی امور مالیاتی به قائنات آمده و به مدرسه علمیه جعفریه قائن می رود و از فضلا و طلاب مدرسه سوالاتی می کند. جماعت طلاب و فضلا از جواب آن عاجز می مانند اما مرحوم حاج شیخ با سن کم، به سوالات می دهد. 🔸خانلرخان دستور می دهد تا او به مشهد اعزام شود و در مدرسه میرزا جعفر حجره مرحوم شیخ الرئیس ابوالحسن میرزای قاجار ساکن گردد. 📚سفرنامه خانلرخان ✔️@olama_khj
✳️ 1️⃣ 🔹از آن پس مرحوم حاج شیخ سطوح فقه و اصول را در مشهد خوانده و در درس و فلسفه مرحوم علیرضا حاضر می شود. 🔸ایشان محضر قائنی نیز خوانده و کتاب استاد را شرح کرده است. 🔺درباره این کتاب 👇 🔰https://zaya.io/mkp6e ✔️@olama_khj
✳️ 2️⃣ ♦️«فقط درس را برای این شخص می گویم!» 🔸وقتی مرحوم حاج شیخ در مدرسه میرزاجعفر سکنی گزید، حجره شیخ الرئیس قاجار را به او دادند و به توصیه اعتصام الملک رکن الدوله، خراسان و میرزا سعیدخان متولی کمال عنایت را به او داشتند. 🔹مرحوم میرزا هدایت الله ، مدرس و مجتهد معروف خراسان می گفت: «من فقط درس را برای این شخص می گویم. زیرا در عالم رویا شیخ توصیه او را به من فرمود و گفت این شخص در آینده به عالی خواهد رسید.» ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ و 🔸حاج شیخ پس از تحصیل در بیرجند و مشهد، به حوزه علمیه نجف اشرف می رود و از محضر دانشمندان برجسته شیعه، مانند میرزا حبیب الله -صاحب بدایع افکار(همان شخصیتی که با شیخ انصاری در جلسه درس آشنا شد و شیخ مساله حکومت را برای ایشان توضیح داده و فرمود: «باید شش ماه در درس من حاضر شوی تا حکومت را توضیح دهم.») و میرزا خلیل و مولانا مهدوی و میرزاحسین و سپس در از محضر آیه الله بهره می برد. 🔹بهره و استفاده مرحوم حاج شیخ در فقه و اصول از میرزای شیرازی و در علوم حدیث از محدث نوری صاحب مستدرک الوسایل بیش از دیگر اساتید بوده است. 🔸از استادان دیگر حاج شیخ، مولی علی اصغر صاحب کتاب و از اکابر علمای قرن حاضر بوده که به عنوان شیخ اجازه یاد کرده و شرح زندگانی وی در بغیه الطالب ذکر شده است. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ و 🔹وقتی به سامرا رفت، ایشان و سایر شاگردان به سامرا رفته و از برجسته ترین شاگردان میرزا محسوب می شدند. 🔸ایشان در آنجا کتاب شرح علامه حلی و در درایه و رجال را نگاشت؛ سپس به نجف بازگشت و حوزه درسی خود را ادامه داد. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ورود به دنیای اجتهاد 🔹ایشان در 23 سالگی به اجتهاد رسیدند. 🔸نقل است که ایشان جزو شش ممتاز و سرآمد درس میرزای شیرازی بودند و پس از نوشتن مقداری از کتاب که پیش استاد بردند، میرزای شیرازی اجازه استنباط را به ایشان دادند. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️حاج شیخ در بیان اساتید 🔰میرزا حسین «الاخ الصالح الصفی و العالم الموید الوفی نقاد الاخبار و ناشر الاثار الفاضل الزکی الذکی و المتتبع المطلع الالمعی الحبر مولانا الحاج ...» 🔰آقا سید اسماعیل «عمده العلماء و الاتقیاء و زبده الفقهاء الازکیاء آقای شریعتمدار حاج شیخ محمد باقر قائنی بیرجندی» 🔰آقا ضیاء «حضرت حجه الاسلام و المسلمین و مرکز شرایع سیدالمرسلین مرجع الخاص و العام و ملاذ العموم من الانام العلم الزاخر الشیخ محمد باقر القائنی الخراسانی متع الله المسلمین ببقائه.» 