🌷جلسه (ششم) همسران امام علی (علیه السلام) 5⃣خوله حنفیه، دختر جعفر بن قيس در اينکه «خَولَه» زنِ امام علي (عليه السّلام) بود يا کنيز آن حضرت به شمار مي رفت، اختلاف است. مطابق با نقلی خوله از اسرای بني زبيد بود که هنگامی که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علي (علیه السلام) را به يمن فرستاد [ آن حضرت] خَولَه را در ميان [ اسيران] بني زبيد به دست آورد. آنان به همراه عَمرو بن مَعدِي کرب، مرتد شده بودند. بني زبيد، با يورشي « خَولَه » را از بني حنيفه اسير گرفت و جزو سهم امام علی(علیه‌ السلام) شد.[۶] و مطابق با نقلی دیگر علي هنگامِ باز آمدن از يمن، در«ذوالمجاز» (يکي از بازارهاي عرب) او را خريد و به فاطمه(علیهاالسلام) هديه کرد.[۷] اما طبق نقلی خوله از اسرای جنگهای رده در زمان ابوبکر بود اما حضرت علي (عليه السّلام) از آنجا که با این جنگ ها موافق نبود او را به کنیزی نگرفت بلکه با او ازدواج کرد. داستان آن به طور مفصل در کتاب الخرائج و الجرائح آمده است.[۸] از خوله محمد بن حنفیه به دنیا آمد که به سبب مادرش که از بنی حنفیه بود به این نام مشهور شد. 📚منبع ۶-سر السلسلة العلويه: 81؛ عمدة الطالب: 353. ۷-تاريخ دمشق 323:54؛ سير اعلام النبلاء 110:4؛ المنتظم 228:6؛ عمدة القاري 187:16؛ ذخائر العقبي: 117؛ عون المعبود 59:1؛ الرياض النضرة 297:1؛ سِمط النجوم العوالي 73:3. ۸-الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۵۸۹تا۵۹۳. ✅نقل دوم: خوله دختر جعفر بن قیس بن مسلمه بن ثعلبه بن یربوع بن دول بن حنفیه مادر محمد حنفیه می باشد[۳۷][۳۸] در ترتیب ازدواج‌های امام علی (علیه‌السّلام) خوله سومین یا چهارمین همسر حضرت بیان شده‌ است. منابع در اینکه او کنیز امام علی (علیه‌السّلام) بوده‌ است یا آنکه حضرت او را آزاد کرده سپس با او ازواج کرده‌ دچار اختلاف‌اند.[۳۹] در دانشنامه اسلام، وی کنیز نامیده شده‌ است. و فرزندی به نام محمد داشته.[۴۰] 📚منبع ۳۷-کرباسی، معجم انصار الحسین (هاشمیون) ج۱ ص۱۶۲. ۳۸-شهرستانی، تسمیات، ص ۳۷۰. ۳۹-گنجی شافعی، کفایة الطالب، ص۴۱۳و۴۱۴. ۴۰-شهرستانی، تسمیات، ص ۳۶۸.

🌷جلسه (هفتم) همسران امام علی (علیه السلام) 6⃣ليلاي نَهشَلي، دختر مسعود در التذکرة الحمدونيه و ربيع الأبرار (و ديگر منابع ) آمده است که: امام علي (عليه السّلام) پس از آنکه در سال 35 هجري وارد بصره شد، با ليلاي نَهشَلي ازدواج کرد تا روابط آن حضرت با قبيله ي وي ريشه دارتر شود.[۹] و این در زمانی بود که «خوله»از دنیا رفته بود. ثقفي (م 283 هـ) در الغارات از مغيرة ضَبي (م 136 هـ) نقل مي کند که گفت: چون امام علي با ليلا (دختر مسعود نَهشَلي) ازدواج کرد، ليلا گفت: از زماني که دريافتم آن حضرت جانشين رسول خداست، پيوسته دوست مي داشتم ميان من و او، سببي [ پيوند زناشويي ] رخ دهد. ليلاي نَهشَلي از امام علي (عليه السّلام) داراي دو پسر شد؛ عبيدالله (ابوعلي) و عبدالله يا محمد (ابوبکر).[۱۰] در سفرنامه ي ناصر خسرو مي خوانيم: در بصره، به نام اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب (عليهما السّلام) سيزده مشهد است. يکي از آنها [ را ] « مشهد بني مازن » گويند و آن، آن است که در ربيع الأول سنه ي (۳۶) از هجرت نبي (صلي الله عليه و آله و سلم) اميرالمؤمنين (عليه السّلام) به بصره آمده است و عايشه به حرب آمده بود. و اميرالمؤمنين (عليه السّلام) دختر مسعود نَهشَلي، ليلا را به زني گرفته بود و اين مشهد، سراي آن زن است. و اميرالمؤمنين (عليه السّلام) هفتاد و دو روز در آن مُقام کرد و بعد از آن، به جانب کوفه بازگشت.[۱۱][۱۲] 📚منبع ۹-التذکرة الحمدونيه 96:3، حديث 231؛ ربيع الأبرار 598:2؛ موسوعة الإمام علي (ري شهري) 235:10. ۱۰-الغارات، ج1، ص93 ۱۱-سفرنامه ي ناصر خسرو: 148 ( و در چاپ تحقيق شده، ص 156-157 ). ۱۲-شهرستاني، سيدعلي، نام خلفا بر فرزندان امامان (عليهم السّلام) (بن مايه ها، پيراهه ها)، 1390ش.

🌷جلسه (هشتم) همسران امام علی (علیه السلام) 7⃣صهباء، دختر ربيعه او مادر عمر بن علی معروف به عمر اَطرَف و خواهر دو قلویش، رقیه بنت علی همسر مسلم بن عقیل است. او «ام ولد» بود و منابع در مکان اسير شدن وی اختلاف دارند؛ برخی گفته‌اند از اسرایی بود که خالد هنگام يورش بر قبيله‌ی بني تغلب (که در آن زمان نصراني بود) در ناحيه‌ی «عين التَّمر» به دست آورد. و برخی گفته‌اند وی از اسرای يمامه ( اسراي جنگي که ميان مسلمانان و مُسيلمه کذاب در زمان ابوبکر در سال 12 هجری رخ داد ) می‌باشد. همچنین در اینکه امام علي (عليه السّلام) او را خريد يا به وی بخشيده شد، اختلاف است. [۱۳] 📚منبع ۱۳-شهرستاني، سيدعلي، نام خلفا بر فرزندان امامان (عليهم السّلام) (بن مايه ها، پيراهه ها)، 1390ش. ✅نقل دوم: صهبا دختر ربیعه بن بجیر بن عبد بن علقمه بن حرث بن عتبه بن سعد(بنی‌ تغلب) معروف به (ام حبیب) می باشد[۴۱] فرزندان ایشان عمر و رقیه [۴۲] [۴۳] مرتضی عاملی، گنجی شافعی و حسینی عاملی، زنی به نام صهبا را از همسران امام علی (علیه‌السلام) گزارش کرده‌اند اما حمویی نامی از او در میان همسران حضرت (علیه‌السّلام) نیاورده‌ است [۴۴]تمام منابع بر این مطلب اجماع دارند که او از کنیزان امام علی (علیه‌السّلام) بوده‌ است و از این رو، منابع اولیه او را همسر حضرت گزارش نکرده‌اند. در خصوص زمان و مکان اسارت وی، گزارش‌ها دچار اختلاف‌اند.[۴۵] 📚منبع ۴۱-کرباسی، معجم انصار الحسین (هاشمیون)، ج۱ ص ۱۵۹. ۴۲-عسقلانی، الاصابه، ج۱ ص ۳۵۵. ۴۳-کرباسی، معجم انصار الحسین (هاشمیون)، ج۱ ص ۱۵۹. ۴۴-مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی، ج۱ ص۲۶۲. حمویی، انیس المومنین، ص ۸۱و۸۲. گنجی شافعی، کفایة الطالب،ص۴۱۳و۴۱۴. حسینی عاملی، تتمه فی التواریخ، ص۵۶. ۴۵-عسقلانی، الاصابه، ج۱، ص ۳۵۵.

