یک شعر زیبا و جذاب در مدح امیر مومنان علیه السلام از جناب برقعی👇👇

👇👇

موضوعات مناسب برای کنگره گام دوم انقلاب👇

🔶معرفی کتاب: خودآموز مقدمات پژوهش👇

📕کتاب خودآموز مقدمات پژوهش به طور مستقیم، به موضوع پژوهش و آموزش روش تحقیق می پردازد. این کتاب به قلم دکتر حسن اسلام پور کریمی، مدرّس حوزه و دانشگاه، نگاشته شده و به همّت سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی انتشار یافته است. هدف از تألیف و تدوین «خودآموز مقدّمات پژوهش»، بنا به اذعان ناشر، آن است که کتاب برای دانشجویان رشته های علوم انسانی در مقطع کارشناسی و نیز طلاب سطح یک و دو حوزه های علمیه، به عنوان منبع اصلی درس «روش تحقیق» محسوب گردد. دکتر اسلام پور کریمی، متولّد سال 1349 در مازندران و دانش آموخته حوزه های علمیه بابل و قم و نیز دانشگاه تهران در رشته فلسفه است که سابقه عضویت در مرکز پژوهش های اسلامی صداوسیمای قم و دایرهالمعارف علوم عقلی اسلامی وابسته به مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی را در کارنامه خود دارد. 🔷کتاب «خودآموز مقدّمات پژوهش» در 6 بخش و 25 درس تدوین شده است. عناوین بخش های شش گانه آن عبارت اند از: 1- کلّیات؛ 2- موضوع شناسی، مسئله یابی و مسئله شناسی؛ 3- طرح نامه نویسی؛ 4- منبع شناسی، منبع یابی و منبع خوانی، 5- گردآوری و تحلیل اطلاعات؛ 6- مهارت های تدوین، درست نگاری و ویرایش. به علاوه، دو پیوست مفید نیز تحت عناوین روش مقاله نویسی و رده بندی منابع به روش کنگره، بدان الحاق شده که بر سودمندی کتاب افزوده است. در پیوست نخست، به تعریف، اهمیت و اقسام مقاله، فرآیند عملیاتی تهیه مقاله و نحوه تدوین ساختار آن پرداخته شده و در پیوست دوم، حروف اختصاریِ مربوط به رده بندی منابع؛ اعم از کتاب، مقاله و... به روش کنگره معرّفی می گردد. 🔷این کتاب عمدتاً بر آن است تا ضمن پرداختن به مقوله «پژوهش» از ابتدا تا انتها، مفاهیم ذیل را مورد بحث و بررسی قرار دهد: پژوهش چیست و از کجا باید آغاز شود؟؛ اهمیت و اخلاق پژوهش؛ گونه شناسی و مراحل کلّی پژوهش؛ تجزیه موضوع از راه بارش پرسش ها؛ گونه شناسی، تبارشناسی و طبقه بندی پرسش ها؛ مسئله یابی و مسئله شناسی؛ چیستی طرح، بیان مسئله، تبارشناسی و تحدید دامنه پژوهش، اهمیت و اهداف آن؛ پرسش ها و فرضیه ها، پیشینه ها و نوآوری ها؛ روش و ساختارمندی پژوهش؛ منبع شناسی (گونه شناسی منابع غیرالکترونیکی)؛ منابع الکترونیکی پژوهش؛ ارزش گذاری و اعتبارسنجی منابع؛ منبع یابی برای موضوع یا مسئله پژوهش (جمع آوری، دسته بندی و تنظیم منابع)؛ منبع خوانی یا مهارت های استفاده از منابع پژوهش؛ گردآوری اطلاعات و مطالعه تجسّسی؛ فیش و فیش نویسی؛ اندیشه ورزی در متن اطلاعات، مقایسه و تفسیر معنا، تحلیل، فهم عمیق و نقد؛ روش ارجاع دهی و انواع آن (مهارت مستندسازی)؛ گزارش نویسی؛ خطاشناسی و درست نویسی در تدوین متن تحقیق؛ بندچینی و ویرایش پیش نویس؛ مقدمه نویسی، چکیده نویسی و نتیجه گیری؛ مدیریت روند تحقیق پایانی. 🔷برخی از ویژگی های این کتاب را بر اساس آن چه نگارنده، خود بدان ها اشاره دارد، می توان چنین برشمرد: استفاده از زبان خطابی؛ استفاده از مثال های متعدّد؛ آموزش مهارت های تحقیق از نخستین گام تا مرحله دفاع از پایان نامه و پس از آن؛ آموزش و تأکید بر روش های مطالعه مؤثّر به منزله یک پیش نیاز مهم برای محقق؛ آمیختن شیوه های مطالعه و مهارت های نگارش در فرآیند تحقیق؛ پیش فرض نگرفتن مهارت های پیشین و بیان ساده مباحث؛ تجزیه و تفکیک مهارت ها؛ توجّه به خطاها و نارسایی های عینی اهالی تحقیق؛ توجّه به مهارت های پایه و میانی برای بارورسازی مهارت های پیشرفته؛ توجّه کافی به مقطع اول حوزه و دانشگاه و مهجوریت زدایی از مقطع کارشناسی و سطح دو حوزه؛ داشتن پرسش و فعالیت های عملی متنوّع در پایان هر درس؛ سعی در حفظ اخلاق پژوهش به طور غیرمستقیم به منظور تأثیر بهتر آموزه های اخلاقی؛ قابل استفاده بودن در تدریس؛ معرّفی و هموارسازی مسیر طبیعی برای گذر از آموزش به پژوهش؛ نشان دادن راه میان بُر، در درست نویسی و نویسندگی.