🔰علامه امین جبل «عالم فاضل ماهر فقیه و محدث...» 🔰آقای «مرحوم مبرور شیخ الفقهاء و المجتهدین حجه الاسلام زین العلماء العالمین العالم الربانی و الفقیه الربانی...» ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ نامه های حاج شیخ 🔹تا همین سال های اخیر، دادن اجازه روایت یعنی صلاحیت شاگرد در نقل روایت بدون نقص و زیادی و یا خطا و اشتباه وجود داشت اما امروزه این عمل بدلایل متعددی از رونق افتاد. 🔰حاج شیخ از اساتیدی بزرگ اجازه اجتهاد و روایت داشته است: 🔸میرزای شیرازی 🔸شیخ فضل الله نوری 🔸علامه سیدحسن صدر کاظمینی 🔸آیت الله شیخ محمدحسن مامقانی 🔸آیه الله میرزا هاشم اصفهانی 🔸شیخ محمدابراهیم بن محمدحسن قائنی(برادر بزرگ شیخ) 🔸آیه الله آقای محمدرضا شریف کمیلی (شیخ هم به ایشان اجازه روایت داده که به آن «تدبیج» می گویند.) 🔹سیدمحمد کاظم طباطبایی بزدی 🔹حاج شیخ محمد حسن بن علی 🔹مولی عبدالجواد 🔹شیخ محمدباقر بن محمدتقی رازی اصفهانی 🔹علامه محدث نوری 🔹مولی علی اصغر قائنی 🔰 ایشان نیز به اشخاصی اجازه اجتهاد و روایت داده اند از جمله: 🔺آیت الله مرعشی نجفی 🔺آیت الله سیدعلی مدد موسوی قاینی که نزد فرزندشان موجود است. 🔺آقا جلال الدین محمد بن ابی تراب الشیرازی 🔺سید طه آل یزدی که ایشان در مقدمه کتاب الجواهر العددیه آن را آورده است. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ جهت بازگشت به 🔹وقتی ایشان به درجه اجتهاد رسید و یکی از مجتهدین مبرز حوزه علمیه سامراء و نجف بود، برای بازگشت به وطن(بیرجند) استخاره نمود. برداشتش از آیه 57 یونس خوب بود و در سال 1267 شمسی بعد از تشرف به به بازگشت. 🔸از برخی بزرگان نقل است که مرحوم حاج شیخ مدتی در گازار اقامت نمود، آنگاه به بیرجند رفت و ساکن شد؛ همچنین نقل است که در پاسخ به درخواست بزرگان گازار در ماندن بیشتر فرمودند:«محیط کوچک، انسان را کوچک می کند.» 🔹لذا باقی عمر را در بیرجند اقامت گزید. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ حاج شیخ 🔹ایشان پس از تشرف به مکه در سال 1267 شمسی تصمیم گرفت مسجدی بنا کند. وی در خیابان اسدی بیرجند مسجدی ساخت و سالها در آن اقامه جماعت نمود و پس از ایشان نیز فرزندشان، و سپس آیت الله آیتی امامت را برعهده داشتند. 🔸 مسجد حاج شیخ محمدباقر (مسجد آیتی) که حدود یک و نیم قرن قدمت داشته و در دوران انقلاب جزو فعال ترین مساجد شهر به حساب می آمد، در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به ‌عنوان یکی از ایران به ثبت رسیده است. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️تسلط بر 🔸حاج شیخ که در نجف از شاگردان برجسته عالم اخباری محدث نوری بود، تسلط فوق العاده بر روایات داشت؛ به گونه ای که اگر در حضور ایشان حدیثی می خواندند و از سلسله سند آن یک یا چند راوی حذف می شد، ایشان تذکر می داد؛ همچنین نقل شده که وی ادعا می کند، عنوان هر باب را که بخوانید روایات آن را از بیان می کنم. 