🌷جلسه (نهم) همسران امام علی (علیه السلام) 8⃣محيّاه، دختر امرء القيس عبد الجبّار بن منظور از عوف بن خارجه چنين نقل مى كند :«من هنگام خلافت عمر در نزد او بودم كه [پير]مردى درويش از ميان مردم به سمت عمر عبور مى كرد تا به جلوى او رسيد. پس به تحيّت خلافت، تحيّتش گفت. عمر پرسيد: تو كيستى؟ گفت: مردى نصرانى ام. من امرء القيس پسر عدىّ كلبى ام. عمر، وى را نشناخت. پس مردى به عمر گفت: اين كسى است كه در جاهليت، قبيله بكر بن وائل را غارت كرده است. عمر گفت: چه مى خواهى؟ گفت: مى خواهم مسلمان شوم. عمر، اسلام را بر او عرضه كرد و او هم پذيرفت. سپس برايش نيزه‌اى خواست و پرچمى بر آن به نشانه فرمان روايى اش بر مسلمانان قوم قضاعه آويخت . پيرمرد بازگشت و پرچم ، بالاى سرش در اهتزاز بود . تا آن زمان نديده بودم مردى نماز نخوانده ، بر گروهى از مسلمانان ، امير شود . على عليه السلام و پسرانش برخاستند و رفتند تا به او رسيدند . پس [على عليه السلام] به او گفت: من على بن ابى طالب ، پسر عموى پيامبر خدايم و اين دو ، پسران من از دختر پيامبر خدايند و ما دوست داريم داماد تو شويم . امرء القيس گفت: اى على! محيّاه دختر امرء القيس را به ازدواج تو درآوردم ؛ و اى حسن! سلمى دختر امرء القيس را به ازدواج تو درآوردم ؛ و اى حسين! رباب دختر امرء القيس را به ازدواج تو درآوردم».[۱۴] امام علی(علیه السلام) با این ازدواج بین خود و فرزندانش با قبیله بزرگ قضاعه پیوند ایجاد نمود. 📚منبع ۱۴-الإصابة، دار الكتب العلمية، بيروت-ط 1( 1995) ، ج1، ص354، الرقم ۴۸۷ ۱۵-تاريخ مواليد الأئمّة عليهم السلام : ص ۱۷۲ ، المناقب لابن شهر آشوب، ج۳، ص۳۰۵. ✅نقل دوم: محیاء دختر امری القیس بن عدی بن اوس بن جابر بن کعب بن علیم بن کلب (بنی‌کلب)[۵۰] [۵۱][۵۲] گنجی شافعی، حسینی عاملی و مرتضی عاملی همسری را به نام محیا گزارش می‌کند و فرزندی مرده را به او منسوب می‌دانند در حالی که حمویی نامی از او نمی‌برد.[۵۳] ابن حجر عسقلانی گزارش می‌کند که پس از اسلام آوردن امری القیس، امام علی به همراه امام حسن و امام حسین(علیهم السّلام) به قبیله آنها وارد شدند و از دختران امری القیس خواستگاری کردند. امری القیس نیز سه دخترش را به عقد آن سه بزرگوار درآورد.[۵۴][۵۵] 📚منبع ۵۰-مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی، ج۱، ص۲۶۲ حمویی، انیس المومنین، ص ۸۱و۸۲. گنجی شافعی، کفایة الطالب،ص۴۱۳و۴۱۴. حسینی عاملی، تتمه فی التواریخ، ص۵۶. ۵۱-کرباسی، معجم انصار الحسین،ج۱ ص۱۶۴ ۵۲-کرباسی، معجم انصار الحسین، ج۳ ص ۱۴۱و۱۴۴. ۵۳-شهرستانی، تسمیات، ص۳۸۵. ۵۴-کرباسی، معجم انصار الحسین، ج۳ ص ۱۴۱و۱۴۴. ۵۵-شهرستانی، تسمیات، ص ۳۸۵.

🌷جلسه (دهم) همسران امام علی (علیه السلام) 9⃣ ام سعید(سعد) دختر عروه بن مسعود بن معتب بن مالک ثقفی (بنی‌ثقیف) [۵۶] چهار فرزند برای ایشان بیان شده📚منبع رمله، ام حسن، عمر اوسط، ام کلثوم صغری [۵۷][۵۸] گنجی شافعی، حمویی و مرتضی عاملی از زنی به نام ام سعید یا ام سعد برای علی بن ابی‌طالب (علیهماالسلام) یاد کرده‌اند در حالی که حسینی عاملی چنین زنی را گزارش نمی‌کند.[۵۹] برای او چهار فرزند گزارش شده‌است.[۶۰] 📚منبع ✔️[نقل دوم] برای ام سعید بنت عروه از همسران علی بن ابی طالب برخی منابع نامش را ام سعد نیز گزارش کرده‌اند.[۱][۲] منابع ولادت او را مربوط به سال ۵ ه.ق دانسته و درگذشتش را سال ۳۵ ه.ق گزارش کرده اند. او به سال ۲۰ ه.ق به عقد علی بن ابی طالب در آمده است.[۳] ✅تبار نام پدرش را عروة بن مسعود بن معتب بن مالک ثقفی و او را از قبیله بنی ثقیف گزارش کرده اند.[۴] فرزندان فرزندان او از علی بن ابی طالب را نفیسه، زینب صغری، رقیه صغری گزارش کرده اند.[۲][۵] در منابعی دیگر، برایش چهار فرزند گزارش شده است.[۶] 📚منبع ۱-مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی، ۱:‎ ۲۶۲. حمویی، انیس المومنین، ۸۱–۸۲. گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴. حسینی عاملی، تتمه فی التواریخ، ۵۶. ۲-همسران امام علی(ع) - پرسمان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۱. ۳-کرباسی، معجم انصار الحسین، ۱:‎ ۱۶۴. ۴-گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴. ۵-همسران و فرزندان حضرت علی علیه السلام». daneshnameh.roshd.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۱. ۶-کرباسی، معجم انصار الحسین، ۱:‎ ۱۶۴.

🌷جلسه (یازدهم) همسران امام علی (علیه السلام) ✅همسران امیر المؤمنین(عليه السلام) در هنگام شهادتش : اُمامه، اُمّ البنين ، اسماء بنت عميس و ليلى بنت مسعود بودند.[۱۵] ۱۵-تاريخ مواليد الأئمّة (عليهم السلام) ص ۱۷۲، المناقب لابن شهر آشوب، ج۳، ص۳۰۵. 📚منابع ۱-ابن جوزی، سبط (۱۴۱۸). تذکرة الخواص. قم: منشورات سید رضی. ۲-بلوکباشی، علی (۱۳۹۴). «علی بن ابی طالب (ع)». دانشنامه مردم‌شناسی و فولکلور. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۳-حسینی عاملی، تاج‌الدین (۱۴۱۲). التتمه فی تاریخ الائمه علیهم السلام. تهران: بنیاد بعثت. ۴-حمویی، محمد (۱۳۶۳). انیس المؤمنین. تهران: بنیاد بعثت. ۵-جعفری، سید محمدمهدی (۱۳۸۶). «فاطمه». دائرةالمعارف تشیع. ج. ۱۲. تهران: نشر شهید سعید محبی. شابک ۹۶۴-۶۹۱۹-۳۴-۰. ۶-شافعی، محمد بن طلحه (۱۴۱۹). مطالب السئول فی مناقب آل ابی‌طالب. بیروت: بلاغ. ۷-شهرستانی، علی (۱۴۳۱). التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الأموی. قم: مرکز الابحاث العقائدیه. ۸-شهیدی، سید جعفر (۱۳۹۴). زندگانی فاطمه زهرا (س). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۷۶-۳۱۷-۵. ۹-کرباسی، محمد صادق محمد (۱۴۳۰). معجم انصار الحسین علیه السلام (النساء). لندن: مملکة المتحده. ۱۰-کرباسی، محمد صادق محمد (۱۴۲۹). معجم انصار الحسین علیه السلام (هاشمیون). لندن: مملکة المتحده. ۱۱-گنجی شافعی، محمد بن یوسف (۱۴۰۴). کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب. تهران: دار احیاء التراث اهل البیت(علیهم السلام). ۱۲-زحمتکش، زهرا (۱۳۹۶). «ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین(علیها السلام) پژوهش‌ نامه معارف حسینی. تهران (۶): ۹۱–۱۱۸ – به واسطهٔ نورمگز. ۱۳-زریاب، عباس؛ زرین‌کوب، غلامحسین (۱۳۸۰) «علی» دانشنامه فارسی، تهران: امیرکبیر. شابک ۹۶۴-۳۰۳-۰۴۶-۶. ۱۴-دانشمند، ملیحه؛ رئیس السادات، سیدحسین (۱۴۰۰). «واکاوی نقش ائمه اطهار (ع) در ارتقاء منزلت اجتماعی ام ولدها با تأکید بر مادران ائمه (ع)» تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی (چهل و سه): ۵۳–۷۶. ۱۵-عسقلانی، ابن حجر (۱۴۱۵). الإصابة فی تمییز الصحابة. بیروت: دارالکتب العلمیه. ۱۶-مرتضی عاملی، سید جعفر (۱۳۸۸). الصحیح من سیره الامام علی. بیروت: دارالسیره. ۱۷-معروف الحسنی، هاشم (۱۳۸۲). زندگانی دوازده امام علیهم السلام. ترجمهٔ مقدس، محمد. تهران: امیرکبیر. ۱۸-موسوی صافی، حسین (۲۰۱۵). اُمَّهات الأئمة المعصومین علیهم السلام. کربلا: قسم الشؤون الفکریة والثقافیة فی العتبة الحسینیة المقدسة. ۱۹-میلانی، علی (۱۳۸۶). خواستگاری ۲۰-ساختگی. قم: مرکز حقایق اسلامی.انگلیسی

🌷

🌷

🌷

🌷.

