#فایل_صوتی 🔹 کرسی ترویجی 🔹 نگارش قرآن کریم در عصر نزول قرآن از دیدگاه مسلمانان و خاورشناسان 🔹 صاحب کرسی: دکتر محمدکاظم شاکر 🔹 ناقدان: دکتر مجید معارف دکتر محسن قاسمپور راوندی 🆔 @quran_mazaheb 🆔 @ostadmaaref

#فایل_پاورپوینت 📌 پاورپوینت ارایه شده دکتر شاکر در کرسی ترویجی 🔹 کرسی ترویجی 🔹 نگارش قرآن کریم در عصر نزول قرآن از دیدگاه مسلمانان و خاورشناسان 🔹 صاحب کرسی: دکتر محمدکاظم شاکر 🔹 ناقدان: دکتر مجید معارف دکتر محسن قاسمپور راوندی 🆔 @mazaheb_quran 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🔰 اندیشکده حکمت طبیعی و الهیات سلامت با همکاری فرهنگستان علوم پزشکی ایران، دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، انجمن علمی دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق (علیه السلام) و انجمن علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران برگزار می‌کند: 🔻 مدرسه رمضانی شفاء 🔺 گذری بر یافته‌های علمی در الهیات سلامت 👤 با موضوعاتی از قبیل:                 کارآمدی روایات طبی                 مناسبات دین و پزشکی                 مبانی قرآنی باورهای پزشکی                 نقد دورنی و برونی روایات طبی                 کاوشی در زندگانی مؤلفان طب روایی                 آثار تاریخی درباره دین و بیماری‌های واگیر 🕖 زمان:       ماه مبارک رمضان        از ساعت 8 شب 🔹مکان:     به‌صورت مجازی      در بستر اسکای‌روم 📎جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام، پیوند زیر را ببینید: 🌐 https://digiform.ir/c6f1148b30 ❗ همراه با اعطای گواهی معتبر 🔺 ثبت‌نام در دوره الزامی اما رایگان است. 🆔 @elahiat_isu 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🔹 انجمن علمی مطالعات نهج البلاغه ایران تقدیم می‌کند 🔰 سلسله نشست‌های تخصصی اخلاق در نهج البلاغه «ویژه شب‌های ماه مبارک رمضان» 🔻 نشست اول: صدق و صراحت در کلام و سیره امیرمؤمنان علیه السلام 🔸 با سخنرانی: دکتر مجید معارف استاد تمام دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران 📆 زمان: سه شنبه ٢٢ اسفندماه ١۴٠٢ - ساعت ١٩:٣٠ 🌀 لینک ورود به جلسه: https://adr3.ir/Nahi110 🌐 https://nahjalbalaghah.ir/ 🆔 @nahjalbalaghah_ir 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 🩺 مدرسه رمضانی شفاء 💊 گذری بر یافته‌های علمی در الهیات سلامت* 🔸 جلسه اول 🔹 عنوان: بهداشت جسم و روح از منظر قرآن: با تأکید بر بعد سلامت معنوی 👤 باحضور: دکتر مجید معارف        استاد تمام دانشکده الهیات دانشگاه تهران        عضو گروه سلامت روان فرهنگستان علوم پزشکی ایران 🗓️ تاریخ: چهار‌شنبه ٢٣ اسفند‌ماه ١۴٠٢ - ساعت: ٢٠ 🌐 پیوند ثبت‌نام در دوره: https://digiform.ir/c6f1148b30 🌀 لینک ورود به جلسه: https://meet.google.com/qfx-rtdg-rvz 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 🔹 به همت انجمن علمی مطالعات نهج البلاغه ایران برگزار گردید 🔰 سلسله نشست‌های تخصصی اخلاق در نهج البلاغه «ویژه شب‌های ماه مبارک رمضان» 🔻 نشست اول: صدق و صراحت در کلام و سیره امیرمؤمنان علیه السلام 🔸 سخنران: دکتر مجید معارف استاد تمام دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران 📆 زمان: سه شنبه ٢٢ اسفندماه ١۴٠٢ 🆔 @ostadmaaref

#فایل_صوتی 🩺 مدرسه رمضانی شفاء 💊 گذری بر یافته‌های علمی در الهیات سلامت 🔸 جلسه اول 🔹 عنوان: بهداشت جسم و روح از منظر قرآن: با تأکید بر بعد سلامت معنوی 👤 باحضور: دکتر مجید معارف استاد تمام دانشکده الهیات دانشگاه تهران عضو گروه سلامت روان فرهنگستان علوم پزشکی ایران 🗓 تاریخ: چهار‌شنبه ٢٣ اسفند‌ماه ١۴٠٢ 🆔 @ostadmaaref

#اطلاع_رسانی 5️⃣ پنجمین جلسه از دوره تخصصی حدیث‌پژوهی 🎙 استاد مجید معارف 📌 موضوع: تاریخ تدوین حدیث‌نبوی 🗓زمان: ماه مبارک رمضان ۲۶ اسفند - ساعت ١٧ 💡 محدودیت زمانی برای مشاهده جلسه در ساعت خاصی وجود ندارد صفحه دوره: https://hekmat.academy/courses/hadith-studies 🆔 @Ostadmaaref