✅ مقدماتی در مورد #طرحنامه_نویسی ✔️ تعاریف ▫️طرح تحقیق، راهنما برای پژوهشگر است. ▫️طرح و

نقشه

ی

اولیه

ای است که محقق قبل از شروع مراحل اجرای پژوهش تهیه کرده و خود را ملزم به تبعیت ازآن

می

نماید. ▫️کلیه اجزاء،

ویژگی

ها، اقدامات و

فعالیت

هایی که در فرایند یک تحقیق علمی طی

می

شود، در طرحنامه به خوبی مشخص و تعریف

می

شود. 💠 به عبارت دیگر... ▫️طرح تحقیق، سندی است که مشخصات تحقیق، برنامه اجرایی و جزئیات

فعالیت

ها و امور مربوط به موضوع تحقیق را در بر دارد. ▫️طرح تحقیق نقشه چگونگی انجام دادن تحقیق علمی است. ▫️ مانند

نقشه

ی اولیه است که محقق تصویری کلی از آنچه را که دنبال

می

کند نشان

می

دهد. ✔️ اهمیت و ضرورت طرحنامه ▫️مهمترین ویژگی و خاصیت طرح پژوهشی، ویژگی

پیش

بینی کنندگی آن است. ▫️کلیه

فعالیت

ها و اموری که از ابتدای شروع یک پژوهش علمی تا آخرین مرحله آن یعنی ارائه گزارش نهایی باید انجام شود، تعیین

می

گردد. ▫️همچنین ترتیب زمانی اجرای هر فعالیت نیز مشخص

می

گردد. این مهم باعث

می

شود تا هیچ امری در طول فرایند تحقیق مورد غفلت قرار نگیرد. ▫️دقت و تامل کافی در تهیه طرح پژوهشی، از سردرگمی و بلاتکلیفی محقق در طول انجام پژوهش جلوگیری می کند. ✔️ انواع طرحنامه ▫️محقق برای شروع هر پژوهشی #طرح_اجمالی و #طرح_تفصیلی برای تحقیق خود آماده نماید. ✔️ عناصر اصلی طرح تحقیق ▫️تعریف و تبیین موضوع (بیان مساله) ▫️اهمیت و ضرورت تحقیق ▫️اهداف تحقیق ▫️سوالات تحقیق ▫️فرضیات تحقیق ▫️روش تحقیق ▫️پیشینه تحقیق ▫️سازماندهی موضوع ▫️منابع ✍️ با ما همراه باشید.

1️⃣ ✅ آموزش تعریف و تبیین موضوع ▫️منظور از #تعریف، تعریف اصطلاحی #کلیدی_ترین_قسمت_عنوان

می

باشد. ▫️مراد از تبیین موضوع این است که پژوهشگر به روشنی قلمرو و محدوده موضوع تحقیق را که در واقع همان سوال_اصلی است، توضیح دهد. ▫️تعریف وتبیین موضوع (بیان مسئله) دارای دو قسمت اصلی (دانسته ها و مجهولات) است. ✔️ بند اول:دانسته ها ▫️بهترین راه بیان مسئله این است که پژوهشگر به مهمترین مفهوم یا مفاهیم مطرح در عنوان_مسئله، در قالب چند جمله اشاره کرده و آن را به اختصار توضیح دهد. ▫️اطلاعاتی را که

می

تواند مبنای حرکت به سمت رفع مجهولات در مسئله باشد را به صورت هدفمند استفاده کرده و بنویسید. ▫️این