🌷

🌷فصل دوم فرزندان امیرالمؤمنین و حضرت فاطمه زهرا علیهماالسلام

🌷جلسه (اول) فرزندان (نقل اول) شیخ مفید در ارشاد اولاد امام(علیه السلام) را ۲۷ فرزند می داند.[۱] فهرست مندرجات ۱ - پسران امام علی(علیه السلام) ۲ - دختران امام علی(علیه السلام) ۳ - پانویس ۱ - پسران امام علی علیه السلام ۱. امام حسن علیه السلام ۲. امام حسین علیه السلام؛ فرزندان: حضرت فاطمه(علیهاالسلام) ۳. محمد حنفیه (کنیه اباالقاسم) فرزند: خولة بنت جعفر بن قیس الحنفیة ۴. عمر؛ فرزند: أم حبیب بنت ربیعة ۵و۶و۷و۸. عباس؛جعفر؛عثمان؛عبدالله؛ فرزندان: أم البنین بنت حزام بن خالد بن دارم ۹. محمداصغر (کنیه: ابوبکر) فرزند:لیلی بنت مسعود الدارمیة ۱۰.عبیدالله؛ فرزند: لیلی بنت مسعود الدارمیة ۱۱.یحیی؛ فرزند:أسماء بنت عمیس الخثعمیة ✅اما دختران امام علی(علیه السلام) ۱. زینب کبری(علیها السلام) ۲. زینب صغری ام کلثوم(علیهاالسّلام) فرزندان: حضرت فاطمه(علیهاالسلام) ۳.رقیه؛ فرزند: أم حبیب بنت ربیعة ۴. ام الحسن؛ فرزند : أم سعید بنت عروة بن مسعود الثقفی ۵. رمله؛ فرزند :أم سعید بنت عروة بن مسعود الثقفی ۶. نفیسه ۷. رقیه صغری ۸. ام هانی ۹. ام الکرام ۱۰. جمانه (ام جعفر) ۱۱. امامه ۱۲. ام سلمه(ام اسلم) ۱۳. میمونه ۱۴. خدیجه ۱۵. فاطمه 📚منبع ۱-ارشاد، ص۳۵۴-۳۵۵.   

🌷جلسه (دوم) فرزندان (نقل دوم) مورّخان، بر عدد واحدى در تعداد فرزندان امام على علیه السلام اتّفاق ندارند. 1⃣شیخ مفید، آنان را ۲۷ پسر و دختر مى داند. 2⃣ابن سعد، تعداد آنان را به ۳۴ نفر مى رساند. 3⃣مِزّى، آنان را ۳۹ نفر مى شمارد. اختلاف موجود در کتاب هاى تاریخى را مى توان ناشى از تداخل نام ها و کنیه ها و تکرار برخى از آنها دانست. ✅نام فرزندان امیرالمؤمنین برخی از فرزندان حضرت عبارتند اند:[۱] ۱-امام حسن علیه السلام ۲-امام حسین علیه السلام ۳-محسن (که سقط شده و مادر اینان، فاطمه(علیهاالسلام)است. ۴-عباس ۵-عبداللّه ۶-عثمان ۷-جعفر (که مادر اینان، امّ البنین دختر حزام بود و همه آنها همراه امام حسین علیه السلام در کربلا به شهادت رسیدند.) ۸-محمد بن حنفیه (که مادرش خوله دختر جعفر بن قیس بود.) ۹-ابوبکر[۲] (که مادرش لیلى بود که احتمالاً همان دختر مسعود دارمى است. او همراه امام حسین علیه السلام، در کربلا شهید شد.) ۱۰-عبیداللّه (که مادرش لیلى بود. او نیز با امام حسین علیه السلام در کربلا شهید شد.)[۳] ۱۱-محمّد اصغر (که مادرش امّ ولد[۴] بود.[۵] او نیز همراه امام حسین علیه السلام در کربلا شهید شد.) ۱۲-یحیى (که مادرش اسماء بنت عمیس بود و در حیات امام على علیه السلام درگذشت.) ۱۳-عون (که مادرش اسماء بنت عمیس بود.) ۱۴-محمّد اوسط (که مادرش اُمامه بود.) ۱۵-عمر (که مادرش امّ حبیب، صهباى تغلبى نام داشت.)[۶] ✅اما دختران ۱-زینب (علیهاالسّلام) ۲-ام کلثوم(علیهاالسّلام) ۳-رقیه (که مادرش امّ حبیب، صهباى تغلبى نام داشت. او همسر مسلم بن عقیل بود و از وى سه فرزند داشت که از میان آنان، عبد اللّه در کربلا شهید شد.) ۴-اُمّ حسن[۷] (که مادرش اُمّ سعید بود و ابتدا همسر جعدة بن هبیره، خواهرزاده امام علیه السلام بود و سپس به ازدواج جعفر بن عقیل درآمد و چون جعفر در واقعه کربلا شهید شد، او در زمره اسیران کربلا درآمد.) ۵-اُمّ هانى (که عبداللّه اکبر، پسر عقیل، با او ازدواج کرد. عبداللّه و پسرش محمّد، همراه امام حسین علیه السلام در کربلا شهید شدند.) ۶-فاطمه (محمّد بن ابى سعید بن عقیل که همراه امام حسین علیه السلام در کربلا کشته شد، با او ازدواج کرد.) ۷-زینب صغرا (که محمّد بن عقیل با او ازدواج کرد.) ۸-میمونه (که عبداللّه بن عقیل با او ازدواج کرد.) ۹-نفیسه (که عبد اللّه بن عقیل با او ازدواج کرد.)[۸] ۱۰-خدیجه (که عبد الرحمان بن عقیل با او ازدواج کرد.) ۱۱-اُمامه (که صَلت بن عبد اللّه بن نوفل بن حارث بن عبد المطّلب با او ازدواج کرد و در حیات امام علیه السلام درگذشت.) ۱۰-رَمْله کبرا (که مادرش امّ سعید بود و به همسرى عبد اللّه بن ابى سفیان پسر حارث بن عبد المطّلب درآمد.) ۱۲-جُمانه [۹] (که در حیات امام علیه السلام درگذشت.) ۱۳-اُمّ سَلَمه(ام اسلم) ۱۴-رقیه صغری ۱۵-امّ کلثوم صغری[۱۰] ۱۶-رَمْله صغری ۱۷-اُمّ کرام ۱۸-اُمّ جعفر 📚منبع ۱-دانش نامه امیرالمؤمنین،ج ۱ ، ص ۱۵۵ ۲-برخى منابع ، نام او را «محمّد اصغر» گفته اند ( الإرشاد : ج ۱ ص ۳۵۴ ، الاختصاص : ص ۸۲ ، تاج الموالید : ص ۹۵ ، العمدة : ص ۳۰) و یک مصدر ، «عبد اللّه » ( مقتل الحسین للخوارزمی : ج ۲ ص ۲۸) ۳-برخى منابع ، او را از سپاهیان مصعب بن زبیر مى دانند که در جنگ با مختار کشته شد.((الطبقات الکبرى : ج ۵ ص ۱۱۸ و ج ۳ ص ۱۹ ، أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۴۱۲ ، تاریخ الطبری : ج ۵ ص ۱۵۴ ، الکامل فی التاریخ : ج ۲ ص ۴۴۰)) ۴-کسی را که کنیز باشد و برای صاحبش فرزندی بیاورد ام ولد می گویند. ۵-أنساب الأشراف ، نام او را «ورقاء» مى داند ۶-با وجود دعوت امام حسین علیه السلام از او به کربلا نیامد و دیر زمانى زیست و با عبداللّه بن زبیر و حَجّاج ، بیعت کرد . ۷-در کتاب نسب قریش ، او را «امّ الحسین» نامیده اند . ۸-از متن المجدى فهمیده مى شود که عقیل ، دو پسر به نام عبد اللّه داشته است که برادر بزرگ تر ، همسر میمونه و برادر کوچک تر ، همسر نفیسه بوده است . ۹-آمده است که کنیه اش «امّ جعفر» بود . ۱۰-در أنساب الاشراف آمده : کثیر بن عبّاس با او پس از خواهرش یا پیش از او ازدواج کرد . منابع ۱-محمد محمدی ری شهری، دانش نامه امیرالمؤمنین، ج ۱، سازمان چاپ و نشر ، ۱۳۸۶. ۲-محمد بن سعد کاتب واقدى (م ۲۳۰) ۳-طبقات اکبری ج ۳،ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش. ۴-شیخ مفید، الارشاد ج ۱،ترجمه مترجم محمدباقر ساعدى خراسانى ، ۱۳۸۰‌.