#اطلاع_رسانی انجمن علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد برگزار می‌کند: سلسله نشست های کرسی آزاد اندیشی 💠ســـــی شــب ســـــی آیــه💠 (تدبر و تعقل در آیات قرآن کریم) 🔸نشست‌ چهاردهم 🔸 👤دکتر مجید معارف استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران موضوع ارائه با محوریت آیه ۱۰۵ سوره مائده: شناخت نفس در قرآن زمان برنامه: 🕰 ساعت ۲۰:۰۰ الی ۲۰:۳۰ 📆 یکشنبه ۵ فروردین ماه ۱۴۰۳ محل برگزاری: 🖥 https://www.skyroom.online/ch/anjomanelmi/quran 🆔 @quran_hadith_fum 🆔 @Ostadmaaref

#شبی_با_نهج‌البلاغه 🔰سلسله نشست های تخصصی نهج‌البلاغه 🔰 با موضوع: ⚜ رابطه قرآن با نهج‌البلاغه ⚜ میهمان : 🔹دکتر مجید معارف🔹 زمان و مکان: 💠مصلی تهران،نمایشگاه بین‌المللی قرآن الکریم، بخش نهج‌البلاغه کتاب حکومت 💠 🔺️ساعت : ۱۹:۳۰🔺️ 🔺️مورخ : ۱۴۰۳/۱/۷🔺️ 🆔 @Roshana_royesh 🆔 @Ostadmaaref

#اطلاع_رسانی هفتمین جلسه از سلسله نشست‌های قرآن پژوهی دیجیتال 📖📖📖📖📖 🕋 هفتمین جلسه از سلسله نشست‌های قرآن پژوهی دیجیتال با حضور جناب آقای دکتر مجید معارف در غرفه نور واقع در بخش نوآوری‌های قرآنی دانش بنیان برگزار خواهد شد. ✅ موضوع جلسه: مراتب فهم قرآن و توسعه آن در پرتو روش‌ها و فن‌آوری‌های جدید ✅ تاریخ نشست: چهارشنبه 8 فروردین ماه 1403 ✅ ساعت برگزاری: 20 الی 21 جهت اطلاع از نشست‌های علمی در غرفه نور، خبر زیر را در #نورسافت مطالعه فرمایید: www.noorsoft.org/fa/News/View/111473 🔸🔹🔸🔹🔸 مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) پیشگام در داده پردازی هوشمند علوم اسلامی www.noorsoft.org 🆔 @noorsoft 🆔 @Ostadmaaref

#فایل_صوتی 🎙فایل صوتی نشست چهاردهم از سلسله نشست‌های کرسی آزاد اندیشی 🔹سی شب؛ سی آیه🔸 👤 با حضور: دکتر مجید معارف ◾️موضوع: ◾️شناخت نفس در قرآن ⏳مدت برنامه 1 ساعت و 15 دقیقه 🆔 @quran_hadith_fum 🆔 @Ostadmaaref

#معرفی_کتاب 💠 کتاب «درآمدی بر تاریخ قرآن» اثری از دکتر معارف که در پس از ۲۰ سال، با تصحیحات کامل و افزوده شدن ۲ فصل جدید تجدید چاپ گردید. 🔻 این اثر -که در ابتدا با هدف تهیه متن آموزشی برای درس تاریخ قرآن در دوره کارشناسی ارشد تهیه گردید- بر محور جلد اول کتاب «القرآن الکریم و روایات المدرستین» نوشتۀ مرحوم علامه سید مرتضی عسکری (ره) نگاشته شده و در خلال مطالب نیز از نظرات بزرگانی چون آیت الله خویی و دکتر رامیار و... بهره برداری گردیده است. 🔻 در ادامه متن مقدمه اول و دوم این کتاب بر اساس دو چاپ قدیم و جدید در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد؛ لازم به ذکر است، علاقمندان به تهیه این کتاب می‌توانند از طریق سایت و یا مراجعه به انتشارات «نبأ» نسبت به خرید آن اقدام نمایند.

#معرفی_کتاب 💠 درآمدی بر تاریخ قرآن کریم (مقدمه کتاب) 🔻 اثر: دکتر مجید معارف 🔸 چاپ سوم: زمستان 1402 🆔 @Ostadmaaref

#معرفی_کتاب #انتشار_برای_نخستین_بار 🔰 کتاب «مطهری (ره) و قرآن» 🔻 جدیدترین اثر دکتر مجید معارف در آستانه سالروز شهادت آیت الله مطهری (ره) و بزرگداشت معلم روانه بازار نشر شد. 🔹 مؤلف در این کتاب، در قالب سه فصل به بیان و بررسی آراء شهید مطهری پیرامون سه حوزهٔ تاریخ قرآن، علوم قرآنی و تفسیر پرداخته است. 🔹 سخن مؤلف در معرفی کتاب: قرآن در آثار استاد علوم اسلامی شهید مرتضی مطهری حضوری پر رنگ دارد. آنچه در کوشش‌های تفسیری استاد اهمیت دارد آن است که چه در انتخاب آیات و سوره‌های تفسیر شده و چه در طرح مباحث و پیگیر آنها، جایگاه قرآن را به شکل کتابی کاربردی آنهم در خدمت حل مشکلات فردی و اجتماعی انسان‌ها نشان می‌دهد. در این پژوهش با نگاهی گذرا به آثار قرآنی استاد مطهری، تلاش کرده است ضمن معرفی دیدگاه‌های قرآنی استاد شهید، نخست به طبقه‌بندی کلی آنها در سرفصل‌های مشخص مبادرت ورزد، و سپس گزارش دقیقی از اندیشه‌ها و تلاش‌های قرآنی استاد مطهری را با رویکرد برررسی تحلیلی به دست بدهد. 🌀 در ادامه فایل مقدمه کتاب جهت مطالعه علاقمندان قرار می‌گیرد... 🆔 @Ostadmaaref

