🔸 حدیث امام باقر (ع) گفت‌و‌گویی بین ایشان و یکی از اصحاب‌شان به نام «زُرارهة بن‌ اعین» است. در این حدیث که به «دعامة الاسلام» یا پایه‌های اسلام معروف است، زُراره‌ بن‌ اعین پایه‌های اسلام را از قول امام باقر (ع) برای ما معرفی می‌کند. به این صورت‌که: «بُنِيَ الإسلامُ على خَمْسَةِ أشْياءَ: عَلى الصَّلاه و الزَّكاهِ و الحَجِّ و الصّومِ و الوَلاية: یعنی اسلام بر پنج پایه استوار است: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت». چهار پایه از این پنج پایه از جنس اعمال عبادیِ فقهی است. اما پنجمین آن‌ها از جنس اعتقادات قلبی یعنی اعتقاد به ولایت امامان علیهم‌السلام است. 🔸 زُراره که خود از نوابغ اصحاب امام باقر (ع) است می‌گوید: من به امام باقر (ع) گفتم که در این پنج پایه کدام‌یک برتر و افضل است؟ امام باقر (ع) به من جواب داد: «الوَلايه أفْضَلُ؛ لأنّها مِفْتاحُهُنَّ، و الوالي هُوَ الدَّليلُ عَلَيْهِنَّ؛ یعنی ولایت افضل است چون در حکم یک کلید است و والی یعنی امام صاحب ولایت کسی است که مردم را به مسائل چهار مورد دیگر راهنمایی می‌کند». 🔸 یعنی شما می‌خواهید نماز بخوانید، امام باید نماز را برای شما تبیین کند؛ می‌خواهید زکات بدهید، نصاب زکات‌ها را امام (ع) تعیین می‌کند و به شما می‌گوید زکات در چه‌ امری مستقر است و در چه‌چیزی مستقر نیست یا اینکه می‌خواهید حج بروید یا روزه بگیرید، مسائل آن را از امام (ع) می‌گیرید. بنابراین امام یک نقش کلیدی دارد. 🔸 زمانی‌که در سالگرد عید غدیر جشن می‌گیرید، این فرصتی برای شما است تا لحظه‌ای به مقام و موقعیت امام که رهبر و راهنمای مردم است، در متن دین بیندیشید. چه‌اینکه، وظیفه ما در قبال امامی که درگذشته است و فرمایشات او همچنان در کتاب‌ها به‌عنوان حدیث وجود دارد این است که به این روایات مراجعه کنیم و دین خودمان را از بستر این روایات بهتر بشناسیم و از این‌ جهت امامان گویی که با بیانات و فرمایشات‌شان زنده هستند و احادیث آن‌ها نزد ما و قابل مراجعه است. همچنین دربارۀ امامی که در اعتقادات ما امام حَی و زنده است که عبارت از حضرت مهدی (عج) است و ما معتقدیم که او ناظر و مراقب بر ما است نیز همین وظیفه را داریم. بنابراین مهم‌ترین کارکرد واقعه غدیر، در نظر گرفتن و حس‌کردن نعمت امامت در هدایت شیعیان و مسلمانان است. این از جهت ساحت فردی. 🔸 اما در ساحت اجتماعی هم رسم بوده است که در روز عید غدیر، مؤمنین با هم ملاقات می‌کردند و به‌هم تبریک می‌گفتند و عقد برادری و اخوت بین‌شان به وجود می‌آمده است. ما در قرآن آیه‌ای داریم که می‌گوید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ؛ یعنی مؤمنان در حکم برادران هم‌اند. بین برادران صلح و صفا برقرار کنید». 🔸 گاهی مؤمنان به دیدار هم می‌رفتند، عقد اخوت می‌بستند و باهم این عبارت را زمزمه می‌کردند که «الحمدالله جعلنا من‌ المتمسکین بولایة علی‌ بن‌ ابیطالب (ع)» که امروز هم می‌توان چنین کاری کرد. به این کار هم‌افزایی ایمانی می‌گویند که خود یک کارکرد اجتماعی و اعتقادی است که مسلمانان عقاید خود را با یکدیگر مرور می‌کنند و خدا را شکر و سپاس می‌گویند که از متمسکان به ولایت علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) و فرزندان او یعنی سایر امامان (ع) هستند. 🔸 بنابراین غدیر یک فرصت برای بازخوانی اندیشه ولایت و تقویت احساس و بینش ولایتی شیعه نسبت به امام و مرور و تلقین و به‌ زبان‌ آوردنش در قالب این حمد و سپاس الهی است که «الحمدالله‌ الذی جعلنا من‌ المتمسکین بولایة علی‌ بن‌ ابیطالب و اولاده‌ المعصومین (ع)». 🔻 چه ضرورتی برای بازخوانی هرساله واقعه غدیر برای جامعه وجود دارد؟ غدیر واقعه مهمی است، چون در قرآن کریم دو آیه مستقیماً پیرامون آن نازل شده است. اول آیه 67 سوره مائده به‌نام آیه «تبلیغ» که در آن خداوند به پیامبر (ص) مأموریت می‌دهد که امر امامت علی (ع) را با مردم در میان بگذارد: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ». 🔸 براساس این آیه پیامبر (ص) مسلمانان را در نقطه غدیر خم پس‌ از بازگشت از مکه به مدینه در جریان حجةالوداع متوقف کرد. مردم جمع شدند، پیامبر (ص)، منبری از جهاز شتران درست کرد، بر بالای آن رفت و خطبه‌ای خواند و از وفات قریب‌الوقوع خود خبر داد و بعد علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) را به‌عنوان جانشین معرفی کرد که «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» و بعد مسلمانان آمدند، یکی پس‌ از دیگری تبریک گفتند و و با علی (ع) به‌عنوان مولای خود بیعت کردند.