🌷جلسه (سوم) فرزندان (نقل سوم) پرسش: همسران حضرت علی (علیه‌السلام)چند تا بودند و تعداد فرزندان آنها را مرقوم فرمایید. پاسخ: در موضوع تعداد فرزندان حضرت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)اقوال مختلفی نقل شده است. ✅فهرست مندرجات ۱ - اختلاف بین مورخان        ۱.۱ - بخش اول:               ۱.۱.۱ - نکته:               ۱.۱.۲ - نتیجه بنابر قول مشهور:        ۱.۲ - بخش دوم: ۲ - راه‌حلی برای رفع اختلاف ۳ - پانویس ۴ - منبع ۱- اختلاف بین مورخان با توجه به اختلاف قابل توجهی که در بین مورخان و نسب شناسان موجود است و بعضی از آنان شمار فرزندان آن بزرگوار را تا پنجاه و سه (۵۳) فرزند رسانده‌اند،[۱]بحث را در دو بخش پی می‌گیریم: ۱.۱ - بخش اول: آنچه که مشهور بین اصحاب است و تقریباً اکثریت قریب به اتفاق آن را بیان کرده‌اند. مشهور میان مورخان تعداد فرزندان حضرت علی(علیه‌السلام)را بیست و هشت (۲۸) گفته‌اند، دوازده پسر و شانزده دختر، به ترتیب زیر: ✅اما پسران ۱و۲و۳- امام حسن و امام حسین و محسن، مادر آنان حضرت زهرا (عليهاالسلام)است. ۴-محمد حنفیه، مادر وی خوله بنت جعفر بن قیس حنفیه است. ۵-عمر مادرشان ام‌حبیب (ام‌حبیبه) بنت ربیعه است. ۶و۷و۸و۹-عباس و جعفر و عثمان و عبدالله، مادرشان ام‌البنین(علیها السّلام) دختر خرام بن خالد کلابیه است. ۱۰و۱۱-ابوبکر محمداصغر و عبیدالله،[۲]هر دو نفر در کربلا شهید شدند؛ مادر آنان لیلی دختر مسعود نهشلی از تیره تمیم است. ۱۲-یحیی، مادر وی اسماء بنت عمیس است. ✅امادختران حضرت ۱و۲-حضرت زینب وام کلثوم (علیهماالسّلام) ۳و۴-ام ‌الحسن و رمله، مادرشان ام‌مسعود (ام‌سعید) دختر عروة بن مسعود ثقفی است. ۵-رقیه؛ مادرشان ام‌حبیب (ام‌حبیبه) بنت ربیعه است. ۶و۷و۸و۹و۱۰و۱۱و۱۲و۱۳و۱۴و۱۵- نفیسه، زینت صغری و رقیه صغری و ام‌هانی و ام‌الکرام و جمانه (ام‌جعفر) و اُمامه و ام‌سلمه(ام اسلم) و خدیجه و فاطمه از چند مادر.[۳] [۴] [۵] ۱.۱.۱ -نکته: لازم به یادآوری است که شیخ مفید(ره) در آغاز کلام خود، تعداد فرزندان حضرت علی (علیه‌السلام)را بیست و هفت (۲۷) فرزند ذکر کرده و وجود پسری به نام «محسن» سقط شده را به نظر گروهی از شیعیان نسبت می‌دهد.[۶] ۱.۱.۲ - نتیجه بنابر قول مشهور: از آمار ارائه شده روشن شد که: فرزندان حضرت علی(علیه‌السلام)یقیناً دوازده پسر و شانزده دختر بوده‌اند. ۱.۲ - بخش دوم: بیان موارد اختلافی: برخی از مورخان فرزندان دیگری را از همسرانی دیگر برای آن حضرت نوشته‌اند؛ از جمله: ۱-محمد اوسط، مادر وی اُمامه دختر أبی‌العاص بن ربیع، که مادرش دختر رسول‌الله(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)است.[۷] [۸] ۲-دختری که در سنین کودکی از دنیا رفت، مادرش محیاة دختری امری القیس کلبی است.[۹] [۱۰] ۳-بنا به قولی اسماء بنت عمیس از حضرت علی(علیه‌السلام)پسری به نام «عون» نیز به دنیا آورده است.[۱۱] [۱۲] ۴-تمیمه و میمونه را هم از دختران حضرت علی(علیه‌السلام)به‌شمار آورده‌اند، مادران این دو دختر أم‌ولد (کنیز) بوده‌اند.[۱۳] [۱۴] ۵-نسابه‌ عمری چهار پسر به نام‌های «عباس اصغر، عبدالرحمان عمر اصغر، عثمان اصغر و جعفر اصغر» و یک دختر به نام «امة الله» بدون بیان نام مادر برای حضرت علی(علیه‌السلام)آورده است.[۱۵] 🌷اما راه حل ۲ - راه‌حلی برای رفع اختلاف اين اختلاف را با يكی از دو روش زير می‌توان برطرف كرد: الف-ممكن است بعضی از فرزندان آن حضرت به دو اسم مشهور و خوانده شده باشند. ب-محتمل است مورخانی كه آمار كمتری برای شمار فرزندان آن امام گفته‌اند، برخی از فرزندان حضرت علی(عليه‌السلام)را كه در دوران كودكی و حيات ظاهری آن حضرت از دنيا رفته‌اند، به‌حساب نياورده باشند. پيامبر اكرم(صلی‌الله‌عليه‌و‌آله)فرمود: انا و علی ابوا هذه الامة؛ من و علی پدران اين امت هستيم. ۳ - پانویس 📚منبع ۱-العمری، النسابة، علی بن محمد بن علی، المجدی فی انساب الطالبیین، متوفای قرن ۵، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، مطبعة سیدالشهداء، چ اول، ۱۴۰۹ هـ، ص ۱۱. ۲-ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، متوفای ۶۵۵ ه، دار احیاء التراث العربی، چ دوم، ۱۳۸۶ ه، جزء ۹، ص ۲۴۲. ابی أبی‌الحدید از «عبیدالله» به نام «عبدالله» یاد کرده است.     ۳-الشیخ المفید، الارشاد، متوفای ۴۱۳ ه، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، چ اول، ۱۴۱۳ ه، ج ۱، ص۳۵۴و ۳۵۵     ۴-ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، متوفای ۶۵۵ ه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چ دوم، ۱۳۸۶ ه، جزء ۹، ص ۲۴۲ و۲۴۳.     ۵-طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۳و ۱۵۴.     ۶-الشیخ المفید، الارشاد، متوفای ۴۱۳ ه، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، چ اول، ۱۴۱۳ ه، ج ۱، ص ۳۵۴ و ۳۵۳ ۷-ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵. ۸-طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۴.     ۹-ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.

🌷ادامه (جلسه سوم) (نقل سوم) ۱۰-طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۴.     ۱۱-طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۴.     ۱۲-ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۴. ۱۳-ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵. ۱۴-البغدادی، ابن خشاب، عبدالله بن نصر؛ تاریخ موالید الائمه و وفاتهم (مجموعة نفیسه)، متوفای ۵۶۷ هـ، مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، ۱۴۰۶ هـ، ص ۱۷۱. ۱۵-العمری، النسابة، علی بن محمد بن علی، المجدی فی انساب الطالبیین، متوفای قرن ۵، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، مطبعة سیدالشهداء، چ اول، ۱۴۰۹ هـ، ص ۱۱.