#معرفی_کتاب 💠 مطهری و قرآن (مقدمه کتاب) 🔻 اثر: دکتر مجید معارف 🔸 چاپ اول: بهار ١۴٠٣ 🔹 انتشارات بنیاد علمی و فرهنگی شهید استاد مرتضی مطهری (ره) 🆔 @Ostadmaaref

#معرفی_کتاب 🔰 انتشارات «ندای فطرت» وابسته به بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری منتشر کرد: 💢 کتاب مطهری و قرآن نویسنده: دکتر مجید معارف 🔸 از مقدمه کتاب: قرآن در آثار استاد علوم اسلامی شهید مرتضی مطهری حضوری پررنگ دارد. آنچه در کوشش‌های تفسیری استاد اهمیت دارد آن است که چه در انتخاب آیات و سوره‌های تفسیر شده و چه در نوع طرح مباحث و پیگیری آنها، جایگاه قرآن را به شکل کتابی کاربردی آن هم در خدمت حل مشکلات فردی و اجتماعی انسان‌ها نشان دهد. 🔹 در این پژوهش، نگارنده با نگاهی گذرا به آثار قرآنی استاد مطهری، تلاش کرده است ضمن معرفیِ دیدگاه‌های قرآنی استاد شهید، نخست به طبقه‌بندی کلی آنها در سرفصل‌های مشخص مبادرت ورزد و سپس گزارش دقیقی از اندیشه‌ها و تلاش‌های قرآنی استاد مطهری را با رویکرد بررسی تحلیلی به دست دهد. 🔹 لینک خرید کتاب : https://motahari.ir/?p=19851 🔸از این مجموعه تاکنون کتاب‌های مطهری و مسئله جدید اصالت وجود مطهری و عدالت مطهری و مهدویت مطهری و مسئله زن مطهری و ادراکات اعتباری منتشر شده است. 🆔 @Ostadmaaref

#سخنرانی ⚫️ گزارشی از مصاحبه خبرگزاری مهر با دکتر معارف پیرامون مسئله عدالت 🔹زمان: ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ 💠 لازمه حکومت اسلامی در بعد اجتماعی، تحقق عدالت است 🔻 به عنوان سوال نخست درباره جایگاه و اهمیت عدالت در آموزه‌های اسلامی از جمله در قرآن و نهج‌البلاغه توضیح بفرمائید. 🔸 عدالت در قرآن کریم یکی از ارزش‌های مهمی است که به آن توصیه شده است و حتی با مثالی که خداوند راجع به عدالت می‌زند متوجه ثبات و مطلق بودن ارزش‌های اخلاقی می‌شویم. این خیلی نکته مهمی است. در علم اخلاق بحث می‌شود که آیا مسائل اخلاقی ثابتند یا متغیرند، نسبی هستند یا مطلقند؟ در قرآن با مثالی که درباره عدالت آمده می‌فهمیم که قرآن طرفدار ارزش‌های ثابت و مطلق اخلاقی است چون این مثال را فقط درباره عدالت زده است. اولاً در برخی آیات قرآن خدای تبارک و تعالی امر می‌کند به اجرای عدالت مثل «ان الله یأمر بالعدل و الاحسان» یا مثلاً در سوره اعراف می‌فرماید: «قل امر ربی بالقسط» چون گاهی از عدالت با تعبیر قسط در قرآن یاد شده است. 🔸 خود خدای تبارک و تعالی نقطه مقابل عدل که ظلم است را از ساحت وجود خودش تنزیه کرده است: «وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَکِنْ کَانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ» یعنی ما ظلمی مرتکب نمی‌شویم و این مردم هستند که خودشان به خودشان ظلم می‌کنند. پیامبر (ص) می‌فرمایند «بالعدل قامت السماوات و الارض» یعنی در پرتو عدل آسمان‌ها و زمین بر پا است یعنی اگر عدل در هستی به هم بخورد تمام هستی به هم می‌ریزد. 🔸 آنجایی که گفتم در قرآن کریم عدالت به عنوان یک ارزش ثابت اخلاقی مطرح شده است، یک شاهد مثال در سوره مائده دارد که می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَی أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی». در این آیه خداوند می‌فرماید شما عدل و قسط را به پا دارید و کینه‌توزی و اختلافاتی که با بعضی دارید مانع اجرای عدالت نشود. در این آیه تا همین جا توصیه به برقراری عدالت شده است ولی در سوره نساء می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَی أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ» یعنی اجرای عدالت را به تأخیر نیندازید حتی اگر به ضرر و زیان شما یا پدر و مادر یا بستگانتان باشد. 🔸امیرالمومنین (ع) شاگرد مکتب قرآن است و آنچه می‌گوید بازتابی از قرآن است و یک ترجمانی از آیات قرآن است. امیرالمومنین (ع) خیلی به عدالت حساس است. ایشان در دو موضع به اجرای عدالت خیلی حساس است؛ یکی انتخاب کارگزاران چون کارگزار باید عادل باشد و یکی از ویژگی‌های کارگزاری که حضرت می‌خواهد به جایی بفرستد این است که باید عدالتش برای امیرالمومنین (ع) محرز شده باشد. دوم وقتی کارگزاری جایی رفت موظف است عدالت را از هر جهت پیاده کند. گاهی در نهج‌البلاغه عدل با جود مقایسه شده است. جود یعنی بخشش. امیرالمومنین (ع) عدل را بر جود هم ارجحیت می‌دهد به خاطر اینکه در عدل یکدستی و هم‌سطح شدن جامعه فراهم می‌شود و اختلافات طبقاتی پدید نمی‌آید. 🔸 مولوی در تعریف عدل می‌گوید: عدل چه بود وضع اندر موضعش. اگر هر کس سر جایش قرار بگیرد عدل است. عدل اقتصادی یعنی همین حاکم، بیت‌المال را بالسویه تقسیم کند. این برای امیرالمومنین یک ارزش ذاتی بوده است که از آن کوتاه نمی‌آمد و از دومین روز خلافتش تحقق عدالت اقتصادی شروع شد. روز اول که مردم آمدند با حضرت بیعت کردند، در روز دوم حضرت آمد بیت‌المال مدینه را تقسیم کرد و به هر کس رسید چهار، پنج درهم اعطا کرد. در آن زمان صحابه‌هایی بودند که از دوران خلیفه دوم و خصوصاً خلیفه سوم به حقوق‌های صد هزار درهمی عادت کرده بودند. وقتی شما به چنین کسی چهار درهم حقوق بدهی چه حالی پیدا می‌کند؟ قاعدتاً آن را نمی‌گیرد. به همین دلیل امیرالمومنین (ع) پس از تقسیم بیت‌المال منبر رفت و فرمود: آیا غیر از این است که پیامبر (ص) بیت‌المال را بالسویه تقسیم می‌کرد؟ بعد فرمود: اگر این مال برای من بود بالسویه میانتان تقسیم می‌کرد، حال آنکه این مال برای خداوند است. از اینجا می‌فهمیم عدالت به معنای تساوی بر جود افضلیت دارد چون حضرت نسبت به مال شخصی خودش می‌تواند عدالت را رعایت نکند ولی با این حال می‌فرماید اگر این مال برای من بود هم به تساوی میان شما تقسیم می‌کردم.