🔸 این اتفاقی است که در تاریخ اسلام رخ داده است. به‌ دنبال این جریان آیه دیگری – آیه سوم سوره مائده- نازل شد که معروف است به آیه «اِکمال» که در آن آمده است: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا؛ یعنی امروز روزی است که دین شما را کامل کردم و اسلام را به‌عنوان دین برای شما پسندیدم، نعمت خودم را بر شما تمام کردم». 🔸 بنابراین همانطور که پیشتر گفتم غدیر واقعه مهمی است چون دو آیه از آیات قرآن به آن اختصاص یافته است و بعد پیامبر اسلام (ص) از مسلمانان برای ولایت با علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) بیعت گرفتند. این واقعه تبدیل به یک جشن و سنت شد و بزرگداشت واقعه غدیر از قرن‌ها قبل مورد توجه مسلمانان بوده است. 🔸 من یک سند تاریخی برای شما نقل می‌کنم. بسیاری از دانشمندان اسلامی از جمله ابن‌ خلکان در «وفیات‌الاعیان» و ابوریحان بیرونی در «آثار‌الباقیه»، عید غدیر را از جمله عیدهایی برشمردند که همه مسلمانان آن را برپا می‌داشتند و جشن می‌گرفتند. بعضی از نویسندگان مسلمان، کتاب‌های مستقلی درباب واقعه غدیر تألیف کرده‌اند که نام تعدادی از آن‌ها در جلد نخست کتاب «الغدیر» علامه امینی ذکر شده است. اولین کتابی که در این زمینه نوشته شده، کتابی به نام «الولایهه فی‌الطریق حدیث‌ الغدیر» متعلق به ابوجعفر محمد‌ بن جریر بن یزید طبری آملی، متوفی 310ق. است که در آن حدیث غدیر را از هفتاد و چند طریق در کتاب خود نقل کرده است. 🔸 برخی از شعرای بزرگ از واقعه غدیر به عنوان سوژه اشعار خود استفاده کرده‌اند. به این اشعار در طول تاریخ، غدیریه می‌گفتند. مرحوم علامه امینی در کتاب «الغدیر» که اتفاقاً اسم کتابش «الغدیر فی‌ الکتاب و السنه و الادب» است، منظورش از «ادب»، ادبیات و اشعار است. ایشان نسبت به هر قرنی غدیریه‌سرایان را معرفی می‌کنند. مثلاً در قرن چهارم از جمله غدیریه‌سرایان بزرگ «سید مرتضی» و «سید رضی» بودند. غدیریه این دو نفر را هم در جلد پنجم کتاب «الغدیر» می‌آورد. اگر دوستان علاقه‌مند بودند، می‌توانند مراجعه کنند. 🔸 می‌خواهم عرض کنم چه‌ زمانی یک واقعه‌ای وارد اشعار و ادبیات یک قوم می‌شود؟ جواب این است: زمانی‌ که آن‌ واقعه با احساسات و عواطف آن قوم گره می‌خورد و در اشعار آن‌ها متجلی می‌شود. مثلاً فرض کنید ما چقدر درباره واقعه کربلا و تک‌تک شهدای آن شعر داریم؟ خیلی زیاد، به‌ این‌ دلیل‌ که واقعه کربلا وارد عواطف و روح و روان ما شده است و مسلمانان و شیعیان را به لحاظ عاطفی تحت تأثیر قرار داده است. 🔸 واقعه غدیر هم در ضمایر و عواطف بسیاری از شاعران وارد می‌شود که آن‌ها این واقعه را به شعر درمی‌آورند. می‌گویند اولین‌کسی که در این‌ رابطه اشعاری سروده «حسان‌ بن‌ ثابت» شاعر رسول خدا (ص) بوده است که در اشعارشان هست که «فقال له قم یا علی فاننی/ رضیتک من بعدی اماماً و هادیاً» که یک‌ بیت از اشعار حسان‌ بن‌ ثابت است که می‌گوید پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود برخیز زیرا من تو را بعد از خود به عنوان امام و هادی انتخاب کرده‌ام. 🔻 در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده است بفرمایید. شیعه نسبت به بزرگداشت واقعه غدیر آن‌هم بلافاصله بعد از رحلت پیامبر (ص) قصوری به خرج داده است. چون باورش نمی‌شد که بعضی از مسلمانان واقعه غدیر را مهجور کنند و از امامت علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) فاصله بگیرند. اگر واقعه غدیر از همان سال اول از ناحیه مسلمانان خیلی جدّی گرفته می‌شد، بعید می‌بود که عده‌ای امامت را به خلافت تبدیل کنند و بعد انحرافاتی در اسلام پیش آید و در نتیجه آن انحرافات واقعه کربلا پیش‌ آید و نوه پیامبر اسلام (ص) را در روز روشن شهید کنند و آب از آب تکان نخورد. 🔸 این‌ها نتیجه یک‌مقدار قصور نسبت به واقعه غدیر است؛ به‌ نحوی‌ که در قرن‌های بعد برخی‌ها به خود جرأت و جسارت بدهند که اصل واقعه را مورد تردید قرار بدهند که اصلاً چنین واقعه‌ای در زندگانی رسول خدا (ص) بود یا نبود؟ 🔸 البته بنده باید بگویم که انکار غدیر، انکار آفتاب در روز روشن است. خوشبختانه ماجرای غدیر، قابل انکار نیست. هرچند که بعضی‌ها سعی کردند دلالت آن را مورد تردید قرار دهند؛ مثلاً در حدیث: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» به‌زعم خودشان، مولا را به معنای دوستی بگیرند نه امام صاحب ولایت و اختیارات رهبری. با توجه به این قضیه است که مسئله جدی‌گرفتن بزرگداشت واقعه غدیر آن‌هم هرساله، مسئله بسیار مهمی است، چون بازخوانی اندیشه ولایت و ماهیت رهبری در اسلام است و امام می‌تواند به عنوان محور وحدت همه مسلمانان قرار بگیرد. 💠 جهت دسترسی به مطلب فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمایید: https://kheiriran.ir/post-1250 🆔 @ostadmaaref