🌷جلسه (چهارم) فرزندان (نقل چهارم) فرزندان امام علی(علیه السلام)چند نفر بودند؟ ✅پاسخ اجمالی 1⃣شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 28نفردانسته البته به انضمام محسن که سقط شده. 2⃣اما مسعودی در مروج الذهب، شمار اولاد امام علی(علیه‌السلام) را (۲۵نفر) نامیده است. ✅پاسخ تفصیلی با توجه به این که بعد از شهادت حضرت زهرا (عليهاالسلام)امام علی (علیه‌السّلام) همسران دیگری اختیار کرده‌اند و از آنان نیز صاحب فرزند شده‌اند. شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد فرزندان آن حضرت را 27 تن دانسته و گفته است: عده‌‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد.بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت 28 تن بوده‌‏اند. 3⃣مسعودی در مروج الذهب، شمار فرزندان امام علی(علیه‌السلام)را به 25 تن رسانده است. فرزندان ایشان بنابر آنچه که ابن سعد در طبقات[1] و بلاذری در انساب الاشراف[2] آورده است عبارتند از: 1-فرزندانی که مادرشان حضرت فاطمه (علیهاالسلام)است امام حسن و امام حسین و محسن و زینب کبرا و ام کلثوم کبرا(علیهم السّلام) است. محسن در جریان حمله به خانه حضرت زهرا (عليهاالسلام) سقط شد. ابن اثیر می‌گوید: محسن در کودکی وفات یافته است. زینب به عقد عبدالله بن جعفر بن ابیطالب درآمد و ام کلثوم زوجه عمر بن خطاب شد.[3] 2ـ محمد بن علی معروف به محمد بن حنفیه که مادرش خوله دختر جعفر بن قیس بن مسلمه بوده است . 3ـ فرزندانی که مادرشان لیلی دختر مسعود بوده است که یکی عبید الله بن علی است که توسط مختار (فرزند ابو عبید) در منطقه‌ای در ناحیه دشت میشان خوزستان به نام مذار کشته شد . و ابو بکر بن علی که در کربلا به شهادت رسید. این دو اولادی نداشتند . 4ـ فرزندانی که مادرشان ام البنین بوده است ، که عباس و عثمان و جعفر و عبد الله (چهار برادر) بودند و در کربلا شهید شدند.(از عباس (علیه‌السّلام) دو فرزند به نام های عبیدالله و فضل متولد شد که نسل حضرت عباس از عبید الله باقی ‏ماند. 5ـ فرزندی که مادرش کنیز بوده است و محمد اصغر نام داشت و در کربلا به شهادت رسید. 6ـ فرزندانی که مادرشان اسماء بنت عمیس است. که یحیی و عون نام دارند. 7ـ فرزندانی که مادرشان صهباء بوده است که عمر اکبر و رقیه نام دارند. (یک برادر و یک خواهر) 8ـ فرزندی که مادرش امامه دختر ابوالعاص است. (مادر امامه زینب دختر رسول خدا است) و محمد اوسط نام دارد. 9ـ فرزندانی که مادرشان ام سعید دختر عروة بن مسعود است و ام الحسین و رملة کبری نام دارند.(دو خواهر) 10 ـ دختری به نام ام یعلی که مادرش محیاة دختر امرء القیس [4] بوده است، که در خردسالی از دنیا رفت. 11ـ فرزندان (دختران) امام علی (ع) که از کنیزان آن حضرت متولد شدند و عبارتند از: ام‏هانی و میمونه و زینب صغری و رملة صغری و ام کلثوم صغری و فاطمه و امامه و خدیجه و ام الکرام و ام اسلم و ام جعفر و جمانه و نفیسه. سید محسن امین در باره همسران امام علی (علیه‌السلام) آورده است: نخستین همسر آن حضرت، فاطمه زهرا (عليهاالسلام) دخت گرامی پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است. علی (علیه‌السّلام) تا زمانی که فاطمه(علیهاالسلام) در قید حیات به سر می‏برد همسر دیگری اختیار نکردند. پس از شهادت ایشان، آن حضرت با امامه دختر ابو العاص بن ربیع بن عبد العزی بن عبدالله شمس که فرزند زینب دختر پیغمبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود ازدواج کرد.ام البنین(علیهاالسلام) دختر حزام بن دارم کلابیه، زن دیگری بود که علی (علیه‌السّلام) او را به عقد خود درآورد. پس از ام البنین،(علیهاالسّلام) آن حضرت با لیلی دختر مسعود بن خالد النهشلیة تمیمه دارمیه ازدواج کرد و پس از وی با اسماء بنت عمیس خثعمی پیمان زناشویی بست. اسماء تا قبل از شهادت جعفر بن ابی طالب، همسر وی بود و پس از شهادت جعفر، ابوبکر او را به ازدواج خود درآورد و چون ابوبکر از دنیا رفت، امام علی (علیه‌السلام) او را به همسری خویش گرفت. و پس از ایشان با ام حبیب دختر ربیعه تغلبیه موسوم به صهبا ازدواج کرد. این زن از قبیله «سبی» بود که خالد بن ولید در عین التمر بر آنها حمله برده و ایشان را به اسیری گرفته بود. وپس از ایشان با خوله دختر جعفر بن قیس بن مسلمه حنفی و یا به قولی دیگر خولة دختر ایاس ازدواج نمودند وپس از ایشان با ام سعد یا ام سعید دختر عروة بن مسعود ثقفی ازدواج نمودند. و پس از ایشان با مخبأة دختر امری القیس بن عدی کلبی پیمان زناشویی بست. [5] 📚منبع [1] طبقات ابن سعد، ج 3، ص 13، ترجمه دکتر محمود مهدوی . [2] انساب الاشراف، بلاذری، ج 2، ص 136. [3] در این باره بین مورخین اختلاف است. نک: سؤال 2628 (سایت: 2752)، نمایه: ازدواج خلیفه دوم با ام کلثوم. [4] امرء القیس در زمان عمر مسلمان شد، او سه دختر داشت که یکی از آنها به نام محیاة را به عقد علی (ع) در آورد. [5]سایت حوزه

🌷جلسه (پنجم) فرزندان (نقل پنجم) ✅منابع در تعداد فرزندان علی بن ابی‌طالب دچار اختلاف هستند. ۱-ارشاد شیخ مفید و اعلام الوری، تعداد فرزندان علی، ۲۷ نفر، ۲-کشف الغمه اربلی ۲۸ نفر، ۳-تذکرة الخواص ۳۴ نفر، ۴-طبقات ابن سعد ۳۴ نفر، ۵-ینابیع المودة ۳۵ نفر ۶-تهذیب الکمال ۳۶ نفر[۱] 🌷فرزندان فاطمه فاطمه دختر محمد پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است و ۵ فرزند به نام‌های زیر: ۱-امام حسن(علیه‌السّلام) ۲-امام حسین(علیه‌السّلام) ۳-زینب(علیهاالسّلام) ۴-ام کلثوم(علیهاالسّلام) ۵-محسن(علیه‌السّلام) 🌷فرزندان لیلی لیلی دختر مسعود هم زن علی بود و علی از او صاحب دو فرزند شد که هر دو در کربلا کشته شدند. ۱-عبیدالله بن علی ۲-ابوبکر بن علی 🌷فرزندان ام‌البنین ام‌البنین که از لحاظ شهرت دومین زن امام علی(علیه‌السلام) است، صاحب چهار فرزند پسر شد که همگی در کربلا شهید شدند. ۱-عباس بن علی ۲-عثمان بن علی ۳-جعفر بن علی ۴-عبدالله بن علی 🌷فرزند خوله خوله دختر جعفر بن قیس کنیزی بود که در جنگ یرموک اسیر شد و به مدینه آمد. با امام علی(علیه‌السلام) ازدواج کرد و صاحب پسری بنام محمد حنفیه شد. 🌷فرزند پسر کنیز از کنیز همسر علی (علیه‌السّلام) تنها یک پسر است به نام محمد اصغر که در کربلا کشته شد. 🌷فرزندان اسما اسما دختر عمیس همسر امام علی(علیه‌السلام) بود که حضرت از او صاحب دو فرزند شد. ۱-یحیی بن علی ۲-عون بن علی 🌷فرزندان صهبا علی از او صاحب دو فرزند دو قلو شد. ۱-عمر بن علی بن ابیطالب ۲-رقیه بنت علی 🌷فرزند امامه امامه دختر ابوالعاص نوه دختری پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است: ۱-محمد الأوسط ۲-عایده بنت علی 🌷فرزندان ام سعید ام سعید دختر عروه بن مسعود است. او با علی ازدواج کرد و صاحب دو دختر بنام ۱-ام‌الحسین ۲-رمله کبری 🌷فرزند محیاء از محیاء دختر امرالقیس تنها یک دختر بنام ام یعلی بود که در خردسالی درگذشت. 🌷دختران امام علی(علیه‌السلام) از کنیزان ایشان سیزده دختر هستند، به نام‌های: ۱-ام هانی ۲-میمونه ۳-زینب صغری ۴-رمله صغری ۵-ام کلثوم صغری ۶-فاطمه ۷-امامه ۸-خدیجه کبری ۹-خدیجه صغری ۱۰-ام کرام ۱۱-ام اسلم(ام سلمه) ۱۲-جمانه(ام جعفر) ۱۳-نفیسه ۱۴-صفیه 🌷فهرست همسران و فرزندانشان از امام علی(علیه‌السلام) 🌷فاطمه زهرا (عليهاالسلام) ۱ حسن ۲ حسین ۳ زینب ۴ ام کلثوم ۵ محسن 🌷فاطمه بنت حزام (ام البنین) ۶ عباس ۷ عثمان ۸ عبدالله ۹ جعفر 🌷لیلی بنت مسعود دارمیه ۱۰ ابوبکر ۱۱ عبیدالله 🌷زرقاء (ام ولد) ۱۲ محمداصغر 🌷اسماء بنت عمیس ۱۳ یحیی ۱۴ عون 🌷امامه ۱۵ محمد اوسط آران و بیدگل مشهور به هلال بن علی و عبدالرحمان ، که در آران و بیدگل مدفون است. 🌷صهبا تغلبیه (ام حبیب) ۱۶ عمر یک عمر دیگر برای امام علی(علیه‌السلام) گزارش شده است که در کربلا کشته شده است. دختران علی رقیه، ام حسن،‌ ام هانی،‌ فاطمه، زینب صغری، میمونه، نفیسه، خدیجه، امامه، رمله کبری، جمانه، ام سلمه، رقیه صغری، ام کلثوم صغری، رمله صغری، ام کرام، ام جعفر، و به گزارش برخی سکینه [۲۳] 📚منبع ۱-مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی، ج۱، ص۲۷۹ تا ۲۸۲.