🔸به دلیل این تسلط بر روایات در لجنه ای به همراه آقا حسین و آقا زاده محمدباقر در تصحیح وسایل الشیعه شرکت کرد و آن را تا کتاب جهاد با نسخه مولف مقابله و تصحیح نمود. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️دقت در روایت خوانی 🔹مرحوم حاج شیخ در منبر نیز ید طولانی داشت. مرحوم آقا بزرگ می نویسد:«کان ذا ید طولانی علی المنبر.» 🔹او معتقد بود که باید احادیث را از روی نوشته بخواند تا اشتباهی رخ ندهد و نیز به سند حدیث نیز اشاره نمیاید. وی چنان در این مساله حساس بود که اگر واعظی شرایط منبر را مراعات نمی کرد و حدیث را از نظر ادبی اشتباه می خواند ،بلافاصله می داد از منبر پایین بیاید. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️بوسیدن دهان مرحوم بهلول 🔹یکی از افراد موثق و مسن نقل می کند که وقتی مرحوم به شهر بیرجند آمد، از حاج شیخ محمدباقر آیتی اجازه خواست تا چند شب در مسجد سخنرانی نماید. حاج شیخ هنگام سخنرانی، در محراب نشست و به سخنان مرحوم بهلول گوش می داد. ایشان که از تسلط او بر وعظ و سخنوری تعجب می کرد، پس از پایان منبر، دهان بهلول را بوسید و از او خواست تا یک ماه رمضان در مسجد حاج شیخ رود. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️تالیف کتاب 🔸مرحوم حاج شیخ در زمینه سخنرانی و مقتل خوانی کتاب کبریت احمر را تالیف کرد. این اثر که شهرتی فوق العاده یافت٬ بارها تجدید چاپ شده و به زبان اردو نیز ترجمه شده است. 🔸ایشان در اجازه نامه خود به آیه الله مرعشی نجفی تصریح می کند که کتاب دیگری به نام فی احوال سیدنا ابوالفضل العباس(ع) داشته که آن را در جزء سوم کبریت احمر قرار داده اند و مشتمل بر پنج مجلس است. 🔸از یکی از شاگردان هندی نویسنده نقل است که در هندوستان روضه خوانی اهمیت بیشتری دارد، تا جایی که اگر روحانی و مبلغ روضه نخواند، زیاد مورد توجه قرار نمی گیرد و اگر مقتل را مستند به کتاب کبریت احمر کند، نزد همگان مورد مقبول خواهد بود. 💠درباره این کتاب بیشتر بدانید👇 👌https://zaya.io/9fox1 ✔️@olama_khj
✳️ ♦️حاج شیخ و مسائل روز 🔹بینش سیاسی میرزای شیرازی که اوج آن در جریان تحریم تنباکو بود، به شاگردانش از جمله مرحوم شیخ تاثیر بسزایی داشت. 🔹ایشان از مسائل روز عقب نبود و رساله ای در نوشت؛ خطری که جنوب خراسان را کم کم فراگرفت و حاج شیخ عاقبت شوم آن را می دانست؛ همچنین تاکید زیادی در داشت. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️تسلط حاج شیخ بر علم و 🔸ایشان در رجال و درایه تبحر فوق العاده داشت. او در علم حدیث از شاگردان نمونه محدث نوری بود و در زمینه رجال و درایه سه کتاب تالیف کرده است؛ البته کتاب مهم رجالی ایشان که مرحوم آیت الله از آیت الله نابغ آیتی سراغ آن را می گرفت، متاسفانه از بین رفته است. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️حاج شیخ و علوم غیرمتداول 💠مرحوم از شاگردان مرحوم حاج شیخ، در زندگینامه خود چنین نگاشته است؛ «در مدرسه معصومیه بیرجند مقداری از حساب و و و و را در خدمت آیت الله شیخ محمد باقر گازاری خواندم.» 💠همچنین شیخ علی آیتی از قول مرحوم شیخ (صاحب بهارستان) نقل می کند که مرحوم حاج شیخ محمدباقر در مدرسه از تدریس هیچ درسی خودداری نمی کرد؛ از سیوطی تا مکاسب و رسائل. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️تسلط حاج شیخ بر اهل بیت(ع) و عامه 🔸حضور ذهن او در فقه، شهرت بسزایی به او داده بود. 🔸به دلیل همین تسلط، لقب در مرقومات دولتی هرات و جنوب خراسان و قائنات موجود است و در مجموعه استفتائات حاج شیخ که در کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی با عنوان موجود است، تعبیر «مفتی الفریقین» دیده می شود. 🔸از طرفی ایشان به عنوان حاکم شرع در جنوب خراسان پذیرفته شده بود؛ لذا الدوله و ، فسخ امور و حکم و قضاوت را برعهده او گذاشته و دستورهای ایشان را اجرا می کردند و حتی حکم حاکم جنوب خراسان با و امضای ایشان قطعی می شد 🔸لازم به ذکر است که تایید و امضای ایشان در مواردی صوری و از روی اجبار بوده است. 🔸برای نمونه شیخ می گوید: «وقتی حکم حاکم قائنات از ناحیه دولت وقت رسید و باید دو مجتهد آن را امضا می کردند، مرحوم حاج شیخ فرمود که من چه بخواهم و چه نخواهم او حاکم شده است. پس نصب او را تایید کردم.» ✔️@olama_khj
✳️ ♦️حاج شیخ بود یا ؟ 🔹به نقل از شیخ ، مرحوم حاج شیخ می فرمود: «مرا متهم به اخباری گری می کنند؛ در حالی که من برای هر قاعده اصولی، حدیث حفظ دارم و قواعد اصول فقه را از اخبار استخراج می کنم.» 🔹البته حاج شیخ اگر چه خود را اخباری ندانسته و مانند امین استرآبادی، سید نعمت الله جزایری و محدث بحرانی که بر اصولیین طعنه زده اند، نبوده و آنان را منحرف از حق می دانست؛ 🔹ولی از آنجا که خود را پیرو علامه و محدث می دانست، می توان ادعا کرد که ذائقه حاج شیخ از شیخ حدیث او متاثر بوده است؛ منتهی حاج شیخ در این میان طریق اعتدال را برگزیده و راه محدث را پیموده است. 🔹او در به مناقشات اخباریون و اصولیون پرداخته و ادله هریک را به همراه نقد آن اشاره کرده است ولی در مجموع از مشرب اصولیون نموده و مسائل مهمی از جمله عدم حجیت ظاهر قرآن و ظنون خاصه که استرآبادی و بحرانی نمی پذیرفتند، بررسی کرده و آنها را با دلیل اثبات نموده است. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ مرحوم حاج شیخ 🔹الصمصام المهدوی فی رد رساله الفاضل الهروی فی الامامه 🔹بغیه الطالب 🔹وثیقه الفقهاء 🔹العین الباصره فی شرح التبصره فی الفقه 🔹الفوائد الکاظمیه 🔹الفوائد الطوسیه و الدروس الرجالیه 🔹الرجال 🔹کبریت الاحمر فی شرایط المنبر 🔹اکفاء المکائد فی اصلاح المفاسد والرد علی فرق الصوفیه 🔹وقایع الایام والشهور 🔹ایضاح الطریق محاکمه بین اصولیین و اخباریین 🔹آیات الاحکام 🔹الفوائد الرجالیه 🔹العوائد القرویه فی شرح الفوائد الغرویه 🔹مفتاح الفردوس 🔹نورالمعرفه 🔹عشرات 🔹فاکهه الذاکرین 🔹رساله سیر و سلوک 🔹سفینه القماش و مدینه الریاش 🔹زهرالریاض تعلیقه بر ریاض فقه 🔹ذخبره المعاد جامع طرق و اجازات 🔹ازاحه الریبه در وجوب صلات جمعه در زمان غیبت 🔹نصح الاستغاثه در حرمت شرب افیون و شراب و حشیش(ملاعین ثلاثه) و... ✔️@olama_khj