می

تواند بند اول یعنی قسمت

دانسته

های مهم در مسئله شما باشد. ✔️بند دوم: مجهولات ▫️بعد از این مقدمه، به صورت طبیعی و منطقی، یک پرسش عمیق و نسبتاً کلی که همان سوال_اصلی تحقیق است طراحی کنیم. ▫️انتقال از جملات مقدماتی به آن پرسش، باید طبیعی باشد و معمولاً از عبارات انتقالی مناسبی باید استفاده کرد. ▫️به خاطر داشته باشید که هرمجهولی به چندمعلوم وابسته است و از ترکیب آنها ساخته

می

شود. ▫️از این رو در نهایت بند دوم باید منجر به بیان_روشن و صریح سوال اصلی تحقیق باشد.

▫️پژوهشگر باید به صورت واضح و دقیق بیان کند که درصدد حل چه مشکل و پاسخگویی به چه پرسشی است. ▫️ازطرف دیگر یک موضوع ممکن است در علوم مختلف و حتی در یک علم، از زاویه_ها و جنبه_های مختلف قابل بحث وبرسی باشد. ▫️براین اساس در تبیین موضوع، به طور کامل موضوع بحث شکافته و جایگاه آن بیان می شود. ▫️اینکه موضوع تحقیق از چه زاویه ای و به چه روش_تحقیقی مورد بحث قرار می گیرد، باید توضیح داده شود. ▫️تعیین_حدود_موضوع، مشخص کردن قسمت هایی است که باید مطالعه شود‌ و شایسته است به طور صریح این محدوده قبل از شروع تحقیق معین گردد، تا از اتلاف وقت درمورد مطالبی که مورد نظر نیست جلوگیری گردد. ▫️درضمن مطلبی_ناشناخته و مطالعه نشده، باقی نماند.

✅ اهمیت و ضرورت_تحقیق ✔️ محقق

حرفه

ای برای بیان اهمیت_مساله معمولاً به راحتی داوران را متقاعد

می

کند که تحقیق او مهم است! مثلاً او

می

کوشد تا پاسخ چنین سوالاتی را بدهد:👇 ▫️ این تحقیق چه اهمیتی دارد؟ ▫️چه کسانی از نتایج آن بهرهمند

می

شوند؟ ▫️ چه نیازی به دانستن آن داریم؟ ▫️چه مشکلی را حل

می

کند؟ ▫️ارزش این تحقیق چیست؟ ▫️چه لزومی دارد که زمان و نیروی محقق صرف حل این مسئله شود؟ ✔️برای بیان ضرورت_مسئله

می

توان بر روی اهمیت تکیه کرد. ▫️مثلاً بیان گردد که چرا باید این مسئله حل_شود؟ ▫️اگر‌ حل نشود، چه پیامدهایی خواهد داشت. ▫️باید توضیح داده شود که حل مسئله چه آثار و برکاتی خواهد داشت و چه مسائل دیگری به تبع آن حل خواهند شد. ▫️بی تفاوتی به حل مسئله، چه مشکلاتی را ممکن است ایجاد کند؟ ✔️ برخی مواردی که اشاره به

آن

ها

می

تواند اهمیت_مسئله را بیشتر روشن سازد،

عبارت

اند از: ▫️اختلاف_آرا و سردرگمی حاصل از آن ▫️پیامدهای_مثبت حل مسئله ▫️وجود خلاء_معرفتی در این زمینه ▫️ناسازگاری دو مطلب ولو در ظاهر ▫️ابهام یا خلط حاصل شده در یک زمینه ✔️ به طور کلی در بیان ضرورت و اهمیت موضوع ▫️ باید مسئله و مشکل مورد بررسی، بیان شده و توضیح داده شود: ▫️چه خلاء و شکافی در مطالعات_قبلی وجود داشته که از آن غفلت شده است و در هیچ تحقیقی به آن توجه نشده است ▫️نویسنده باید بنویسد که چرا، چگونه و چطور مطالب پایانامه برای چه کسانی #مفید است، یعنی اهمیتش از چه جهتی است؟ ▫️و در پاراگراف بعدی خواننده را متقاعد کند ک موضوع و روش حل مسئله مفید بوده است.