🌷جلسه (ششم) فرزندان (نقل ششم) سوال آیا حضرت علی(علیه‌السّلام) با اسماء همسر ابوبکر و دختر عثمان ازدواج کرد؟ممکن است لیستی از همسران و فرزندان حضرت علی(علیه‌السّلام) برای من ارائه نمائید؟ جواب الف: اسماء بنت عمیس از زنان نامی جهان اسلام همسر حضرت جعفر بن ابی طالب بود که از همان سال های نخست بعثت ایمان آورد و همراه جعفر به حبشه مهاجرت نمود. بعد از شهادت جعفر، در زمان حیات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به همسری ابوبکر در آمد و از ایشان محمد بن ابی بکر را داشت و بعد از مرگ ابوبکر به همسری حضرت علی(علیه السلام) در آمد و از ایشان یحیی و محمد اصغر را داشت که یحیی در همان زمان حیات حضرت از دنیا رفت.[1]  ب: حضرت علی(علیه السلام) بنا بر سفارش حضرت فاطمه (علیها السلام) بعد از شهادت ایشان با امامه بنت ابی العاص، خواهر زاده حضرت زهرا (عليهاالسلام) ازدواج نمود.امامه دختر زینب بنت رسول الله (صلی الله علیه و آله) و پدرش ابوالعاص بود که در زمان جاهلیت با زینب ازدواج نموده و بعد از اسلام دو سال بعد از هجرت، پیامبر اکرم بدون عقد مجدد او را به ابوالعاص بر گرداند.) بنابراین حضرت علی(علیه السلام) دختر عثمان را به عقد خود در نیاورده است.[2]  ج: در تعداد زنان و فرزندان حضرت علی (علیه السلام) اختلاف می باشد. ما آن چه رأی مشهورتر است را در این جا می آوریم: 1. امام حسن، امام حسین، حضرت زینب کبری و حضرت زینب صغری(ام کلثوم) و محسن شهید(علیهم السّلام) از حضرت فاطمه(علیهاالسلام)که تا حضرت فاطمه (علیهاالسلام) زنده بود حضرت علی (علیه السلام) جز ایشان همسری را اختیار ننمود. 2. محمد که کینه اش ابوالقاسم بوده است و معروف به ابن حنفیه مادرش خوله حنفیه می باشد. 3. محمد اصغر که کینه اش ابوبکر بوده و عبدالله. این دو در کربلا شهید شدند. مادرشان لیلی بنت مسعود نهشلیه بوده است. 4. عباس، جعفر، عبدالله، عثمان از ام البنین کلابی که همه در کربلا شهید شدند. 5. یحیی و (بنا بر بر قولی محمد اصغر) از اسماء بنت عمیس. 6. عمر و رقیه که دو قلو بودند و مادر آنان ام حبیب صهبا بنت ربیعه تغلبیه بوده و 85 سال عمر کرده است. 7. ام الحسن و رمله کبری و ام کلثوم صغری که مادر آنان ام سعد بنت عروه بن مسعود ثقفی می باشد. 8. دختر کوچکی از امام که در همان کودکی فوت کرد و مادرش مخبأة الکلبیه بوده است. 9. ام هانی، زینب صغری، رمله صغری، رقیه صغری، فاطمه، امامه، خد، ام الکرام، ام السلمه، ام ابیها، جمانه(ام جعفر)، نفسیه که اینان از مادران مختلفی بوده اند. 10. لازم به تذکر است که زنان حضرت امیر علیه السلام، غیر از فاطمه زهرا چهار تن بوده اند: امامه، اسماء بنت عمیس، لیلی التمیمی و ام البنین. بقیه همسران آن جناب ام ولد می باشند. (ام ولد همان کنیز است که از شوهر خود بچه دار می شود و بعد از بچه دار شدن از شوهر خود دیگر قابل خرید و فروش و… نیست)[3] 📚منبع [1] بحار الانوار، ج 21، ص 55 و معارف و معاریف، ج 2، ص 235 اثر سید مصطفی دشتی. [2] معارف و معاریف، سید مصطفی دشتی، ج 6، ص 133 و 134 و منتهی الآمال، شیخ عباس قمی. [3] دائرة المعارف الاسلامیة الشیعة، ج 1، ص 95، حسن الأمین و منتهی الآمال، ج 1، ص 220، شیخ عباس قمی.

🌷

🌷

🌷

🌷.

🌷

🌷فصل سوم اُسرای کربلا

🌷جلسه (اول) اسرای کربلا ✅عصر روز یازدهم محرم سال ۶۱ هجری، عمربن سعد اهل بیت امام حسین(علیه‌السّلام) را به سمت کوفه حرکت داد. پس از شهادت امام حسین(علیه‌السّلام) و یاران وفادار آن حضرت، عصر عاشورا سر مقدس امام به کوفه فرستاده شد .عمر بن سعد یازدهم محرم دستور داد که سرهای سایر شهیدان را شست و شو داده و در میان سرکردگان سپاه خویش تقسیم کنند تا بواسطه آنهااز عبیدالله پاداش بگیرند. وی بر کشته های لشکریان خود نماز خواند و آنها را دفن کردند، ولی بدنهای بی سر شهیدان را در آن بیابان رها کرد. سپس دستور داد زنان، کودکان و بازماندگان واقعه عاشورا را به عنوان اسیر به همراه خود به کوفه ببرند. هنگام خروج آنان از سرزمین کربلا، به خواسته اسیران و یا به دستور عمر بن سعد جهت تازه کردن داغ اسیران و عزیز از دست دادگان، آنان را از کنار پیکرهای شهیدان عبور دادند. لحظه وداع بازماندگان با بدنهای بی سر شهدا، محشری بود . ✅عصر روز یازدهم اهل بیت(علیهم السلام) به سمت کوفه حرکت و شبانه به کوفه رسیدند و آن بزرگواران داغدار و مصیبت زده را تا صبح پشت دروازه های کوفه نگه داشتند. در همین روز آنان را وارد شهر بزرگ کوفه کرده و جمعیت فراوانی به دیدن اسیران آمدند، که برخی اظهار خوشحالی و شادمانی کرده و برخی دیگر در مظلومیت اهل بیت(علیهم السّلام) و در عزای سید شهیدان، می گریستند و ضجه می زدند. ✅اسیران تعدادی از دودمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودند.و برخی همسران یا فرزندان شهدای دیگر کربلا بودند. ✅زنان بنی هاشم به شام برده شدند و از آنجا به مدینه باز گشتند . ✅برخی از زنان غیر بنی هاشم بخاطر وساطت بستگان خود از اسارت رها شده در کوفه ماندگار شدند و به قبیله خود پیوستند. در منابع تاریخی و تعبیرات روایی و اشعار از آنان بنام سبایا و اساری یاد شده است. ✅به اسیری گرفتن افرادی از اهل بیت (علیهم السّلام) هم بر خلاف مقررات جنگ های اسلامی بود هم جسارت و توهین به رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌ وسلّم) به شمار می آمد. اما امویان بر اساس کینه ای که از عترت پیامبر خدا (علیهم السّلام) داشتند؛ چنان کردند. این گستاخی در حق عترت پیامبرخدا (علیهم السّلام) ریشه در همان سقیفه و زیر پا گذاشتن سخنان حضرت ختمی مرتبت داشت.  ✅به قول نیر تبریزی:  دانی چه روز دختر زهرا اسیر شد؟ روزی که طرح بیعت منا امیر شد حضرت سجاد و حضرت زینب و حضرت ام کلثوم(علیهم السّلام) سه چهره بارز آن جمع بودند و با نطق ها و خطابه های خویش امویان را رسوا و شهدای کربلا را معرفی کردند. https://eitaa.com/omkolsomfaramoshshode

🌷جلسه (دوم) اسرای کربلا اسامی مردان اسیر از اهل بیت(علیهم السّلام) (طبق آنچه در منتخب التواریخ آمده است ) چنین است: 1⃣ امام زین العابدین (علیه‌السّلام) 2⃣ امام محمد باقر (علیه‌السّلام) 3⃣ محمد بن حسین بن علی 4⃣ عمر بن حسین 5⃣ حسین بن حسن حـسـیـن ، فـرزنـد دوّم امام حسن (علیه‌السّلام) مادرش ظمیاء و امّ ولد است. از آنـجـا کـه دنـدان هـاى جـلویـش شـکـسـتـه بـود بـه وى، اثـرم مـى گفتند. فرزندانش عبارتند از:على، حسن، محمد، ام سلمه، کلثوم و فـاطـمـه. برخى از معاصرین،او را در زمره ى اسیران حادثه ى کربلا قرار داده اند. بیش از این متاسفانه اطلاع دیگرى در دست نیست . 6⃣ زیدبن الحسن المجتبی 7⃣ عمربن الحسن المجتبی که مجروح شد و به کوفه بردند. 8⃣ محمد بن عمر بن الحسن المجتبی. 9⃣ حسن بن حسن معروف به حسن مثّنا حـسن، فرزند امام مجتبى(علیه‌السّلام) و مادرش، خوله دختر منظور فرازیه است . او مردى بـزرگ ، دانـشمند و پارسا بود و سرپرستى صدقات امام على(عليه السلام) را در زمان خود به عهده داشت. https://eitaa.com/omkolsomfaramoshshode