🔻 با نگاهی به نامه‌ها و خطبه‌های حضرت در نهج البلاغه متوجه می‌شویم، حضرت امیر (ع) این توجه به عدالت را در مسائل جزئی نیز مهم می‌دانستند. 🔹 از نظر حضرت امیرالمومنین (ع) یک حاکم باید حتی در نگاهی که به مراجعانش می‌کند تساوی را رعایت کند. حضرت در نامه ۴۶ نهج‌البلاغه خطاب به یکی از کارگزارانش می‌فرماید: با همگان یکسان رفتار کن، گاهی که گوشه چشمی به آنان افکنی یا خیره به ایشان نگاه کنی یا یکی را به اشاره خوانی یا به یکی تحیتی رسانی در همه اینها باید رعایت مساوات را بکنی تا بزرگان در تو طمع ستم بر ناتوان نبندند و ناتوانان از عدالتت مأیوس نشوند. حضرت این دستور را به محمد بن ابی بکر استاندار خودش می‌دهد و به بعضی کارگزاران دیگرش مثل زیاد بن ابیه می‌فرماید در گرفتن خراج عدالت را به کار گیر و از ظلم به آنان اجتناب بورز. در جای دیگر حضرت می‌فرماید: آنچه مایه روشنی چشم کارگزاران است شیوع عدالت در مملکت است. به هر ترتیب امیرالمومنین (ع) در اجرای عدالت کوتاه نمی‌آمد. 🔹 بنّاها یک شاغول یا ترازی دارند که بر اساس آن دیوار را استوار می‌کنند، در جامعه هم آن چیزی که زندگی انسان را دارای قوام و اعتدال می‌کند عدالت است. 🔻 با توجه به تأکیدی که امیرالمومنین (ع) نسبت به مساله عدالت دارد آیا می‌توانیم ادعا کنیم شاخص حکومت اسلامی تحقق عدالت است؟ 🔸 حکومت اسلامی شاخص‌های مختلفی دارد. به نظرم این چیزی که شما می‌گوئید کاملش این است شاخص حکومت اسلامی در بعد اجتماعی عدالت است چون مساله عدالت به جامعه برمی‌گردد. البته ممکن است از نهاد خانواده شروع شود و انسان در خانواده هم باید نسبت به فرزندانش عدالت را اجرای کند والا موجب حسادت می‌شود. بنابراین عدالت از خانه شروع می‌شود و تا جامعه امتداد پیدا می‌کند. واقعاً من با تمام وجود معتقدم اگر جامعه‌ای عدالت نداشته باشد نمی‌تواند ادعا کند اسلامی است. حالا ممکن است حاکمانش شعائر را اجرا کنند ولی لازمه حکومت اسلامی در بعد اجتماعی تحقق عدالت است. تحقق عدالت هم مولفه‌هایی دارد؛ یک اینکه پست‌ها در اختیار افراد لایق باشد، در اختیار افراد متخصص باشد یعنی هر کس سر جایش باشد. وقتی پست‌ها را به آدم‌های عادل دادیم این افراد باید آزادی‌های لازم را به مردم بدهند، امنیت را برقرار کنند، حقوق اجتماعی مردم را به آنها بدهند، فرصت‌های برابر برای استعدادها فراهم کنند تا اگر کسی استعداد دارد از این فرصت برابر استفاده کند. 🔻 یکی از اندیشمندانی که در حوزه عدالت در سالهای اخیر فعالیت زیادی داشتند، مرحوم استاد محمدرضا حکیمی بودند که ایشان از جمله پژوهشگران دینی بودند که روی مساله عدالت خیلی تاکید داشت. آیا عدالت این ظرفیت را داشت و دارد که ایشان به عنوان یک متفکر جدی، آن را اساس تفکر خودش قرار دارد و اساساً هدف از ارسال رسل و انزال کتب را تحقق عدالت قلمداد کند؟ 🔹 ایشان یک متفکر بود. بنده ایشان را هم دیده بودم و چند نوبت خدمت ایشان ملاقات داشتم و هم کتاب‌هایشان را خواندم. ایشان یک دایره المعارف مفصلی به نام الحیاة دارند. البته ایشان یک بشر است و ممکن است کسی به ایشان نقد علمی کند ولی حساسیت ایشان نسبت به عدالت به خاطر درسی بود که از مکتب علی (ع) و مکتب امام حسین (ع) گرفته بود و علی القاعده بر آن تاکید می‌کرد. وقتی پیامبر (ص) می‌فرمایند «بالعدل قامت السماوات و الارض» شما این را دست کم نگیرید، یعنی عدالت اساس حفظ و بقای یک نظام می‌تواند باشد. * یکی از اندیشمندانی که در حوزه عدالت در سالهای اخیر فعالیت زیادی داشتند، مرحوم استاد محمدرضا حکیمی بودند که ایشان از جمله پژوهشگران دینی بودند که روی مساله عدالت خیلی تاکید داشت. آیا عدالت این ظرفیت را داشت و دارد که ایشان به عنوان یک متفکر جدی، آن را اساس تفکر خودش قرار دارد و اساساً هدف از ارسال رسل و انزال کتب را تحقق عدالت قلمداد کند؟ ایشان یک متفکر بود. بنده ایشان را هم دیده بودم و چند نوبت خدمت ایشان ملاقات داشتم و هم کتاب‌هایشان را خواندم. ایشان یک دایره المعارف مفصلی به نام الحیاة دارند. البته ایشان یک بشر است و ممکن است کسی به ایشان نقد علمی کند ولی حساسیت ایشان نسبت به عدالت به خاطر درسی بود که از مکتب علی (ع) و مکتب امام حسین (ع) گرفته بود و علی القاعده بر آن تاکید می‌کرد. وقتی پیامبر (ص) می‌فرمایند «بالعدل قامت السماوات و الارض» شما این را دست کم نگیرید، یعنی عدالت اساس حفظ و بقای یک نظام می‌تواند باشد. 💠 جهت دسترسی به مطلب فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمایید: https://www.mehrnews.com/news/6109351 🆔 @ostadmaaref