✅ اقسام تحقیق از نگاه هدفگذاری 3️⃣ ✔️ تحقیق بنیادی ▫️هدف از تحقیق بنیادی، ارائه نظریه نواست و به واسطه آن علمی جدید ایجاد می شود‌. ▪️تحقیقی است که بر اساس نبوغ و نوآوری پژوهشگر انجام میگیرد. ▫️پژوهشگر در آن لزوما دنبال نتایج عملی نیست. 🔘مانند: کشف جاذبه زمین توسط نیوتن ✔️تحقیق کاربردی ▫️هدف از تحقیق، رفع نیاز ویژه و دستیابی به هدف خاص است. ▪️در پاسخ به نیازهای روز انجام می گیرد. ▫️از نتایج برای اصلاح امور استفاده می شود. ▪️نظریات تولید شده در تحقیق بنیاد را در دنیای واقعی کاربردی میکند. 🔘مانند: راه های مبارزه با تورم ✔️تحقیق توسعه ای ▫️هدف پژوهشگر کشف مطالب جدید نیست. ▪️با تکیه بر دانش های موجود در صدد و ایجاد روش های جدید یا بهبود روش های گذشته و وسعت دادن به گستره علم است. 🔘مانند: تدوین یا تهیه برنامه ها، طرح ها و دستورالعمل ها از قبیل تحقیقات توسعه ای هستند. ✅ اقسام تحقیق به لحاظ قلمرو و انجام آن ✔️کتابخانه ای ▫️اطلاعات لازم در مورد زیر موضوع های تحقیق، از طریق کتابها، مقالات و پایان نامه ها و دیگر آثار مکتوب که به طور معمول در کتابخانه های عمومی و خصوصی موجوده، بدست میاد. ✔️تحقیق میدانی ▫️تحقیقی است که بر روی پدیده های عینی، محسوس و قابل اندازه گیری صورت میگیرد. ▪️در واقع هر مطالعه علمی بزرگ و کوچکی که در روابط به طور نظام یافته و در شرایط زندگی واقعی مانند جوامع محلی، مدارس، کارخانه ها، سازمان ها و موسسات دنبال می شود، از انواع مطالعه میدانی است. ▫️محقق در تحقیقات میدانی، از سه روش 📌مشاهده، 📌مصاحبه و 📌پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز خود بهره می برد.

✔️ #فصول_تحقیق بر اساس سوالات فرعی تنظیم

می

شود. ▫️ این سوالات (فصلساز) هستند. ▫️ به طوری که#سوالات فرعی، #عنوان_فصل_های_پایان_نامه و یا #عناوین_مقاله

 را شکل 

می

دهند. بدین منظور 

میتوان هر یک از این سوالات را به یک #شبه_جمله تبدیل کرد و #عنوان فصل را به دست آورد. 🔔 درساختار_مقاله، چیزی به نام کلیات و فصل _بندی وجود ندارد، بلکه با تمایز_منطقی بین تیترها و تغییر_اندازه_قلمها

 محدوده متن تعیین 

میگردد. 🔔 هیچ گاه نباید سوال_فرعی با سوال_اصلی یکی شود. ✔️ طرح سوال برای معانی_لغوی و اصطلاحی و مبانی بحث لازم نیست زیرا ▫️این سوالات مقدماتی ▫️زمینه ای ▫️و غیر فرعی هستند. ▫️این مباحث در کلیات و یا در مقدمه

 مطرح میشوند. 

🔔 توصیه 

می`شود سوالات اصلی و فرعی تحقیق را با آیا شروع نکنید زیرا: ▫️سوالات تحقیق درصدد تحلیل چیستی؛ چرایی، چگونگی، آثار و ... هستند. ▫️پاسخ آری یا خیر به چنین سوالاتی برای دستیابی به اهداف تحقیق کافی نیست. ✔️ تعداد _سوالات_فرعی بین (۳/۶) بین مقاله و پایان نامه متغییر است. ✔️ نباید مبانی_بعید را جزء سوالات طرح شود. ▫️بلکه باید صرفاً به بیان_دیدگاه و موضع خود در خصوص آنها بسنده کرد و سوالات فرعی را پیش فرض انگاشت. ▫️ باید از هرگونه تفصیل و تحقیق خودداری کرد. ▫️ و هرگز نباید مبانی را به مسأله تبدیل کرد. ✔️ سوالات فرعی ▪️ باید روشن، مشخص، قابل پیگیری و قابل پاسخ توسط متخصص، دارای روش بررسی، قابل حل متمایز و به اندازه کافی دارای ابهام باشند. ▪️مرکب، سطحی، کلی و عام، مبهم و غیر قابل حل نباشند.