🌷جلسه (سوم) اسرای کربلا ✅ اما بانوان اسیر 1⃣ زینب کبری(علیهاالسلام) 2⃣ زینب صغری ام کلثوم(علیهاالسّلام) دختر امیر المومنین (علیه‌السّلام). وی در سال های اواخر عمر پیامبر خدا (صلی‌الله‌ علیه‌و‌آله‌وسلّم) به دنیا آمد.زنی با فضیلت، فصیح، سخنور و دانا بود. نامش را زینب صغری هم گفته اند.در مدت اسارت نیز با سخنانش عترت رسول خدا(علیهم السّلام) را معرفی و ستم های حکام را افشا می کرد. 3⃣ فا طمه 4⃣ رقیه دختر سه ساله امام حسین (علیه‌السّلام) که در سفر کربلا همراه اسرای اهل بیت(علیهم السّلام) بودند وقتی به شام رسیدندبه دستور یزید آنها را در خرابه شام اسکان دادند.ایشان شبی پدر را به خواب دید و پس از بیدار شدن بسیار گریست و بی تابی کرد و پدر را خواست. خبر به یزید رسید. به دستور او سر امام حسین (علیه‌السّلام) را نزد او بردند، و او از این منظره بیشتر ناراحت و رنجور شد و همانجا در خرابه شام جان داد.و محل دفن او در بازارچه قدیمی و با فاصله ی از مسجد اموی در دمشق قرار داد و چندین بار تعمیر شده است، آخرین تعمیر و توسعه در سال(۱۳۶۴) شمسی از سوی ایران آغاز شد و پس از چند سال به پایان رسید. 5⃣ صفیه 6⃣ ام هانی بنت علی (علیه‌السّلام) ام هـانـی، فـرزنـد امـام عـلی (علیه‌السّلام) و مـادرش ام ولد اسـت.(۳۷۴) او بـا پـسر عموی خود، عـبـداللّه اکـبـربـن عـقـیـل ازدواج کرد(۳۷۵) و دارای فرزندانی به نام های محمد اوسط، عبدالرحمن ، مسلم و ام کلثوم گردید.(۳۷۶) ام هـانـی بـا هـمسرش به کربلا آمد و پس از شهادت وی همراه کاروان اسیران به کوفه و شام رفت.(۳۷۷) 7⃣فاطمه دختر امام حسین (علیه‌السّلام) 8⃣ سکینه دختر امام حسین (علیه‌السّلام) دختری که می گویند در خرابه شام جان داد. 9⃣رباب همسر امام حسین (علیهماالسّلام) رباب دختر امرء القیس، همسر امام حسین(علیه‌السّلام) و مادر سکینه و علی اصغر(عبد الله). او در کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت، سپس به مدینه بازگشت و مدت یکسال برای سیدالشهدا (علیه‌السّلام) عزاداری کرد و مرثیه هایی هم در سوگ آن حضرت سرود. 0⃣1⃣ شاه زنان همسر امام سجاد (علیه‌السّلام) 1⃣1⃣ ام محسن او، مـادر مـحـسـن بـن حـسـیـن (علیهماالسّلام)(۳۶۹) و نـامـش نـامـعـلوم اسـت.(۳۷۰) ولی احـتمال دارد، وی همان رباب یا شهربانو باشد.(۳۷۱) یاقوت حُمَوی می گوید: وقتی کاروان اسیران کربلا به کوه جوشن رسید که معدن مس و در غرب حلب است،ام محسن فرزندش را سقط کرد. تلاش وی برای تهیّه آذوقه در آن مکان بی نتیجه ماند.کارگران آنجا هم نه تنها وی را مـسـاعـدت نـکـردنـد بلکه ناسزا هم گفتند. ام محسن ، از این کار، خشمگین شد و از خداوند مـتـعـال خـواسـت تـا آنـان را مـجـازات کـنـد. بـر اثـر نـفـریـن او بـرکـت از آن کـوه گـرفـتـه شد.(۳۷۲) از زندگی وی اطلاع دیگری در دست نیست. 2⃣1⃣دختر مسلم بن عقیل 3⃣1⃣فضه کنیز فاطمه(علیهاالسلام) 4⃣1⃣حسنیه یکی از کنیزان امام حسین (علیه‌السّلام)از جزئیات زندگى او اطلاع کاملى در دست نیست؛ تنها در برخى از منابع متاخر آمده است: امام حسین(علیه‌السّلام )وى را از نوفل بن حارث بن عبدالمطلب خرید و به عقد ازدواج مردى به نام سهم در آورد. حـسـنـیه، کنیز امام حسین(علیه‌السّلام) که در منزل امام سجاد(علیه‌السّلام) خدمت مى کرده همراه امام(عليه‌السلام) بـا پسرش ‍ منجح بن سهم به کربلا آمد. منجح در رکاب اباعبداللّه الحسین (علیه‌السّلام) بـه شـهـادت رسـیـد و حـسـنـیـه، بـا دل پرغم و چشم اشکبار، با کاروان اسارت به کوفه برده شد. 5⃣1⃣ مادر وهب بن عبدالله: وی دختر عبد و همسر عبدالله بن عمیر کلبی از طایفه بنی علیم بود. چون شوهرش تصمیم گرفت از کوفه به یاری امام حسین (علیه‌السّلام) بیرون آید، ام وهب نیز اصرار کرد تا او را هم با خود ببرد. شبانه به یاران حسین(علیه‌السّلام) پیوستند . روز عاشورا وقتی شوهرش عبدالله بن عمیر به میدان رفت، او نیز چوبی به دست گرفت و به میدان شتافت ولی امام حسین(علیه‌السّلام) مانع او شد و فرمود : بر زنان جهاد نیست. 6⃣1⃣ ام خلف نـام او در مـنـابـع کـهـن وجـود نـدارد.  ولى در مـنـابـع مـتـاخـر نـقل شده که وى همسر مسلم بن عوسجه از زنان برجسته شیعه که در کربلا از یاران امام(عليه‌السلام)بوده پس از شهادت شوهرش، پسرش خلف آماده جنگ شد. امام حسین (علیه‌ السّلام) از او خواست تا به سرپرستی مادرش بپردازد . ولی مادرش او را تشویق به جنگ کرد(۳۴۸) و گفت :جز با یاری پسر پیغمبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از تو راضی نخواهم شد. خلف پس از نبردی دلیرانه به شهادت رسید. پس از شهادتش، سر او را به طرف مادرش پرتاب کردند. او هم سر را برداشته، بوسید و به سوی دشمن پرتاب کرد وفرمود ما چیزی را که در راه خدا داده ايم پس نمی گیریم. https://eitaa.com/omkolsomfaramoshshode

🌷جلسه (چهارم) اسرای کربلا 7⃣1⃣خدیجه بنت على(علیه السلام) ایشان دخترامام على(عليه السلام) و مادرش ام ولد است(۴۰۱) وى با پسر عموى خود، عـبـدالرحـمـن بـن عـقـیل(۴۰۲) و سپس با عبدالرحمن بن عبداللّه ... بن عبد شمس ازدواج و خـداونـد مـتـعـال از عـبـدالرحـمـن بـن عـقـیـل سـه فـرزنـد بـه نـام هـاى سـعـیـد، عقیل و حمیده به ایشان عنایت کرد.(۴۰۳)خـدیـجـه ، بـانـوى شـجـاع کـاروان حـسـیـنـى، عـلاوه بـر تـحـمـّل مـصـیـبت شهادت همسرش، عبدالرحمن بن عقیل و دو جوان دلبندش در کربلا شاهد و ناظر دوران تلخ اسارت نیز بوده است. او سر انجام در کوفه، وفات یافت.(۴۰۴) 8⃣1⃣جُمانة ام جعفر فـرزند ابوطالب و فاطمه بنت اسد؛عمّه ی امام حسین(علیه‌السّلام)است.او با پسر عمویش، ابـوسـفـیـان بـن حـارث بـن عـبـدالمـطـلب(۳۷۸)که از اصـحـاب خـوش سـخـن رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌ و‌آله‌وسلّم)و از سرایندگان مرثیه آن بزرگواربود؛ ازدواج کرد(۳۷۹) و برایش فرزندی به نام عبداللّه به دنیا آورد(۳۸۰) وی در کربلا و حوادث تلخ پس از آن حـضـور داشـت(۳۸۱) و افـشـاگـر چـهـره ی باطل حکومت یزید در دوران اسارت بود. 9⃣1⃣ام وهب از جـمـله زنانی که در کربلا حضور داشته ، ام وهب بوده ، وی به همراه شوهرش و یا به همراه فـرزنـدش در همان روز عاشورا طبق گفته اکثر مورّخان به شهادت رسید. اما منتخب التواریخ او را در شمار اسیران کربلا قرار داده است(۳۷۳) 0⃣2⃣ اُمامه فـرزنـد امـام عـلی(علیه‌السّلام) و مادرش ام ولد است(۳۳۳) او با صلت بن عبداللّه، از نوادگان عبدالمطلب، ازدواج کرد و برای او دختری به نام نفیسه به دنیا آورد(۳۳۴)بـه گـفـتـه عـمـادزاده، امامه جزو زنان حاضر در کربلا بوده و قطعا در کاروان اسیران نیز حضور داشته است.(۳۳۵) 1⃣2⃣ ام جعفر نـامـش جـمـانـه، فرزند امام علی (علیه‌السلام)و مادرش ام ولد است.(۳۳۶)بنا به گـزارشـی دیـگـر، ام جـعـفـر و جـُمـانـه، نـام دو دخـتـر از فـرزنـدان امـام عـلی(علیه‌السّلام)مـی باشد(۳۳۷) وی از زنـان حـاضـر در کـربـلا و از اسـیـران آن حادثه ی خونین است(۳۳۸) از سایر خصوصیات و جزئیات زندگی وی اطلاعی دیگری در دست نیست. 2⃣2⃣ام الحسن بنت علی (علیه‌السّلام ) ام الحـسـن یـا ام الحـسـیـن از فـرزنـدان امـام عـلی(علیه‌السّلام )اسـت.(۳۳۹) نـام وی رمله ی کبری(۳۴۰) مـادرش ام سـعـیـد دخـتـر عـروة بن مسعود ثقفی(۳۴۱)و بنا به نقلی ام شـعـیب مخزومیه می باشد.(۳۴۲)او با پسر عمّه ی خود، جعدة بن هبیره ی مخزومی که از شـیـعـیـان خاص امام علی (علیه‌السلام)و فرزند ام هانی بود ازدواج کرد(۳۴۳) و خداوند متعال شش فرزند به نام های، جعفر، علی، حسن،حارث، عبداللّه، یحیی به وی عنایت کـرد.(۳۴۴)ام الحـسـن، پـس از وفـات جـعـدة ، بـه عـقـد جـعـفـربـن عـقیل در آمد ولی برای او فرزندی نزاد(۳۴۵)برخی عبداللّه بن زبیربن عوام را نیز از همسران ام الحسن دانسته اند(۳۴۶) اگرچه مورّخین به اسارت وی تصریح نکرده اند ولی بنا بر حضورش در کربلا(۳۴۷) به یقین جزو اسیران کربلا نیز بوده است. 3⃣2⃣ ام عمرو بن جناده نام او بحریه و پدرش مسعود خزرجی است. وی در روز عاشورا، پس از شهادت همسرش جناده، بـه فـرزنـد نـه یـا یـازده سـاله ی خـود امـر کـرد بـه مـیـدان رفـتـه و مشغول نبرد شود. وقتی عمرو به شهادت رسید؛دشمن سر مبارک او را به سمت مادرش انداخت؛ولی مادر با خواندن رجز، سر او را به طرف دشمن انـداخـت و یـک نفر را کشت. سپس عمود خیمه را به دست گرفت و با حمله به خصمِ زبون دو نفر دیـگـر را نـیز به هلاکت رساند. آنگاه امام حسین (علیه‌السّلام) او را از ادامه ی جهاد و مبارزه منع کرد و ام عـمرو به خیمه بازگشت .(۳۵۴) از سایر جزئیات زندگی و اقدامات مثبت وی در دوران اسارت اطلاعی در دست نیست. 4⃣2⃣آمنه سکینه https://eitaa.com/omkolsomfaramoshshode