#مصاحبه ⚫️ گزارشی از مصاحبه خبرگزاری خیر ایران با دکتر معارف پیرامون غدیر 🔹زمان: 05 تير 1403 💠 کارکرد اجتماعی غدیر برادری و دوستی است 🔻 چرا واقعه غدیر عید است و به چه‌دلیل آن را «عید الله‌ الاکبر» می‌نامند؟ 🔸 واقعه غدیر سرآغازی برای رسمی‌شدن امامت امیرالمؤمنین (ع) بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص) است. زمانی‌ که واقعه غدیر رخ داد، اصحابی که پیرامون پیامبر اسلام (ص) بودند و می‌بایست برای بیعت خدمت حضرت علی (ع) می‌رسیدند، می‌گفتند: «بَخٍّ بَخٍّ لَک یا عَلِی أَصْبَحْتَ مَوْلَای وَ مَوْلَی کلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَه» این «بَخٍّ بَخٍّ» یعنی بر تو مبارک‌باد، یعنی تو اکنون تبدیل به فردی شدی که مولای ما و مولای هر زن و مرد مؤمنی هستی. کسانی که می‌خواستند به عنوان امام و ولی با حضرت علی (ع) بیعت کنند، معمولاً این ذکر را به‌زبان می‌آوردند و تبریک می‌گفتند. 🔸 جدای از مسئله تبریک لحظه‌ای و موسمی که در دنیا و مسئولیت‌های دنیایی وقتی کسی کار یا سمتی پیدا می‌کند، برای ابراز خوشحالی خود به او تبریک می‌گوییم، باید اشاره کنم با همان معیاری که بعثت برای مسلمانان عید است، به‌ این‌ دلیل‌ که پیامبر اسلام (ص) به پیامبری مبعوث شده‌اند و بعثت ایشان سرآغاز یک تحول برای جامعه انسانی خواهد بود، به‌ همان‌ دلیل روز غدیر هم می‌تواند یک عید باشد، چون سرآغاز امامت برای هدایت مسلمانان است. 🔸 درست‌ است که حالا معمولاً عید غدیر را بیشتر ما شیعیان جشن می‌گیریم اما آن لحظه‎‌ای که پیامبر اسلام (ص)، علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) را به‌عنوان جانشین خود معرفی ‌کرد و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ»، در آن‌ زمان که مسلمانان به شیعه و سنی تقسیم نشده بودند. در آن‌ زمان مسلمانان همه «امت واحده» -یک امت- بودند و پیامبر جانشینی معرفی ‌کرد که علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) بود و تکلیف مسلمانان را برای بعد از رحلت خود معین کرد. 🔸 در بینش اسلامی و قرآنی، امامت ادامه نبوت و رسالت در بُعد اجتماعی است. به‌ عبارتی، باور ما این است که اول‌امام، رسول‌الله (ص) بود: «کان رسول‌الله اماماً»؛ مخصوصاً در آن‌ سال‌هایی که پیامبر اسلام (ص) وارد مدینه شدند، چون امام به‌ معنای پیشوای دینی، اجتماعی و سیاسی است و پیامبر اسلام (ص) در مدینه دولت تشکیل داد، رئیس دولت بود و جامعه را اداره می‌کرد. 🔸 اینکه قرآن کریم دربارۀ پیامبر اسلام می‌گوید: «وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خَاتَمَ النَّبِيِّينَ»، به‌ این‌ معنا است که پیامبر (ص) در بُعد رسالت و نبوت، خاتمیت دارد اما در بُعد امامت و رهبری اجتماعی، این مقام پس از ایشان در وجود مبارک علی‌ بن‌ ابیطالب (ص) و فرزندان ایشان است. امام هم کار پیامبر را در هدایت مردم در چارچوب اسلام ادامه می‌دهد، نه‌اینکه بخواهد دین یا آئین جدیدی بیاورد، ولی در همان چارچوب، امام مردم را هدایت می‌کند. 🔸 این می‌تواند آغاز یک پدیدۀ مبارکی برای مسلمانان باشد که هر ساله در سالگرد آن مسلمانان عید بگیرند. این عید از روزگاران گذشته مرسوم و متداول بوده است و کسی مانند ابوریحان بیرونی وقتی می‌خواهد تقویم تاریخ اسلام را ورق بزند و به وقایع مهم اشاره کند، می‌گوید مسلمانان روز غدیر را به عنوان عید، جشن می‌گیرند. پس بنابراین با همان استدلالی که بعثت را می‌شود جشن گرفت، غدیر را هم می‌شود جشن بدانیم. 🔸 البته تعبیر «عید الله‌ الاکبر» خیلی منشأ تاریخی و قدیمی ویژه‌ای ندارد و بیشتر یک تعبیر عرفی رایج در میان شیعیان است و ممکن است برخی افراد عید قربان را «عید الله‌ الاکبر» بدانند. این موضوع می‌تواند از یک نسبیتی برخوردار باشد. ما هم خیلی روی آن تأکید نداریم ولی اصل واقعه غدیر از جمله اعیاد اسلامی است که البته بیشتر شیعیان بزرگداشت آن را برگزار می‌کنند. 🔻 دربارۀ کارکردهای واقعه غدیر در ساحت فردی و اجتماعی توضیح بدهید. غدیر، واقعه‌ای مربوط به اعتقاد و ولایت است، چون موضوع غدیر امام‌شناسی و توجه به ولایت امام نسبت به شیعیان است. این ولایت هم در حضور امام (ع) که شیعیان می‌توانند خدمت آن‌ها برسند دارای کارکرد است و هم در غیاب آن‌ها مثل ما که اکنون در عصر غیبت به سر می‌بریم. برای اینکه به نمونه‌ای از کارکردهای غدیر که بهانه‌ای برای مسئله ولایت است اشاره‌ای کرده باشم، حدیثی را می‌خوانم که هم از امام باقر (ع) و هم از امام صادق (ع) وارد شده است.