💠 مقاله: ارزیابی دیدگاه «اولیور لمن» در شخصیت‌شناسی حضرت یوسف 📖 چکیده: دومین دایرةالمعارف قرآنی از سوی غربی‌ها دانشنامه‌ی قرآن کریم با سرویراستاری پروفسور اولیورلمن است. در این دانشنامه ذیل مدخل «عشق» نویسنده به «سوره یوسف» نیز پرداخته است. نویسنده‌ی این مدخل همان طور که این سوره را ذیل مدخل عشق آورده برداشتی عاشقانه از این سوره داشته است. در این مقاله علاوه بر ارزیابی نگاشته‌ی سوره‌ی یوسف در این دانشنامه، در راستای نقد این دانشنامه از منظر نگاه یکجانبه به آیات قرآن، به ارائه برخی رویکردهای سیاسی-اجتماعی از سوره یوسف پرداخته شده است. ابتدا نقاط قوت و سپس نقاط ضعف این نگاشته بیان شده است. حاصل نقد این دانشنامه چنین است که با در نظر گرفتن آیات 54 و 55 سوره یوسف، تصور و برداشت عاشقانه از این سوره منتفی می‌شود و با توجه به جایگاه پیامبری و نبی بودن حضرت یوسف نه تنها این برداشت عاشقانه غلط و جفا در حق جایگاه آن حضرت است بلکه رویکرد صحیح آن رویکرد سیاسی-اجتماعی خواهد بود و آن مدبر بودن حضرت یوسف با توجه به دو ویژگی «مکین» و «امین» در آیات است. این مهم چیزی است که در دانشنامه اولیورلمن مغفول مانده است. 📘 مجله: دوفصلنامه علمی مطالعات اجتماعی قرآن، پاییر و زمستان 1402 دوره دوم، شماره دوم 🆔 @ostadmaaref