🌷جلسه (پنجم) اسرای کربلا 5⃣2⃣ام اسحاق بنت طلحة ام اسـحـاق بنت طلحة یـا ام الحـق،(۳۲۱) فـرزند طلحة بن عبیداللّه است.(۳۲۲) نام او را، عاتکه (۳۲۳) و مادرش را جرباء بنت قسامه ، از قبیله ی طی گفته اند.(۳۲۴) مـورّخـان ، نـام هـمـسـران او و فـرزنـدانـش را بـه تـرتـیـب چـنـیـن نقل کرده اند: ۱-همسر اول: امـام حـسـن مـجـتـبی (علیه‌السّلام) و فرزندانشان که چهار پسر به نام های حسن، حسین، طلحة،و ابوبکر و یک دختر به نام فاطمه می باشد.(۳۲۵) ۲-همسر دوم: امـام حـسـیـن (علیه‌السّلام) که بـنـا بـه سـفارش برادر که هنگام شهادت فرمودند: بـرادر، من از این زن راضی هستم، نگذارید که او از خانه هایتان خارج شود،(۳۲۶) پس به سفارش ایشان با ام اسحاق ازدواج کردند و خداوند متعال، فاطمه و عبداللّه را به ایشان عنایت کرد.(۳۲۷) ۳-همسر سوم:عـبـداللّه بـن مـحـمـد بـن ابـی عـتـیـق. و فـرزنـدش امیه مـی باشد.(۳۲۸) مـنـابـع کـهـن از حـضـور یـا عـدم حـضـور ام اسـحـاق در کـربـلا و تـحـمـل مـشـقـت هـای دوران اسـارت وی سـخـنـی نـگـفـتـه انـد ولی بـا مـطـالعـه واقـعـه ی ذیـل مـی تـوان گـفـت: ام اسحاق در کربلا حاضر و به طور یقین در زمره ی اسیران کربلا نیز بوده است. ام اسـحاق، در روز عاشورا فرزندى به دنیا آورد که او را عبداللّه نامیدند.او بـه دسـت عـبداللّه بن عقبه غنوى و به قولى هانى بن ثبیت حضرمى با تیر شهید شد.امام حـسـین(علیه‌السّلام ) خون او را به سوى آسمان ریخت و خونش به زمین بازنگشت. امام باقر(علیه‌السّلام) فرموده است: اگـر قـطـره ى از ایـن خـون بـه زمـیـن مـى ریـخـت عـذاب الهـى بـر مـردم نازل مى گشت.(۳۲۹) 6⃣2⃣ ام الثغر خوصاء 7⃣2⃣ ام الکرام دخترامام على(عليه السلام) و مادرش ام ولد است. 8⃣2⃣ام عـبـداللّه (۳۴۹) فـرزنـد امـام مـجـتـبـی(علیه‌السّلام )نـامـش، فـاطـمـه و مـادرش ام ولد اسـت(۳۵۰) او بـا امـام سـجـاد(علیه‌السّلام) ازدواج کـرد و چـهـار فـرزند به نام های امام محمد باقر (علیه‌السّلام)حسن، علی و عبداللّه آورد.(۳۵۱) او در خاندان امام حسن(علیه‌ السّلام)در صداقت و راسـتـگـویی، بی نظیر و نخستین زن علویه بود که فرزند علوی (یعنی کسی که از طرف والدین منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام باشد؛به دنیا آورد.)یعنی امام باقر(علیه‌السّلام ) را به دنیا آورد.(۳۵۲) ام عبداللّه با عموی بزرگوارش، امام حسین(علیه‌السّلام) به کربلا آمد و در لباس اسارت به کوفه و شـام برده شد. در دوران اسارت شاهد در غل و زنجیر بودن همسرش (امام سجاد (علیه‌السّلام)، گرسنگی و تشنگی فرزندش (امام محمد باقر(علیه‌السّلام) و دیدن سرهای خویشاوندان بر نیزه بود.(۳۵۳) در منابع کهن و اخیر اطلاعات دیگری درباره ی این بزرگوار‌وجود ندارد. 9⃣2⃣ام کلثوم بنت عبداللّه جعفر ام کـلثـوم، فـرزنـد عـبـداللّه بـن جـعـفـربـن ابـی طـالب و حـضـرت زیـنـب (علیهم السّلام) اسـت.(۳۵۵) بـرخـی بـه وی لقـب (صـغـری) داده اند.(۳۵۶) معاویة، او را برای فرزندش یزید خواستگاری کرد، ولی دایی بزرگوارش، امام حسین(علیه‌السّلام) با این وصلت مخالفت کرد و ایشان را بـه عـقـد ازدواج پـسـر عـمـویـش، قـاسـم بـن مـحـمـدبـن جـعـفـربـن ابـی طـالب(علیهم السّلام) در آورد.(۳۵۷) و دختری بـه نـام فـاطـمـه به دنیا آورد.(۳۵۸) ام کلثوم، همراه همسرش، قاسم، به کربلا آمد و پس از شهادت وی بـه اسـیـری بـرده شـد(۳۵۹) مـورّخـان درباره ی اقدامات وی در دوران اسـارت ، گـزارشی نقل نکرده اند. گروهی از رجال نویسان، حجّاج بن یوسف، ابان بن عثمان بـن عـفـان(۳۶۰) و خـالدبـن یـزید بن معاویه را نیز از همسران ام کلثوم، پس از قاسم دانسته اند(۳۶۱) 0⃣3⃣ام کلثوم بنت على(علیه السلام) زینب صغرى(۳۶۲) 1⃣3⃣ امّ کلثوم صغرى امّ کـلثومِ صغرى، یکى از دختران امیر المؤ منین (علیه‌السّلام) که در کربلا حضور داشته است. بـسـیـارى از مـنـابـع از ام کـلثوم به عنوان یکى از اسیران نام برده اند، بدون این که مقیّد به صغرى و کبرى بودن ایشان کنند.(۳۶۳و۳۶۴) 2⃣3⃣ ام کلثوم صغرى رقیه بنت على (عليهما السلام) 3⃣3⃣ امّ کلثوم کبری ایشان یکی از فرزندان امام علی (علیه‌ السّلام) است.(۳۶۵) وی به همراه شوهرش، عـون بـن جـعـفـر از مـدیـنـه بـه امـام حسین (علیه‌السّلام) پیوستند و به همراه آن حضرت در کربلا حضور داشـتـنـد. شـوهـرش در روز عـاشـورا شـهـید شـد (۳۶۶) و خـودش بـه اسارت در آمد.(۳۶۷) گرچه بـسـیاری از منابع نام ام کلثوم را به عنوان بانویی که در کربلا حضور داشت و جزء اسیران بود آورده اند ولی مقیّد به صغری و کبری بودنش ننمودند.(۳۶۸) 4⃣3⃣ امیمة سکینه (علیهاالسّلام) 5⃣3⃣ امینة سکینه (علیهاالسّلام) https://eitaa.com/omkolsomfaramoshshode