🔸 حدیث امام باقر (ع) گفت‌و‌گویی بین ایشان و یکی از اصحاب‌شان به نام «زُرارهة بن‌ اعین» است. در این حدیث که به «دعامة الاسلام» یا پایه‌های اسلام معروف است، زُراره‌ بن‌ اعین پایه‌های اسلام را از قول امام باقر (ع) برای ما معرفی می‌کند. به این صورت‌که: «بُنِيَ الإسلامُ على خَمْسَةِ أشْياءَ: عَلى الصَّلاه و الزَّكاهِ و الحَجِّ و الصّومِ و الوَلاية: یعنی اسلام بر پنج پایه استوار است: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت». چهار پایه از این پنج پایه از جنس اعمال عبادیِ فقهی است. اما پنجمین آن‌ها از جنس اعتقادات قلبی یعنی اعتقاد به ولایت امامان علیهم‌السلام است. 🔸 زُراره که خود از نوابغ اصحاب امام باقر (ع) است می‌گوید: من به امام باقر (ع) گفتم که در این پنج پایه کدام‌یک برتر و افضل است؟ امام باقر (ع) به من جواب داد: «الوَلايه أفْضَلُ؛ لأنّها مِفْتاحُهُنَّ، و الوالي هُوَ الدَّليلُ عَلَيْهِنَّ؛ یعنی ولایت افضل است چون در حکم یک کلید است و والی یعنی امام صاحب ولایت کسی است که مردم را به مسائل چهار مورد دیگر راهنمایی می‌کند». 🔸 یعنی شما می‌خواهید نماز بخوانید، امام باید نماز را برای شما تبیین کند؛ می‌خواهید زکات بدهید، نصاب زکات‌ها را امام (ع) تعیین می‌کند و به شما می‌گوید زکات در چه‌ امری مستقر است و در چه‌چیزی مستقر نیست یا اینکه می‌خواهید حج بروید یا روزه بگیرید، مسائل آن را از امام (ع) می‌گیرید. بنابراین امام یک نقش کلیدی دارد. 🔸 زمانی‌که در سالگرد عید غدیر جشن می‌گیرید، این فرصتی برای شما است تا لحظه‌ای به مقام و موقعیت امام که رهبر و راهنمای مردم است، در متن دین بیندیشید. چه‌اینکه، وظیفه ما در قبال امامی که درگذشته است و فرمایشات او همچنان در کتاب‌ها به‌عنوان حدیث وجود دارد این است که به این روایات مراجعه کنیم و دین خودمان را از بستر این روایات بهتر بشناسیم و از این‌ جهت امامان گویی که با بیانات و فرمایشات‌شان زنده هستند و احادیث آن‌ها نزد ما و قابل مراجعه است. همچنین دربارۀ امامی که در اعتقادات ما امام حَی و زنده است که عبارت از حضرت مهدی (عج) است و ما معتقدیم که او ناظر و مراقب بر ما است نیز همین وظیفه را داریم. بنابراین مهم‌ترین کارکرد واقعه غدیر، در نظر گرفتن و حس‌کردن نعمت امامت در هدایت شیعیان و مسلمانان است. این از جهت ساحت فردی. 🔸 اما در ساحت اجتماعی هم رسم بوده است که در روز عید غدیر، مؤمنین با هم ملاقات می‌کردند و به‌هم تبریک می‌گفتند و عقد برادری و اخوت بین‌شان به وجود می‌آمده است. ما در قرآن آیه‌ای داریم که می‌گوید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ؛ یعنی مؤمنان در حکم برادران هم‌اند. بین برادران صلح و صفا برقرار کنید». 🔸 گاهی مؤمنان به دیدار هم می‌رفتند، عقد اخوت می‌بستند و باهم این عبارت را زمزمه می‌کردند که «الحمدالله جعلنا من‌ المتمسکین بولایة علی‌ بن‌ ابیطالب (ع)» که امروز هم می‌توان چنین کاری کرد. به این کار هم‌افزایی ایمانی می‌گویند که خود یک کارکرد اجتماعی و اعتقادی است که مسلمانان عقاید خود را با یکدیگر مرور می‌کنند و خدا را شکر و سپاس می‌گویند که از متمسکان به ولایت علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) و فرزندان او یعنی سایر امامان (ع) هستند. 🔸 بنابراین غدیر یک فرصت برای بازخوانی اندیشه ولایت و تقویت احساس و بینش ولایتی شیعه نسبت به امام و مرور و تلقین و به‌ زبان‌ آوردنش در قالب این حمد و سپاس الهی است که «الحمدالله‌ الذی جعلنا من‌ المتمسکین بولایة علی‌ بن‌ ابیطالب و اولاده‌ المعصومین (ع)». 🔻 چه ضرورتی برای بازخوانی هرساله واقعه غدیر برای جامعه وجود دارد؟ غدیر واقعه مهمی است، چون در قرآن کریم دو آیه مستقیماً پیرامون آن نازل شده است. اول آیه 67 سوره مائده به‌نام آیه «تبلیغ» که در آن خداوند به پیامبر (ص) مأموریت می‌دهد که امر امامت علی (ع) را با مردم در میان بگذارد: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ». 🔸 براساس این آیه پیامبر (ص) مسلمانان را در نقطه غدیر خم پس‌ از بازگشت از مکه به مدینه در جریان حجةالوداع متوقف کرد. مردم جمع شدند، پیامبر (ص)، منبری از جهاز شتران درست کرد، بر بالای آن رفت و خطبه‌ای خواند و از وفات قریب‌الوقوع خود خبر داد و بعد علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) را به‌عنوان جانشین معرفی کرد که «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» و بعد مسلمانان آمدند، یکی پس‌ از دیگری تبریک گفتند و و با علی (ع) به‌عنوان مولای خود بیعت کردند.

