سعید دینی 📗📙📕📗📙📕📗📙📕📗📙 ⚫️🔴🔵⚫️🔴🔵⚫️🔴🔵⚫️🔴🔵 🔴➖➖➖➖➖➖➖➖🔴 @ostadahadi 🌹🍃🌾🌷🍃🍀🍃 🍃🌾🌷🍃 🌾🌷🍃 🌷🍃 #خارج_اصول_سه_شنبه_97/12/7 #جلسه_84 #ظن_مطلق_ #قیاسات_ @ostadahadi #اقسام_قیاسات: 3- #قیاس_منصوص_العله: تسری علت حکم برای موضوع در موضوع دیگر مثل «لا تشرب الخمر لانه مسکر» در واقع معنای این نهی این است که المسکر حرام. مرحوم محقق حلی در مصباح الاصول و صاحب معالم و صاحب قوانین قائل به حجیت این قیاس اند. چون از #نظر_استاد این مورد داخل در قیاس نیست بلکه عمل به سنت است ائمۀ ما (علیهم السلام) یک عامی را مطرح کردند و فروعات متعددی از این عام برمی خیزد که به مصداق علینا القاء الاصول و علیکم التفریع برما لازم است قواعد کلی را تاسیس کنیم و برشما لازم است شاخه ها و فروعات این قواعد را تبیین کنید لا تشرب لاخمرلانه مسکر از همین قبیل است اما سید مرتضی در کتاب الذریعه به شیخ حر عاملی در کتاب فصول المهمه ج 1 ص 531باب 17 نوشت که عدم جوازالعمل بشیئ من انواع القیاس فی نفس الاحکام الشرعیه لابد دلیل ایشان امثال این روایت است که ان دین الله لا یصاب بالمقاییس دین خدا یعنی احکام الهی با قیاس به دست نمی اید همه انواع قیاس را شامل می شود چون مطلق است جواب ما این است که این اصلا قیاس نیست بلکه عمل به سنت است 4- #قیاس_اولویت: این قیاس دو تعبیردیگر هم دارد که به مفهوم موافقت یا فحوای خطاب بیان می شود این قیاس به این صورت است که از ضعیف به قوی و قوی تر می روند مثلا لا تقل لهما اف وقتی تعفیف حرام باشد به طریق اولا ضرب و شتم و اهانت به انها حرام است برخی از فقها و اصولیین این قسم را داخل در قیاس منصوص العله کرده اند ولی برخی دیگرگفته اند اگر اولویت ظنیه باشد حجت نیست ولی اگر اولویت قطعیه باشد حجت است مثل همین ایه لا تقل لهما اف این اولویت قطعیه است و ظنیه نیست اما مثال قیاس اولویت ظنیه: اهل سنت خیلی دارند . ابان ابن تغلب گرفتار قیاس ظنی شد به امام صادق عرض کرد اگر مردی یک انگشت زنش را قطع کند چه حکمی دارد؟ امام فرمود: 10شتر باید دیه دهد گفت اگر 2تا را قطع کرد چه؟ فرمود باید 20تا شتر دیه دهد و اگر 3تا را قطع کرد چه؟ فرمود 30تا و اگر 4تارا قطع کردچه؟ فرمود 20 شتر. تعجب کرد و گفت وقتی 3تا انگشت 30 تا شتر می شود پس باید به طریق اولی 4 انگشت 40 تا شتر شود چرا 20 تا فرمودید امام بلافاصله فرمود یا ابان اخذتنی بالقیاس. تو گرفتار قیاس شدی و ان السنة اذا قیست محق الدین . دین با قیاس نابود می شود شرع مقدس دیۀ زن را برابر دیه مرد نمی داند نصف دیۀ مرد را در نظر می گیرد 40 تا شتر دیه کامل مرد است لذا نصف ان که دیه زن است می شود 20 تا. در ادامه فرمود نماز مهمتر است یا روزه؟ گفت نماز فرمود پس چرا در ایام حیض روزه را باید بعدا قضا کند ولی نماز رانه؟ در حالی که به ظاهر باید گفت اگر روزه را باید قضا کند باید به طریق اولی نماز را هم قضا کند در حالی که اینگونه نیست. 5- استحسان: یکی دیگر از ظنون مطلق است. استحسان از ریشه حُسن به معنای پسندیدن است رجحانی که در ذهن مجتهد نقش می بندد بدون اینکه مستند به دلیل قرانی یاروائی باشد انرا استحسان گویند. قوانین ج2 ص 92 این تعریف امده. #تعریف_غزالی: دلیلی که در ذهن مجتهد پسندیده می اید ولی از توصیف ان عاجز باشد چراکه الفاظ و عبارات نمی تواند ان مورد پسندیده را نامگذاری کند المستصفی ج 1 ص 256. #امام_شافعی: گوید که من استحسن فقد شرّع هرکس چیزی را بپسندد او شرعی است. #ابن_مسعود: ما رئاه المسلمون حسن فهو عندالله حسن. هرحکمی را مسلمان بپسندد خدا هم انرا می پسندد. #میرزای_قمی در #قوانین 4 نقد می کند: اولا استحسان دلیل اعتبار ندارد نه ایه و نه روایتی بر تایید ان نیامده ثانیا استحسان مفید ظن به حکم شرعی است و ظن مطلق حجت نیست ثالثا اجماع امت اسلام بر بطلان استحسان است رابعا روایات، مارا از عمل به ظن مطلق نهی می کند 6- #مصالح_مرسله ان است که شارع مقدس مصالحی وضع نکرده منتهی نه دلیل بر اعتبار و نه بر عدم اعتبارش داریم هرکجا مجتهد مصالح را به نفع مردم بداند حکم به واجب و هرکجا به ضررمردم بداند حکم به حرام می دهد مرسل یعنی رها یعنی نه دلیل بر اعتبار و نه دلیل بر عدم اعتبارش هست. مالک بن انس و احمدبن حنبل: مصالح مرسله را حجت شرعی و منبع شناخت احکام می دانند چند مثال: جمع اوری زکات با توسل به زور و جنگ. مثل جریان اخذ زکات از قبیله مالک بن نویره از سوی خالدبن ولید با کشتن مالک. یا مثل جهاد نکاحی که تکفیری ها قائل اند . یا تعطیل کردن برخی ازحدود الهی یا درباره استهلال گویند همین که امیر حاکم بگوید فردا عید است بس است لذا اینها دو دسته اند دسته ای مصالح مرسله را از سنت و دسته ای دیگر از ادلۀ عقلیه می دانند.