4️⃣ ⚜️ سوالات تحقیق ✅ سوال_اصلی ✔️ یکی از

مهم

ترین ارکان طرح_تحقیق، سازماندهی سوالات است. ✔️ هر تحقیقی صرفاً دارای یک_سوال تحقیقاتی است. ▫️ داشتن یک پرسش علمی باعث

می

شود که مواد خام جمع آوری شده در سبد مخصوص خود گردآوری شود تا در جریان کار به

افق

های گوناگون کشانده نشود و کنجکاوی های محقق، او را از مسیر استنباط منحرف نکند. ✔️ اگر عنوان_تحقیق که یک شبه جمله (بدون فعل) است؛ به صورت استفهامی و قالب یک_جمله_سوالی تبدیل شود،سوال_اصلی تحقیق به دست

می

آید. ▫️به عبارت دیگر سوال_اصلی همان بیان_مسئله ایست که به شکل سؤالی در آمده است. ✅سوالات_فرعی ✔️ سوال اصلی را در یک جمله

نمی

توان پاسخ داد باید آن را به چند سوال تجزیه کرد و به تدریج پاسخ داد. ▫️ به عبارت دیگر سوال_اصلی هر تحقیقی تا حدی کلی است که باید به تعدادی از سوالات_فرعی تجزیه شود. ▫️در حقیقت سوال اصلی همان حاصل جمع سوالات_فرعی است نه کمتر و نه بیشتر. ✔️ سوالات فرعی، ارکان جدا نشدنی سوال اصلی هستند. ✔️ شیوه طراحی سوالات فرعی ▪️بارش_فکری و طرح هرگونه سوال ▪️سنجش ارتباط_سوالات مطرح شده ▪️#حذف سوالات غیر مرتبط ▪️تنظیم منطقی سوالات ▪️بازنگری_نهایی ▫️پس از کسب مهارت کافی در مرحله بارش فکری و حذف سوالات نامربوط، کار سریعتر به سرانجام

می

رسد.

گام های رسیدن به فرضیه 1️⃣فهرست کردن تمامی پرسشهایی که می توان در مورد موضوع تحقیق مطرح کرد. 2️⃣جداکردن و انتخاب_پرسشهای_اصلی که تحقیق حاضر، در پی پاسخ گویی آن هست. 3️⃣ تفکر، تعمق و نگاه همه جانبه و علمی به موضوع و علل آشکار و پنهان آن. ✔️ گام سوم، مهمترین گام در رسیدن به فرضیه است. ▫️برای موفقیت در این گام، لازم است موضوع و آنچه را که مربوط به آن است، در ذهن مجسم کرده و با تلفیق، نسبت سنجی و ترکیب تخیلی ابعاد آن، ضمن پرهیز از نگاه عامیانه و سطحی، جوانب آن مورد تجزیه وتحلیل قرار داد.

5️⃣ ✅فرضیه حدس زیرکانه و عالمانۀ محقق در مورد نتیجه و پاسخ_تحقیق است. پس هر نوع حدسی رانمیتوان_فرضیه دانست. ▫️تنها کسی میتواند در مورد راه حل یک مسئله، فرضیه ارائه دهد که نسبت به آن اطلاعات و دانش کافی داشته و با توجه به تجربۀ خود و شواهدی که مییابد راه_حل_مطلوب را پیش_بینی کند. ▫️فرضیه، مبدا و آغاز هر گونه حرکت در تحقیق است و میتوان ادعا کرد همۀ اکتشافها و دستاوردهای بزرگ علمی، زمانی در حد یک فرضیه بوده اند. ▫️فرضیه ها جهت حرکت محقق را مشخص میکنند. ▫️ این جهت گیری، شامل مراحل مختلف تحقیق است و علاوه بر تعیین_محدوده، شیوۀ_مراجعه به منابع و چگونگی _جمع آوری_اطلاعات و تفسیر و تحلیل_اطلاعات را نیز برای محقق آسان می سازد. ❗️نکته گاه گفته میشود: در تحقیق، به دنبال اثبات فرضیه هستیم. در حالی که فرضیه تنها یک حدس و پیش_بینی است که درستی آن باید مورد بررسی قرار گیرد. ▫️کسی که برای یافتن یک فرضیه تلاش می کند تا آن را به اثبات رساند، در واقع تحقیق نمی کند، بلکه صرفا برای حدس و گمان خود دلیل_میتراشد. 🔔 بنابراین تحقیق روند بررسی و ارزیابی فرضیه است نه روند_اثبات آن ✅ ویژگی های فرضیه خوب 1️⃣ کاملا واضح و روشن باشد. 2️⃣ در آن از واژهها تعریف و تبیین شده، استفاده شود. 3️⃣ حدود آن کاملا مشخص باشد تا با مسائل و فرضیات دیگر اشتباه گرفته نشود. 4️⃣ قابل بررسی و آزمایش باشد. 5️⃣نتایج حاصل از آن، قابل استفاده و کاربردی باشد