#مقاله 💠 ارزیابی دیدگاه «اولیور لمن» در شخصیت‌شناسی حضرت یوسف علیه السلام 🖌نویسندگان: دکتر مجید معارف،محمدجواد هراتی، الهام سادات حجازی #دانشنامه_قرآن_کریم #اولیورلمن #رویکرد_سیاسی_اجتماعی #سوره_یوسف #مدخل_عشق 🆔 @ostadmaaref

#خبر_گزاری_ها #مصاحبه کلیات عاشورا آنقدر جانسوز است که نیازی به جعل جزئیات نیست مجید معارف، استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایکنا: 🔹کلیات واقعه عاشورا و قطعیات آن به قدری دلخراش است که نیازی به بیان جزئیات برای گریه‌گرفتن و اشک‌ درآوردن نیست. 🔹اینکه یک جمعیت اندکی یعنی کمتر از ۱۰۰ نفر در برابر هزاران نفر قرار بگیرند و متاسفانه بدن آنان زیر سم اسبان له شده و سرهای شهدا بر نیزه رفته است، خودش تاثیر زیادی بر شنونده می‌گذارد. iqna.ir/00HjbA 🆔 @iqnanews 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 📔از عاشورا تا اربعین سخنران: #دکتر_مجید_معارف دبیر نشست: #دکتر_آزاده_عباسی 🗓 دوشنبه 29 مرداد 1403 ساعت 17/30 🏡سالن خیام 🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد. 🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 📔از عاشورا تا اربعین سخنران: #دکتر_مجید_معارف دبیر نشست: #دکتر_آزاده_عباسی 🗓 دوشنبه 29 مرداد 1403 ساعت 17/30 🏡سالن خیام 🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد. 🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 🆔 @iranianhht 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 📔از عاشورا تا اربعین سخنران: #دکتر_مجید_معارف دبیر نشست: #دکتر_آزاده_عباسی 🗓 دوشنبه 29 مرداد 1403 ساعت 17/30 🏡سالن خیام 🆔 @iranianhht 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🔰 مراسم عزاداری شهادت رسول الله، امام حسن مجتبی و امام رضا علیهم السلام 🔹 سخنران: دکتر مجید معارف 🗓 یکشنبه ۱۱شهریور ۱۴۰۳ ساعت ۲۰:۰۰ 🏡میدان توحید، خیابان پرچم، کانون توحید 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 🔰 مراسم عزاداری شهادت رسول الله، امام حسن مجتبی و امام رضا علیهم السلام 🔹 سخنران: دکتر مجید معارف 🗓 یکشنبه ۱۱ شهریور ۱۴۰۳ 🏡میدان توحید، خیابان پرچم، کانون توحید 🆔 @ostadmaaref

💠 مقاله: بررسی سندی _ فقه الحدیثی احادیث مهدی موعود در سپاه خراسانی در منابع اهل سنت و حضور رایات سود 📖 چکیده: روایات متعددی در منابع روایی اهل‌سنت، وجود دارد که برخی اتفاقاتی که پیش از ظهور مهدی موعود (ارواحنا فداه) رخ می‌دهد را بیان می‌کند و وقایعی که در آستانه ظهور اتفاق می‌افتد را تبیین می‌کند. ذیل همین دست روایات، لازم است به تعدادی از روایات که معروف به روایات «رایات سود» (پرچم‌های سیاه) هستند توجه شود. در برخی از احادیث «رایات سود» مطلبی بدین مضمون آمده است که «پرچم‌های سیاهی از جانب خراسان خارج می‌شوند که وقتی این پرچم‌ها را دیدید به سمت آنها بشتابید زیرا خلیفه خدا، مهدی در آن سپاه است». این دسته از احادیث بین خراسانی، که اندکی پیش از ظهور مهدی موعود (ارواحنا فداه) از ناحیه خراسان، خروج می‌کند، با مهدی موعود (ارواحنا فداه) که از مکه خروج می‌کند، خلط کرده‌اند و ممکن است این شبهه را القا کند که مهدی موعود (ارواحنا فداه) در سپاه خراسانی است و از جانب خراسان ظهور می‌کند. پس از بررسی رجالی این روایات، مشخص می‌شود که این دسته از روایات از نظر سندی، فاقد اعتبار لازم هستند و نمی‌توانند مورد قبول واقع شوند و بر فرض تسامح نسبت به ضعف سندی این روایات، اشکالات متعدد فقه الحدیثی نیز بر این احادیث وارد است که از جمله این اشکالات فقه الحدیثی می‌توان به وجود احادیث صحیح السند دال بر ظهور و خروج مهدی موعود (ارواحنا فداه) از مکه مکرمه، وجود قسمتی محذوف در متن احادیث «رایات سود» و احتمال وقوع تصحیف در متن حدیث، نقش مقدماتی و بسترسازی قیام خراسانی برای مهیا کردن شرایط حکومت مهدی موعود (ارواحنا فداه) و تصریح علمای اهل‌سنت به منفک و جدا بودن قیام خراسانی با خروج مهدی موعود (ارواحنا فداه) اشاره کرد. با توجه به این مطالب، نتیجه نهایی بدین صورت حاصل می‌شود که احادیثی که دلالت دارد که مهدی موعود (ارواحنا فداه) در سپاه خراسانی است و از ناحیه خراسان خروج می‌کند، از نظر سندی و فقه الحدیثی قابل اعتماد نیستند و نمی‌توان به این احادیث استدلال کرد و آنها را برای ارائه مطلب در زمینه مهدویت، مستند دانست. 📘 مجله: فصلنامه مشرق موعود، دوره ۱۲، شماره ۴۶، تیر ۱۳۹۷، صفحه ۴۵-۶۴ 🆔 @ostadmaaref