✳️ ♦️ 🔸شیخ این اثر را بهترین کتاب در رد مسائل عامه و اثبات شیعه می داند. 🔸مرحوم آقا بزرگ تهرانی در کتابش برای معرفی علمای قائنات از این کتاب بهره زیادی جسته است و درباره این کتاب گفته: 👈فارسی است و اخبار حجت(ع) و علائم ظهور و خواب او و کسانی که ملاقات با امام زمان(عج) کرده اند، در سال 42 در مشهد چاپ شده. 🔸این کتاب یک جلدی در زمان خود مولف به چاپ رسیده است. 🔸البته نسخه آن کمیاب شده و در کتابخانه آستان قدس موجود است. 🔸مرحوم حاج شیخ در کتاب خود به بررسی چند مطلب مهم پرداخته است: 💠 کسانی که مشرف به خدمت امام زمان(عج) شده اند. 💠 علمای عصر غیبت صغری 💠 احوالات میرزا علی محمد باب و رد بر او 💠 علمای قائن که معتقد به امام زمان(ع) بوده اند. 💠 معرفی علمای قائن 💠 معرفی علمای بیرجند که صاحب کتاب بوده اند. 💠معرفی زهادی که با مولف هم عصر بوده اند. 💠 کسانی که با مولف هم نام(محمدباقر) بوده اند. 💠 درباره کسانی که با امام زمان(عج) ملاقات کرده اند. 💠 شرح حال عده ای از علمای قائنات ✔️@olama_khj
✳️ ♦️معرفی تفصیلی مرحوم حاج شیخ ♦️بخش اول 1️⃣الصمصام المهدوی فی رد رساله الفاضل الهروی فی الامامه 💠در پاسخ به رساله فاضل هروی، از متکلمین بنام اهل سنت که علیه امامیه نوشته شده بود، نگاشته است. 2️⃣بغیه الطالب 💠https://eitaa.com/olama_khj/94 3️⃣کبریت الاحمر 💠https://eitaa.com/olama_khj/86 4️⃣مفتاح الفردوس 💠درباره اخلاق و مقتل و مانند اللهوف سیدبن طاووس است و در سال 1353 توسط کتابفروشی اسلامیه به چاپ رسید. 5️⃣نورالمعرفه 💠درباره اصول اعتقادات خصوصا امامت و مقدمه ای در فضل علم و علما و بیان طرق مولف به کتب علمای شیعه آمده است. 💠نسخه ای از آن در کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی موجود است و با عنوان نام برده شده است. 6️⃣اکفاء المکائد 💠به زبان فارسی در رد فرقه صوفیه در سال 1287 شمسی چاپ شده است. 7️⃣عشرات 💠توضیح وقایع هر روز و مطالب مناسب دیگر به چاپ رسیده و نسخه آن موجود است. 💠مرحوم آیه الله صاحب مستدرکات الرجال بر آن حاشیه زده است. ✔️@olama_khj
✳️ ♦️معرفی تفصیلی مرحوم حاج شیخ ♦️بخش دوم 8️⃣ایضاح الطریق محاکمه بین اصولیین و اخباریین 🔹مولف در اجازه نامه خود به آیه الله مرعشی و در کتاب نورالمعرفه و بغیه الطالب از آن یاد کرده است. 🔹نسخه خطی آن نیز در کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی وجود دارد. 🔹در این کتاب به بیان بخشی از قواعد علم اصول، نقد اخباریان و تفاوت های میان اخباری و اصولی می پردازد. 🔹گویا کتاب مذکور مقدمه ای است برای کتاب فقهی مولف(العین الباصره فی شرح التبصره) که به دستور استاد خود آن را نگاشته است. 9️⃣آیات الاحکام 🔹شامل جمع آوری آیات فقهی به ترتیب کتب فقهی و اضافه کردن تعلیق های مختصری بر آن است. 🔟الفوائد الرجالیه 🔹دارای 40 فایده که مولف از تتبع در کتب اخبار به دست آورد. 🔹برخی روایات را بررسی و توضیح داده و در خاتمه به برخی اشتباهات بزرگان فقه و حدیث پرداخته است. 🔹این کتاب به دستور آیه الله مرعشی نجفی و توسط عباس شریعتی اصل بازنویسی شد و در بیشتر کتب مربوط به شرح حال مولف از آن یاد شده است. 🔹نسخه ای دیگر نیز تصحیح شده و به وسیله محمدصادق نصیری و میرزا اسماعیل تبریزی مقابله شده و توسط انتشارات چاپ شده است. ✔️@olama_khj