🔸 این اتفاقی است که در تاریخ اسلام رخ داده است. به‌ دنبال این جریان آیه دیگری – آیه سوم سوره مائده- نازل شد که معروف است به آیه «اِکمال» که در آن آمده است: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا؛ یعنی امروز روزی است که دین شما را کامل کردم و اسلام را به‌عنوان دین برای شما پسندیدم، نعمت خودم را بر شما تمام کردم». 🔸 بنابراین همانطور که پیشتر گفتم غدیر واقعه مهمی است چون دو آیه از آیات قرآن به آن اختصاص یافته است و بعد پیامبر اسلام (ص) از مسلمانان برای ولایت با علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) بیعت گرفتند. این واقعه تبدیل به یک جشن و سنت شد و بزرگداشت واقعه غدیر از قرن‌ها قبل مورد توجه مسلمانان بوده است. 🔸 من یک سند تاریخی برای شما نقل می‌کنم. بسیاری از دانشمندان اسلامی از جمله ابن‌ خلکان در «وفیات‌الاعیان» و ابوریحان بیرونی در «آثار‌الباقیه»، عید غدیر را از جمله عیدهایی برشمردند که همه مسلمانان آن را برپا می‌داشتند و جشن می‌گرفتند. بعضی از نویسندگان مسلمان، کتاب‌های مستقلی درباب واقعه غدیر تألیف کرده‌اند که نام تعدادی از آن‌ها در جلد نخست کتاب «الغدیر» علامه امینی ذکر شده است. اولین کتابی که در این زمینه نوشته شده، کتابی به نام «الولایهه فی‌الطریق حدیث‌ الغدیر» متعلق به ابوجعفر محمد‌ بن جریر بن یزید طبری آملی، متوفی 310ق. است که در آن حدیث غدیر را از هفتاد و چند طریق در کتاب خود نقل کرده است. 🔸 برخی از شعرای بزرگ از واقعه غدیر به عنوان سوژه اشعار خود استفاده کرده‌اند. به این اشعار در طول تاریخ، غدیریه می‌گفتند. مرحوم علامه امینی در کتاب «الغدیر» که اتفاقاً اسم کتابش «الغدیر فی‌ الکتاب و السنه و الادب» است، منظورش از «ادب»، ادبیات و اشعار است. ایشان نسبت به هر قرنی غدیریه‌سرایان را معرفی می‌کنند. مثلاً در قرن چهارم از جمله غدیریه‌سرایان بزرگ «سید مرتضی» و «سید رضی» بودند. غدیریه این دو نفر را هم در جلد پنجم کتاب «الغدیر» می‌آورد. اگر دوستان علاقه‌مند بودند، می‌توانند مراجعه کنند. 🔸 می‌خواهم عرض کنم چه‌ زمانی یک واقعه‌ای وارد اشعار و ادبیات یک قوم می‌شود؟ جواب این است: زمانی‌ که آن‌ واقعه با احساسات و عواطف آن قوم گره می‌خورد و در اشعار آن‌ها متجلی می‌شود. مثلاً فرض کنید ما چقدر درباره واقعه کربلا و تک‌تک شهدای آن شعر داریم؟ خیلی زیاد، به‌ این‌ دلیل‌ که واقعه کربلا وارد عواطف و روح و روان ما شده است و مسلمانان و شیعیان را به لحاظ عاطفی تحت تأثیر قرار داده است. 🔸 واقعه غدیر هم در ضمایر و عواطف بسیاری از شاعران وارد می‌شود که آن‌ها این واقعه را به شعر درمی‌آورند. می‌گویند اولین‌کسی که در این‌ رابطه اشعاری سروده «حسان‌ بن‌ ثابت» شاعر رسول خدا (ص) بوده است که در اشعارشان هست که «فقال له قم یا علی فاننی/ رضیتک من بعدی اماماً و هادیاً» که یک‌ بیت از اشعار حسان‌ بن‌ ثابت است که می‌گوید پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود برخیز زیرا من تو را بعد از خود به عنوان امام و هادی انتخاب کرده‌ام. 🔻 در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده است بفرمایید. شیعه نسبت به بزرگداشت واقعه غدیر آن‌هم بلافاصله بعد از رحلت پیامبر (ص) قصوری به خرج داده است. چون باورش نمی‌شد که بعضی از مسلمانان واقعه غدیر را مهجور کنند و از امامت علی‌ بن‌ ابیطالب (ع) فاصله بگیرند. اگر واقعه غدیر از همان سال اول از ناحیه مسلمانان خیلی جدّی گرفته می‌شد، بعید می‌بود که عده‌ای امامت را به خلافت تبدیل کنند و بعد انحرافاتی در اسلام پیش آید و در نتیجه آن انحرافات واقعه کربلا پیش‌ آید و نوه پیامبر اسلام (ص) را در روز روشن شهید کنند و آب از آب تکان نخورد. 🔸 این‌ها نتیجه یک‌مقدار قصور نسبت به واقعه غدیر است؛ به‌ نحوی‌ که در قرن‌های بعد برخی‌ها به خود جرأت و جسارت بدهند که اصل واقعه را مورد تردید قرار بدهند که اصلاً چنین واقعه‌ای در زندگانی رسول خدا (ص) بود یا نبود؟ 🔸 البته بنده باید بگویم که انکار غدیر، انکار آفتاب در روز روشن است. خوشبختانه ماجرای غدیر، قابل انکار نیست. هرچند که بعضی‌ها سعی کردند دلالت آن را مورد تردید قرار دهند؛ مثلاً در حدیث: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» به‌زعم خودشان، مولا را به معنای دوستی بگیرند نه امام صاحب ولایت و اختیارات رهبری. با توجه به این قضیه است که مسئله جدی‌گرفتن بزرگداشت واقعه غدیر آن‌هم هرساله، مسئله بسیار مهمی است، چون بازخوانی اندیشه ولایت و ماهیت رهبری در اسلام است و امام می‌تواند به عنوان محور وحدت همه مسلمانان قرار بگیرد. 💠 جهت دسترسی به مطلب فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمایید: https://kheiriran.ir/post-1250 🆔 @ostadmaaref