#مقاله 💠 بررسی سندی _ فقه الحدیثی احادیث مهدی موعود در سپاه خراسانی در منابع اهل سنت و حضور رایات سود 🖌نویسندگان: دکتر مجید معارف، فرشاد منائی #مهدی_موعود #پرچم_های_سیاه #اهل_سنت #جرح_و_تعدیل #فقه_الحدیث 🆔 @Mahdaviat_qods 🆔 @ostadmaaref

💠 مقاله: بررسی سندی _ فقه الحدیثی احادیث مهدی موعود در سپاه خراسانی در منابع اهل سنت و حضور رایات سود 📖 چکیده: مقاله حاضر دو بخش دارد: بخش اول خلاصه اي از ترجمه مقاله محمد(ص) در دائره المعارف قرآن، نوشته «يوري روبين» يهودي است.وي در اين مقاله به مباحث زير پرداخته است: معرّفي كوتاهي از پيامبر و بررسي نام ها و القاب ايشان، بحث وحي و قرآن، اهداف رسالت، گستره رسالت، آيين پيامبر، جايگاه پيامبر ميان ساير پيامبران، رابطه پيامبر با مؤمنان و كافران، قرآن و سيره پيامبر در دوران مكّي و مدني. روش نويسنده در اين مقاله چينش آيات و نتيجه گرفتن از آن هاست. بخش دوم بررسي نقاط مثبت و منفي مقاله است. اشكال هاي وارد بر مقاله، بخشي ساختاري و بخشي محتوايي است، اشكال هاي محتوايي شامل: لغزش در فهم لفظ و ظاهر آيات قرآن، خطا در تفسير آيات، لغزش در استدلال و نتيجه گيري و اشكال در شواهد تاريخي است. مشكل عمده مقاله: ضعف منابع، تعصّب هاي شخصي در پيش ذهنيّت ها و ايمان نداشتن به روح قدسي و روحاني پيامبر اكرم(ص) مي باشد. ناقد در ادامه، اين مطلب را بر اساس مستندهاي صحيح قرآني، روايي، تفسيري و تاريخي تبيين مي كند. 📘 مجله: قرآن پژوهی خاورشناسان، پاییز و زمستان 1389 - شماره 9 ISC (‎34 صفحه - از 11 تا 44) 🆔 @ostadmaaref

#مقاله 💠 بررسی مقاله محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلّم) 🖌نویسندگان: دکتر مجید معارف، سمیه سادات اعتصامی #قرآن #محمد #رسول_الله #مستشرقان #خاورشناسان #دائره_المعارف_قرآن 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🔰 دانشکده زن و خانواده با همکاری دانشکده قرآن و حدیث دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار می‌کند: نشست علمی با موضوع: "مسئله ضرب زوجه در قرآن" خوانشی تفسیری تحلیلی 🔹ارائه دهنده: دکتر محمد شیرین کارموحد (عضو هیات علمی دانشکده قرآن و حدیث) 🔹ناقدان: دکتر مجید معارف (استاد تمام دانشگاه تهران) دکتر مجید دهقان (عضو هیات علمی دانشکده زن و خانواده) 🔹دبیر نشست: دکتر خدیجه برزگر (عضو هیات علمی دانشکده زن و خانواده) 🔻چهارشنبه دوم آبان 1403 ساعت 14:30 الی 16 🔻سالن شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب 🆔 @ostadmaaref

#خبرگزاری_ها 🌀 گزارش نشست علمی با موضوع: "مسئله ضرب زوجه در قرآن" خوانشی تفسیری تحلیلی برای مشاهده کلیک کنید 🆔 @ostadmaaref