💠 مقاله: ارزیابی دیدگاه «اولیور لمن» در شخصیت‌شناسی حضرت یوسف 📖 چکیده: دومین دایرةالمعارف قرآنی از سوی غربی‌ها دانشنامه‌ی قرآن کریم با سرویراستاری پروفسور اولیورلمن است. در این دانشنامه ذیل مدخل «عشق» نویسنده به «سوره یوسف» نیز پرداخته است. نویسنده‌ی این مدخل همان طور که این سوره را ذیل مدخل عشق آورده برداشتی عاشقانه از این سوره داشته است. در این مقاله علاوه بر ارزیابی نگاشته‌ی سوره‌ی یوسف در این دانشنامه، در راستای نقد این دانشنامه از منظر نگاه یکجانبه به آیات قرآن، به ارائه برخی رویکردهای سیاسی-اجتماعی از سوره یوسف پرداخته شده است. ابتدا نقاط قوت و سپس نقاط ضعف این نگاشته بیان شده است. حاصل نقد این دانشنامه چنین است که با در نظر گرفتن آیات 54 و 55 سوره یوسف، تصور و برداشت عاشقانه از این سوره منتفی می‌شود و با توجه به جایگاه پیامبری و نبی بودن حضرت یوسف نه تنها این برداشت عاشقانه غلط و جفا در حق جایگاه آن حضرت است بلکه رویکرد صحیح آن رویکرد سیاسی-اجتماعی خواهد بود و آن مدبر بودن حضرت یوسف با توجه به دو ویژگی «مکین» و «امین» در آیات است. این مهم چیزی است که در دانشنامه اولیورلمن مغفول مانده است. 📘 مجله: دوفصلنامه علمی مطالعات اجتماعی قرآن، پاییر و زمستان 1402 دوره دوم، شماره دوم 🆔 @ostadmaaref